Phạm Lê Vương Các - “Việt Nam: âm mưu giết chết tự do truyền thông?”

<b>Vào trung tuần tháng 9 năm 2013, Tổ chức Phóng viên Không
Biên giới (RSF) công bố một ấn phẩm đặc biệt Báo cáo về
tình trạng tự do báo chí ở Việt Nam.</b></i>

Bảng báo cáo có độ dài hơn 20 trang được tiến hành sau
nhiều tháng thu thập dữ liệu và bằng chứng được đặt
dưới tiêu đề "Việt Nam: âm mưu giết chết tự do truyền
thông".

<h2>"Không có mùa Xuân"</h2>

Mở đầu bản báo cáo đã phản ảnh "cái giá lạnh chính
trị gia tăng ở Việt Nam" bất chấp việc chuyển mình sang
Mùa xuân ở Bắc Phi và Miến Điện.

<div class="boxright400"> <img
src="https://danluan.org/files/u1/sub03/index_0.jpg" width="265" height="190"
alt="index_0.jpg" /><div class="textholder">Trong bảng xếp hạng về
tự do báo chí của RSF năm 2013, Việt Nam đứng hạng thứ 172
trên tổng số 179 quốc gia.</div></div>

"Chỉ riêng trong năm 2012, nhà cầm quyền VN đã truy tố 48
blogger và những người tranh đấu cho nhân quyền, tuyên án
tổng cộng 166 năm tù và 63 năm quản chế", theo báo cáo
thống kê.

Qua đó RSF lên án việc giam giữ, kết án, bạo hành các nhà
báo và blogger tự do, và gọi Việt Nam là "nhà tù lớn thứ hai
dành cho giới blogger, sau Trung Quốc".

Bảng báo cáo còn mỉa mai "thành tích người hùng mới của
Việt Nam" là việc gia tăng nhân sự và kỹ thuật kiểm soát
và theo dõi Internet, ban hành không ngừng những luật lệ và
nghị định bóp nghẹt tự do thông tin.

<h2>Mệt mỏi vì tuyên truyền, hấp dẫn vì độc lập</h2>

Dẫn chứng Việt Nam có trên 800 cơ quan thông tấn, trên 1000
nhật báo, tạp chí, đặc san, 172 đài truyền thanh và truyền
hình, trên 80 báo mạng và hàng ngàn websites về thời sự. Nhưng
những cơ sở này được RSF nhận định là "đều đặt
dưới quyền kiểm soát tuyệt đối của Đảng, của quân đội
và những cơ quan của nhà nước".

"Trong nhiều năm, là ký giả nhà nước, tôi phải viết
những điều không muốn viết. Như tất cả các đồng nghiệp,
những bài tôi viết không có thảo luận, suy nghĩ gì cả. Chỉ
có một mục tiêu: đạt chỉ số hàng tháng. Những bài viết
tào lao đến nỗi ngày nay tôi xấu hổ đã viết dưới một
bút hiệu khác", nhà báo Trương Duy Nhất thổ lộ cho RSF biết
về những năm tháng viết báo của mình trước khi bị bắt vì
cáo buộc vi phạm điều 258 BLHS.

Trước guồng máy kiểm duyệt, báo chí chính thống không đóng
được vai trò đối lực với nhà cầm quyền, cũng không tạo
nổi một diễn đàn cho công luận, cho nên người dân dần cảm
thấy 'điếc tai và mỏi mệt với tuyên truyền và ý thức
hệ của Đảng', theo RSF nhận định.

Trong khi đó sự ra đời của các kênh truyền thông phi chính
thống, độc lập trên mạng là một nguồn thông tin hữu ích
và cũng là một trung gian duy nhất cho tiếng nói của người
dân.

Sự ra đời của các báo mạng độc lập như Bauxite, Anh Ba
Sàm, Truyền Thông Dòng Chúa Cứu Thế… bên cạnh nhiều blogs
cá nhân như blog Huỳnh Ngọc Chênh, Nguyễn Tường Thụy, Nguyễn
Hữu Vinh, Người Buôn Gió, đã thu hút càng ngày càng đông
những độc giả muốn đi tìm một nguồn thông tin đa dạng
không có trên báo nhà nước.

Từ đó RSF đánh giá "tất cả các trang thông tin độc lập
này đem lại những cái nhìn khác, rất được độc giả tán
thưởng, ngày càng hấp dẫn độc giả Việt Nam", và ca ngợi
những người chủ xướng các trang mạng độc lập là những
người dũng cảm 'bất chấp bạo lực đàn áp quả quyết hơn
trong việc đòi thực thi quyền căn bản của công dân."

Tuy nhiên, bảng báo cáo này cũng bày tỏ lo ngại "hậu quả
của thái độ thụ động của những người đấu tranh cho nhân
quyền trong các tổ chức dân sự cũng như trong chính phủ, sẽ
đè nặng hơn bao giờ hết lên tự do thông tin ở Việt Nam."

<h2>Hệ thống kiểm duyệt báo chí</h2>

Bảng báo cáo còn chỉ ra Hệ thống kiểm duyệt báo chí gắt
gao này được vận hành bởi một cơ quan đứng đầu là Ban
Tuyên Giáo Trung Ương, hoàn toàn nằm ngoài phạm vi luật định,
có quyền lực hơn cả công an chính trị, với nhiệm vụ hàng
tuần triệu tập các cơ quan truyền thông để khảo sát bài
vở và ra chỉ thị…

<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjV503k3VqcI2HemTmqxirbkan7YvnvTadeu63p_wsfSVybDUxq-fGHYTwJXkpoNaTGX59HXa6mMVBALDH8pbWW8u-pdM4eLljX8O0SF516X-zictXfd-nDMs7muBoWhEilxM0Ygo96RD2d/s1600/kiemduyet.png"
width="600"></center>

<center> <i>Hệ thống kiểm duyệt báo chí theo báo cáo của
RSF</i></center>


Khi Ban Tuyên Giáo Trung Ương quyết định khen thưởng hay trừng
phạt một cơ quan truyền thông, Bộ Thông Tin và Truyền Thông
chỉ đứng ra thi hành vì có cơ sở hợp pháp.

Phòng An Ninh Tư Tưởng Văn Hoá (là PA25 hay PA83) là một đơn
vị công an, đảm nhiệm an ninh chinh trị nội bộ và bảo vệ
tư tưởng văn hoá Đảng. Họ là những "công an tư tưởng"
có nhiệm vụ cố vấn phối hợp công an tỉnh hay thị xã, các
Tổng cục An ninh và các cơ quan văn hoá để theo dõi, đe dọa
và bắt bớ những người bất đồng trên mạng.

Bên cạnh đó còn có Đảng Ủy trong mỗi cơ quan, chịu trách
nhiệm trước Ban Tuyên Giáo, có nhiệm vụ thi hành chỉ thị
của ban Ban Tuyên Giáo Trung Ương.

RSF đã mô tả đây là "hệ thống kiểm duyệt không tên, nhưng
cực kỳ hữu hiệu".

<h2>Trấn áp và phản kháng</h2>

Bản báo cáo cũng đưa ra những đánh giá về hệ thống pháp
luật về báo chí, và gọi các điều luật về báo chí ở
Việt Nam rất tốt đẹp và hoa mỹ, nhưng cũng chỉ ra rằng
trên thực tế, khi muốn truy tố một ký giả hay một blogger
về một bài viết, ít khi Đảng đả động tới những luật
lệ về báo chí.

"Để hành hạ một cách hữu hiệu những người làm báo,
nhà cầm quyền thường nêu những luật hình sự quy định các
vi phạm một cách rất mơ hồ, cho phép nhà nước truy tố một
cách dễ dàng những ký giả và blogger ra khỏi đường lối
Đảng", báo cáo viết.

Các điều luật được nhắc tới là điều 79, 88 và 258 BLHS
để bắt giam, truy tố và kết án cho hành vi phạm "an ninh
quốc gia" như đã từng làm đối với Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn
Văn Hải (Điếu Cày), Lê Công Định, Trần Huỳnh Duy Thức, Tạ
Phong Tần, Nguyễn Tiến Trung, Phạm Minh Hoàng, Phan Thanh Hải (Anh
Ba Sài Gòn),…

Qua đó RSF nhận định "hàng loạt những vụ bắt bớ và
cầm tù các tiếng nói đối lập trong những năm gần đây cho
thấy là nhà cầm quyền Việt Nam sử dụng pháp luật như một
công cụ nhằm đàn áp chứ không phải để bảo vệ quyền
công dân.'

Khá bất ngờ khi bản báo cáo này không ngần ngại sử dụng
đến cụm từ "état voyou" tức là "nhà nước côn đồ"
để nói đến các vụ tấn công vào các blogger Nguyễn Hoàng Vi,
Võ Quốc Anh, JB Nguyễn Hữu Vinh, Binh Nhì… vì các vụ tấn
công này có sự dính líu trực tiếp hoặc gián tiếp đến công
an.

<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgRqIp9eH6xDJY7_0CfO9JP3beuNnJUd8RSiDbQVfb2DA-XR3qpvu_zfEXFtaFG4TwRNuI35BskAjTTwM6MBGTT7_q1ABSJkqlNm_RLjeZgleQsnGyj7AcE_sch_GAmtxLyw8gH3dQ5vCC/s1600/danh.jpg"
width="540"></center>
<center> <i>Mẹ và em gái của blogger Nguyễn Hoàng Vi bị tấn
công ngay trước đồn công an phường Phú Thạnh bởi những
người được cho là An ninh, một ngày sau buổi Dã ngoại Nhân
Quyền 5/5/2013.</i></center>

Bên cạnh đó còn có các hình thức như bỏ tù, vu khống,
bắt giữ tùy tiện, quản thúc… nhằm dập tắt các tiếng nói
đối lập.

Dù vậy nhưng RSF đánh giá dù bạo lực càng gia tăng nhưng
các blogger lại càng kiên quyết đấu tranh đòi lại quyền tự
do cơ bản của mình. Họ hỗ trợ thường xuyên hơn và ngày
một nhanh nhẹn, hiệu quả hơn guồng máy cầm quyền.

Dẫn chứng là hàng loạt các phong trào vừa mới ra đời như
Phong trào Con đường Việt Nam, Kiến nghị 72, Tuyên bố 258…
và các trang mạng thông tin hoàn toàn dành cho vấn đề bảo vệ
nhân quyền như Vietnam Path Movement, Defend the Defenders và Vietnam
Human Rights Commitee đã tạo nên sức bật, có tác động ảnh
hưởng tích cực lên đời sống chính trị tại Việt Nam. Đặc
biệt báo cáo còn nhận định Tuyên bố 258 là thể hiện "sự
trưởng thành của một thế hệ blogger dấn thân" vì chiến
lược đưa vấn đề nhân quyền tại Việt Nam ra thế giới.

"Việc phát triển các khoảng không gian đối thoại và tự do
thông tin như thế trên mạng đã tạo ra một sức bật mới cho
phong trào liên kết đấu tranh có khả năng phòng thủ và đáp
trả từng bước tấn công của nhà cầm quyền đối với các
nhà đấu tranh dân chủ", báo cáo viết.

<h2>Kêu gọi tự do thông tin</h2>

Từ đó RSF đi đến kết luận cáo buộc nhà nước Việt Nam
thiếu thiện chí trong việc hầu thúc đẩy cải thiện tự do
thông tin mặc dù Việt Nam đã được gia nhập Tổ Chức Thương
mại Thế giới, giữ vai trò chủ tịch Hiệp Hội ASEAN, và
được nhận lãnh những khoản vay của các nước phương Tây
hay của các tổ chức quốc tế, thậm chí được ký kết hiệp
định tăng cường hợp tác với Liên Hiệp Châu Âu.

"Cộng đồng thế giới đã không thúc đẩy được nhà cầm
quyền Việt Nam cải thiện đáng kể về tình hình tự do thông
tin và bớt<i > </i>sự đàn áp đối với các nhà đối lập sử
dụng trang mạng tại Việt Nam", báo cáo nhận định.

Qua đó RSF đặt vấn đề "Cộng đồng quốc tế cần đặt
điều kiện cho chính quyền Việt Nam khi viện trợ tài chánh hay
những khoản vay mượn nhằm bắt buộc quốc gia này phải cam
kết tôn trọng quyền tự do cơ bản, nhất là tự do truyền
thông, cũng như nêu vấn đề về các blogger bất đồng chính
kiến trong mọi thương thuyết về chính trị hay thương mại."

Thông qua báo cáo, RSF mạnh mẽ yêu cầu nhà cầm quyền trao
trả tự do vô điều kiện cho tất cả các blogger, nhà báo và
các nhà đối lập công dân mạng đang bị cầm tù bởi những
bài viết của mình đăng trên mạng lưới internet; chấm dứt
sự kiểm duyệt, ngưng lạm dụng các điều luật về an ninh
quốc gia.

Đối với các tổ chức quốc tế phi chính phủ, RSF kêu gọi
sự quan tâm chặt chẽ những vi phạm về quyền tự do truyền
thông ở Việt Nam, và kêu gọi sự ủng hộ dành cho các nhà
báo cấp tiến, các blogger bằng cách cung cấp các phương tiện
tác nghiệp theo yêu cầu của họ, để họ có thể tiếp tục
những hoạt động thông tin của mình.

RSF cũng kêu gọi báo chí chính thống ở Việt Nam áp dụng
những nguyên tắc căn bản về đạo đức nghề nghiệp, tức
là chỉ chuyển tải "sự thật thực tế" và từ chối mọi
chỉ thị nhắm tới sự tự kiểm duyệt.

Tuy nhiên, các báo cáo của RSF về Việt Nam từ trước tới
nay luôn bị chính quyền bác bỏ, và thường bị báo Nhân Dân
– một cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam xem là
"xuyên tạc, bịa đặt, và bóp méo sự thật", cũng như
không được phép trích dẫn trong các hoạt động nghiên cứu
khoa học chính thống tại Việt Nam.

Cùi Các <i>giới thiệu</i>

Bản báo cáo nguyên bản tiếng Pháp:

<a
href="http://vi.scribd.com/doc/185159674/Fr-Rapport-Vietnam-Web2-2">http://vi.scribd.com/doc/185159674/Fr-Rapport-Vietnam-Web2-2</a>

<b>Bản dịch sang Việt ngữ được thực hiện bởi Báo Lề
dân:</b>

<a
href="http://vi.scribd.com/doc/185139775/Vietnam-Am-Muu-Giet-Chet-Truyen-Thong">http://vi.scribd.com/doc/185139775/Vietnam-Am-Muu-Giet-Chet-Truyen-Thong</a>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20131118/pham-le-vuong-cac-viet-nam-am-muu-giet-chet-tu-do-truyen-thong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!