<h2>1. Những khó khăn thấy trước:</h2>
Nhiều người nói với tôi "chuyện kiện chủ các nhà máy
thủy điện là chuyện kiến kiện khoai", tôi cũng thấy vậy.
Phần lớn các nhà máy thủy điện do EVN, một công ty nhà
nước 100% đầu tư, như vậy kiện EVN khác nào kiện một đội
bóng mà trọng tài là chủ đội bóng? Nếu nhà máy thủy điện
không do EVN đầu tư thì rất có thể các vị tai to mặt bự
địa phương hoặc trung ương sẽ có cổ phần trong đó, không
họ thì người thân của họ. Sự kết hợp mafia giữa tiền,
quyền để tạo thành "<a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/hydroelectric-dams-n-interest-groups-kh-11192013164358.html">lợi
ích nhóm</a>" trong các thủy điện là điều có thể. Nhiều
người nhận xét đó là thực tế chứ không chỉ là có thể,
tôi tin vào nhận xét này. Đây là điều khó khăn thứ nhất.
<div class="boxright300"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub03/cancancongly.jpg" width="276"
height="183" alt="cancancongly.jpg" /></div>
Điều khó khăn thứ hai là nền tư pháp Việt Nam không độc
lập, hoàn toàn không có tam quyền phân lập ở xứ sở này.
Hệ thống tư pháp ở đây này rất dễ bị tiền và quyền
lực lũng đoạn. Nếu ai quan sát hệ thống tư pháp VN làm việc
thì sẽ thấy hệ thống này được lập ra không chỉ để bảo
vệ công lý mà còn là công cụ để bảo vệ các chủ trương
đường lối của đảng. Viễn cảnh hệ thống tư pháp đứng
về người dân bị thiệt hại do các thủy điện xả lũ bừa
bãi là không cao.
Ngoài những khó khăn đến từ giai tầng trên, thì những
người bị thiệt hại ở tầng lớp dưới cũng không thuận
lợi cho vụ kiện. Họ là những người thấp cổ bé họng,
nghèo khó; họ sống rải rác ở vùng quê, công việc mưu sinh
hằng ngày đã làm cho họ tối tăm mặt mũi. Sự quan tâm và
hiểu biết về luật pháp của họ rất yếu.
Quá trình thu thập chứng cứ cho vụ kiện cũng là vấn đề nan
giải, ngoài những hình ảnh kinh hoàng và số người thiệt
mạng do báo chí, các trang mạng đưa tin, việc xác minh lấy
chứng cứ cụ thể cũng sẽ vô cùng khó khăn. Đó là chưa nói
sự cản trở chắc chắn sẽ có của các cấp chính quyền khi
chúng ta tiếp cận người thiệt hại. Rồi tình huống người
nghèo bị mua chuộc, bị gây sức ép mà không cộng tác trong
quá trình kiện hay phản bác lại,….
Rồi tài chính cho vụ kiện, luật sư, kinh nghiệm trong việc
kiện tụng,… tất cả đều không thuận lợi.
<h2>2. Những thuận lợi và khả năng có thể làm được.</h2>
Nếu nhắm mục đích kiện và thắng kiện như các phiên tòa
thông thường, chắc chắn rằng vụ này khó đạt được. Tuy
nhiên, theo tôi, chúng ta cứ kiện vì có thể sẽ đạt được
những mục đích sau:
- Vụ kiện sẽ tạo ra một dư luận rộng lớn, chú đến
những vấn đề bất công, khuất mắt tồn tại trong tiến
trình phát triển đất nước. Các tầng lớp lãnh đạo, nhận
thầu, quản lý các công ty quốc doanh,… thường lý luận các
công trình được xây lên nhằm phục vụ cho nhân dân, cho đất
nước. Đó chỉ là lớp sơn bên ngoài, ẩn sâu bên trong là
động lực lợi ích của các bên liên quan. Nhiều trường hợp
những lợi ích này mâu thuẫn, chống lại, chà đạp lên lợi
ích của đa số người dân. Tầng lớp trên vừa có quyền,
vừa có tiền, vừa khôn ngoan nên họ che dấu điều này rất
tốt. Tiếng nói công lý vang lên tại tòa sẽ giúp quảng đại
người dân thấy đâu là chân tướng sự việc, đâu là ảo
ảnh dối trá. Nếu chưa đạt được tiếng nói tại tòa thì
quá trình vận động kiện tụng cũng giúp người dân thấy
được phần nào.
- Tạo cho người dân ý thức được dân quyền. Trong một đất
nước mà người dân không ý thức được quyền của mình,
tầng lớp cầm quyền nói sao thì nghe vậy, chắc chắn dân
nước đó là nô lệ. Thời gian qua, người dân miền Trung chịu
không biết bao nhiêu là tai họa từ việc xả lũ của các thủy
điện nhưng chưa thấy ai gây ra tai họa đó ngồi tù hay bồi
thường. Không thấy một tiếng nói phản kháng, kiện tụng nào
từ người thiệt hại. Thân phận người dân nước ta thật
đáng thương.
- Vụ kiện cũng sẽ đặc ra vấn đề quyền con người - quyền
được chính quyền bảo vệ cuộc sống an toàn - trong công
cuộc phát triển đất nước. Hình ảnh thường thấy ở các
nước kém dân chủ như VN, TQ,… là phát triển bằng mọi giá
để đạt thành tích GDP làm hài lòng nhà cầm quyền, còn
quyền sống an toàn cho người dân, việc bảo vệ môi sinh bị
xem nhẹ. Vụ kiện này sẽ cho công chúng thấy quyền con người
là yếu tố phải được tính đến, bảo vệ hàng đầu, có
như vậy quá trình phát triển mới nhân văn, mới mang lại lợi
ích cho quảng đại quần chúng nhân dân. Vụ kiện sẽ thúc
đẩy một ý niệm mới trong công chúng "Quyền con người".
- Vụ kiện sẽ tập dợt cho người dân, người vận động dân
chủ có kinh nghiệm với việc sử dụng một công cụ rất quan
trọng trong nhà nước pháp quyền là luật pháp và tòa án. Có
thể vụ kiện này khởi đầu đầu gian nan nhưng nó sẽ là bàn
đạp cho những vụ kiện sau. Từ vụ kiện này sẽ hình thành
và lớn mạnh một phong trào xã hội dân sự chuyên đi kiện
tụng để đồi công lý cho người nghèo, người thấp cổ bé
họng trong xã hội.
- Tại ra một công luận rộng khắp để kéo quảng đại quần
chúng nhân dân quân tâm đến thực trạng chính trị, kinh tế,
"lợi ích nhóm",… của đất nước. Từ việc đồng cảm
với những nỗi đau, nỗi bất công người miền Trung gánh
chịu, chúng ta sẽ dẫn dắt công luận đi đến những vấn
đề to lớn hơn của đất nước.
Tôi tin rằng, vụ kiện này chúng ta sẽ thắng lợi không mặt
này thì mặt khác vì chúng ta có tiếng nói chính nghĩa, có
lương tâm của người lương thiện trước sự mất mát đau
thương của đồng bào.
<em><strong>Nguyễn Văn Thạnh</strong></em>
<strong>Bài 4:</strong> Dân chủ, bắt đầu từ việc kiện tụng.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20131121/nguyen-van-thanh-kien-kien-khoai-van-cu-lam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét