Lê Diễn Đức - Tham nhũng và nợ

<center><img src="http://img23.imageshack.us/img23/9292/8bkw.jpg" /></center>


<strong>Trong lĩnh vực kinh tế trên báo chí trong nước, có lẽ
một trong những từ Việt được nhắc đến nhiều nhất là
"tham nhũng".</strong>

Nó thường xuyên được phổ cập rộng rãi chẳng khác gì các
từ được cập nhật hàng ngày như "cướp", "hiếp", "giết",
v.v...

Nền báo chí lá vông (xin lỗi vì ông Bộ trưởng Nguyễn Bắc
Sơn khẳng định không có báo lá cải) tận dụng tối đa các
tin giật gân rẻ tiền để câu khách, không loại trừ cả
những tờ của Bộ Thông Tin và Tuyên Truyền hay của Việt Nam
Thông Tấn Xã như Vietnamnet, Vietnam Plus...

Khi tham nhũng đã thanh văn hoá, thành nếp sống, thói quen trong
sinh hoạt, giao dịch và gắn với tất cả những gì có liên
hệ tới bộ máy công quyền thì điều đó chẳng có gì lạ.
Ngay cả nơi cần đến tình thương yêu, bác ái nhất là bệnh
viện, từ "tham nhũng" được thay bằng văn hoá phong bì, thì
mơi thấy mức độ khủng khiếp về băng hoại đạo đức của
xã hội. Thì ra người ta phải có tiền mới có thể tồn tại
và có cuộc sống bình thường. Đồng tiền tạo ra mọi giá
trị và định lượng các giá trị, là thước đo chuẩn mực
cho mọi thứ.

Nhưng, có một từ khác từ vài năm nay được nhắc nhiều
không kém bên cạnh từ "tham nhũng", đó là tự "nợ".

Cái này là hậu quả của cái kia, là tất yếu của một nền
kinh tế định hướng sai, tạo ra cơ hội rút ruột công trình,
ăn chia trục lợi. Ngôi nhà rệu rã nhưng chỉ loay hoay vá víu,
chẳng biết xử lý tận gốc từ khâu móng và rường cột,
hoặc biết đấy nhưng cố ý cứ bám víu để moi móc, hoặc
để xây dựng một thứ xã hội chủ nghĩa gì đó mà đến
hết thế kỷ này, tức 87 năm nữa, chẳng biết có hay không.

Cả dân tộc bị nắm cổ kéo dài trên con đường bất định
đã mấy chục năm, nay vẫn tiếp tục đi hoài tới một mục
tiêu vô tưởng. Với gánh nợ chồng chất.

Cá nhân, doanh nghiệp tư nhân nợ nần không thể trả thì phá
sản, bị xiết nợ, thậm chí bị côn đồ hành hung, khống
chế. Vụ công ty cà phê Trường Ngân bị đồng loạt các ngân
hàng Techcombank, MB, MSB, Vietinbank, VIB, OCB, Agribank tới niêm kho,
uy hiếp, là một trong nhiều ví dụ. Với tư nhân, chủ nợ
thường tự xử, bất chấp pháp luật. Những cá nhân, đơn vị
này chỉ còn biết kêu trời và nợ nần được giải theo luật
giang hồ. Nếu không biết chung chi, có người đỡ lưng, không
còn tài sản thế chấp, thì tan gia sẽ bại sản, có thể mất
mạng. Nhưng âu đấy cũng luật đời, có vay có trả.

Nhưng nếu nói đến "nợ", chỉ cần vào Google tra cứu vớ từ
khoá "nợ", sẽ thấy món nợ của các doanh nghiệp nhà nước
thực sự hãi hùng.

Đáng lưu ý là lợi nhuận chỉ tập trung vào một số ít đơn
vị, nhiều doanh nghiệp còn lại rơi vào tình trạng nợ cao,
kết quả sản xuất kinh doanh thấp, thậm chí mất vốn, theo
tờ Lao Động ngày 24/11/2013.

Trong ngày 16/01/2013, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ đã
có cuộc gặp với lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước để trao đổi về kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội năm 2013 cũng như các vấn đề liên quan đến doanh nghiệp
nhà nước.

Báo cáo tài chính hợp nhất, 10 tập đoàn, tổng công ty có
tổng số nợ phải trả là 1.334.903 tỷ đồng, hệ số nợ
phải trả/vốn chủ sở hữu bình quân là 1,82 lần (năm 2011 là
1,77 lần), tổng tài sản/tổng nợ phải trả là 1,6 lần.

Doanh nghiệp nhà nước còn lại (không kể Vinashin) 27% phần
nợ đã được các tổ chức tín dụng cho cơ cấu lại (ước
khoảng 28.300 tỷ đồng) thì tổng số nợ xấu và nợ cơ cấu
lại của khu vực doanh nghiệp nhà nước sẽ vào khoảng 73.050
tỷ đồng. Tính đến cuối tháng 10, Công ty Mua Bán Nợ VAMC đã
mua hơn 11.000 tỷ đồng nợ xấu của 14 ngân hàng, trong đó,
khoảng 70% khoản nợ đã mua thuộc lĩnh vực bất động sản.

Vào ngày 22/11/2013, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung
ương (CIEM) và Cơ quan Hợp tác phát triển Đức GIZ đã tổ
chức diễn đàn về phục hồi tăng trưởng, tái cơ cấu - cơ
hội và thách thức. Theo đó, dựa trên số liệu của các cơ
quan chức năng, nợ công của VN liên tục tăng, năm 2012 đã lên
tới trên 1,6 triệu tỉ đồng (gần 80 tỷ USD). Theo tính toán
dựa trên số liệu 6 tháng đầu năm 2013 với số nợ trên,
mỗi quý VN phải trả nợ gốc và lãi tới 25.000-26.000 tỉ
đồng (trên 1 tỉ USD), tương đương 16% thu ngân sách.

Vấn đề của nền kinh tế là không còn là nợ công có ở
ngưỡng an toàn hay không, chính thức 55,4% GDP, thực chất, nếu
tính cả nợ nước ngoài của khu vực doanh nghiệp (chủ yếu
là doanh nghiệp nhà nước) và nợ bằng trái phiếu trong nước
khác của doanh nghiệp nhà nước không được chính phủ bảo
lãnh, thì nợ công của Việt Nam vượt con số báo cáo 55,9% có
thể lên đến khoảng 95% GDP.

Với một bộ máy hành chính kép (chính phủ và đảng) quan
liêu, gồm gần 1,7 triệu viên chức, năm (2001 - 2012) chi cho
hoạt động của bộ máy này chiếm 55,37% tổng chi ngân sách
nhà nước.

Trong vòng vài năm nữa, tới năm 2016, nguồn xuất khẩu dầu
khí của Việt Nam trên 10 tỷ USD, góp 20-25% ngân sách, sẽ cạn
kiệt, áp lực trả nợ ngày càng cao.

Bài toán kinh tế sẽ bị sức ép mạnh, ảnh hưởng trực
tiếp đến đầu tư, xây dựng công cộng. Không biết những
dự án lớn chủ yếu từ ODA, như cảng Lạch Huyện hay sân bay
Long Thành, sẽ còn kéo gánh nợ tới đâu.

Quy mô bội chi ngân sách ngày mỗi cao, năm 2012 vẫn ở mức
4,8% (so với 4,7% năm 2011) và đã được quốc hội phê duyệt
nâng lên mức 5,3% cho năm 2013 tại kỳ họp Quốc hội thứ 6
(11/2013).

Ngoài ra, tiếp tục vay khoản mới trả nợ cũ và phát hành
trái phiếu chính phủ cũng là các biện pháp lúng túng chạy
vòng quanh. Trái phiếu chính phủ và tín phiếu chính phủ phát
hành trong năm là khoảng 200.000 tỉ đồng (tương đương gần 10
tỉ USD), đặc biệt là trái phiếu chính phủ phát hành lên
đến 115.000 tỉ đồng (tăng gần 85% so với năm 2011). Người
mua trái phiếu không ai khác là các ngân hàng và tổ chức tín
dụng, mà tiền chủ yếu từ huy động nguồn vốn của dân.

Từ khi ông Nguyễn Tấn Dũng nhận chức Thủ tướng vào năm
2006, đến năm 2010, đã đẩy số nợ của Việt Nam từ 27,86
tỷ USD lên 32,5 tỷ USD. Số liệu thông kê hằng quý từ Ngân
hàng Phát triển Châu Á (ADB) cho thấy, nợ nước ngoài của
Việt Nam ở mức trung bình khoảng 19-20% GDP trong những năm
2000-2002, đã lên trên 30% trong vài năm gần đây (41,5% GDP năm
2011).

Nói vậy thôi chứ nền kinh tế Việt Nam cũng chưa đến mức
sẽ sụp đổ vì nợ. Đầu tư nước ngoài FDI vẫn đổ vào
nhờ giá lao động rẻ. Khoản kiều hối hơn 10 tỷ USD mỗi năm
đã là một món khổng lồ, tiền tươi, thóc thật!

Nhiệm kỳ của ông Nguyễn Tấn Dũng còn hơn hai năm nữa.
Thời gian không còn nhiều, tranh thủ cùng hội cùng thuyền vay
mượn cho các dự án, vơ vét thêm một đống và ra đi yên vị.
Đống vỏ ốc mà ông ta cùng các chiến hữu để lại cho 90
triệu dân mang đi đổ quá lớn.

Và như tiến sĩ Alan Phan viết:

"Con rồng kinh tế Việt Nam sẽ không cất cánh được, ngay cả
khi gia nhập TPP (dự trù vào cuối 2014); vì trọng lực nặng
nề của 3 yếu tố: doanh nghiệp nhà nước, nợ xấu ngân hàng
và ngân sách chính phủ. Ngày nào mà toàn dân còn phải khiêng
đỡ các hành lý này, thì ngày đó kinh tế Việt Nam chỉ nên
bàn về mô hình "sống sót" (survival)".

<b>© Lê Diễn Đức - RFA</b>


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20131127/le-dien-duc-tham-nhung-va-no), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!