Có bữa trong một dạ tiệc nhà thơ người Nga Lermontov cao hứng
chế nhạo một sĩ quan khác trong quân đội Nga hoàng, vì ông kia
mặc bộ đồng phục diêm dúa quá đáng. Hai bên cãi nhau,
trước mặt một người đẹp, cuối cùng biến thành một vấn
đề danh dự, phải giải quyết bằng một cuộc đọ súng.
Hai năm trước, Lermontov đã từng thách đấu súng người con
trai của vị đại sứ Pháp ở St. Petersburg, và bị đưa ra hội
đồng kỷ luật. Hình như ông muốn thử sống thực một cảnh
đấu súng ông đã mô tả trong tác phẩm "Một anh hùng thời
đại chúng ta."
Theo tục lệ đấu súng, mỗi bên phải có một người bạn ra
đấu trường làm chứng. Hai nhân chứng trong cuộc đấu này
đã gặp riêng nhau trong hai ngày trước trận đấu. Vì thương
bạn, họ tìm cách dàn xếp để tránh cho các đấu thủ khỏi
chết một cách vô nghĩa. Họ thỏa thuận sẽ khuyên Lermontov và
vị sĩ quan kia, tên là Martynov, cùng chĩa súng bắn lên trời
thay vì nhắm vào nhau. Hai đấu thủ nghe lời thuyết phục,
đồng ý sẽ dự cuộc chơi "đấu súng giả."
Ðến ngày hẹn, khi hai sĩ quan quay đầu lại, tiến về phía
nhau và rút súng, Lermontov nhanh tay bắn trước, và ông chơi theo
điều đã thỏa hiệp, chĩa súng bắn lên trời. Tuy nhiên,
trước khi nổ súng nhà thơ còn lớn tiếng nói: "Một thằng
ngu thế này, ai thèm bắn nó làm gì!" Martynov nghe thấy lời
sỉ vả, nổi giận, hạ nòng súng xuống nhắm thẳng vào
Lermontov bấm cò. Ðạn trúng ngực, Lermontov qua đời ở ngoài
thị xã Pyatigorsk, trong vùng Caucasus, lúc đó ông mới 27 tuổi.
Nhân vật Pechorin trong "Một anh hùng thời đại chúng ta"
cũng chết tại nơi đó.
Lermontov chết năm 1841, nước Nga mất một thiên tài thi ca. Chỉ
vì Martynov đổi luật chơi vào phút chót. Ðấu súng là trò
chơi của giới thanh niên quý tộc Nga, như chúng ta đã thấy
trong tiểu thuyết của Lev Tolstoi. Thi hào Pushkin cũng chết khi
đấu súng, vào năm 29 tuổi. Giới quý tộc Nga bắt chước các
hiệp sĩ thời Trung Cổ, cãi nhau là hay thách đấu kiếm. Cuộc
chơi này tàn bạo, đổi mạng sống để giữ lấy một thứ
"danh dự." Nhưng vì bản chất cuộc chơi này tàn bạo, cho
nên khi nổi nóng Martynov sẵn sàng đổi luật chơi, khi thấy
danh dự mình lại bị tổn thương.
Chung quanh các đại hội hoặc hội nghị ban chấp hành trung
ương đảng Cộng sản, cuộc đấu tranh giành ngôi vị cũng ác
liệt không kém. Khi tranh giành quyền lực, người ta không còn
coi ai là đồng chí nữa. Ngay trong các buổi họp Bộ Chính
Trị, khi các ông bà gọi tên nhau, tức là họ còn tử tế với
nhau. Khi họ phải gọi nhau là đồng chí, tức là dấu hiệu
đã hết tình hết nghĩa, một mất một còn, không ai nhường ai
một bước.
Câu chuyện Lermontov cho thấy nhiều khi con người hành động
không phải vì tính toán quyền lợi một cách khách quan. Có khi
chỉ vì cảm thấy "danh dự" bị xúc phạm là người ta sẵn
sàng giết nhau rồi. Ðổi luật chơi chỉ là một chuyện nhỏ,
so với nỗi tức giận khi cảm thấy danh dự mình bị tổn
thương! Martynov sau đó có thể giải thích rằng ông làm trái
điều cam kết vì chính Lermontov đã phá luật chơi trước: Tại
sao không theo đúng thỏa thuận, giả bộ bắn lên trời rồi
xử huề? Tại sao còn la lối chửi vào mặt người ta? Bộ có
phải ông thánh đâu mà có thể nghe chửi rồi cứ nín?
Trong nội bộ đảng Cộng sản Việt Nam nhiều cũng đang mang
nỗi uất ức giống như vậy. Giữa Nguyễn Tấn Dũng và các
đối thủ trong Bộ Chính Trị, chính Nguyễn Tấn Dũng đã phá
luật chơi trước; làm nhiều người cũng nổi sùng.
Ngay trong hội nghị Trung Ương 6 năm ngoái, họ đã phá luật
chơi rồi. Có đời thủa nào cả Ban Chấp Hành Trung Ương họp
hội nghị, lớn tiếng kiểm điểm nhau (tiếng Việt còn gọi
là chửi nhau); họp xong rồi bản thông cáo nói có "đồng
chí" bị kiểm điểm, nhưng không được nêu tên người bị
kiểm điểm là ai! Thà không nói gì thì người ngoài cũng không
ai biết! Nhưng đã nói mà lại chỉ dám nói một nửa, thì còn
thể thống nào nữa? Dân Việt Nam nghe rồi, họ cười vào
mặt. Cười vào mặt ai? Không phải mặt con người bị chửi,
mà là mặt tất cả Bộ Chính Trị lẫn Trung Ương Ðảng! Khi ra
trước đám đại biểu Quốc Hội gật gù, Nguyễn Tấn Dũng
lại còn lên giọng tự xưng rằng mình có làm gì cũng chỉ vì
được đảng trao phó! Ý nói: Nếu mấy đứa trao công việc cho
thằng này mà thằng này làm sai thì hãy hỏi tội chúng nó;
chỉ chì chúng nó ngu, chứ cái thằng ta đây không bao giờ lú
cả!
Ai nghe mà chịu nổi cái lối chửi xéo đó? Một đồng chí
cũng nổi giận không kém gì Ðại úy Martynov ngày xưa. Tư Sang
bèn chửi lại bằng cách gán tên một ẩn số X cho Ba Dũng! Cho
cả nước cười cảnh một đồng chí hèn nhát, ẩn danh, không
dám đứng ra vỗ ngực mà xưng tên họ rõ ràng! Hành động đó
cũng giống như Lermontov chửi, "Cái thằng hèn kia!"
Nhưng khi lên tiếng chế nhạo, một gọi tên đồng chí X, hai
lại nêu danh đồng chí X, nói đi nói lại nhiều lần, chính
Trương Tấn Sang cũng phá luật chơi lần nữa. Bởi vì họ đã
họp kín, đã thỏa thuận với nhau không đứa nào được tiết
lộ tên họ thằng nào bị kiểm điểm; bây giờ có đứa lại
cứ nói toạc ra cho cả nước nghe! Dù nói nửa kín, nửa hở,
rụt rè như đứa bé ăn vụng; nhưng chủ ý cốt nói cho ai nghe
cũng hiểu. Như vậy thì anh còn tôn trọng luật lệ giao đấu
hay không? Phải theo dõi các tờ báo hôm nay một người riễu
đồng chí Ếch, mai lại người khác cười đồng chí Ếch, dù
là Nguyễn Tấn Dũng hay là Martynov thì cũng phải tím gan tím
ruột. Tóm lại, đã tới lúc các "đồng chí" không ai còn
tôn trọng luật chơi nữa!
Những cái trò phá bỏ luật chơi này có thể gây nên những
mối thù truyền kiếp chứ không phải chỉ kéo dài một đời.
Người Việt Nam cũng không hiền lành hơn người Nga bao nhiêu.
Ở trong đình làng người ta vẫn sẵn sàng xông vào đánh nhau
vỡ đầu khi tranh chiếu trên chiếu dưới. Có khi chỉ vì một
câu nói cũng đủ để giết nhau rồi! Tất cả chỉ vì cái danh
dự hão.
Nhưng họ cũng chỉ mới phá những luật chơi nhỏ. Sẽ tới
lúc người ta thấy cần thay đổi cả những luật chơi lớn
hơn!
Một dấu hiệu trong bài diễn văn bế lạc Hội nghị Trung
Ương VII của Nguyễn Phú Trọng, như một nhà báo trong nước
nhận xét, là ông tổng bí thư đảng Cộng sản Việt Nam không
nói câu nào nhắc tới chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng
sản, cũng không nói đến tên Mác, tên Lê Nin, không một câu
nào cả! Mặt khác "Chỉ có trong 3 câu cuối của mục 2 anh
Trọng đã... hơn hai chục lần nhắc đến vì dân, cho dân, cứ
như là... chưa bao giờ được nói đến chuyện vì dân cả
ấy!"
Nhà báo trích dẫn lời Tổng Trọng: "Những hiện tượng phân
hóa giàu nghèo, phân tầng xã hội, cùng với tệ quan liêu, tham
nhũng, xa dân, xâm phạm quyền làm chủ của nhân dân, làm suy
giảm niềm tin của nhân dân đối với đảng là thách thức
đối với mối liên hệ giữa dân với đảng." Ông tổng bí
thư còn căn dặn các ủy viên Trung Ương Ðảng:
"...phải tôn trọng và phát huy đầy đủ quyền làm chủ của
nhân dân; hết lòng, hết sức chăm lo đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân, chú trọng đến lợi ích trực tiếp
của người dân; luôn trọng dân, gần dân, hiểu dân, tin dân;
những gì có lợi cho dân thì hết sức làm, những gì có hại
cho dân thì hết sức tránh, vân vân."
Tại sao ông Nguyễn Phú Trọng bỗng dưng lại quên cả chủ
nghĩa mà biểu diễn lòng "yêu dân" đến như vậy?
Có thể căn cứ vào các luận điệu đó mà đoán rằng: Nguyễn
Phú Trọng có thể đang muốn đổi sang một trò chơi mới.
Bao lâu nay, theo luật chơi xã hội chủ nghĩa thì đảng là cái
đầu, nhà nước là cái đuôi. Ðảng ra lệnh thì nhà nước phe
phẩy, vẫy đuôi. Hiện giờ tình trạng ở nước Việt Nam xã
hội chủ nghĩa thì ngược lại. Nguyễn Tấn Dũng lại mạnh
hơn Nguyễn Phú Trọng. Hai ứng viên của Trọng rớt đài trong
khi các đàn em của Dũng lọt vào BCT! Ða số ủy viên Trung
Ương Ðảng khi bỏ phiếu đã nghe lệnh của Dũng chứ không
nghe Trọng! Chẳng khác gì cái đuôi ra lệnh, rồi cái đầu ngó
ngoáy theo. Giống như câu thành ngữ người Tây họ nói: "Con
chó không vẫy đuôi mà cái đuôi vẫy con chó!"
Ðể lật lại thế cờ, Nguyễn Phú Trọng có thể bày ra một
cuộc chơi khác. Trước hết, sẽ thay màu áo mới. Bao lâu nay,
thủ quân Nguyễn Phú Trọng khi ra sân vẫn mặc áo màu đỏ,
mang danh đội banh bảo thủ, giáo điều. Nhưng trong trận đấu
sắp tới, Trọng sẽ mặc đồng phục khác. Khi nhắc đi nhắc
lại những chữ dân, vì nhân dân, cho dân, của nhân dân, vân
vân, Nguyễn Phú Trọng đang bày ra một thế trận mới: Ðứng
về phía "nhân dân," rồi mang danh nghĩa nhân dân đối đầu
với phía "nhà nước." Cái gì chứ "chống nhà nước" là
một chiêu bài rất dễ được dân chúng Việt Nam ủng hộ.
Với một phần guồng máy đảng trong tay, Nguyễn Phú Trọng có
thể huy động một lực lượng theo mình bắt đầu dùng nhân
dân để chống nhà nước! Hồi 1970, Mao Trạch Ðông đã từng
dùng chiến lược này: Mao hô hào thanh niên tiếp tục làm
"cách mạng," để lật đổ Lưu Thiếu Kỳ và dằn mặt Chu
Ân Lai! Tất nhiên Nguyễn Phú Trọng không đủ tư cách như Mao
Trạch Ðông; nhưng vẫn có thể dùng bộ máy riêng của đảng
gây khó khăn cho Nguyễn Tấn Dũng! Khi mang tên đảng ra hô hào
nhân dân cùng theo mình vạch tội nhà nước thì đó cũng là
một chiến thuật khả thi! Mà đây không phải là một ý kiến
mới mẻ. Trước đây hơn 20 năm, ông Nguyễn Khắc Viện đã
từng đề nghị đảng cộng sản tự tách ra khỏi guồng máy
nhà nước, tự đặt mình vào hàng ngũ "nhân dân" để theo
dõi, phê bình nhà nước. Ông Trọng có khi không biết đã có
người nêu ý kiến đó; nhưng các chú của ông khôn ngoan thế
nào cũng nghĩ ra!
Cho nên, trận đấu giữa các phe nhóm trong đảng Cộng sản
Việt Nam sẽ còn nhiều màn hào hứng trong thời gian sắp tới.
Vì các đấu thủ không những phá luật chơi cũ mà có thể còn
bày ra những trò chơi mới nữa!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130530/ngo-nhan-dung-se-con-doi-luat-choi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét