Bùi Hoàng Tám - Chuyện Z30

25 năm (1983 - 2008) đã trôi qua kể từ ngày xảy ra sự kiện Z30
bi thảm. Một phần tư thế kỉ không phải thời gian dài, song
cũng không phải ngắn. Nó là khoảng cách đủ để lùi lại
nhìn nhận, đánh giá sự việc một cách chân xác, khách quan.
Trở lại vụ Z30, chúng tôi muốn nhìn lại sự ấu trĩ của
một thời chưa xa để càng hiểu thêm giá trị to lớn của
đổi mới và cùng nhau rút ra những bài học cho hôm nay và cho
cả tương lai. Đây cũng là những thời khắc lịch sử của
trước đêm dài đổi mới. Vì vậy, cùng với sự dày đặc
của màn đêm đã thấy đâu đó xuất hiện những nhân tố
mới với lối tư duy mới. Chính những khoảng sáng le lói đó
là nền tảng cho công cuộc đổi mới và chính những nhân tố
này sau đó trở thành một trong số những hạt nhân quan trọng
của công cuộc đổi mới. Và một trong số những người đó
là Nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An, khi đó là Bí thư
Tỉnh uỷ Hà Nam Ninh.

Vào một ngày giữa năm 2006, Chủ tịch Nguyễn Văn An cho gọi
tôi đến Văn phòng Quốc hội - 37 Hùng Vương. Việc được
gặp ông khiến tôi hồi hộp dù rằng là một nhà báo, tôi
đã từng gặp khá nhiều vị lãnh đạo cao cấp của Đảng,
Nhà nước, Chính phủ hay Quốc hội. Nhưng với ông An, không
hiểu sao tôi lại có cái e dè đó. Có lẽ tôi ngại vì ông
vốn là người làm công tác tổ chức Đảng lâu năm, nói năng
luôn nghiêm túc và rất cẩn trọng. Còn tôi, cái máu văn nghệ
sỹ nửa mùa hay khoa môi múa mép nên sợ có lỡ lời thất thố
mà e ngại chăng ? Thế nhưng chỉ sau mấy tiếng gõ nhè nhẹ,
đã thấy ông hiện ra ngay sau cánh cửa. Nụ cười hào sảng,
cái nắm tay ấm và chặt của ông đã khiến sự e dè của tôi
như bay biến. Câu chuyện bỗng trở nên gần gũi, chân tình và
nhiều chia sẻ. Nó có gì đó tờ tợ như câu chuyện của một
thủ trưởng với một nhân viên cũ lâu ngày gặp lại dù tôi
chỉ mới lần đầu được trực tiếp gặp ông, nghe ông nói
chuyện. Và hôm đó, ông đã kể cho tôi khá tường tận về lý
do vì sao khi còn làm Bí thư tỉnh uỷ, ông đã không đồng ý
cho tỉnh Hà Nam Ninh thực hiện Chỉ thị Z30.

Năm 1982, Nguyễn Văn An khi đó mới 45 tuổi, được bầu vào Ban
chấp hành Trung ương Đảng và nhận nhiệm vụ Bí thư tỉnh
uỷ Hà Nam Ninh. Ngày đó, Hà Nam Ninh là một tỉnh rộng, gồm
các tỉnh Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình sáp nhập lại (giờ thì
lại chia ra, tỉnh nào về tỉnh đó) nên đất rộng, dân số
rất đông. Vào thời điểm những năm đầu thập niên tám
mươi, do chính sách cấm vận của Mỹ cùng với những chính
sách kinh tế non kém, ấu trĩ, sai lầm... đã khiến đời sống
nhân dân cả nước vô cùng khó khăn. Ngân sách kiệt quệ. Lạm
phát luôn ở mức phi mã không phải hai mà ba con số/năm. Tiếng
là thành phố công nghiệp nhưng đa số người dân Nam Định
sống dựa vào nghề nông. Nhà máy dệt Nam Định, niềm tự hào
của nền công nghiệp xã hội chủ nghĩa khi đó máy móc thì
cổ lỗ, dây chuyền lạc hậu và thiếu nguyên liệu trầm
trọng. Hàng ngàn cán bộ, công nhân của tất cả các phân
xưởng đều nằm trong tình trạng thất nghiệp triền miên.
Công nghiệp thì đổ vỡ. Thương mại thì lưu thông trì trệ,
luôn tạo ra sự độc quyền, đặc lợi cho một số người và
nạn ngăn sông, cấm chợ ở hầu hết các địa phương. Nông
nghiệp thì thất bát. Cơ chế hợp tác xã đánh kẻng, chấm
công trở thành một gánh nặng đè lên vai người nông dân.
Năng suất lúa suy giảm, ruộng đất bị bỏ hoang. Các chương
trình đánh bắt cá ven biển èo uột và thường xuyên thất
bại. Sở hữu hàng ngàn km bờ biển nhưng cả nước thiếu từ
hạt muối thiếu đi... Đời sống nhân dân đói khổ, mấp mé
cảnh lầm than.

Vốn là kỹ sư công nghiệp nhưng với tư duy sắc sảo của
mình, Nguyễn Văn An hiểu rằng bây giờ không phải là lúc
ngồi đó mà vạch ra những ý tưởng viển vông, trên mây
dưới gió với nhà máy to, công trường lớn mà con đường
thoát đói nghèo cho mảnh đất này là phải ngay lập tức
chỉnh đốn nông nghiệp. Vì vậy, nhiều chính sách "cởi trói"
cho nông dân đã được tỉnh "vụng trộm" ban hành nên đời
sống nhân dân trng tỉnh tuy vẫn còn nhiều khó khăn nhưng đang
từng bước được cải thiện.

Giữa lúc công việc bước đầu có chiều thuận lợi thì một
buổi chiều, Nguyễn Văn An nhận được công văn từ Công an
Thành phố Nam Định gửi sang trình Bí thư Tỉnh uỷ duyệt
phương án kiểm tra hành chính và tịch thu tài sản bất minh.
Kèm theo đề nghị Tỉnh uỷ đồng ý cho ban hành quyết định
tịch thu tài sản là một bản danh sách gồm hơn 200 gia đình
nằm trong diện phải thi hành quyết định này. Tiêu chí để
lập danh sách là những đối tượng có nhà từ hai tầng trở
lên và được xếp thứ tự ABC. Mới nhìn qua bản danh sách, Bí
thư Tỉnh uỷ Nguyễn Văn An đã không khỏi giật mình. Ông tự
hỏi: Sao lại có chuyện vô lý thế này? Để có tiền xây căn
nhà tránh mưa, tránh nắng, người dân phải trả bằng biết bao
mồ hôi, công sức với khoảng thời gian nhiều khi đằng đẵng
cả chục năm trời. Thế mà giờ đây lại có lệnh tịch thu
tài sản của họ là cớ làm sao? Để kiểm chứng lại những
suy nghĩ của mình, ông An đã yêu cầu văn phòng lục tài liệu
để tìm xem từ trước đến nay có văn bản pháp luật nào quy
định về việc này hay không nhưng tuyệt nhiên không thấy có.
Ông An gọi điện sang ông giám đốc Công an Thành phố:

- Tôi dã tìm hiểu rất kỹ và được biết từ trước đến
nay, Đảng và Chính phủ chưa bao giờ có chỉ thị dạng như
thế này. Như vậy nghĩa là Bộ Chính trị không chỉ đạo và
Chính phủ cũng không chỉ đạo. Bên các anh lấy văn bản này
ở đâu ra vậy?

- Dạ, cái này do cấp trên chỉ đạo ạ - Ông giám đốc Công
an Thành phố trả lời.

- Cấp trên là cấp nào? Cụ thể là ai chứ? Mà sao không đưa
ra bàn ở cấp uỷ?

- Báo cáo anh, đây là chỉ thị vào hàng tuyệt mật của Trung
ương nên không thể dưa ra bàn ở cấp uỷ được. Vả lại,
Hà Nội và một số địa phương đã cho triển khai rồi ạ.

Ngẫm nghĩ một lát, ông An nói:

- Để tôi trực tiếp lên Hà Nội xem xét tình hình và tìm
hiểu cụ thể. Từ giờ đến khi tôi về, các anh phải "án binh
bất động" đợi lệnh của tôi - Ông An chỉ đạo.

Suốt đêm đó, Nguyễn Văn An không tài nào chợp được mắt.
Tính đi tính lại, nghĩ tới nghĩ lui nhưng ông vẫn không hiểu
vì sao lại có cái chỉ thị miệng kỳ quái này. Tờ mờ sáng
hôm sau, ông An gọi cho lái xe đến đón. Để kiểm chứng cảm
xúc của mình, trước khi lên đường đi Hà Nội, ông yêu cầu
lái xe chạy một vòng quanh thành phố Nam Định. Ngắm những
dãy nhà lúp xúp chen chúc nhau ở các khu phố Trần Hưng Đạo,
Hàng Đồng, Hàng Thiếc, Hàn Thuyên, Cổng Hậu... ông không
khỏi chạnh lòng. Trưởng thành từ một công nhân điện, lăn
lộn cùng cơ sở, gắn bó với đồng ruộng nhiều năm rồi
mới trở thành người lãnh đạo cao nhất của một tỉnh, ông
quá hiểu sự vất vả, gian nan của người dân quê hương ông.
Những con người cần kiệm và thông minh nhưng vẫn đang phải
sống vật lộn cùng nghèo khổ. Thế mà giờ đây, ông đang
phải đối mặt với một việc cực kỳ gian nan: Ký lệnh
đồng ý để các cơ quan công quyền tịch thu tài sản của họ
mà không cần tòa án và cũng không có bất cứ một bằng
chứng nào để cớ thể khẳng định đó là tài sản bất minh.
Ông chợt rùng mình khi nghĩ đến bản danh sách hơn 200 hộ nằm
trong diện này rồi sẽ ra sao khi bị tịch thu nhà cửa, tài
sản.

Khi chiếc ô tô chở ông đến Hà Nội, trời chưa sáng
rõ mặt người, các công sở cửa còn đóng im ỉm. Lân la các
khu phố, ông được biết Hà Nội đã triển khai Chỉ thị này
từ mấy hôm nay và tình hình rất xấu. Ông còn nghe nói có gia
đình cả nhà thắt khăn tang, bị tống lên xe, kêu khóc ầm ĩ.
Khi ông về đến Văn phòng Trung ương cũng là lúc các phòng ban
đã bắt đầu làm việc. Ông định vào thẳng Văn phòng Trung
ương Đảng để hỏi cho ra nhẽ nhưng lại thôi vì nghĩ mình
là cán bộ trẻ, mới nhậm chức chưa lâu nên cũng có phần
rụt rè, e ngại. Đi dò hỏi các phòng, ban người thì bảo nên
làm, người lại bảo không, chẳng ai có ý kiến gì khẳng
định, toàn mập mờ, rất khó hiểu. Lang thang tìm hiểu tình
hình thấy không kết quả, ông cho xe về Nam Định.

Con đường từ Hà Nội về Nam Định hôm ấy bỗng trở nên
dài dằng dặc bởi trong tâm trí, Nguyễn Văn An đang rất hoang
mang không biết xử trí thế nào cho phải. Nếu không ký quyết
định triển khai thì biết đâu lại làm trái ý chỉ đạo của
trên mà ký thì không có cơ sở pháp luật. Đã không ít lần
ông tự nhủ các nơi đã làm rồi hay là mình cũng triển khai
cho xong. Thế nhưng lần nào cũng vậy, cứ nghĩ đến đấy là
hình ảnh người dân lam lũ lại hiện lên trong tâm trí ông.
Đang lúc bối rối, một ý nghĩ chợt loé lên trong đầu Nguyễn
Văn An: Gặp ông Thành (Đoàn Duy Thành - Bí thư Thành ủy Hải
Phòng) để tham khảo ý kiến. Nếu bên ông Thành triển khai thì
sẽ liệu mà nếu ông ấy chưa làm thì mình cũng không nên
vội.

Đối với Đoàn Duy Thành, Nguyễn Văn An có tình cảm rất riêng
biệt. Tuy cùng là Bí thư, cùng Uỷ viên Trung ương Đảng nhưng
ông Thành lớn tuổi, thuộc thế hệ đàn anh, tham gia cách mạng
trước lại là người có trình độ nên ông An có phần kính
trọng và ngưỡng mộ. Mỗi khi có việc gì hệ trọng, ông An
thường trao đổi, bàn bạc với ông Thành và ngược lại,
không ít lần gặp vấn đề nan giải hoặc khó đưa ra quyết
định, ông Thành vẫn thường tham khảo ý kiến của ông An.
Nghĩ vậy nên ngay sáng hôm sau khi từ Hà Nội về Nam Định,
ông An gọi ông Thuật - Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh cùng
đi ra Hải Phòng để gặp ông Thành bàn bạc.

- Có lẽ cùng suy nghĩ nên khi tôi đến Hải Phòng, đã thấy
ông Thành chờ sẵn - Ông An kể với tôi tại nhà ông ở số
02, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hà Nội - Thế là hai bên tiến hành trao
đổi công việc ngay. Tôi hỏi vì sao Hải Phòng chưa thấy
triển khai Chỉ thị Z30, ông Thành có nói rằng Hải Phòng chưa
làm bởi còn đang chờ chỉ thị chính thức của Ban bí thư
hoặc của bên Chính phủ. Rồi ông ấy phân tích về mặt pháp
lý thì từ trước đến nay không có bất cứ văn bản pháp
luật nào quy định tịch thu tài sản bằng quyết định hành
chính cả. Còn về tình, cuộc sống của nhân dân hiện nay còn
rất nhiều khó khăn, thậm chí là khổ cực. Việc tích cóp
được chút tiền làm nhà, làm cửa không dễ dàng gì. Nay tịch
thu thì người dân ở vào đâu? Rồi ông ấy hạ giọng nói là
chủ nghĩa xã hội tươi đẹp nhưng người dân không có nhà ở
thì sao gọi là tươi đẹp được?... Vì cũng có suy nghĩ giống
như ông Thành nên chúng tôi nhanh chóng đi đến nhất trí là
phải chờ chỉ đạo chính thức bằng văn bản của Trung ương
chứ không thể chỉ đạo miệng. Tôi cám ơn ông Thành đã giúp
chúng tôi vững tâm.

- Nghe nói ngay khi đó, bác đã cho đốt các quyết định về
tịch thu nhà những gia đình thuộc diện bị tịch thu tài
sản? Tôi hỏi.

- Chuyện ấy là có thật. Tôi cho đốt vì không muốn nghĩ
ngợi gì về nó nữa.

- Còn chuyện tháng 6 năm đó (6/1983), ông Thành đem việc này ra
phát biểu tại một kỳ họp của Trung ương?

- Tháng mấy thì tôi không nhớ rõ, chỉ nhớ khoảng giữa năm
gì đó, Trung ương tổ chức hội nghị. Lần ấy, ông Thành đã
nói liền 2 tiếng đồng hồ về những sai lầm của Chỉ thị
Z30. Ông ấy cho rằng Chỉ thị Z30 là sai lầm, là trái pháp
luật và phi đạo lý. Việc vô cớ tịch thu nhà cửa của
người dân khi họ không vi phạm pháp luật, không bị pháp
luật xử mà chỉ bằng một quyết định của chính quyền là
xông vào đuổi người ta ra đường là vô lý. Ông ấy nói
găng, rất găng về những điều chúng tôi đã bàn với nhau từ
trước. Thấy ông ấy càng phát biểu càng hăng, tôi cũng thoáng
lo lo. Nhất là những lúc ông ấy thống thiết nói rằng đã
trực tiếp xem tịch thu 3 căn nhà ở Hà Nội. Ông ấy tả thảm
thiết lắm. Khi đội công tác đẩy họ lên xe chở đi, họ kêu
khóc, họ đội khăn tang. Rồi ông ấy đặt câu hỏi: Chúng ta
làm cách mạng để làm gì? Người Cộng sản là phải hy sinh
suốt đời vì nhân dân, đem lại hạnh phúc cho nhân dân. Những
việc chúng ta làm như thế này là trái đạo lý, là vi phạm
pháp luật. Ông ấy còn kể thời ông ấy làm Bí thư Quận uỷ
Ngô Quyền, đã nói với người dân rằng khi kháng chiến thắng
lợi, bà con sẽ hết cảnh nghèo khổ, không còn phải chui rúc
trong cái nhà tranh, vách đất, dột nát quanh năm mà sẽ ở nhà
xây to đẹp, họ đã vỗ tay hoan hô không ngớt mà giờ đây,
hơn 30 năm sau khi thắng Pháp, chúng ta không có tiền xây nhà cho
dân, nay dân xây, ta lại tịch thu thử hỏi còn đâu là đạo
lý... - Ông An chợt ngừng kể, đôi mắt dõi ra ngoài cửa sổ,
nơi có cây mít già đang mùa bói quả. Tôi hiểu rằng ông đang
xúc động mạnh. Chờ cho ông nguôi ngoai cảm xúc, tôi hỏi:

- Khi ông Thành nói thế, bác có lo không ?

- Lo chứ. Chuyện này hệ trọng lắm, chỉ cần sơ xảy là
hỏng cả một sự nghiệp chứ không đùa nên tôi luôn liếc
nhìn sang chỗ Tổng bí thư Lê Duẩn và Phó Thủ tướng Phạm
Hùng, thấy cả hai ông đều nghe rất chăm chú và có chiều
đăm chiêu lắm. Nhất là đến đoạn ông Thành yêu cầu khi nào
có ý kiến chính thức của Bộ Chính trị, Ban bí thư và Thủ
tướng Chính phủ sẽ thi hành nghiêm túc còn điện thoại nhắc
nhở "theo Hà Nội mà làm" để có phong trào thì ông ấy không
làm và xin chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân,
tôi thấy Phó Thủ tướng Phạm Hùng hườm hườm vài cái,
cười rồi nói: "Sáng tạo, rất sáng tạo. Tôi ủng hộ ý
kiến của anh Thành". Mấy phút im lặng nặng nề trôi qua. Rồi
Tổng Bí thư Lê Duẩn đứng dậy, hỏi có ý kiến nào phân
tích đạo lý hơn thì phát biểu, chúng tôi mới thở phào nhẹ
nhõm và không ngờ việc làm của mình những ngày qua lại
được lãnh đạo và nhiều đồng chí rong trung ương ủng hộ
mạnh mẽ thế.

<b>Nỗi ám ảnh sau hơn một phần tư thế kỉ.</b>

Cách đây ít lâu, ông An gọi tôi, bảo:

- Cái chuyện Z30 tôi kể với cậu ấy, nhắc lại không chỉ
để làm một bài học kinh nghiệm mà còn khẳng định thành
tựu của đổi mới. Hơn hai mươi lăm năm qua, chúng ta đã đi
một quãng đường dài, rất dài đặc biệt là tinh thần
thượng tôn pháp luật. Bây giờ, muốn tịch thu của người
dân dù chỉ bao diêm cũng phải có toà án. Thế mà ngày ấy,
tịch thu cả một gia sản của người ta mà chỉ thông qua kiểm
tra hành chính. Không hiểu ngày ấy vì sao họ cứ nói mập mờ,
cái này bí mật, không phổ biến rộng, cứ triển khai theo ý
của trên... Sau này, tôi được biết thì hình như ông Bộ
trưởng Nội vụ (Bộ Công an) khi đó cũng không biết gì về
vụ việc này.

- Có người đánh giá Z30 ghê gớm chẳng khác gì hồi Cải cách
ruộng đất. Quan điểm của bác thế nào? Tôi hỏi.

- Phạm vi của nó hẹp hơn nhiều nhưng với những người liên
quan trực tiếp thì hậu quả chẳng khác là mấy. Cũng may chứ
nếu ngày đó Hải Phòng và Nam Định cùng làm rồi sẽ lan ra
cả nước thì sự thể không biết sẽ ra sao. Mãi gần đây khi
tôi lên làm Quốc hội, cái Z30 nó vẫn còn dư âm nặng nề
lắm, người dân còn kêu ca, oán thán lắm. Cũng may chứ nếu
thực hiện, tôi sẽ ân hận suốt đời!

- Nhưng họ (những người trong danh sách bị tịch thu nhà cửa,
tài sản) có giầu thật không?

- Có giàu có gì đâu? Cả thành phố Nam Định ngày đó cũng
nghèo lắm, của cải có được là bao nhiêu. Những cái nhà đó
so với bây giờ, nó như cái chuồng chim thôi. Gìờ thì họ đã
tự dỡ bỏ gần hết để xây nhà mới to hơn, đẹp hơn rồi.
Tôi vẫn nhớ những cái nhà trong danh sách ấy, nó bé tí tẹo
ấy mà.

- Nhưng lỡ trong số những người được coi là giầu có thời
đó có những người là do bất minh? Tôi hỏi.

- Về tài sản có bất minh hay không thì anh phải điều tra để
chứng minh mà chưa chứng minh hoặc không chứng minh được thì
không thể kết luận. Với góc độ luật pháp, anh chỉ được
suy diễn theo hướng gỡ tội chứ không được suy diễn theo
hướng kết tội. Một vụ án tham nhũng cũng vậy. Anh phải
chứng minh được người ta tham nhũng chứ không được phép
bắt người ta phải chứng minh nguồn gốc tài sản của mình.
Hai cái đó khác nhau lắm. Bây giờ vẫn còn không ít người có
lối suy diễn theo kiểu kết tội. Có cả vị là cán bọ lãnh
đạo gần đây cũng mắc lỗi này. Pháp luật là chứng cứ
chứ không phải tin hay không tin. Cái lối quy chụp ấy... Ông An
chợt ngừng lại.

- Nghe nói ngày ấy bác cũng bị quy chụp là hữu khuynh?

- Có chuyện đó đấy. Một số cán bộ lão thành lên án tôi
là hữu khuynh. Nguy hại nhất là có người coi Chỉ thị Z30
như là biện pháp trong đấu tranh giai cấp, chống bọn tham
nhũng. Mà chống tham nhũng cũng phải dựa trên luật pháp chứ.
Có ở nơi nào mà kiểm tra hành chính lại tịch thu tài sản
đâu? Ông giám đốc Công an khi ấy là người tốt, tốt cả
với cá nhân tôi. Nhưng dù sao ông ấy cũng không phải là cấp
trên của tôi. Tôi là Bí thư tỉnh uỷ, là Uỷ viên Trung ương
mà Bộ Chính trị không chỉ đạo, Thủ tướng không chỉ đạo
thì làm sao tôi nghe ông ta được.

- Giả sử như có sự chỉ đạo của trên, bác có làm không?

- Nếu trên đã quyết, đương nhiên tôi phải chấp hành. Đó
là một nguyên tắc. Nguyên tắc chấp hành pháp luật, nguyên
tắc cấp dưới phải chấp hành mệnh lệnh của cấp trên.
Nhưng ngược lại, tôi sẽ có ý kiến phản hồi đồng ý thì
nói rõ vì sao, không đồng ý cũng nói rõ là vì sao. Mỗi khi
nhận chỉ thị, tôi đều có ý kiến cái đó có phù hợp với
địa phương hay không, phù hợp với luật pháp hay không?
Trước khi thực hiện bát cứ việc gì, tôi luôn túc trực ý
thức như vậy. Cấp trên ra lệnh, anh không làm không được.
Nhưng làm mà thiếu trách nhiệm cũng không được. Anh phải có
trách nhiệm với trên và cả với dân. Tôi nghĩ nên xây dựng
một nếp công vụ như thế. Tôi không thích những người không
thể hiện thái độ. Phải có chính kiến rõ ràng và thể hiện
chính kiến một cách xây dựng. Cán bộ không phải là cái máy
chỉ biết thực thi.

- Rồi ông kể cho tôi chuyện lần sang thăm nước Cộng hòa
Phấp lần đầu tiên, ông đã đến sông Sen để tận mắt
được nhìn nơi thanh tra Zave (một nhân vật trong tiểu thuyết
Những người khốn khổ của Vichto Huygô) trẫm mình vì không
chứng minh được Giăngvanzăng là người ăn cắp.

Câu chuyện về Z30 khép lại như một chuyện cổ tích có hậu
và cũng để lại một bài học xương máu, tuy giản dị nhưng
lại hệ trọng và cũng rất thời sự: Mọi người phải sống
và làm việc theo hiến pháp và pháp luật. Một chân lý giản
dị nhường ấy nhưng không phải bao giờ và lúc nào chúng ta
cũng thực hiện được. Không hiểu sao mỗi lần đi tàu từ Nam
ra Bắc hay ngược lại, tôi cứ băn khoăn tự hỏi nếu ngày
đó không có những người như ông An, ông Thành và cả sự
sáng suốt của cố Phó Thủ tướng Phạm Hùng, đặc biệt là
cố Tổng Bí thư Lê Duẩn đã kịp thời ngăn chặn thì không
hiểu sự thể sẽ đi đến đâu? Và sâu xa hơn, công cuộc
Đổi mới sẽ như thế nào nếu "cơn bão Z30" không bị ngăn
chặn kịp thời?

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130403/bui-hoang-tam-chuyen-z30), một số
đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!