"<i>Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến
phúng điếu!"</i>
Cứ theo như lời của giáo sư <a
href="http://dcvonline.net/modules.php?name=News&file=article&sid=8084">Nguyễn
Văn Lục</a> thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói
vừa ghi. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y
như vậy thì hoa hoè ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới
đủ, cha nội?
Mà chả chỉ riêng hoa, ở nước ta, cái (mẹ) gì mà không
thiếu nên mọi thứ vẫn thường phải phân phối theo tiêu
chuẩn – ngoại trừ <em>huân chương, huy hiệu, bằng khen, giấy
thưởng … thì mới thừa thôi</em>. Bởi vậy, tôi xin được
có ý kiến (hơi) khác với T.T. Thích Trí Quang chút xíu: "Cộng
sản nó chôn sống mình hôm nay, mai nó mang huân chương hay giải
thưởng đến để… làm lễ truy tặng!"
Ông Trần Đức Thảo là một nạn nhân điển hình cho cái cách
chôn sống (rất) bất nhân như thế – theo như lời của một
<a
href="http://vnthuquan.net/%28X%281%29S%28njmgvdjp3aw5qv55x1ryup55%29%29/truyen/truyen.aspx?tid=2qtqv3m3237nqnmn3n0n31n343tq83a3q3m3237n3n&AspxAutoDetectCookieSupport=1">bà
cụ bán nước trà</a> ở đầu khu tập thể Kim Liên, nơi mà
triết gia của chúng ta cư ngụ cho đến gần lúc cuối đời:
<blockquote><em>Trong khu nhà B6 đằng kia cũng có một ông tên
Thảo, nhưng lôi thôi nhếch nhác quá mấy anh công nhân móc
cống. Mùa rét thì áo bông sù sụ, mùa nực thì bà ba nâu bạc
phếch, quần ống cao ống thấp, chân dép cao su đứt quai, đầu
mũ lá sùm sụp, cưỡi cái xe đạp 'Pơ-giô con vịt' mà mấy
bà đồng nát cũng chê. Thật đúng như anh hề làm xiếc! Mặt
cứ vác lên trời, đạp xe thỉnh thoảng lại tủm tỉm cười
một mình, một anh dở người…"</em>
<em>"Một buổi trưa nắng chang chang, ông ghé vào quán uống
cốc nước chè xanh, tôi hỏi: "Ông đi đâu về mà nom vất
vả thế.. ế.. ế. Ông nói: Lên chợ Hàng Bè mua củi đun. Tôi
hỏi: Thế củi ông để đâu cả rồi? Ông quay lại nhìn cái
'pooc ba ga', mặt cứ ngẩn tò te. Chỉ còn có sợi dây buộc!
Củi nả rơi đâu hết dọc đường, chẳng còn lấy</em>
<em>một que… Nghĩ cũng tội, già ngần ấy tuổi đầu mà phải
nấu lấy ăn, không vợ, không con… </em>[Phùng Quán –
"Chuyện Vui Về Triết Gia Trần Đức Thảo." <i>Ba Phút Sự
Thực</i>, 2<sup>nd</sup> ed. Nhà Xuất Bản Văn Nghệ Sài Gòn:
2007).
</blockquote>
<center><img alt="tranducthao 1"
src="http://tuongnangtien.files.wordpress.com/2013/03/tranducthao-1.jpg?w=330&h=378"
width="330" ></center>
<center><b>Hình chụp từ Tạp Chí Nghiên Cứu Đông Dương.
Nguồn: </b><a
href="http://www.vnu.edu.vn/home/inc/print.asp?N2806"><b>vnu.edu</b></a></center>
Nếu bạn thấy những lời lẽ (thượng dẫn) của một bà cụ
bán nước trà vô danh chưa đủ trọng lượng thì xin nghe thêm
đôi câu nữa, của một chứng nhân thế giá hơn – luật sư <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%A7n_%C4%90%E1%BB%A9c_Th%E1%BA%A3o">Trương
Như Tảng</a>:
<blockquote><i>Ông không bị tù hay hành hạ thân xác, nhưng công
an bao vây, cô lập ông không cho ai tiếp xúc… Nếu ông Thảo
tiếp xúc với ai, chẳng hạn một người bạn trên đường
phố, thì người đó sẽ bị bắt giữ để điều tra.</i>
<i> Bề ngoài xem ra triết gia sống cuộc đời bình thường.
Nhưng thực tế ông sống như Robinson Crusoe, hoàn toàn cô độc,
mặc dầu có nhiều người ở xung quanh. Ngay họ hàng thân thích
cũng không được phép nói chuyện với ông. Đối với một trí
thức như vậy là một sự tra tấn dã man.</i></blockquote>
Ngó bộ ông Trương Như Tảng có vẻ hơi quá lời chút xíu,
chứ nếu Trần Đức Thảo bị "tra tấn dã man" thì làm sao
triết gia của chúng ta sống sót cho mãi đến năm 1991 – năm
mà ông được nhà nước tha (tào<em>) và cho </em>trở lại Paris,
theo như tường thuật của tác giả <a
href="http://bvbong.blogspot.com/2013/03/at-cam-dui.html">Minh Diện</a>:
<blockquote><i>Bảy mươi tuổi Trần Đức Thảo mới quay về
chốn xưa. Tiếc thay thời huy hoàng của ông đã qua lâu rồi.
Rất ít người còn nhớ tới ông. Suốt 40 năm ông cô đơn bên
trời Nam,giờ lại cô đơn bên trời Tây. Khi người ta đã bỏ
lỡ cơ hội thì khó mà tìm lại được. </i>
<i>Quay lại Pari, Trần Đức Thảo sống tạm bợ trong căn phòng
xép trên tầng 5, nhà khách của Đại sứ quán Việt Nam. Nhà
báo Nguyễn Đức Hiền tả lại cảnh sống của ông như sau:
"Một ông già ở độ tuổi cổ lai hy, khoác chiếc áo cũ màu
tím dài chấm gót, bưng bê lỉnh kỉnh mọi thứ xoong chảo, chai
lọ leo lên, leo xuống hàng trăm bậc thang tự lo lấy bữa ăn
cho mình. Ông già ấy cứ hành trình chừng mười bậc thì dừng
lại, tựa người vào hành lang đứng nhắm mắt, há miệng thở
như thổi bễ". </i>
<i>Một chiều mùa Hè năm 1993, ông già ấy gục xuống tại bậc
cầu thang, không bao giờ gượng đứng dậy được nữa.… Năm
2.000, ông được nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng
Hồ Chí Minh về Khoa học xã hội.</i></blockquote>
Thiệt là… có hậu!
Ít nhất thì những ngày tháng cuối đời "của ông già ấy"
cũng (có vẻ) đỡ đoản hậu hơn cuộc sống lê lết của…
một bà già khác, cùng thời, bà Hà Thị Cầu. Nhân vật này tuy
có kém danh giá hơn ông Thảo (chút đỉnh) nhưng cũng nổi
tiếng như cồn, ít ra là ở phạm vi quốc nội. Trên báo <a
href="http://old.baobacgiang.com.vn/271/37993/Tieng_hat_buon_nhu_la_rung.bgo">Bắc
Giang</a>, phát hành vào ngày 1 tháng 4 năm 2009, một nhà văn
Việt Nam đã viết những dòng chữ chí tình như sau về người
nghệ sĩ này:
<blockquote><i>Với bà, tên tuổi, sự nghiệp tôi đã đọc quá
nhiều trên báo chí, một nghệ nhân lớn, một người hát xẩm
cuối cùng của thế kỷ, một tài sản dân gian quý báu, một
nghệ sĩ nổi tiếng không chỉ trong nước mà ở thế
giới…</i>
<i>Và tôi choáng váng vì không thể ngờ, một nghệ sĩ tên
tuổi như vậy, báo chí ngợi ca như vậy, các cấp quản lý thay
nhau tôn vinh như vậy lại đang có cuộc sống khó khăn đến
không tin được. Ngôi nhà bà Hà Thị Cầu bé tí nằm cận kề
trụ sở UBND xã Yên Phong. Ngôi nhà bé thế lại còn chia làm
hai, một nửa cho bà Cầu ở, nửa còn lại là nhà thờ họ.
Phần ở của bà lại chia đôi, phía ngoài đủ đặt cái
giường đôi, bộ bàn ghế uống nước, phía trong là nơi bà
ngủ, diện tích cũng chỉ nhỉnh hơn cái giường một chút
xíu.</i></blockquote>
<center><img alt="hathicau 2"
src="http://tuongnangtien.files.wordpress.com/2013/03/hathicau-2.jpg?w=350&h=250"
width="350" ></center>
<center><a
href="http://ngoisao.vn/hau-truong/chuyen-lang-sao/vinh-biet-nghe-nhan-hat-xam-ha-thi-cau-95633.html"><b>Báu
vật nhân văn sống</b></a><b> của Việt Nam, hình chụp trước
tư gia. Nguồn:</b><a
href="http://vnexpress.net/gl/xa-hoi/2009/06/3ba1085f/"><b>vnexpress.net</b></a></center>
<a
href="http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2013/03/130304_ha_thi_cau_qua_doi.shtml">BBC</a>,
nghe được vào hôm 3 tháng 3 năm 2013, lặng lẽ và buồn bã đi
tin:" Nghệ nhân được coi là linh hồn của hát xẩm Việt Nam
với gần 80 năm tuổi nghề, bà Hà Thị Cầu, đã qua đời tại
Yên Mô, Ninh Bình…" Hung tin này đã khiến cho <a
href="http://nguyenquangvinhnv.wordpress.com/2013/03/03/nghe-nhan-hat-xam-ha-thi-cau-da-mat/">Nguyễn
Quang Vinh</a> đùng đùng nổi giận:
<blockquote><i>Một nghệ nhân tài hoa như thế, cống hiến cho
đất nước như thế, được coi là"báu vật nhân văn" của
quốc gia như thế, đã từng đào tạo, truyền nghề cho biết
bao nghệ sĩ, đã nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn với
nước ngoài…</i>
<i>Nhưng suốt đời nghèo đói, suốt đời khổ sở, túng thiếu
như kẻ ăn mày. Báo chí lên tiếng, dư luận lên tiếng, những
nghệ sĩ tâm huyết thay bà gõ cửa khắp nơi nhưng mặc nhiên
không ai đoái hoài, và bà- nghệ nhân Hà Thị Cầu, cho tới lúc
nhắm mắt, vẫn trong nghèo đói...</i>
<i>Leo lẻo ca ngợi, leo lẻo thuyết giảng, leo lẻo leo lẻo…
ở mọi cấp để rồi bỏ rơi một nghệ nhân lớn, cay đắng
hơn, còn lợi dụng tài năng, tên tuổi của bà để trục lợi
cả tiền, danh tiếng, uy tín của cá nhân mình.</i>
<i>Thôi nhé, bà mất rồi, im cả đi, đừng lại ngoạc mồm"
bà mất đi là địa phương mất đi một tài năng, đất nước
mất đi một nghệ nhân lớn… vô cùng đau xót".</i>
<i>Câm đi...</i></blockquote>
Tôi e rằng nhà văn của chúng ta không hiểu biết về đường
lối, cũng như chính sách, của Đảng và Nhà Nước (rõ ràng và
rành mạch) như nhà nghiên cứu âm nhạc Trần Quang Hải. Trong
bản tin của <a
href="http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2013/03/130304_ha_thi_cau_qua_doi.shtml">BBC</a>
(thượng dẫn) ông Hải khẳng định:
<blockquote><i>Cũng giống như ca trù, hát xẩm đã bị 'mất
đi' trong 50 năm vì chính quyền không coi trọng những tài tử
dân gian … hát xẩm bị coi là "hạ cấp" và chính quyền
không muốn thấy những người hát xẩm lang thang ngoài
đường.</i></blockquote>
<center><img alt="hathicau 3"
src="http://tuongnangtien.files.wordpress.com/2013/03/hathicau-3.jpg?w=363&h=545"
width="363" ></center>
<center>Ảnh: <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%A0_Th%E1%BB%8B_C%E1%BA%A7u">wikipedia</a></center>
Nói cách khác là bà Hà Thị Cầu đã bị "chính quyền" chôn
sống từ lâu nhưng mãi đến tháng ba năm nay mới (chịu) trút
hơi thở cuối cùng. Ngay sau đó, báo <a
href="http://thethaovanhoa.vn/van-hoa-toan-canh/se-truy-tang-danh-hieu-nsnd-cho-ba-ha-thi-cau-n20130306102448536.htm">Thể
Thao Văn Hoá</a> (số ra ngày 06 tháng 3 năm 2013) đã có… tin vui:
<blockquote><i>Tới dự đám tang nghệ nhân Hà Thị Cầu, ông
Vương Duy Biên – Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL – chia sẻ tâm
nguyện cần đề nghị truy tặng cho bà danh hiệu NSND... Thời
gian tới, Bộ VH,TT&DL sẽ xúc tiến thực hiện việc
này.</i></blockquote>
Thiệt là tử tế hết sức!
Theo <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/H%C3%A0_Th%E1%BB%8B_C%E1%BA%A7u">Wikipedia</a>:
Năm 1977 bà Hà Thị Cầu là tác giả của bài <a
href="http://mp3.zing.vn/bai-hat/Theo-Dang-tron-doi-Hat-Xam-Ha-Thi-Cau/IW9WD0E7.html"><i>Theo
Đảng Trọn Đời</i></a>. Tôi sợ rằng vì mù chữ, không đọc
được Đề Cương Văn Hoá Việt Nam, nên (có lẽ) mãi cho đến
khi nhắm mắt người được coi là "<a
href="http://ngoisao.vn/hau-truong/chuyen-lang-sao/vinh-biet-nghe-nhan-hat-xam-ha-thi-cau-95633.html">báu
vật nhân văn sống</a> của Việt Nam" vẫn không biết rằng
toàn Đảng không ai thiết tha hay mặn mà gì lắm với tình cảm
(thắm thiết) mà bà đã dành cho chúng nó.
Những người "hát sẩm bị coi là hạ cấp," đã đành, thế
còn triết gia thì sao? Giới người này ở bên nước bạn, cũng
như ở nước ta, cả hai Đảng đều coi họ không bằng… cục
cứt!
Và nói nào ngay, đối với Đảng thì giới người nào cũng
vậy – bất kể là nông dân, công nhân, thương nhân, hay trí
thức. Tất cả đều chỉ là phương tiện, được xử dụng
tùy theo lúc mà thôi.
Sau đó đều bị mang chôn sống ráo. Nhà nước đợi cho đến
khi họ tắt thở sẽ mang bằng khen hay giải thưởng đến làm
lễ truy tặng. Những cái lễ này, cũng tựa như những tấm
giẻ lau, dùng để lau sạch máu hay nước mắt (hoặc cả hai)
cho nạn nhân của chế độ hiện hành.
T. N. T.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130324/tuong-nang-tien-chuyen-ha-thi-cau-tran-duc-thao),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét