Nguyễn Vạn Phú - Đa sở hữu đất đai: Tại sao không?

<blockquote><strong>Dân Luận:</strong> Bác Nguyễn Vạn Phú đặt
câu hỏi tại sao những thứ giáo điều khác như "giá trị
thặng dư" Đảng CSVN đều mạnh dạn từ bỏ, trong khi "sở
hữu toàn dân" về đất đai lại vẫn giữ? Thực ra rất dễ
trả lời câu hỏi này: Bỏ tư tưởng giáo điều này và giữ
tư tưởng giáo điều kia đều do lợi ích của Đảng quyết
định. Có bỏ "giá trị thặng dư" Đảng mới thu hút được
đầu tư nước ngoài, mới đạt được con số tăng trưởng GDP
ấn tượng. Giữ sở hữu đất đai toàn dân thì Đảng mới có
thể tuỳ tiện tước đoạt đất đai của người dân với cái
giá rẻ mạt. Cái nguồn lợi từ đất đai đối Đảng là
đặc biệt quan trọng, nó chính là một trong những chất kết
dính để Đảng không sụp đổ...</blockquote>
Những lập luận đằng sau sự khẳng định đất đai phải
thuộc quyền sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ
sở hữu và thống nhất quản lý hầu như vắng bóng. Không ai
giải thích cho cặn kẽ vì sao không cho nông dân sở hữu mảnh
đất họ đang canh tác.

Dường như sự "kiên định" này là do quán tính: hễ nói
đến chủ nghĩa xã hội thì đất đai phải của tập thể như
cách suy nghĩ ngày xưa, nông dân phải vào hợp tác xã mới
đúng định hướng chứ không được làm ăn riêng lẻ.

Điều mỉa mai là những nguyên tắc mang tính giáo điều đó
đã bị bỏ đi trong các lãnh vực khác, trừ đất đai. Doanh
nghiệp tư nhân, kể cả nước ngoài được phép "bóc lột"
thoải mái "giá trị thặng dư", quy mô càng lớn càng được
khuyến khích.

Đứng ở góc độ lý thuyết, hiện nay chúng ta đã thừa nhận
một nền kinh tế đa sở hữu, trong đó chủ doanh nghiệp tư
nhân được quyền sở hữu tư liệu sản xuất, thậm chí các
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang chiếm tỷ trọng
lớn trong tổng sản phẩm quốc dân được cam kết bảo vệ
quyền sở hữu tư liệu sản xuất của họ. Cách đây hai năm,
tranh luận về chế độ công hữu các tư liệu sản xuất –
điểm then chốt của chủ nghĩa xã hội - đã kết thúc với
kết quả là khái niệm này đã được gác lại. Các doanh
nghiệp nhà nước đang được cổ phần hóa, tức đa dạng hóa
sở hữu, chứ đâu có khăng khăng nhà nước phải làm chủ.

Nay với nông dân, tại sao không thể mạnh dạn áp dụng một
sự ứng xử tương tự - tức là công nhận người dân có
quyền sở hữu đất đai – là tư liệu sản xuất chính của
họ. Làm khác đi là không tạo ra sự công bằng, là tước bỏ
của người nông dân cái quyền họ mơ ước bao giờ nay. Làm
khác đi, có nghĩa chỉ áp dụng "định hướng xã hội chủ
nghĩa" với nông dân, còn giới doanh nghiệp thì thôi khỏi? Hay
nhìn ở góc ngược lại, xây dựng nền nông nghiệp mà đất
đai không vận hành theo đúng quy luật thị trường thì, đến
một ngưỡng nào đó, làm sao nông nghiệp phát triển tiếp
tục.

Thừa nhận nhiều hình thức sở hữu đất đai dẫn đến một
số lo ngại – vấn đề là những lo ngại này có cơ sở hay
chỉ là lo ngại vô căn cứ?

Lo ngại đầu tiên là sở hữu tư nhân sẽ dẫn đến tích lũy
ruộng đất, làm nảy sinh "tầng lớp địa chủ" mới. Cái
vô căn cứ ở đây là ràng buộc hạn điền vẫn còn đó;
thậm chí nếu sau này không còn hạn điền nữa, người nào
muốn canh tác quy mô lớn, tại sao không khuyến khích? Điều
đó khác gì một chủ doanh nghiệp sản xuất quy mô lớn, tuyển
hàng ngàn công nhân? Không lẽ một bên khuyến khích, một bên
thì cấm?

Lo ngại thứ nhì là đất đai của tư nhân sẽ khó giải tỏa
để làm các công trình công cộng hay đơn thuần là để phát
triển các khu đô thị mới. Cái khó của việc giải tỏa sẽ
tồn tại dù đất là thuộc quyền sử dụng hay quyền sở hữu
của người dân. Vấn đề là chính sách công bằng, công trình
thật sự cần thiết và quyền lợi của người có đất
được tôn trọng thì không có gì khó khăn cả. Thật ra, để
bảo vệ quyền lợi của người dân nghèo chỉ còn mảnh đất
để canh tác thì càng khó giải tỏa đất càng tốt chứ sao.
Để bất kỳ công trình nào cũng phải cân nhắc thiệt hơn
chứ không làm đại, làm theo kiểu dự án treo, rồi đẩy
người dân vào chỗ mất đất.

Ngược lại, cái lợi của một chế độ đa sở hữu sẽ rất
nhiều: nông dân sẽ ứng xử với đất như người chủ chứ
không như người thuê như hiện nay, năng suất ắt sẽ tăng,
hiệu quả sử dụng đất sẽ được nâng cao. Ngày xưa chỉ
cần mảnh đất 5% mà người dân đã có thể xoay xở vượt qua
những năm tháng khó khăn của thời bao cấp; nay được sở
hữu 100% thì người nông dân sẽ làm ra điều thần kỳ mới.

Quan trọng nhất, hiện tượng đau lòng khi những người dân
bị tước mất đất, phải vác đơn đi khiếu kiện khắp nơi
sẽ không còn nữa. Giới cường hào mới ở các địa phương
không còn có thể dễ dàng vẽ ra dự án để tước đoạt
đất của dân; giới làm ăn bất lương không thể cấu kết
với giới có quyền lực để đuổi người dân ra khỏi ngôn
nhà của họ. Đó mới gọi là đúng định hướng xã hội chủ
nghĩa nếu hiểu khái niệm này theo nghĩa chính xác nhất của
nó.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130302/nguyen-van-phu-da-so-huu-dat-dai-tai-sao-khong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!