Nguyễn Đình Hà - Không thể tồn tại song song cơ chế tam quyền phân lập và hệ thống chính trị độc đảng!

<center><img
src="http://www.mybetanyc.com/departments/socialstudies/teachers/ott/wiki/images/d/d1/Separatepowers2.jpg"
/></center>
<center><em>Việc phân thành ba nhánh lập pháp, hành pháp và tư
pháp độc lập sẽ mất tính độc lập và trở nên vô nghĩa
nếu người lãnh đạo các nhánh này chịu sự phân công thống
nhất của một đảng duy nhất</em></center>

<h2>1. Hệ thống độc đảng tại Việt Nam:</h2>

Hiện nay, hệ thống chính trị Việt Nam [do Đảng cộng sản chi
phối] chỉ ghi nhận và công nhận sự hoạt động và tham gia
vào các hoạt động chính trị của Đảng Cộng sản và các
tổ chức do Đảng CS lập ra ; phủ nhận / không công nhận bất
cứ đảng phái, hệ thống tư tưởng nào khác ngoài ĐCS và ý
thức hệ cộng sản

=> ĐCSVN [đã cướp quyền lực và] xây dựng tại Việt Nam 1
chế độ độc đảng – chính xác hơn là 1 chế độ chuyên
chính cộng sản, mang tính chất phản dân chủ, không tôn trọng
các giá trị tự do, nhân quyền, dân chủ căn bản được ghi
nhận trong các công ước quốc tế mà chính quyền Việt Nam
cũng có ký kết

=> quyền lực tuyệt đối dẫn đến tha hóa quyền lực tuyệt
đối, hình thành nên sự lạm quyền, tiếm quyền, thủ tiêu
hầu hết mọi quyền lực căn bản của người dân trong nền
chính trị.

- Việc chỉ công nhận sự hoạt động của 1 Đảng
[Đảng CSVN chỉ công nhận bản thân mình và phủ nhận hoàn
toàn các đảng khác] đã dẫm đạp lên quyền tự do lập hội
của công dân ;

- Việc áp dụng cơ chế kiểm duyệt, "định hướng"
thông tin trong báo chí, truyền hình, xuất bản, … đã xâm
phạm quyền tự do ngôn luận, tự do xuất bản, tự do báo chí,
… và hiện đại hơn là tự do thông tin trong môi trường
truyền thông đa phương tiện ;

- Việc xây dựng các đạo luật, văn bản dưới luật
điều chỉnh các sinh hoạt trong xã hội không nhắm tới mục
đích công nhận, mở rộng và bảo trợ các quyền dân chủ căn
bản trong thực mà chỉ nhằm mục đích hạn chế, bóp nghẹt
các quyền dân chủ, tự do căn bản của công dân. Ví dụ như
chế định về hộ khẩu xâm phạm đến quyền tự do cư trú,
nghị định 36 CP về "tụ tập đông người" được dùng
để xâm phạm quyền tự do biểu tình, quyền tự do hội họp,
luật báo chí quy định không công nhận báo chí tư nhân xâm
phạm đến tự do báo chí,…

Những việc làm trên chỉ là 1 phần những gì đang hiện hữu
trong xã hội và nền chính trị Việt Nam do ĐCSVN gây ra.



<h2>2. Cơ chế tam quyền phân lập:</h2>

Cơ chế tam quyền phân lập được thiết lập nhằm kiềm chế,
kiểm soát nhằm mục đích cân bằng quyền lực, tiêu diệt
lạm quyền, tiếm quyền trong hệ thống chính trị nói chung và
cơ cấu tổ chức nhà nước nói riêng. Đảng phái, các tổ
chức chính trị là 1 bộ phận quan trọng của hệ thống chính
trị, do vậy, việc xây dựng cơ chế tam quyền phân lập cũng
nhằm bảo vệ các đảng / tổ chức chính trị nhỏ trước các
Đảng / tổ chức chính trị lớn đang "nắm quyền lực"
của quốc gia.

1 nhà nước có 3 nhánh cơ quan quyền lực căn bản và chủ
chốt:

- Quyền lập pháp được giao cho quốc hội. Quốc hội thường
có 2 dạng: đơn viện [1 viện] hoặc lưỡng viện [2 viện] gồm
thượng viện và hạ viện.

- Quyền hành pháp được giao cho tổng thống hoặc thủ tướng
xây dựng nội các chính phủ điều hành.

- Quyền tư pháp được giao cho Tòa án tối cao và hệ thống
hai cấp cơ bản – sơ thẩm và phúc thẩm, tòa án cấp trên là
tòa phúc thẩm cho các bản án / quyết định của tòa cấp
dưới.

Nguyên tắc chung của cơ chế tam quyền phân lập được áp
dụng tại hầu hết các quốc gia dân chủ, văn minh hiện nay
như sau:

- Việc lập hiến [quy định cơ chế tam quyền phân lập] do
quốc hội lập hiến [khác hoàn toàn với quốc hội lập pháp]
soạn dự thảo, đi đến thống nhất rồi tổ chức phúc
quyết/ trưng cầu ý dân về dự thảo hiến pháp. Nếu người
dân phúc quyết thông qua thì hiến pháp đó mới bắt đầu có
hiệu lực thi hành, còn ngược lại, quốc hội lập hiến sẽ
phải sửa đổi dự thảo theo ý nguyện nhân dân và tổ chức
phúc quyết lại. Quốc hội lập hiến được thành lập theo 2
cách cơ bản: 1 là do nhân dân bầu trực tiếp theo lối phổ
thông đầu phiếu chọn ra những người được lòng tin của
nhân dân ; 2 là do 1 ủy ban soạn dự thảo HP tuyển lựa những
nhân sỹ, trí thức, luật gia có uy tín.

Việc xây Hiến pháp dân chủ, quy định cơ chế tam quyền phân
lập là bước đầu tạo dựng nên cơ chế này. Cơ chế này
được áp dụng từ việc hình thành, trao quyền cho đến hoạt
động của các nhánh / cơ quan quyền lực.

- Việc hình thành các cơ quan quyền lực / nhánh quyền dựa
trên các cách thức khác nhau và có những yêu cầu riêng, góp
phần tạo nên sự khác biệt trong việc tuyển lựa người
chịu trách nhiệm của các nhánh quyền lực.

+ Việc hình thành cơ quan lập pháp thông qua tổng tuyển cử
theo lối bầu cử phổ thông đầu phiếu. Trong hệ thống
lưỡng viện thì quy tắc bầu cử thành viên của 2 viện cũng
có sự khác nhau rõ rệt. Đảng phái hoặc liên minh nào chiếm
đa số tại nghị viện thì thủ lĩnh phe đó tại nghị viện
sẽ là người đứng đầu [chủ tịch] Nghị viện, các đảng
phái, liên minh khác sẽ là các đảng phái đối lập. VD: tại
CHLB Đức, liên minh của CDU/CSU và FDP [liên minh Trung Hữu] đang
chiếm đa số tại Hạ viện Đức [Bundestag], các đảng phái
khác như Đảng SPD, Đảng Xanh, Đảng cánh tả [Die Linke] là các
đảng thuộc phe đối lập lại với liên minh Trung Hữu tại
Hạ viện Đức.

+ Việc hình thành cơ quan hành pháp được thực hiện thông qua
các cách sau:

Đối với các nước có tổng thống làm nguyên thủ quốc gia,
người đứng đầu ngạch hành pháp: thông qua bầu cử tổng
thống. Ở nhiều nước, nếu số lượng ứng cử viên tổng
thống lớn thì sẽ chia cuộc bầu cử thành nhiều vòng, còn
nếu ít ứng cử viên thì chỉ tổ chức 1-2 vòng. Tổng thống
đắc cử sẽ tự đề cử thủ tướng, xây dựng nội các
chính phủ để Quốc hội thông qua trong thời gian luật định.
VD: Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Đại Hàn Dân quốc, …

Đối với các nước quân chủ lập hiến hoặc tổng thống làm
nguyên thủ quốc gia nhưng thủ tướng đứng đầu ngạch hành
pháp: Sau cuộc tổng tuyển cử bầu cử Quốc hội / Hạ nghị
viện [đối với hệ thống lưỡng viện], Quốc hội / Hạ
nghị viện mới sẽ bầu chọn ứng viên mà các đảng phái
chính trị chọn lựa làm thủ tướng, thủ tướng sẽ xây
dựng nội các để Quốc hội / Hạ nghị viện thông qua
[thường thì người đứng đầu đảng chiến thắng trong cuộc
tổng tuyển cử sẽ được Quốc hội chọn làm thủ tướng].
VD: CHLB Đức, Vương quốc Anh, …

+ Việc hình thành cơ quan tư pháp được thực hiện kết hợp:
1 phần của Tòa án tối cao do Quốc Hội tuyển chọn, 1 phần
khác cho Tổng thống bổ nhiệm từ các thẩm phán có kinh
nghiệm theo danh sách do tổ chức của các thẩm phán, công tố
viên và hội luật gia tiến cử.

- Phân chia biệt lập trong 3 nhánh quyền lực – người của
nhánh quyền lực này không thể nằm trong nhánh quyền lực khác
=> tạo ra tam quyền phân lập một cách tuyệt đối:

+ Thành viên nội các chính phủ thì không thể là người trong
các cơ quan có chức năng giám sát cơ quan hành pháp, tức có
nghĩa các thành viên nội các chính phủ không thể là nghị sỹ
quốc hội / hạ nghị sỹ.

+ Hệ thống tư pháp thì phi chính trị, có nghĩa là những
người làm việc trong hệ thống tư pháp không được hoạt
động chính trị, không được tham gia các đảng phái, tổ
chức chính trị, không được ủng hộ bất cứ đảng phái
chính trị hay phong trào chính trị nào.

- Việc kiềm chế, giám sát lẫn nhau giữa các nhánh quyền
lực và giữa các đảng phái chính trị được thực hiện
chặt chẽ, liên tục góp phần thủ tiêu sự lạm quyền, tiếm
quyền, nâng cao trách nhiệm của các nhánh quyền lực đối
với phận sự của mình, góp phần tạo ra tính minh bạch, công
khai của nền chính trị, … Ví dụ:

+ Tại Hoa Kỳ, để 1 đạo luật được hình thành phải trải
qua 1 quá trình bàn thảo kỹ lưỡng, đấu tranh gay gắt. Dự
thảo luật do các thành viên nghị viện hoặc do tổng thống
đệ trình lên quốc hội => các nghị sỹ thuộc đảng phái
trong quốc hội thảo luận, chỉnh sửa, vận động hành lang,
… => Hạ viện bỏ phiếu thông qua hoặc không thông qua, nếu
Hạ viện thông qua thì dự luật lại được bỏ phiếu tại
Thượng viện. Nếu Thượng viện thông qua thì dự luật sẽ
được trình cho Tổng thống ký ban hành thành luật, nếu
Thượng viện không thông qua, thì Thượng viện và Hạ viện
sẽ cùng nhau bàn thảo lại để đi đến thống nhất. Nếu
tổng thống không đồng ý với dự luật, Tổng thống và Quốc
hội lại cùng bàn thảo lại để thống nhất. Điển hình hàng
năm ta thấy nước Mỹ thông qua Dự luật Ngân sách hàng năm
rất khó khăn.

+ Tại Vương quốc Anh, Hạ viện Anh thứ tư hàng tuần có các
phiên chất vấn Thủ tướng [Prime Minister's Questions] rất
quyết liệt giữa 1 bên là thủ tướng đương nhiệm với các
nghị sỹ về các vấn đề hiện tại của chính phủ nói riêng
và của đất nước nói chung. Các cuộc chất vấn này được
truyền công khai trên các phương tiện truyền thông Anh quốc và
toàn cầu. [Có thể lên Youtube để xem thêm các clip với từ
khóa Prime Minister's Questions do chính UK Parliament đăng tải hàng
tuần].



<h2>3. Cơ chế Tam quyền phân lập không thể tồn tại song hành
trong hệ thống độc đảng tại Việt Nam:</h2>

Hệ thống chính trị độc đảng tại Việt Nam biểu hiện
rất rõ trong cơ cấu bộ máy nhà nước:

+ Quốc hội – cơ quan lập pháp: hơn 90% thành viên quốc hội
là đảng viên Đảng Cộng sản

+ Chính phủ - cơ quan hành pháp: 100% thành viên chính phủ là
đảng viên Đảng Cộng sản, Ủy viên bộ chính trị hoặc trong
ban chấp hành TW của ĐCSVN

+ Tòa án tối cao – cơ quan tư pháp: 100% thành viên hội đồng
thẩm phán TAND tối cao và Chánh án TAND tối cao là đảng viên
ĐCSVN, điều đó có nghĩa là thành viên của hệ thống tư pháp
cũng tham gia chính trị.

Mặt khác, đa số thành viên chính phủ từ người đứng đầu
chính phủ đều là thành viên của Quốc hội - cơ quan có chức
năng giám sát hoạt động của Chính phủ và Chánh án tòa án
tối cao cũng có tên trong Quốc hội.

Với toàn bộ các nhánh quyền lực đều do ĐCSVN nắm như vậy
thì hoàn toàn không có việc kiềm chế, kiểm soát, giám sát
chặt chẽ giữa các nhánh quyền lực. Bởi hầu hết các thành
viên của các nhánh quyền lực đều là đảng viên cộng sản,
mà đã là đảng viên thì họ phải tuân theo đường lối, chủ
trương, nghị quyết của ĐCSVN => 3 nhánh quyền lực cùng thực
hiện 1 đường lối, chính sách, 1 nghị quyết chung như vậy
thì mọi cơ chế kiềm chế, kiểm soát, giám sát đều vô tác
dụng.

Mô hình chung, Hệ thống chính trị tại Việt Nam hiện nay đang
rơi vào thế "lưỡng đầu chế" giống như thời Lê –
Trịnh thế kỷ 17-18. Theo đó, hệ thống cơ quan nhà nước
giống như "Cung vua Lê" và hệ thống cơ quan của Đảng
được ví là "Phủ chúa Trịnh" ; trong mỗi cơ quan nhà
nước đều có "Đảng bộ", "đảng ủy" của ĐCSVN nẵm
vai trò lãnh đạo, đưa đường chỉ lối.

Hơn nữa, ta cần phải hiểu rằng cơ chế Tam quyền phân lập
không chỉ có tác dụng kiềm chế, kiểm soát và giám sát giữa
các nhánh quyền lực mà còn nhằm kiềm chế, kiểm soát và
giám sát các đảng phái nắm quyền lực trong các nhánh quyền
lực nhà nước. Nhưng trong hệ thống có 1 đảng thì hoàn toàn
không có chuyện kiềm chế, kiểm soát và giám sát quyền lực
của ĐCSVN, dẫn đến ĐCSVN tự tung, tự tác, vừa đá bóng
vừa thổi còi bao nhiêu năm nay.

<h2>4. Điều cần thiết để xây dựng cơ chế tam quyền phân
lập:</h2>

Do vậy, để xây dựng cơ chế tam quyền phân lập trong tổ
chức bộ máy nhà nước [được ghi nhận trong hiến pháp] thì
điều kiện đầu tiên là <strong>áp dụng hệ thống chính trị
đa nguyên, đa đảng.</strong>

Các "dư luận viên" và những người ủng hộ đường lối
độc đảng của ĐCSVN luôn nói rằng nếu áp dụng đa nguyên,
đa đảng thì đất nước sẽ có nội loạn, sẽ có bất ổn,
rối ren,… làm nguy hại đến sự ổn định, phát triển của
đất nước rồi lấy ví dụ của Thái Lan ra để hù dọa nhân
dân. Điều này hoàn toàn thiếu cơ sở lập luận và thực
tiễn. Bởi trong 1 hệ thống dân chủ, nhà nước pháp quyền,
có xã hội dân sự phát triển thì mọi hoạt động chính trị
nói chung, hoạt động của các đảng phái nói riêng được
điều chỉnh bằng luật pháp và hệ thống đảm bảo thực thi
luật pháp 1 cách nghiêm minh thì sẽ không thể có chuyện gây
bất ổn, rối ren hay nội loạn được. Thay vào đó chúng ta
sẽ thấy một không khí dân chủ ngày càng cao, mọi quyền lợi
chính đáng của những nhóm lợi ích khác nhau trong xã hội
được bảo đảm. Nếu những người phản bác đa nguyên, đa
đảng lấy Thái Lan ra làm ví dụ thì ngược lại, chúng ta sẽ
lấy nước Đức, nước Pháp, nước Anh,… là những nước đa
nguyên, đa đảng có hệ thống pháp luật tốt, các đảng phái
hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, chứ không phải "ngồi
lên pháp luật" như ĐCS tại Việt Nam làm ví dụ.

Mặt khác, việc rối ren, nội loạn của 1 nước không phải do
cơ chế tam quyền phân lập hay đa nguyên, đa đảng gây ra, mà
nguyên nhân sâu xa của nó là nhu cầu bảo vệ quyền lực độc
tôn của kẻ thống trị. Thực vậy, hầu hết các chế độ
độc tài, độc đảng luôn chính trị hóa quân đội, cảnh sát
và dùng chính lực lượng này bảo vệ quyền lực cho mình,
đàn áp sự đối kháng của các nhóm lợi ích khác trong xã
hội, dần dần mọi mâu thuẫn, bức xúc được đẩy lên cao
sẽ dẫn đến việc những tầng lớp bị đàn áp nổi lên đòi
lại quyền làm người của mình, giới cầm quyền lại đưa
quân đội và cảnh sát vào đàn áp => nội chiến, đổ máu,
rối ren, … Ví dụ: vụ thảm sát sinh viên biểu tình ôn hòa
tại Quảng trường Thiên An Môn tháng 6/1989, như tình hình tại
Syria hiện nay và trước đó là tình hình Ai Cập, Lybia,
Tunisia,… trong mùa xuân Arab. Do vậy, một điều kiện khác của
việc áp dụng chế độ tam quyền phân lập là phải "trung
lập hóa", "phi chính trị hóa" lực lượng quân đội và
cảnh sát.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130305/nguyen-dinh-ha-khong-the-ton-tai-song-song-co-che-tam-quyen-phan-lap-va-he-thong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét