<div class="special_quote"><strong>Tin liên quan:</strong>
<ul>
<li><a href="https://danluan.org/node/16871">Người Việt ăn chuột và
hung hăng, bài viết của giáo sư Đại học Stanford gây phẫn
nộ trên mạng</a></li>
<li><a
href="https://danluan.org/tin-tuc/20130206/dao-tuan-vi-gs-da-an-thit-gi-truoc-khi-nem-da-nen-van-hoa-viet">Đào
Tuấn - Vị GS đã ăn thịt gì trước khi "ném đá" nền văn
hóa Việt?</a></li>
<li><a
href="https://danluan.org/lien-ket/20130207/giao-su-stanford-bi-keu-goi-duoi-viec">Giáo
sư Stanford bị kêu gọi đuổi việc</a></li>
<li><a
href="https://danluan.org/tin-tuc/20130211/ngay-xuan-ban-chuyen-hung-hang">Nguyễn
Ngọc Già - Ngày xuân bàn chuyện... hung hăng</a></li>
</ul></div>
Diên Vỹ chuyển ngữ
09.02.2013
Đầu tháng này Giáo sư Đại học Stanford Joel Brinkley đã tạo
ra một cơn phẫn nộ dữ dội với bài viết trên tờ Chicago
Tribune với tựa đề: <a
href="https://danluan.org/tin-tuc/20130204/nguoi-viet-an-chuot-va-hung-hang-bai-viet-cua-giao-su-dai-hoc-stanford-gay-phan-no">"Mặc
dù ngày càng thịnh vượng, khẩu vị của người Việt vẫn
kỳ dị"</a>. Trong đó căn bản là ông cho rằng người Việt
là những kẻ hám ăn thịt, có thể ăn bất kỳ thứ gì có
thể ngọ nguậy; từ động vật hoang dã đến thú nuôi; bóc
lột trơ trọi đất nước, và vì thế, ông ta giải thích,
người Việt có vẻ hung hãn hơn những người láng giềng.
Toàn bài viết của ông đầy dẫy những quan sát, giả định
và phân tích thiếu chính xác. Nhiều người đọc cảm thấy
bị tổn thương ghê gớm về bài báo (nhiều người đặc biệt
nhạy cảm đối với những nhận định về thịt chó) và đã
lên án Brinkley là một kẻ kỳ thị chủng tộc và thiếu chuyên
nghiệp. Tôi sẽ bỏ qua việc phân tích lời biện hộ cho bài
báo cũng xúc phạm không kém của ông ta, cũng như không đề
cập đến bất kỳ lời phỉ báng nào. Tuy nhiên, tôi muốn chỉ
ra rằng ông Brinkley nên viết bài ra sao cho đúng theo thực tế -
mặc dù tôi tin chắc rằng dù sao nó cũng sẽ tạo ra một cơn
giận dữ đối với một số người Việt xa quê hoặc ở
nước ngoài.
Brinkley bắt đầu bằng việc nhận định rằng các du khách sẽ
không nhìn thấy chó, chuột, chim hoặc sóc ở Việt Nam vì chúng
đã bị ăn thịt cả. Điều này dĩ nhiên là sai hoàn toàn. Đa
số các khu vực thành thị ở Việt Nam có vấn đề vệ sinh
nghiêm trọng và chuột thực sự đang là một đại hoạ ở
một số nơi. Chó chắc chắn là một loài thú nuôi phổ biến.
Tuy nhiên thực sự là sóc và chim thì hiếm thấy hơn nhiều so
với trước đây, vì lý do mà ông ta đã dẫn (cũng như vì
việc mua bán thú vật). Nhiều giống chim mà tôi thường thấy
10 năm trước đây, ngay cả tại các khu vực thành thị, trong
vài năm qua đã hoàn toàn vắng bóng ở những nơi đây.
Brinkley đã đúng khi ông nói tiếp rằng Việt Nam, cũng như
những nước láng giềng, đang có một vấn nạn nghiêm trọng
trong việc mua bán động vật lớn, mặc dù tôi không đồng ý
với ông về quan điểm rằng đa số hổ, voi, gấu và tê giác
đã bị bán sang Trung Quốc - chính bản thân người Việt tiêu
thụ những con thú này. Ông cũng đúng khi nói rằng người
Việt đặc biệt nhắm vào tê giác (để lấy sừng). Ông ta
không nói điều này nhưng tôi sẽ nói: rằng Việt Nam chính là
kẻ chủ mưu trong cuộc chiến săn tê giác trên thế giới.
Việt Nam chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc săn bắn sừng
tê không chỉ ở châu Á mà cả châu Phi.
Brinkley nói rằng loài vượn ở Việt Nam gần như bị tuyệt
chủng vì chúng bị ăn thịt. Điều này đúng. Rõ ràng là chúng
bị mua bán và ăn thịt (hoặc dùng làm thuốc) bởi một nhóm
người thiểu số (cũng có thể là đa số vì còn quá ít vượn
sót lại vì nạn mua bán và môi trường sinh sống bị tàn phá).
Ngay cả tại nơi tôi ở là Bình Thuận, có một số làng
người dân tộc thiểu số chuyên săn bắt những con vượn và
khỉ còn sót lại trong tỉnh.
Brinkley nói tiếp rằng trong khi người Việt ăn hết những
động vật hoang dã của mình, những nước láng giềng lại
để chúng được yên. Sự thật về chuyện này thì hơi mập
mờ. Việt Nam thật sự đã khai thác hầu hết động vật hoang
dã trên nước mình. Cambodia cũng thế - vì cơn khủng hoảng
trong thời gian Khmer Đỏ cầm quyền và nạn đói nghèo sau đó.
Thái Lan, Lào và Miến Điện cũng có vấn đề nghiêm trọng về
việc mua bán thú hoang, tuy nhiên rừng của họ (đặc biệt là
Lào) thì thật sự là còn nguyên sinh hơn Việt Nam rất nhiều.
Trong trường hợp của Lào và Miến Điện thì điều này đơn
giản có thể chỉ vì mật độ dân số nhỏ hơn trên diện
tích đất mà thôi. Ở Thái Lan thì có thể là kết quả của
việc phát triển kinh tế cao hơn và việc quản lý động vật
hoang dã của chính quyền có hiệu quả hơn.
Brinkley đúng khi nói rằng nền văn hoá của Việt Nam bắt
nguồn từ Trung Quốc, và những quốc gia láng giềng là từ Ấn
Độ. Ông cũng đúng khi nói rằng Việt Nam có một lịch sử
bạo lực và hung hãn trong một thời gian dài - Việt Nam đã
trải qua 1000 năm không chỉ thỉnh thoảng đấu tranh giành độc
lập khỏi Trung Quốc mà còn liên tục tấn công Vương quốc
Champa ở phía nam cho đến khi nó bị huỷ diệt và cuối cùng
bị người Việt chinh phục. Tuy nhiên, việc Brinkley cho rằng
việc Việt Nam hung hãn hơn những nước láng giềng, vốn cũng
có những cuộc chiến tranh của họ, hoặc là vì nó liên quan
đến lượng đạm quá cao trong ẩm thực của mình thì không gì
hơn là một tâm lý ăn chay phổ biến thiếu cơ sở và lố
bịch. Thịt thì thường xuyên có mặt trong nền ẩm thực của
mọi quốc gia, bất kể những quan điểm lãng mạn thiếu hiểu
biết về lịch sử tôn giáo và văn hoá của chúng.
Brinkley đã đúng khi nói rằng thịt chó là một món ăn phổ
biến ở Việt Nam và rằng những con chó hoang thường bị nhanh
chóng bắt và bán cho các tiệm ăn hoặc chợ. Tôi thấy việc
này xảy ra hằng ngày. Tôi cũng thấy rất nhiều chó bị chặt
thịt trong những cửa hàng ở Hà Nội và chung quanh Sapa trong
những chuyến du lịch của mình. Thực tế là tại những ngôi
làng tôi đến thăm ở miền bắc Việt Nam, thịt chó được ăn
thường xuyên hơn là thịt bò - ngay cả phở thường cũng có
thịt chó. Tuy thế, nhiều người Việt vẫn nuôi chó và không
ăn thịt chúng.
Cái sai của Brinkley đa phần là về vấn đề đổ đồng. Việt
Nam thực sự có vấn đề nghiêm trọng trong nạn mua bán thú
hoang, nhưng đáng tiếc là ông đã sử dụng những giai thoại
và hoàn toàn nằm ngoài ngữ cảnh, và cũng dùng chúng để đổ
đồng lên toàn bộ cả nước. Là người từng sống gần một
thập niên ở Việt Nam, tôi có thể bảo đảm với bạn rằng
trong khi có nhiều "động vật lạ" bị ăn thịt ở Việt
Nam, đại đa số người dân thường là vẫn thích ăn gà, vịt,
bò, heo và hải sản... và thỉnh thoảng là ếch... cũng có thể
rắn... đôi khi một rổ ốc... hiếm khi ăn rùa... ở Mũi Né
thì kỳ nhông rất phổ biến... Ồ, và tằm và dế cũng ngon...
nhím và chuột trúc đôi lúc cũng nằm trong các món ăn của
những khu làng mạc miền quê... và có lần trên truyền hình
quốc gia Anthony Bourdain đã ăn (bất hợp pháp) một con cheo tại
Đà Lạt... nhưng vâng, đại đa số người dân thường vẫn
chỉ ăn gà, vịt, bò, heo và hải sản.
Bỏ qua những tranh cãi khác, tôi muốn nói đúng sự thật về
chuột vì tôi là người từng thấy rất nhiều việc ăn thịt
chuột ở Việt Nam cũng như từng hơn một lần ăn thịt chuột
tại nhà người Việt. Điều thật sự khác biệt giữa một con
"chuột đồng sạch" và "chuột thành phố dơ bẩn" là
chúng bị bắt ở trên đồng hay trong nhà hay trong ống cống.
Không ai - tôi nhắc lại không ai -- nuôi "chuột trại" ở
Việt Nam. Bất chấp chúng bị bắt ở đâu, chuột là loài gặm
nhấm mang mầm bệnh, dù chúng bị ăn vì sở thích hay vì cần
thiết. Và sẵn chủ đề này, trong khi bàn nhiều về chó và
chuột, tôi lấy làm ngạc nhiên khi chẳng ai nhắc đến chuyện
người Việt ăn mèo. Mặc dù không phổ biến (quán thịt chó
rải rác khắp Phan Thiết nơi tôi ở, và phổ biến trên khắp
các vùng ở Việt Nam), ở các vùng quê người ta cũng thỉnh
thoảng ăn mèo. Trên thực tế ở vùng Cao Nguyên, có nhiều
người dân tộc Kinh nhập cư từ Hà Nội thường đến ăn tại
các quán bán thịt mèo và chó. Ở Việt Nam thịt mèo được
gọi là "thịt tiểu hổ" vì nghe có vẻ hấp dẫn hơn
"thịt mèo nhà". Đương nhiên là không đúng khi nói rằng
mọi người Việt đều ăn chó, mèo hoặc chuột -- cũng như
không đúng khi nói rằng tất cả người Mỹ đều sống bằng
bánh pizza hay hamberger. Nhưng một điều tôi có thể nói chắc
rằng đối với những người Việt nào ăn những con vật trên,
họ đếch thèm quan tâm rằng chúng ta nghĩ gì về chuyện ấy.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130216/adam-bray-joel-brinkley-viet-sai-ve-viet-nam-cho-nao-ong-ta-nen-lam-moi-nguoi-buc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét