<div class="boxright300"><img
src="http://gdb.voanews.eu/2C4EFDA2-50C9-4BE8-B94C-B9B9DD381159_w268_r1_cx0_cy52_cw0.jpg"
/><div class="textholder">Đầu hàng</div></div>
Trong bài "Cái nước mình nó thế", tôi có dùng chữ "chủ
nghĩa đầu hàng". Đó không phải là chữ của tôi. Ở Trung
Quốc, đặc biệt dưới thời Mao Trạch Đông, người ta rất
hay dùng chữ "chủ nghĩa đầu hàng". "Chủ nghĩa đầu
hàng" trở thành chiếc mũ cối được dùng để chụp lên
đầu nhau trong các cuộc tranh chấp quyền lực trong nội bộ
đảng. Trong Cách mạng văn hóa, Mao Trạch Đông phê phán truyện
Thủy Hử là tuyên truyền cho "chủ nghĩa đầu hàng" và chủ
nghĩa xét lại. Ở Việt Nam, trong bản "Đề cương về văn
hóa Việt Nam" được soạn thảo vào năm 1943, Trường Chinh,
lúc ấy là Tổng Bí thư đảng Cộng sản, đã sử dụng chữ
ấy khi tố cáo chính sách văn hóa của Pháp là nhằm "tuyên
truyền chủ nghĩa đầu hàng và chủ nghĩa ái quốc mù quáng và
hẹp hòi (chauvinisme)". Sau đó, đặc biệt sau năm 1954, ở
miền Bắc, chữ "chủ nghĩa đầu hàng" cũng được một số
nhà nghiên cứu sử dụng. Trong số đó, có hai nhà phê bình văn
học nổi tiếng: Trần Thanh Mại, với bài "Thơ văn Phan Thanh
Giản chỉ là tiếng thở dài của chủ nghĩa đầu hàng" và
Hoài Thanh khi đánh giá nhân vật Từ Hải trong Truyện Kiều
của Nguyễn Du.
Ở đây, xin nói một chút về nhận định của Hoài Thanh.
Trong Truyện Kiều, nhân vật được chú ý và gây tranh cãi
nhiều nhất, ngoài Thúy Kiều, chắc chắn là Từ Hải. Người
khen, khen hết lời. Khen tướng mạo: "Râu hùm, hàm én, mày
ngài". Khen bản lĩnh: "Côn quyền hơn sức, lược thao gồm
tài". Khen tài hoa: "Gươm đàn nửa gánh, non sông một
chèo". Khen tính cách: "Đội trời đạp đất ở đời".
Khen hành động: "Nghênh ngang một cõi biên thùy". Nhưng
người chê, cũng chê hết sức gay gắt. Chê dại gái: "Bốn
bể anh hùng còn dại gái / Thập thành con đĩ mắc mưu quan."
Tương truyền vua Tự Đức, khi đọc đến câu "Chọc trời
quấy nước mặc dầu / Dọc ngang nào biết trên đầu có ai?"
đã tức giận ném cuốn sách xuống đất và dọa nếu Nguyễn
Du còn sống thì sẽ căng ra đánh ba chục roi vì tội bất kính
đối với hoàng đế. <em>Hoài Thanh kể: Hồ Chí Minh có lần
nói với Tố Hữu: "Từ Hải là một thằng tồi, nó không
chết đứng thì rồi cũng đến chết ngồi, mà đã chết vì
đầu hàng thì chết đứng hay chết ngồi đều là chết
nhục." (Hoài Thanh toàn tập, tập 4, nxb Văn Học, Hà Nội,
1999, tr. 856.)</em>
Hoài Thanh rất mê Truyện Kiều, và ở Truyện Kiều, "đặc
biệt thích nhân vật Từ Hải". Tháng 5 năm 1943, trên báo Thanh
Nghị, ông viết bài ca ngợi Từ Hải: với nhân vật Từ Hải,
văn thơ cổ điển của cha ông chứng tỏ "cái cốt cách tráng
kiện, cái khí chất hào hùng". Năm 1949, thời kháng chiến
chống Pháp, ông tiếp tục ca ngợi Từ Hải: "Từ Hải chết
không nhắm mắt, Từ Hải chết đứng… Từ Hải chết với
lòng ngay thẳng của mình, vì sự hèn nhát của Hồ Tôn
Hiến." <em>Năm 1959, sau hiệp định Geneve, ở miền Bắc, ông
lại vẫn khen Từ Hải: "Từ Hải ngay thẳng cả với kẻ thù
và đã chết vì sự ngay thẳng, vì thật dạ tin người."
Nhưng sau đó, dưới ảnh hưởng của đảng Cộng sản, đặc
biệt của Hồ Chí Minh và Tố Hữu, ông thay đổi hẳn cách
đánh giá của mình. Năm 1965, ông lại phê phán Từ Hải: "Từ
Hải bị giết, vì dại dột tin người mà bị giết."</em>
Trong bài "Thêm một lý do để yêu Đảng", sau khi tóm tắt
các chi tiết kể trên, ông tự đánh giá:
"Như thế là từ chỗ nói Từ Hải 'chết vì ngay thẳng, vì
thật dạ tin người' đến nói 'vì dại dột tin người',
qua đúng hai mươi năm tham gia cách mạng tôi mới bắt đầu
nhìn thấy cái chết này cần phê phán. Rõ ràng là quá chậm.
Nhưng tôi vẫn chưa nhìn ra cái chính cần phê phán. Cái chính
ấy, tạp chí Văn nghệ Giải phóng tháng 12 năm 1965 đã nói lên
trong một bài viết về Truyện Kiều nhân dịp kỷ niệm Nguyễn
Du: 'Thế rồi Từ Hải chết vì phạm sai lầm của chủ nghĩa
đầu hàng'."
Rồi ông nói thêm:
<em>"Trong điều kiện chiến đấu ác liệt ở miền Nam, các
đồng chí đã nhanh chóng nhìn ra sự thật; đầu hàng là chết,
và đã chết vì đầu hàng thì chết đứng, chết ngồi đều
là chết nhục." (Hoài Thanh toàn tập, tập 2, nxb Văn Học, Hà
Nội, 1999, tr. 1414.)</em>
Viết như trên, Hoài Thanh chỉ có dụng ý ca ngợi đảng Cộng
sản, kẻ đã làm ông "sáng mắt sáng lòng". Nhưng cái giá
phải trả cho những cái "sáng" ấy là ông phải hy sinh
nhiều thứ: thứ nhất là văn học (vì những mục tiêu chính
trị); thứ hai là tài năng (khi ông trở thành một kẻ nói leo).
Đó là chưa kể chuyện hy sinh nhân cách; nói như Xuân Sách:
"Vị nghệ thuật nửa cuộc đời / Nửa đời còn lại vị
người bề trên."
Nhưng ở đây, tôi chỉ muốn nói đến chuyện khác:
Tại sao trước 1975, giới lãnh đạo Cộng sản ghét chủ nghĩa
đầu hàng đến như vậy mà bây giờ, từ lời nói đến hành
động của họ, ở đâu cũng bàng bạc một thứ chủ nghĩa
đầu hàng đến thảm hại như vậy?
Trung Quốc ức hiếp họ đến mấy, họ vẫn cứ nhịn. Trung
Quốc chửi: họ nhịn. Trung Quốc đánh: họ nhịn. Tàu Trung
Quốc đánh chìm tàu đánh cá Việt Nam, bắt ngư dân Việt Nam,
họ cũng không dám gọi tên. Chỉ nói bâng quơ: "tàu lạ".
Tàu Trung Quốc cắt dây cáp thăm dò dầu khí Việt Nam, họ cũng
không dám lên tiếng; hơn nữa, còn biện hộ giùm cho Trung
Quốc: vì Trung Quốc "vô tình". Họ phân bua: Không phải họ
hèn mà vì họ muốn tránh chiến tranh. Nhưng dưới mắt người
dân, qua lời nói cũng như việc làm của họ, vừa đối với
dân vừa đối với Trung Quốc, họ thực sự đã đầu hàng và
muốn cổ vũ cho một thứ chủ nghĩa đầu hàng trong quần
chúng. Để đừng ai hô hào chống lại Trung Quốc cả.
Tôi gặp khá nhiều đảng viên thuộc thành phần trí thức, có
người giữ một số chức vụ khá cao, đặc biệt trong lãnh
vực giáo dục, ở miền Bắc. <em>Mỗi lần nhắc đến các hành
động xâm lấn ngang ngược của Trung Quốc và các phản ứng
yếu ớt của Việt Nam, hầu như ai cũng đều nói một giọng
giống nhau: "Mình là nước nhỏ và yếu mà. Làm gì được?"
Người ta xem chuyện thua Trung Quốc là chuyện đương nhiên. Và
người ta chịu thua ngay từ đầu.</em>
Bạn tôi có một người quen trước đây từng du học ở Úc.
Học cũng chẳng đến đâu. Sau, về nước, không có một mảnh
bằng nào cả. Nhưng nhờ bố làm lớn trong Trung ương đảng,
anh ta nhảy lên làm giám đốc một công ty ở Hà Nội; sau đó,
chuyển sang làm đại diện cho một đại công ty Việt Nam ở
Bắc Kinh. Nói chuyện qua điện thoại với bạn tôi, anh ta khoe
là suốt ngày đi chơi. Bạn tôi ngạc nhiên: "Mày là trưởng
phòng đại diện mà sao rảnh rỗi quá vậy?" Anh ta đáp:
"Thì em có biết gì đâu. Toàn bọn Tàu làm cho em cả!". Bạn
tôi lại hỏi: "Mày không sợ Tàu cướp nước mình hả?".
Anh ta cười giòn giã: "Thôi, anh ơi. Bận tâm gì đến chuyện
đó. Cứ xem như mình đã mất nước rồi đi! Bọn Tàu bây giờ
khác Tàu ngày xưa lắm. Ngay cả khi cướp nước mình, bọn nó
cũng chả hành hạ gì dân mình đâu!" Rồi anh ta lại cười.
Cười rất giòn giã.
Thoạt nghe chuyện ấy, tôi nghĩ đó chỉ là một chuyện cá
biệt. Nhưng sau, nói chuyện với nhiều cán bộ từ Việt Nam
sang, tôi mới biết đó là một thái độ hết sức phổ biến.
Ngay trong bài giảng về Biển Đông của Đại tá Trần Đăng
Thanh thuộc Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng, vào giữa
tháng 12 vừa qua, cũng toát lên điều đó. Chỉ khác ở cách
nói.
Tại sao có một sự thay đổi nhanh chóng và lạ lùng đến như
vậy nhỉ?
Không thể không nghĩ đến chuyện Hoài Thanh kể trên. Ông đi
từ sự ngưỡng mộ đến sự phê phán đối với Từ Hải, từ
việc cho Từ Hải là anh hùng đến việc chê trách Từ Hải là
kẻ theo chủ nghĩa đầu hàng, chỉ vì những ảnh hưởng của
đảng, cụ thể là của Hồ Chí Minh, qua lời kể của Tố
Hữu.
Còn bây giờ, sự phát triển tràn lan của chủ nghĩa đầu hàng
tại Việt Nam hiện nay là do đâu?
Hỏi cho vui vậy thôi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130105/nguyen-hung-quoc-chu-nghia-dau-hang),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét