Sau tuyên bố không có vùng cấm trong việc đóng góp sửa đổi
Hiến pháp 1992 đã xuất hiện một bản dự thảo Hiến pháp
gần như hoàn chỉnh của hơn 800 trí thức và được báo chí
thế giới đánh giá như một cuộc cách mạng mềm trong chính
trường Việt Nam.
<h2>Hiến pháp 1992</h2>
Có thể nói sự chờ đợi sửa đổi bản hiến pháp năm 1992
lần này khác hẳn như sự thay đổi Hiến pháp năm 1946 vào năm
1992. Nhà nước chứng tỏ đã chuẩn bị dư luận rất kỹ trong
việc kêu gọi người dân tham gia vào tiến trình đóng góp ý
kiến của mình vào bản hiến pháp này. Tuyên bố mạnh mẽ
của ông Phan Trung Lý. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc
hội đã tăng thêm sự mạnh dạn của quần chúng khi biết
rằng không có vùng cấm nào trong các ý kiến tham gia.
Trong khi báo chí quốc doanh loan tải một vài bài viết lác
đác trên hệ thống thông tin nhà nuớc không được ai chú ý
thì tại nhiều trang blog như trang Bauxitvn, Basàm lại nóng lên
với bản dự thảo hiến pháp được ký tên bởi hơn 700 chữ
ký của các nhân vật trí thức. Bản dự thảo này ngay lập
tức lan truyền rộng rãi trên mạng và các cơ quan thông tấn
của Đức, Pháp, Hoa kỳ loan tin lại với những nhận xét khá
tích cực về một cuộc đổi thay lớn trong mặt bằng chính
trị tại Việt Nam.
Điều khiến dư luận chú ý trước tiên của bản dự thảo
là đề nghị bỏ lời nói đầu của bản hiến pháp năm 1992.
Đề nghị này hợp lý và hấp dẫn người theo dõi bởi tính
chất bản hiến pháp của một nước không thề viện dẫn tính
cao cả của bạn bè quốc tế hay sự những chiến thắng có
tính giai đoạn lịch sử không thể kéo dài để biện minh cho
lý lẽ cai trị của chế độ. Lời nói đầu bản hiến pháp
năm 92 đã viết:
"<i>Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nhân dân Việt Nam
nguyện phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết một lòng,
nêu cao tinh thần tự lực, tự cường xây dựng đất nước,
thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà
bình, hữu nghị, hợp tác với tất cả các nước, nghiêm
chỉnh thi hành Hiến pháp, giành những thắng lợi to lớn hơn
nữa trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.</i>"
Tính chất vi hiến lộ ra rất rõ khi Mác-Lê Nin và Hồ Chí Minh
chỉ đạo toàn bộ hiến pháp của nước Cộng hòa Xã Hội
chủ Nghĩa Việt Nam. Lời nói đầu này đã khiến Hiến pháp
không còn do nhân dân Việt Nam quyết định mà rõ ràng do một
chủ thuyết đã tỏ ra lạc hậu, một nhân vật không còn tinh
khôi như thời cầm quyền đã ngang nhiên chiếm lĩnh đời sống
chính trị cũng như toàn bộ nền tảng của một bản hiến
pháp của đất nước.
Phủ nhận lời nói đầu này là phủ nhận toàn bộ tính chất
áp đặt của Đảng cầm quyền hiện nay lên hiến pháp để
từ đó gợi ý một nội dung khác, một tính chất khác, một
hiến định khác nhằm giải tỏa những áp đặt đè nặng lên
dân tộc trong nhiều chục năm qua.
Giáo sư Nguyễn Huệ Chi, nguyên Chủ tịch Hội đồng Khoa học
Viện Văn học một trong những người vận động chữ ký cũng
như soạn thảo bản hiến pháp cho biết:
<i>Trong số những người có ý tưởng đề xuất bản kiến
nghị này tất nhiên có những người hiểu biết luật pháp, có
luật sư nên bản kiến nghị đưa ra chặt chẽ. Chúng tôi không
ở trong một tổ chức nào hết mà chỉ là những con người,
cá nhân, những công dân quan tâm đến vận mệnh đất nước
và nhân việc nhà nước tuyên bố cần sự góp ý cho hiến pháp
và không có giới hạn ngăn cấm nên chúng tôi thấy cần phải
đề xuất cho đến cùng. Đến cái chỗ mà dân tộc Việt Nam
hiện nay đang mong muốn, quan tâm nhất. Bản kiến nghị này
hình thành là như vậy.</i>
GS-TS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa,
Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội
cũng là người ký tên trong bản kíên nghị cho biết lý do
khiến bản dự thảo hiến pháp này ra đời. Với ông không gì
khác hơn là tạo cơ hội để chính quyền có tính chính danh
trong khi vận hành đất nước, đặc biệt là những người
Đảng viên Đảng Cộng sản có cơ hội nhìn lại mình và
Đảng của mình:
<i>Theo như ông chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội
Phan Trung Lý đã nói thì khi góp ý xây dựng hiến pháp sẽ
không có vùng cấm nào cả. Bản thân tôi là một Đảng viên
Đảng Cộng sản tôi cũng không muốn Đảng mình đóng vai trò
lãnh đạo chính quyền, lãnh đạo xã hội do áp đặt. Mà chúng
tôi muốn lãnh đạo xã hội, lãnh đạo chính quyền một cách
danh chính ngôn thuận, dựa trên uy tín, phẩm chất, năng lực
thật sự của mình. Thứ hai nữa nếu bây giờ mà đặt ra trong
hiến pháp điều cố định là tổ chức nào đó như Đảng
Cộng sản Việt Nam sẽ vĩnh viễn lãnh đạo xã hội thì đó
là cách làm hư Đảng. Nó sẽ làm cho Đảng viên không còn
phấn đấu, không còn phải rèn luyện, chinh phục cái tâm của
người dân nữa mà dần dần sẽ hư hỏng đi, mà như thế thì
làm Đảng yếu đi.</i>
<h2>Đề nghị đổi tên nước</h2>
Bản dự thảo thay đổi Hiến pháp bác bỏ tên nước là Cộng
Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam với nguyên nhân chính là thời
kỳ xã hội chủ nghĩa vẫn chưa xuất hiện tại Việt Nam thì
việc lấy cái đuôi này áp vào tên nước cho thấy tính mơ hồ
của một bản Hiến pháp có giá trị của một quốc gia. Luật
gia Lê Hiếu Đằng, nguyên Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam TP Hồ Chí Minh cho biết: <i>Trong cuộc họp của
"Hội đồng dân chủ pháp luật" do Trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam tại Hà Nội vừa rồi mà tôi có tham dự thì
một số ý của vài vị đưa ra là chúng ta phải xác định
thời kỳ này có phải là thời kỳ xã hội chủ nghĩa hay chưa?
Hay là đang trong quá trình xây dựng một nước Việt Nam Dân
Chủ Cộng Hòa? Bởi vì thật ra khi có hiến pháp năm 1946 thì
sau đó là chiến tranh rồi chia hai đất nước, thành ra thể
chế cộng hòa đó nó chưa thể hiện một cách rõ ràng trong
thực tế bằng một tổ chức nhà nước của chúng ta. Do đó
tính chất vẫn là thời kỳ nối tiếp của năm 1946 chứ chưa
phải là chủ nghĩa xã hội hay quá độ. Vả lại sau tất cả
các bản hiến pháp từ năm 1946 là một hiến pháp rất tiến
bộ có tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Độc lập,
Tự do, Hạnh phúc - Ba chữ Độc lập Tự do Hạnh phúc nó rất
bao quát. Một đất nước độc lập rồi phải dân chủ tự do
và đem lại hạnh phúc cho người dân.</i>
Nguyên Bộ trưởng Bộ tư Pháp Nguyễn Đình Lộc cũng nhận
xét việc đổi tên nước là cần thiết nhưng không có gì mới
so với bản hiến pháp năm 1946 khi Đảng Cộng sản chưa nhúng
tay vào thực hiện việc thay đổi hiến pháp mà nhiều người
vẫn cho là dân chủ nhiều lần hơn bản năm 1992.
<i>Thật ra bây giờ gọi là nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ
Nghĩa Việt Nam, nhưng xã hội chủ nghĩa chỉ là một định
hướng lâu dài mà thôi vì trước mắt chưa có Chủ nghĩa xã
hội cho nên trở lại với cái tên của nó là Việt Nam Dân
Chủ Cộng Hòa chứ không có gì mới, chỉ là tên cũ đặt lại
cho chuẩn thôi.</i>
Một nét mới của bản dự thảo hiến pháp này là mạnh dạng
thay đổi hệ thống chính quyền từ Chủ tịch nước theo hệ
thống cộng sản sang Tổng thống chế như của nhiều nước tư
bản Tây phương. Nói về thay đổi này luật gia Lê Hiếu Đằng
cho biết:
<i>Dự thảo này cũng chỉ là gợi ý thôi chứ không có tính
chính thức. Nó theo tổng thống chế, mô hình của các nước
có chế độ lưỡng viện tức là Thượng nghị viện và Hạ
nghị viện. Nó làm cho chức năng của từng viện rõ ràng và
bao quát hơn, có tính chất đại diện rộng rãi hơn.</i>
<i>Hai viện này đại diện cho cả nước và đồng thời đại
diện cho địa phương nên có tính chất tiêu biểu. Thượng
viện chẳng hạn, rất quan trọng. Thật ra mô hình này đã có
một số nước người ta áp dụng và có hiệu quả vì vậy
mình nên theo. Điều gì mà con người tiến bộ đã áp dụng
thì mình theo chứ không nên sáng tạo một con đường nào khác,
rất mù mờ không có hiệu quả, vì nó không đặt lợi ích
đất nước, dân tộc lên trên.</i>
Những thay đổi cốt lõi của bản dự thảo hiến pháp còn
nằm ở chỗ giải phóng quyền tham gia chính trị một cách
thật sự của các Đảng phái đối lập, điều mà cả hai bản
hiến pháp năm 1946 và 1992 hoàn toàn không nêu ra.
Câu nói nổi tiếng của chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết mà
nhiều người vẫn nhớ đó là: "bỏ điều 4 hiến pháp là
tự sát".
Nội hàm quan trọng của điều 4 hiến pháp là gì khiến chủ
tịch một nước phải xác định với ngôn ngữ không cần bóng
gió như vậy? Câu trả lời nhanh nhất: Điều 4 hiến pháp cho
phép quyền lực Đảng Cộng sản Việt Nam bao trùm lên cả ba
nhánh lập pháp, hành pháp và tư pháp theo hiến pháp quy định.
Những quyền lực tuyệt đối của điều 4 vô hiệu hóa mọi
quy định mà hiến pháp đưa ra. Từ quyền tối thiểu của
người dân như sự đi lại cho đến cao hơn là quyền phát
biểu chính kiến. Riêng trong lĩnh vực tòa án sự tha hóa và
bất công lộ ra rõ hơn khi Đảng toàn quyền đưa ra những bản
án bỏ túi cho từng phạm nhân, những ai phạm tới quyền lực
của Đảng cầm quyền.
Điều 4 hiến pháp cho phép Đảng làm bất cứ thứ gì có lợi
cho Đảng và hệ thống, trong đó có toàn quyền quyết định
về chủ quyến đất nước thông qua các cuộc đàm phán không
công khai. Đảng cũng đuợc quyền chấp thuận trong bóng tối ai
là người được phép khai thác tài nguyên quốc gia và cứ mỗi
lần đại hội Đảng là việc sắp xếp nhân sự lại diễn ra,
người dân không một chút quyền hạn gì trong việc bỏ phiếu
cho ai là người lãnh đạo đất nước.
<h2>Đề nghị bỏ điều 4 hiến pháp</h2>
Điều 4 hiến pháp năm 1992 xuất hiện khi hiến pháp 1946 thay
đổi. Trong bối cảnh Liên xô lúc ấy, điều 4 hiến pháp của
Việt Nam rập khuôn điều 6 hiến pháp của Liên xô. Giáo sư
Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học, nguyên thành
viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt,
nguyên thành viên Viện IDS, TP HCM cho biết tại sao có điều 4
hiến pháp của Việt Nam:
<i>Trước đây ở hiến pháp năm 46 thực chất lúc bấy giờ
Đảng Cộng sản Đông Dương là Đảng lãnh đạo và đương
nhiên việc đó cũng thể hiện vào trong việc soạn thảo hiến
pháp 1946 nhưng lúc bấy giờ có đưa vào đâu? Vả lại muốn
đưa cũng không đưa được.</i>
<i>Nhưng rồi sau đó vận dụng vào điều 6 của hiến pháp Xô
viết để đưa điều 6 của Xô viết vào vì nghĩ rằng sẽ
tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng nhưng trên thực tế
thì ngược lại. Thứ nhất, với đìêu 6 đó thì Đảng Cộng
sản Liên xô vẫn không tránh khỏi sự sụp đổ. Với điều 4
trong hiến pháp của năm 92 mà bây giờ đang đưa ra lấy ý
kiến thì không tránh đuợc sự thoái hóa biến chất của một
bộ phận rất lớn và nó càng ngày càng làm cho uy tín của
Đảng suy sút nghiêm trọng trong dân. Điều này thì chính Đảng
nói chứ không phải ai nói cả.</i>
Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên ủy viên Trung ương
Đảng, nguyên cựu đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc cho rằng
không thể áp đặt lên nhân dân những gì mà Đảng muốn, ông
nói:<i> </i>
<i>Bởi vì Đảng lãnh đạo thì Đảng sinh ra vì dân vì nước
chứ không phải sinh ra vì quyền lợi của Đảng cho nên không
cần ghi là Đảng lãnh đạo bởi vì quyền lãnh đạo do dân
tín nhiệm trao cho chứ không thể áp đặt được. </i>
Chính điều 4 hiến pháp giao cho Đảng mọi chiếc chìa khóa
quan trọng trong việc điều hành đất nước nên Đảng đã
dùng nó để khóa trái những cánh cửa tự do mà người dân
được quyền hưởng vì muốn bảo vệ sự độc đảng của
mình. Chiếc chìa khóa mở cánh cửa dùng quyền biểu tình mà
hiến pháp quy định để chống lại xâm lược cũng bị Đảng
khống chế do đó Đảng quyết định luôn vận mệnh đất
nước trong các cuộc đi đêm nếu có lợi cho Đảng.
Ông Huỳnh Kim Báu, nguyên Tổng thư ký Hội Trí thức yêu
nước TP Hồ Chí Minh, TP HCM người ký tên vào bản kiến nghị
dự thảo hiến pháp nghi ngờ sự mong manh của bản hiến pháp
lần này:
<i>Tôi thấy rằng họ có thể ghi những điều mà dự thảo
yêu cầu nhưng nếu điều 4 còn thì nó sẽ phủ định hết
tất cả. Vì họ độc quyền lãnh đạo mà nếu họ ghi những
điều đó đồng thời với điều 4 thì điều 4 nó sẽ phủ
định hết tất cả những cái cải lương, thay đổi đó.</i>
Cũng từ điều 4 hiến pháp này Đảng đã tận dụng nó như
một quyền năng tuyệt đối để quay lại ra lệnh cho chính
hiến pháp quy định lực lượng vũ trang phải hết lòng bảo
vệ cho Đảng. Đìêu này làm cho nhân sĩ trí thức nổi giận,
trong đó có thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, ông nói:
<i>Tôi đứng trên quan điểm chung của mọi nước và như tôi
đã phân tích quân đội phải bảo vệ tổ quốc chứ không
phải bảo vệ một tổ chức, cá nhân nào. Bởi vì nếu bảo
vệ tổ quốc thì trong đó có cả Đảng Cộng sản rồi, cũng
trong tổ quốc Việt Nam thôi thì có gì mà họ phải phản ứng
mà phản ứng là vô lý cho nên tôi tôi cứ nói theo ý của tôi
và tôi không sợ gì sự phản ứng cả.</i>
Ông Huỳnh Kim Báu chia sẻ những ý kiến của tướng Nguyễn
Trọng Vĩnh và nhìn lại những nỗ lực mà trí thức đang vận
động trong dự thảo thay đổi hiến pháp này, ông nói:
<i>Thực tế ra nói là vì tương lai của đất nước, lo cho dân
thôi chứ còn chúng tôi không tin dù một chút. Thường thường
tất cả đều đã được chuẩn bị hết chẳng qua nếu mà
hỏi ý kiến dân thì người ta chỉ chọn những gì phù hợp
với người ta mà thôi chứ còn dứt khoát như điều 4 họ
không giải quyết đâu, hay là luật đất đai điều 86 sẽ
không giải quyết được đâu nhưng mà nói thì vẫn phải nói.
Tôi không tin nhưng về lương tâm phải nói để bảo vệ đất
nước. </i>
<i>Quân đội là của nhân dân. Quân đội được nuôi bởi
tiền thuế của nhân dân thì phải phục vụ nhân dân, làm sao
chỉ một nhóm người? Đây là quyền lợi cả một dân tộc mà
lại vĩnh viễn luôn thì không bao giờ có chuyện đó.</i>
<p>Giáo sư Hoàng Xuân Phú, tác giả của các bài viết nảy
lửa về Hiến pháp trong những lúc gần đây cho rằng <i> "Quy
định trong Hiến pháp về quyền lãnh đạo đương nhiên của
ĐCSVN đối với Nhà nước và xã hội tưởng để Đảng
trường tồn, nhưng lại là điều khoản khai tử của ĐCSVN,
khai tử khỏi lòng Dân và khai tử khỏi cuộc sống chính
trị."</i>
<h2>Số phận ĐCS sẽ ra sao? </h2>
Câu hỏi mà nhiều đảng viên có lòng với vận mệnh đất
nước hiện nay quan tâm là nếu bỏ điều 4 hiến pháp thì số
phận của Đảng Cộng Sản Việt Nam ra sao? Những đảng viên
thuộc nhiều thế hệ sẽ như thế nào và liệu họ có thoát
khỏi dòng chảy đào thải của cuộc thay đổi này hay không?
Sự sụp đổ chế độ Cộng sản tại Liên xô và Đông âu cho
thấy không có bất cứ cuộc tắm máu nào hay sự rối loạn xã
hội bởi thay đổi thể chế cầm quyền. Lý do mà nhiều nhà
nghiên cứu lịch sử đưa ra là các cuộc cách mạng ấy diễn
tiến trong nội bộ của Đảng Cộng sản Liên xô và tác động
lên các nước còn lại. Nguồn gốc của những cuộc cách mạng
này nằm trong tính tất yếu của các cuộc vận động lịch
sử, khi sự tha hóa, độc tài đã đến lúc chín rã thì phải
bị đào thải bởi các dòng chảy cách mạng của nhân dân.
Chân lý này đã xảy ra trong quá khứ và không nghi ngờ gì nó
sẽ lập lại khi điều kiện đã chín muồi và không ai, thế
lực nào có khả năng năng ngăn lại sự chín muồi đó.
Bản dự thảo hiến pháp rõ ràng là một sự chín muồi có
điều kiện. Những nhận thức từ căn bản của một hiến
pháp không phù hợp với tiêu chí của các nước văn minh đã
và đang trì kéo sức bật của cả dân tộc, vì vậy nếu thay
đổi đúng với tinh thần một bản hiến pháp cần có thì
đảng cầm quyền hiện tại phải chấp nhận trò chơi công
bằng của các đảng phái chính trị ngang hàng nhau trong mọi
điều kiện để cạnh tranh một cách công bằng hầu cải
thiện đời sống dân chủ của người dân.
Đìêu kiện cần có ấy sẽ gây ra tổn thất cho nhiều bên,
trong đó không thể không nhắc tới Đảng Cộng sản Việt Nam.
Mất mát tất cả quyền lực hiện nằm trong tay và viễn ảnh
về hưu cay đắng không dễ gì thuyết phục người ta chấp
nhận như Miến Điện đang thay đổi, mặc dù trước đây ít
lâu chính quyền Miến được xem độc tài và bạo chúa gấp
nhiều lần Việt Nam. Câu hỏi về niềm tin sẽ thay đổi tư duy
của đảng cầm quyền có làm cho những vị vận động bản
dự thảo hiến pháp nghĩ đến hay không được Giáo sư Nguyễn
Huệ Chi trả lời:
<i>Chúng tôi từ lâu đã suy nghĩ về những điều ấy nhưng
vận động của lịch sử là một cái gì không thể cưỡng
được cho nên tôi nghĩ là Đảng Cộng sản Việt Nam đứng
trước những thách thức về dân chủ và về quyền con người,
quyền công dân. Nếu như mình tranh thủ được sự đồng tình
của toàn dân thì Đảng Cộng sản sẽ giữ được vai trò lãnh
đạo như trước. Cho nên không có sự gì gọi là xáo trộn,
làm cho những người cộng sản tự biến mất vị trí, hoàn
toàn không.</i>
<i>Chúng ta chỉ thực hiện quyền bình đẳng dân chủ trước
pháp luật của toàn dân và người Cộng sản muốn đóng
được vai trò trách nhiệm trước lịch sử thì họ phải làm
thế nào cho xứng đáng với tư cách người lãnh đạo của
một đất nước có công bằng, dân chủ, văn minh không thoái
hóa về nhiều phương diện thì đương nhiên người cộng sản
sẽ vẫn được tín nhiệm như thường. Vì thế tôi không nghĩ
có một sự xao trộn gì lớn trong việc này và Đảng Cộng
sản Việt Nam chắc chắn phải phấn đấu nhiều hơn, đưa hết
sức lực ra thì tự nhiên họ sẽ giữ đựơc vị trí của
mình thôi.</i>
Già thuyết về sự mất trắng quyền bính của Đảng Cộng
sản cũng như ba triệu đảng viên của nó là lực cản lớn
nhất cho dự thảo thay đổi hiến pháp lần này được Giáo sư
Tương Lai giải thích:
<i>Không nên khẳng định nếu bản hiến pháp này thông qua thì
quyền bính của họ mất trắng vì nói như vậy cũng không sát
với kiến nghị của chúng tôi. Kiến nghị của chúng tôi trong
đó có những người là Đảng viên như bản thân tôi. Tôi
không kiến nghị về việc bác bỏ sự lãnh đạo của một
Đảng nếu Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn được nhân dân tin
phục thông qua trưng cầu dân ý và bỏ phiếu tín nhiệm. Việc
Đảng cầm quyền chấp nhận cạnh tranh chính trị là phù hợp
với xu thế lịch sử. Là điều kiện cho sự phát triển của
đất nước, đáp ứng đòi hỏi của nhân dân kể cả các
Đảng viên trung thực của Đảng Cộng sản Việt Nam trước
bối cảnh hiện nay của đất nước.</i>
Khi được hỏi ảnh hưởng tích cực sau khi bản dự thảo
hiến pháp thành hình là gì Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết người
ký tên vào bản dự thảo cho biết:
<i>Tôi nghĩ ảnh hưởng thì chắc chắn là có lợi cho sự phát
triển của đất nước, có lợi đối với toàn dân thì rất
rõ ràng. Khi chúng ta xây dựng được một bản hiến pháp dân
chủ, có một hệ thống pháp luật dân chủ, một xã hội dân
chủ thật sự thì không có quyền lợi chính đáng nào của
người dân sẽ bị coi nhẹ, tước bỏ.</i>
<i>Tôi lấy ví dụ, hiện nay cũng có những người cứ lo lắng
mơ hồ là nếu có sự thay đổi thì mình không đảm bảo
được lương hưu chẳng hạn. Sự lo lắng ấy là không có cơ
sở trong xã hội dân chủ bởi vì lương hưu nó thuộc hệ
thống bảo hiềm xã hội. Có đóng tiền bảo hiểm xã hội thì
mình có lương hưu, chuyện ấy không cần bàn cãi. </i>
<i>Hai nữa tôi cũng xin nói lại, kiến nghị này của anh em trí
thức là một kiến nghị xây dựng hiến pháp dân chủ chứ
đây không phải là mình làm cuộc lật đổ hay "Cách mạng
nhung", "Cách mạng hoa" gì cả. Vấn đề là toàn dân thống
nhất xây dựng nguyên tắc dân chủ đưa vào hiến pháp thì
chắc chắn dân chủ sẽ tốt hơn.</i>
Giáo sư Tương Lai tin tưởng vào sự hiểu biết của đảng
cầm quyền. Trong tình hình khá chín muồi hiện nay sẽ thúc
đẩy họ có cái nhìn tỉnh táo hơn về thực trạng mà họ
phải đối phó để đi đến quyết định có lợi cho quốc gia
dân tộc:
<i>Đành rằng không thể nào những người đang làm công tác
soạn thảo sẽ theo tinh thần mà người dân muốn để người
ta dễ dàng chấp nhận điều này. Không có đâu. Nói như vậy
là hết sức ảo tưởng. Nhưng chân lý chỉ có một, chính
nghĩa chỉ có một, công lý chỉ có một, tùy theo điều kiện
lịch sử mà nó thể hiện ra. Nếu những người cầm quyền,
những người đang soạn thảo dự thảo hiến pháp này họ
hiểu ra được việc thì họ phải có những hành động cần
thiết.</i>
<i>Đương nhiên giữa hiểu biết, nhận thức và lợi ích thực
tế, lợi ích phe nhóm, lợi ích của nhóm cầm quyền nó có
một cuộc đấu tranh gay gắt. Nhưng tôi tin rằng trong lương
tâm mỗi một người đều có một đốm sáng, và chính cái
đốm sáng ấy là cái mà chúng tôi thức tỉnh để nó bùng
lên, để họ cùng với nhân dân thực hiện sứ mệnh lịch sử
của họ.</i>
GS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng cái lợi lớn nhất cho người
dân là họ sẽ thực sự làm chủ vận mệnh của mình nếu
hiến phảp thay đổi theo bản dự thảo này:
<i>Hiến pháp là một khế ước xã hội, trong đó người dân
giao ước với nhau về thể chế mà mình muốn thành lập để
giới hạn quyền lực của bộ máy chính quyền ấy. Và cao hơn
hết là về quyền con người trong xã hội được hưởng những
quyền gì. Cái gì ảnh hưởng tới người khác tới cộng
đồng thì không được làm, cụ thể nó như thế nào.</i>
<i>Theo tôi nếu chúng ta sửa hiến pháp như thế và có bản
thảo hiến pháp kèm theo để cho người dân tham khảo thì tôi
chắc chắn là người dân sẽ có quyền tự do dân chủ rộng
rãi và xứng đáng là người chủ của xã hội, của đất
nước chứ không phải chỉ là người chủ trên danh nghĩa.</i>
Một cán bộ cao cấp ký tên trong bản kiến nghị dự thảo cho
chúng tôi biết góc nhìn của ông:
<i>Kết quả về kiến nghị thì hiện nay chưa thấy gì cả
nhưng tôi hy vọng trong thời đại hiện nay thì phải tìm ra cái
lợi ích hài hòa giữa lực lượng và lợi ích của toàn dân
không thề tôn trọng lợi ích của một bên nào cả. Hiện nay
cái không khí dân chủ nó đang mở rộng, việc đòi hỏi dân
chủ của người dân nó đang lên cao thì tôi hy vọng Đảng sẽ
chấp nhận ở mức độ nào đó, từng bước dần dần hai bên
sẽ gặp nhau.</i>
Gác lại những hy vọng nếu những kịch bản từng xảy ra
trong nhiều năm nay được lập lại, đó là sự im lặng đối
với những gì mà trí thức lên tiếng. Khả năng các cuộc truy
lùng trong bóng tối cũng không phải là hiếm hoi khi đảng cầm
quyền cho rằng bản dự thảo này là một thách thức có thể
bùng lên thành giòng chảy cách mạng như từng xảy ra trên
nhiều nước. Ông Huỳnh Kim Báu khẳng định sự quyết tâm
của mình:
<i>Tất nhiên họ còn như vậy thì vẫn còn tranh đấu tới hơi
thở cuối cùng chứ không nhân nhượng chuyện đó. Hai nữa thì
hy vọng trong những người lãnh đạo cộng sản cũng có thề
có những người họ thức tỉnh, thì cũng chỉ hy vọng vậy
thôi. Tôi nghĩ đây là chuyện lâu dài chứ không phải một
ngày nhưng mà làm cái gì cũng phải lâu dài chuẩn bị cho việc
trả giá cũng như tình hình trước đây ở Đông âu vậy cho
nên chúng tôi sẳn sàng trả giá.</i>
Báo chí quốc tế có cái nhìn tích cực đối với cuộc vận
động này không phải là không có nguyên nhân. Một trong những
nguyên nhân ấy là nền chính trị độc đảng của Việt Nam
đã chạm đáy, nó cần nổi lên để thở, và nhất là để
tránh một cuộc thay đổi dưới hình thức bạo động qua gợi
mở một cuộc rút lui trong danh dự từ bản dự thảo hiến
pháp này.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130126/du-thao-hien-phap-thu-thach-su-song-con-cua-che-do),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét