Chưa đầy hai tháng kể từ khi diễn ra Đại hội lần thứ 18
của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), Trung Quốc đã điều
tra năm trường hợp tham nhũng liên quan đến các lãnh đạo
chính trị cấp cao ở Trùng Khánh, Quảng Đông và Tứ Xuyên.
<div class="boxleft300"><img
src="http://phiatruoc.info/wp-content/uploads/2013/01/corruption-China.png"
/></div>
Tuy nhiên, chỉ đơn giản đưa ra các biện pháp điều tra sẽ
không đủ. Các lãnh đạo Trung Quốc cần phải cải cách hệ
thống chính trị, kinh tế và xã hội để nhổ tận gốc những
nguyên nhân của tham nhũng.
Trung Quốc quyết tâm chống tham nhũng được phản ánh bởi ý
kiến táo bạo của các lãnh đạo hàng đầu trong và sau
Đại hội. Hồ Cẩm Đào [Hu Jintao], Tổng Bí thư vừa kết thúc
nhiệm kỳ, cho biết rằng nếu không chặn được nạn tham
nhũng thì đảng nhà nước sẽ bức tử.
Tập Cận Bình [Xi Jinping], người kế nhiệm ông Hồ Cẩm Đào
trong cương vị Tổng Bí thư và lãnh đạo lực lượng quân
đội sau Đại hội, tái khẳng định lời nói của người
tiền nhiệm một cách tinh tế hơn, rằng con người cần có
những điều kiện mạnh mẽ để đối diện với nhiều công
việc – một ý nghĩa ẩn dụ của Trung Quốc rằng các quan
chức chính phủ cần phải trong sạch để cai trị đất nước
tốt hơn.
Số lượng uỷ viên Thường vụ Bộ Chính trị, nơi giữ quyền
quyết định cao nhất ở Trung Quốc, đã giảm từ chín uỷ
viên trong Đại hội trước xuống còn bảy uỷ viên trong đợt
này, gửi tín hiệu rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc muốn trở
nên hiệu quả hơn so với thời gian trước đây.
Vương Kỳ Sơn [Wang Qishan] đã được giao nhiệm vụ phụ trách
phần kỷ luật trung ương của đảng và ủy ban điều tra
chống tham nhũng. Ông Vương đã đạt được danh tiếng như
một người 'lính cứu hỏa' tuyệt vời từ bên trong lẫn
bên ngoài đảng kể từ khi ông được giao nhiệm vụ chiến
đấu với đại dịch SARS năm 2003 và tổ chức Thế vận hội
Bắc Kinh năm 2008. Việc ông được bổ nhiệm vào vị trí này
gửi đi thông điệp mạnh mẽ và nhạy cảm rằng Đảng Cộng
sản Trung Quốc quyết tâm ngăn chặn nạn tham nhũng.
Câu hỏi mà mọi người có thể đặt ra là liệu Trung Quốc có
thành công trong việc giải quyết vấn đề tham nhũng chỉ bằng
cách thực hiện những thay đổi nói trên hay không. Thật không
may, câu trả lời có lẽ là "không".
Trong năm năm qua, hơn 660.000 quan chức chính phủ đã bị điều
tra liên quan đến tham nhũng, đại diện cho một tỷ lệ phần
trăm rất cao cả bên trong ĐCSTQ lẫn các quan chức nhà nước.
Có nhiều trường hợp nghiêm trọng liên quan đến nhiều khoản
tiền rất lớn và các quan chức ở cấp Bộ hoặc cao hơn.
Điều này có nghĩa rằng ĐCSTQ đã không hết mình trong việc
đấu tranh chống tham nhũng, vì tại sao càng chống thì lại
càng có nhiều vụ tham nhũng lớn và nghiêm trọng xuất hiện
liên tục trong thời gian qua?
Lý do rất đơn giản: truy tố không đủ để chống tham nhũng.
Tham nhũng cần được ngăn chặn thông qua việc cải cách cơ
cấu quyền lực, tránh sự tham gia trực tiếp của các quan
chức chính phủ hoặc thân nhân của họ trong các hoạt động
kinh doanh, giảm sức mạnh độc quyền của các doanh nghiệp
lớn và các ngân hàng dưới quyền kiểm soát của nhà nước,
và cho phép môi trường kinh doanh cạnh tranh và nhiều tham vọng
hơn để các doanh nghiệp vừa và các công ty có vốn đầu tư
nước ngoài có thể phát triển.
Kinh nghiệm phát triển dân chủ phương Tây cho thấy rằng tự
do báo chí là điều kiện cần thiết cho việc chống tham nhũng,
nhưng cuộc biểu tình của nhiều nhà báo tự do, sinh viên và
cư dân địa phương trong tháng vừa qua gần Tập đoàn Truyền
thông miền Nam Trung Quốc [South China Media Group] ở Quảng Châu
cho thấy rằng tự do ngôn luận vẫn còn là một khu vực cấm
kỵ tại Trung Quốc.
Đối phó với tham nhũng cũng giống như điều trị một bệnh
nhân. Một bác sĩ giỏi sẽ sử dụng các phương pháp phòng
ngừa nhiều hơn so với quy định thuốc chữa bệnh để giảm
bệnh tật của bệnh nhân. Cách hiệu quả nhất để ngăn chặn
tham nhũng là thực hiện các công tác phòng chống những hoạt
động tham nhũng chứ không phải truy tố các quan chức tham
nhũng.
Thật không may thì hiện nay ở Trung Quốc, chống tham nhũng
phần lớn vẫn dựa vào việc truy tố các quan chức tham nhũng
chứ không phải cải cách hệ thống chính trị, kinh tế và xã
hội – hệ thống mà hiện đang nuôi dưỡng vấn nạn tham
nhũng. Điều này là bởi vì nó liên quan đến những lợi ích
tài chính quá lớn mà các quan chức không ai mong muốn cải cách
hệ thống để làm gì.
Hơn nữa, đấu tranh chống tham nhũng cũng giống như một con
sói đuổi theo một đàn cừu. Bất kỳ con cừu nào chạy chậm
lại phía sau sẽ bị con sói đánh bắt. Nói cách khác, chỉ
những quan chức tham nhũng không muốn trở thành thành viên của
các nhóm tham nhũng bị đưa ra truy tố; và những người gắn
kết trong một nhóm tham nhũng có thể bảo vệ lẫn nhau một
cách rất hiệu quả để tránh bị điều tra và truy tố.
Kết quả là, để đối phó với nạn tham nhũng ở Trung Quốc
thì cần nhìn vào khả năng của đảng và sự sẵn sàng trong
việc cải cách hệ thống chính trị nhằm giảm sự tập trung
cao độ và kiểm soát vào một người hoặc một nhóm người.
Ngoài ra, bất kỳ một nhóm chính trị nào đi cùng với lợi
ích kinh tế nên được chia ra bằng cách di chuyển những
người này xung quanh các vị trí khác nhau một cách thường
xuyên hơn. Mặt khác, các phương tiện truyền thông cần phải
được phép hoạt động độc lập và tự do để điều tra,
phê phán những việc làm sai trái của các quan chức trong đảng
và nhà nước.
Những biện pháp cải cách chính trị trên có thể giúp ngăn
chặn tham nhũng và có ý nghĩa quan trọng đối với các công ty
nước ngoài kinh doanh tại Trung Quốc.
Ví dụ, các công ty nước ngoài có thể sẽ thay đổi chiến
lược tham gia của họ với các quan chức Trung Quốc. Thay vì
làm việc với một người nào đó để thực hiện việc kinh
doanh thì họ có thể phải làm việc với một nhóm các quan
chức chính phủ. Các hợp đồng kinh doanh cần phải dựa trên
các quy định thể chế hơn là so với mối liên hệ cá nhân
hoặc sự tin cậy lẫn nhau như hiện nay.
Hơn nữa, Trung Quốc có thể chọn lọc và phê duyệt các dự
án đầu tư mới của các công ty nước ngoài. Rõ ràng rằng
nước này sẽ tập trung vào bảy ngành công nghiệp chiến
lược bao gồm cả sản xuất công nghệ cao, nông nghiệp, thuốc
men, năng lượng cao, sản phẩm môi trường, công nghệ các-bon
thấp, v.v …
Cuối cùng, các công ty nước ngoài có thể phải chú ý nhiều
hơn đến các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh
nghiệp nhỏ và vừa với tiềm năng tăng trưởng tốt – mặc
dù việc duy trì mối quan hệ tốt và mạnh mẽ với các doanh
nghiệp lớn thuộc sở hữu nhà nước vẫn có thể có ích trong
thời gian ngắn và trung hạn.
Tuy nhiên, việc điều chỉnh như vậy cuối cùng sẽ giúp mang
lại lợi ích cho các công ty nước ngoài ở Trung Quốc, vì họ
sẽ giúp tạo ra thị trường mở và công bằng, trong đó các
doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh sẽ thực sự đóng góp
tốt hơn.
[*] Shujie Yao là người đứng đầu Trường Nghiên cứu Trung
Quốc đương đại tại Đại học Nottingham
© Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC 2013
Nguồn: <a
href="http://blogs.ft.com/beyond-brics/2013/01/14/hello-2013-to-fight-corruption-china-must-fight-the-causes-of-corruption/#axzz2INGB9y7F">Financial
Times</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130121/chao-nam-2013-de-chong-tham-nhung-trung-quoc-phai-chong-nhung-nguyen-nhan-gay-tham),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét