<center><img src="http://www.foreignpolicy.com/files/images/154862758.jpg"
/></center>
<em>Trong chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ năm nay, không
thấy nhắc đến dân chúng Trung Quốc</em>
Cứ mỗi bốn năm, chiến dịch tranh cử tổng thống luôn đưa
Trung Quốc ra trước ánh đèn sân khấu chính trị. Các ứng cử
viên đều tỏ ra mãn nguyện khi nắm bắt bất cứ cơ hội nào
để "chụp mũ" đối thủ là "nhu nhược" trước Trung
Quốc và trước sự lạm dụng nhân quyền của đất nước
này. Tuy nhiên, lúc bài diễn thuyết mạnh mẽ và sự phấn
khích với chiến dịch đã qua đi, thường có một cảm giác
nôn nao, chuếnh choáng sau nhậm chức, khi người chiến thắng
nhận ra rằng việc tìm kiếm giải pháp cho hàng loạt thách
thức có tầm vóc quốc tế -- như ngăn chặn sự phát triển vũ
khí hạt nhân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi
trường trái đất, bảo đảm an ninh năng lượng – đều không
đi tới đâu nếu không có sự hợp tác của chính quyền Trung
Quốc. Đây là một thông lệ mà Hoa Thịnh Đốn luôn thực
hiện kể từ khi Trung Quốc lập quốc năm 1949, và cũng là lúc
người ta tranh luận ai là người có lỗi khi để Trung Quốc
lọt vào tay những người cộng sản "vô đạo đức" và
"vô thần."
Tổng Thống Jimmy Carter nổi tiếng vì đã đặt vấn đề nhân
quyền một cách mạnh mẽ hơn vào chính sách ngoại giao của Hoa
Kỳ, nhưng khi ông bình thường hóa quan hệ với Bắc Kinh năm
1979, ứng cử viên đảng Cộng Hòa Ronald Reagan đã nắm lấy cơ
hội này để nói về phẩm chất đạo đức ở chuẩn mức cao
khi phát biểu rằng ông "sẽ không bỏ rơi bằng hữu và
đồng minh." (Trớ trêu thay, Tổng Thống Reagon lại là người
đã cho phép bán vũ khí hạng nặng tiên tiến, kể cả trực
thăng Diều Hâu Đen (Blackhawk) cho Quân Đội Giải Phóng Nhân Dân
Trung Quốc). Trước cuộc thảm sát tại Quảng Trường Thiên An
Môn năm 1989, ứng cử viên Bill Clinton cáo buộc Tổng Thống
George H.W. Bush đã đối xử khoan dung quá mức cần thiết với
"những tên đồ tể Bắc Kinh," để rồi khi nhậm chức ông
đã nhanh chóng quên mất là mình cần phải nỗ lực liên kết
vấn đề thương mại và nhân quyền với Bắc Kinh.
Nhưng năm nay, yếu tố nhân quyền gần như bị bỏ quên trong
chiến dịch tranh cử. Ngay cả khi có trường hợp nổi bật
của nhà hoạt động khiếm thị bảo vệ nhân quyền Trần Quang
Thành, người đã đưa các vấn đề về pháp quyền và nhân
quyền vào chương trình nghị sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc
hồi tháng Tư, khi ông chạy trốn vào Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ tại
Bắc Kinh; thì cả hai ứng cử viên đều chẳng mấy bận tâm,
ngoại trừ một nỗ lực nhỏ của Mitt Rommey trong việc chỉ
trích Trung Quốc về trường hợp của luật sư Thành. So sánh
với những chiến dịch trong quá khứ, thì nhân quyền ở Trung
Quốc lần này chỉ được coi như là một chuyện thứ yếu.
Ông Romney và đối thủ của ông là Tổng Thống Barack Obama, đã
có cơ hội nói rõ ràng hơn về Trung Quốc trong buổi tranh luận
chính sách ngoại giao của họ ngày 22 tháng 10, nhưng cả hai
đều tránh né vấn đề. Khi ông Bob Schieffer - người điểu
khiển chương trình - hỏi các ứng cử viên đường lối quan
hệ nào họ muốn có với nước Trung Quốc đang phát triển,
Tổng Thống Obama đã nói Trung Quốc là "đối thủ" và cũng
là "đối tác đầy tiềm năng trong cộng đồng quốc tế,
nếu nó tuân thủ luật chơi." Những luật chơi mà Tổng
Thống Obama dẫn chứng chỉ liên quan đến thương mại và tự
do hàng hải, không phải là nhân quyền. Cũng giống Tổng Thống
Obama, ông Romney nói với giọng hợp tác: "Chúng ta có thể
hợp tác với họ, nếu họ sẵn sàng chịu trách nhiệm."
Nhưng ông cũng chỉ xác định "trách nhiệm" nằm trong vấn
đề thương mại.
Không ứng cử viên nào đề cập đến nhân quyền, Tây Tạng,
Tân Cương, Tường Lửa, việc bỏ tù nhà hoạt động nhân
quyền đoạt giải Nobel Hoà Bình Lưu Hiểu Ba, việc Trung Quốc
hỗ trợ Su-đăng, hay việc Trung Quốc ngăn cản hành động của
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc về Syria. Cũng không nêu tên
nhà lãnh đạo Trung Quốc Chủ Tịch Hồ Cẩm Đào, hay đưa ra
nhận định về quá trình chuyển giao lãnh đạo và những gì
có thể tiên đoán.
Trung Quốc được đề cập đến trong chiến dịch, nhưng gần
như chỉ theo một khía cạnh: thương mại. Tổng Thống Obama đã
khai hỏa trong Thông Điệp Liên Bang của năm nay, lưu ý rằng
chính quyền của ông đã đem lại nhiều gấp đôi các thương
vụ với Trung Quốc so với chính quyền trước. Tổng Thống
cũng công bố đã thành lập Cơ quan Thực Thi Pháp Luật Thương
Mại để điều tra "việc thực thi thương mại không bình
đẳng ở các quốc gia như Trung Quốc."
Ông Romney tấn công bằng bài phản biện đăng trên Wall Street
Journal hồi tháng Hai 2012, lập luận rằng Hoa Kỳ nên "trực
tiếp đối phó với cách hành xử đầy lạm dụng của Trung
Quốc trong các lãnh vực thương mại, tài sản trí tuệ, và giá
trị tiền tệ." Ông cam kết sẽ chỉ đích danh Trung Quốc là
"kẻ thao túng tiền tệ" ngay ngày đầu tiên nhiệm kỳ tổng
thống của ông, và cũng cam kết tăng cường lực lượng quân
sự Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương để "bảo đảm khu vực này
vẫn mở cửa cho việc hợp tác thương mại." Ông Romney cũng
đã ngắn gọn đề cập đến kỷ lục nhân quyền của Trung
Quốc trong bài phản biện của ông, nhưng không đưa ra chi tiết
cụ thể chính quyền của ông sẽ hỗ trợ các nhà bất đồng
chính kiến Trung Quốc như thế nào, hay cách tiếp cận vấn
đề của ông sẽ khác Tổng Thống Obama ra sao.
Hiện nay có thể là Trung Quốc đủ mạnh để cả hai ứng cử
viên ngần ngại khi nói đến vấn đề nhân quyền, vì sợ Trung
Quốc không hợp tác trong các lãnh vực khác. Tháng Hai 2009, trong
chuyến công du nước ngoài đầu tiên Ngoại Trưởng Hillary
Clinton đề cập đến các vấn đề như Đài Loan, Tây Tạng, và
nhân quyền như thế này: "Các chính quyền Trung Quốc nối
tiếp nhau luôn được nhắc nhở về các vấn đề này, và
chúng tôi sẽ tiếp tục thúc đẩy họ. Nhưng cách thúc đẩy
của chúng tôi trên những vấn đề ấy sẽ can thiệp vào cuộc
khủng hoảng kinh tế thế giới, cuộc khủng hoảng thay đổi
khí hậu toàn cầu, và cuộc khủng hoảng an ninh."
Nhưng Đại Sứ Winston Lord, một trong số những kiến trúc sư
quan trọng đối với sự gắn bó giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc,
có một cái nhìn khác biệt. Trong cuộc điều trần trước Ủy
Ban Đối Ngoại Thượng Viện, ông Lord người từng là đại
sứ ở Trung Quốc từ năm 1985 đến năm 1989, đề nghị "10
điều răn" để trao đổi có hiệu quả với Trung Quốc.
Điều răn thứ nhất: "Chớ Hủy Bỏ Tiền Tệ của Trung
Quốc." Điều răn thứ hai: "Chớ Gây Rắc Rối với Trung
Quốc." Nói đến nhân quyền ở Trung Quốc sẽ không được
tầng lớp lãnh đạo ưu tú Trung Quốc ủng hộ, nhưng theo cuộc
thăm dò của Trung Tâm Nghiên Cứu Pew hồi tháng Mười, 52%
người Trung Quốc vẫn thích nghiêng về ý tưởng dân chủ của
Hoa Kỳ, cho dù chỉ có 43% cho rằng mọi quan hệ với Hoa Kỳ
đều tốt. Chắc chẳng có gì đáng ngạc nhiên vì những
người Trung Quốc trẻ hơn, hào phóng hơn, có giáo dục tốt
hơn, càng có nhiều khả năng để họ nhận định ý tưởng
của Hoa Kỳ về dân chủ và nhân quyền. Điều này cho thấy
sự vận động của Hoa Kỳ về nhân quyền, có thể được
những người Trung Quốc có khả năng nhất cộng hưởng để
hình thành tương lai đất nước.
Và vấn đề nhân quyền không nhất thiết phải được nhìn
nhận như một vấn đề riêng biệt. Các ứng cử viên có thể
dễ dàng dẫn dắt từ nhân quyền ở Trung Quốc sang tạo công
ăn việc làm cho Hoa Kỳ. Sự liên hệ giữa việc thực hành
nhân quyền của Trung Quốc với khả năng của Hoa Kỳ trong
việc cạnh tranh trên thế giới trên một sân chơi bình đẳng
có thể không dễ thấy, nhưng chúng có liên hệ với nhau, như
Yoda từng nói. Trung Quốc chiếm lợi thế trong việc cạnh tranh
nhờ lao động rẻ, luật pháp bảo vệ môi trường lỏng lẻo,
và đất đai bị tước đoạt. Bắc Kinh sẽ tiếp tục hưởng
thụ những lợi thế này dài dài, chừng nào mà người công
nhân Trung Quốc chưa có quyền thành lập công đoàn độc lập
bảo vệ cho họ, dân chúng Trung Quốc vẫn bị trừng phạt
nếu đòi hỏi nguồn nước và không khí trong sạch, và nông
dân Trung Quốc vẫn bị tước đoạt đất đai mà không được
đền bù tương xứng.
Sự thất bại của các ứng cử viên trong việc đưa những ý
tưởng cụ thể như làm thế nào để thúc đẩy nhân quyền ở
Trung Quốc, là một điều đáng hổ thẹn. Có sẵn nhiều con
đường để khuyến khích cải cách - - thông qua trao đổi giáo
dục, đào tạo tư pháp, đào tạo nhà báo, hội thảo về pháp
trị, hỗ trợ xã hội dân sự, phát thanh truyền hình, các sáng
kiến tự do Internet, hỗ trợ tiếng nói của những người bất
đồng chính kiến, và chính thức đối thoại về nhân quyền.
Có ba lý do cho thấy, việc Hoa Kỳ tăng cường hỗ trợ về
pháp quyền và nhân quyền tại Trung Quốc, là một cách chơi
thông minh. <strong>Thứ nhất</strong>, sẽ thu hút sự ủng hộ ở
bên trong Trung Quốc. Những người ủng hộ can đảm nhất cho
nhân quyền và công lý ở Trung Quốc sống ngay trong đất nước
này, chứ không phải là những người sống dọc theo bờ sông
Potomac. <strong>Thứ hai</strong>, sẽ có thêm nhiều cơ hội kinh
tế cho Hoa Kỳ nhờ giai cấp trung lưu Trung Quốc (những khách
hàng tương lai), đồng thời ngăn cản các công ty quốc doanh
Trung Quốc hưởng những lợi thế bất công vì mức lương
thấp, vì quy định về môi trường lỏng lẻo, và vì cướp
đất. <strong>Thứ ba</strong>, sẽ thực sự thúc đẩy sự ổn
định lâu dài của Trung Quốc. Mỗi năm có hàng chục ngàn
cuộc biểu tình xảy ra tại Trung Quốc, nhiều cuộc biểu tình
chỉ chú trọng đến sự bất công về kinh tế. Bằng cách dồn
nén những ai tìm kiếm sự khắc phục tình trạng bất bình --
cho dẫu họ chỉ là những tu sĩ Tây Tạng hay những công nhân
hãng xưởng bất mãn -- Đảng Cộng Sản Trung Quốc chỉ làm suy
yếu tính chính danh của riêng họ, cũng như cho phép các vấn
đề trở nên đau đớn. Có lẽ đến mùa tuyển cử 2016, một
ứng cử viên tổng thống Mỹ sẽ lưu ý (những điều kể
trên).
<em><strong>Cam Táo</strong></em>
4:30pm Chủ Nhật ngày 4 tháng 11 năm 2012
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121105/frank-jannuzi-dieu-gi-xay-ra-cho-nhan-quyen-trung-quoc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét