Đào Tuấn - Rừng luật (để) lách luật

<em><strong>Phó trưởng Ban Dân nguyện Hà Công Long trước nghị
trường hôm qua, đã nói tới một sự thật: Từ hôm QH khai
mạc đến nay, đã có 50 đoàn tới khiếu nại tại các cơ quan
ở thủ đô.</strong></em>

<div class="boxright320"><img
src="http://daotuanddk.files.wordpress.com/2012/11/ruong.jpg?w=300&h=225"
/></div>
Khoảng gần 2 triệu đơn thư đã được các cơ quan hành chính
nhà nước đã tiếp nhận. Con số mà Bộ Tài nguyên và Môi
trường đã tiếp nhận là 59.751 lượt. Trong lĩnh vực tư pháp,
Tòa án các cấp đã thụ lý sơ thẩm 3.994 vụ. Đây là những
con số chính thức mà báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ
Quốc hội đưa ra trong lĩnh vực đất đai. Tất nhiên kèm theo
những tính từ chỉ tính chất: Gia tăng. Phức tạp. Gay gắt.

Sự "gia tăng", "phức tạp", "gay gắt" đang biểu hiện
sinh động trong con số 4.159 đoàn khiếu kiện trong chỉ 1 năm
(2011). Phó trưởng Ban Dân nguyện Hà Công Long trước nghị
trường hôm qua, đã nói tới tình trạng thời sự nóng hổi:
Từ hôm QH khai mạc đến nay, đã có 50 đoàn tới khiếu nại
tại các cơ quan ở thủ đô. Đó là sự thật mà các vị ĐBQH
không thể không biết.

Trong vô số nguyên nhân dẫn đến khiếu tố, có "Nguyên nhân
của mọi nguyên nhân": Vì có quá nhiều văn bản luật liên
quan đến đất đai.

Đó là một "rừng luật" mà báo cáo giám sát gọi là "sự
bất cập". Hôm qua, ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương công bố trước
nghị trường: Từ năm 2005 đến nay, đã có tới 445 văn bản
hướng dẫn thi hành luật Đất đai. Bình quân, mỗi năm có
gần 100 văn bản, (hay cứ mỗi 3 ngày là một văn bản). Chưa
bao giờ, ở đâu có một thứ văn bản luật "nhanh lỗi
mốt", "Vừa ban hành đã lỗi thời, đã cần thay thể".
"Cái sau được dùng để khiếu kiện tố cáo cái trước".
Hoặc sinh động hơn, cứ 1 trang luật đất đai, có tới 19,5
trang hướng dẫn. "Cánh rừng" này, theo báo cáo giám sát,
không những liên tục "thay đổi" mà còn "thiếu tính ổn
định", "chưa đồng bộ", "chưa sát thực tế",
"thiếu cụ thể". Chính xác hơn là nó đang nằm trong một
thực trạng mà Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương
gói gọn trong "9 không": không đầy đủ, không rõ ràng,
không cụ thể, không tương thích, không minh bạch, không tiên
liệu trước, không hợp lý, không hiệu quả và không hiệu
lực.

"Một trong những khó khăn lớn nhất là một số quy định
pháp luật về đất đai chênh nhau" – Giám đốc Sở TN&MT
TPHCM Đào Anh Kiệt có lần thừa nhận. Còn Sở TN và MT Đồng
Nai thì liệt kê ra cả chục điểm "chỏi nhau" giữa luật
đất đai với các thứ, cũng luật, khác. Một quan chức hàng
Cục trưởng có lần cũng thừa nhận: "Dưới Luật Đất đai
là 13 nghị định và hơn 200 văn bản hướng dẫn, nhiều khi
chúng tôi còn không cập nhật kịp cái nào còn hiệu lực, cái
nào hết".

Với một rừng luật, cái nọ xung đột với cái kia,
cái nọ "chỏi nhau" với cái kia, người dân không "lạc"
trong đó mới là lạ. Bởi nhiều văn bản luật, không có nghĩa
là sẽ có một hành lang luật thông thoáng. Bởi trong "cánh
rừng luật" âm u vừa thừa vừa thiếu đó, người có thể
"lách luật" lại là những người về danh nghĩa đang thực
thi pháp luật. Sự lách luật biểu hiện trong thứ mà Chủ
nhiệm UB Tư pháp Nguyễn Văn Hiện từng nói "Thích thì giải
quyết, không thích thì thôi". Hoặc đó là những quyết định
"không hợp lòng dân" từ "bệnh vô cảm" mà Chủ nhiệm
UB Quốc phòng – An ninh Nguyễn Kim Khoa từng lấy câu chuyện
cưỡng chế đất đai ở Tiên Lãng để chỉ ra. Thậm chí, kinh
điển hơn là phát ngôn nổi tiếng một thời về án dân sự:
Xử thế nào cũng được.

Có lẽ không tình cờ khi mà tình trạng càng nhiều luật, càng
nhiều văn bản hướng dẫn luật thì luật càng rối và việc
thi hành luật càng như gà mắc tóc.

Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác tiếp công
dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng một mặt cho rằng: "Để phát triển kinh tế xã hội, ta
đã xác định củng cố cơ sở hạ tầng là khâu đột phá,
tất nhiên phải thu hồi đất theo quy hoạch". Tuy nhiên, ông
cũng khẳng định: Nhưng phải làm hài hòa để đừng nảy sinh
thêm khiếu kiện đất đai, có mâu thuẫn phải giải quyết
thỏa đáng, phù hợp".

Sự hài hòa mà Thủ tướng nói tới có lẽ phải bắt đầu
bằng việc phát quang rừng luật, thứ đang dẫn tới khiếu
tố, thứ đang tạo điều kiện cho sự lũng loạn, nhân danh
pháp luật. Phải bắt đầu bằng việc sửa "lỗi hệ thống.
Bắt nguồn từ Quốc hội, đến Chính phủ"- chữ dùng của
ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương- "Để sau khi bấm nút, Luật Đất
đai không phải cần quá nhiều văn bản hướng dẫn thi hành
nữa".

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121109/dao-tuan-rung-luat-de-lach-luat), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!