<em><strong>Việt Nam chưa từng có một cuộc trưng cầu dân ý,
dù hàng năm, các quyết sách liên quan đến "vận mệnh quốc
gia" vẫn được quyết đều đều.</strong></em>
<div class="boxright220"><img
src="http://daotuanddk.files.wordpress.com/2012/11/nuclear.jpg?w=212&h=300"
/></div>
Nhân dân đáng lẽ có quyền quyết định những dự án như
Bauxite Tây Nguyên, Đường sắt cao tốc, Điện hạt nhân.
Người dân Hà Tây, Hà Nội đáng lẽ có quyền được trưng
cầu về việc sáp nhập Thủ đô. Rồi thì dân Quảng Nam,
Đồng Nai, cũng đáng lẽ có quyền có ý kiến về những dự
án thủy điện đang đe dọa nguồn nước, rừng cây, sinh kế,
đến những vấn đề phạm trù "môi trường sống". Khi mà
chúng ta đáng lẽ phải trưng cầu dân ý đối với những vấn
đề liên quan đến đất nước, đến nhân dân nhiều như vậy.
Chữ "đáng lẽ" được Viện trưởng Viện nghiên cứu lập
pháp Đinh Xuân Thảo dùng, như ông cũng thẳng thắn trả lời
nguyên nhân việc trưng cầu dân ý chưa bao giờ được thực
hiện trên thực tế là bởi "Chúng ta chưa coi trọng".
Mà trưng cầu dân ý thì thuộc về phạm trù "dân chủ trực
tiếp", thuộc về vấn đề quyền công dân.
Hôm qua, một số ý kiến đã "việt vị" khi đánh giá quy
định này là "mới".
Trưng cầu dân ý, hay bỏ phiếu toàn dân, từ năm 1898 đã diễn
ra ở Canada liên quan đến việc Chính phủ muốn cấm rượu
mạnh. Ở Việt Nam, Điều 21 của bản Hiến pháp đầu tiên năm
1946 quy định rất rõ ràng: Nhân dân có quyền phúc quyết về
Hiến pháp và những việc có liên quan đến vận mệnh quốc gia
(Do Quốc hội quyết định). Quy định trưng cầu dân ý được
nhắc lại trong điều 53 của Hiến pháp 1959 (do Ủy ban thường
vụ QH quyết định). Tới Hiến pháp 1980, nó vẫn đàng hoàng
nằm trong điều 100 và việc trưng cầu do Hội đồng nhà nước
quyết định. Và Hiến pháp 1992, trưng cầu dân ý được quy
định trong thậm chí 2 điều: 53 và 84, với thẩm quyền quyết
định là Quốc hội.
Phải liệt kê dài dòng như vậy là để thấy những quy định
về dân chủ trực tiếp ở ta chả phải thiếu. Cái thiếu là
ở Việt Nam chưa từng có một cuộc trưng cầu dân ý, dù hàng
năm, các quyết sách liên quan đến "vận mệnh quốc gia"
vẫn được quyết đều đều.
"Theo ông thì quy mô, tính chất vấn đề như thế nào bắt
buộc chúng ta phải đưa ra trưng cầu dân ý?". Lao động hôm
qua đã đặt câu hỏi với một trong những tác giả của Hiến
pháp, Viện trưởng Thảo. Ông Thảo nói, đúng một cách tuyệt
đối: Cái này sẽ được quy định trong luật.
Có lẽ, cũng không cần nêu thêm câu hỏi "bao giờ", bởi
đó là câu hỏi mà không ai có thể trả lời cho dân chúng
được.
Nhưng từ năm 1946, luật trưng cầu dân ý vẫn đang là món nợ
mà chúng ta đang nợ dân, một món nợ về quyền hiến định
của họ. Đó là một thực tế không thể phủ nhận. Bởi có
những quy định về dân chủ trực tiếp trong hiến pháp, đạo
luật "mẹ của các luật"- là một chuyện. Cái quyền đó
có được thực hiện trong thực tế hay không lại là câu
chuyện hoàn toàn khác.
Trước Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp Nguyễn Đình
Quyền nói trưng cầu đơn giản chỉ là việc "yes or no"
(đồng ý hay không đồng ý) và nhiều nước trên thế giới,
việc trưng cầu dân ý đã thành truyền thống. Nhưng để việc
người dân có thể đồng ý hay không đồng ý, trước hết
lại không phụ thuộc vào việc họ "yes or no", mà phụ
thuộc vào việc "chúng ta" có đồng ý hay không đồng ý,
phụ thuộc vào việc chúng ta "yes or no" thời điểm món nợ
với dân đang lần lữa suốt 66 năm nay.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121108/dao-tuan-khong-don-gian-la-yes-or-no),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét