<div class="special_quote"><strong>Dân Luận:</strong> Xin trân trọng
giới thiệu tới độc giả bài dự thi mã số QCN&T000003 của
cuộc thi "Quyền Con Người và Tôi" do Con Đường Việt Nam tổ
chức. Cuộc thi kéo dài từ ngày 9/9/2012 tới 12/12/2012, với
nhiều giải thưởng hấp dẫn như Macbook Air, iPad III và iPhone
4S...
Xin độc giả quan tâm đọc thể lệ cuộc thi <span
class="underlined-text"><a
href="http://danluan.org/tin-tuc/20120831/phong-trao-con-duong-viet-nam-phat-dong-cuoc-thi-viet-voi-chu-de-quyen-con-nguoi-va">tại
đây</a></span>!
</div>
<h2>Dân chủ là điều kiện để thực thi và bảo vệ nhân
quyền</h2>
Có nhiều định nghĩa khác nhau về quyền con người (Human
Rights) hay nhân quyền, từ những định nghĩa hàn lâm nhất thì
nhân quyền là "<em>những bảo đảm pháp lý toàn cầu có tác
dụng bảo vệ các cá nhân và các nhóm chống lại những hành
động hoặc sự bỏ mặc làm tổn hại đến nhân phẩm, tự do
cơ bản của con người</em>" [1]. Theo định nghĩa trên thì
chính quyền được lập ra để bảo vệ nhân quyền bằng luật
pháp chứ không phải ban phát hay hạn chế các quyền ấy.
<div class="boxleft220"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub03/image001_0.jpg" width="400"
height="565" alt="image001_0.jpg" /></div>
Tuy nhân quyền và dân chủ là hai khái niệm khác nhau về đối
tượng trung tâm hướng tới nhưng chúng có mối quan hệ hỗ
tương lẫn nhau. Trong khi dân chủ nhắm tới quyền của mọi
người với tư cách là công dân của một quốc gia thì nhân
quyền nhắm tới quyền của mọi người với cách hiểu rộng
hơn, thoát ly khỏi quan niệm của từng quốc gia, rào cản về
chính kiến, tôn giáo, chủng tộc… mang giá trị phổ quát mà
bất kỳ đâu trên thế giới người ta đều được hưởng
bình đẳng như nhau. Sở dĩ nhân quyền mang ý nghĩa rộng hơn
dân chủ bởi do trước khi là công dân của một quốc gia,
người ta đã là con người, nghĩa là người ấy đã có những
quyền cơ bản như một con người. Anh ta có thể bị cầm tù,
bị trục xuất hay bị tước quyền công dân… nhưng quyền làm
người thì không ai có thể tước đoạt của anh ta được.
Trong mối tương quan giữa hai khái niệm trên, nhân quyền vừa
là nền tảng vừa là lý tưởng mà dân chủ hướng tới hay
nói theo cách mà lãnh tụ dân chủ Miến Điện Aung San Suu Sky
thì "<em>thể chế dân chủ là cần thiết để đảm bảo
thực thi nhân quyền</em>" [2].
Thật vậy, một chính quyền được bầu lên qua các cuộc bầu
cử công bằng cùng với các thiết chế quản lý xã hội hữu
hiệu sẽ là một công cụ đắc lực để người dân cất lên
tiếng nói của họ nhằm thay đổi, cải biến xã hội để các
quyền con người được bảo vệ một cách trọn vẹn nhất có
thể. Do vậy, đấu tranh cho nhân quyền bao giờ cũng đi đôi
với đấu tranh để đòi hỏi có được một nền dân chủ
thực sự, một chính quyền "<em>của dân, do dân và vì
dân</em>".
<h2>Khi an ninh quốc gia bị diễn giải tùy tiện</h2>
Nhóm Quyền dân sự, chính trị bên cạnh nhóm quyền về kinh
tế, văn hóa, xã hội là những nhóm quyền cơ bản trong <em>Bộ
luật Nhân quyền Quốc tế</em> quy định về quyền tham gia vào
việc điều hành các công việc xã hội: <em>quyền bầu cử;
ứng cử; tự do tư tưởng; ngôn luận…</em> Đây là những
công cụ quan trọng để xây dựng một xã hội dân chủ. Trong
những quyền ấy, tôi nhấn mạnh đến quyền tự do tư tưởng,
ngôn luận bởi chúng là nền tảng cho việc thụ hưởng một
cách đầy đủ nhiều quyền con người khác. Ví dụ, không có
tự do ngôn luận thì không thể thụ hưởng các quyền như tự
do hội họp, lập hội, thực hành quyền bầu cử…
<div class="boxright220"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub03/image003.png" width="339" height="474"
alt="image003.png" /></div>
Khi nhắc tới "tự do" thì mặc nhiên nên hiểu không hề có
tự do tuyệt đối theo nghĩa ai muốn làm gì cũng được. Tự do
của một cá nhân bị giới hạn bởi tự do của người khác
hay nói cách khác, người ta được hưởng tự do của mình cho
đến khi nào chưa xâm phạm đến quyền của người khác vì
thế pháp luật hiện hữu. Quyền tự do ngôn luận cũng không
ngoại lệ.
"<em>Mọi người đều có quyền giữ quan điểm của mình mà
không bị ai can thiệp. Mọi người có quyền tự do ngôn luận.
Quyền này bao gồm tự do tìm kiếm, tiếp nhận và truyền đạt
mọi thông tin, ý kiến, không phân biệt lĩnh vực, hình thức
tuyên truyền… thông qua bất kỳ phương tiện thông tin đại
chúng nào tuỳ theo sự lựa chọn của họ</em>." [3] Mặc dù
vậy, tự do ngôn luận cũng có giới hạn nhất định nhằm
"<em>tôn trọng các quyền hoặc uy tín của người khác. Bảo
vệ an ninh quốc gia hoặc trật tự công cộng, sức khoẻ hoặc
đạo đức của xã hội.</em>" [4]
Quan điểm của chính quyền Việt Nam về sự giới hạn của
tự do ngôn luận bằng việc viện dẫn những điều luật an
ninh quốc gia mà thực chất là nhằm giữ vững chế độ chính
trị XHCN nhiều khuyết tật. An ninh quốc gia được chính quyền
VN hiểu không chỉ là đảm bảo độc lập, chủ quyền, thống
nhất, toàn vẹn lãnh thổ của đất nước mà còn đặt nhiệm
vụ bảo vệ chế độ XHCN lên hàng đầu [5]. Hay nói cách khác,
ở Việt Nam, bạn được quyền tự do ngôn luận cho tới khi
nào bạn chưa chỉ trích chính quyền hay đòi thay đổi chế
độ chính trị.
Đánh đồng an ninh quốc gia với sự tồn vong của chế độ
chính trị có phải là cách nhìn nhận đúng đắn? Tất nhiên
bất kỳ sự thay đổi chế độ chính trị nào không dựa trên
quyền tự quyết, ý chí nguyện vọng của dân đều bất hợp
pháp và có nguy cơ phá hoại an ninh quốc gia nhưng vấn đề
đặt ra là chế độ chính trị XHCN có phải được xác lập
bằng quyền tự quyết của dân VN thông qua trưng cầu dân ý
rộng rãi, công bằng, minh bạch hay chưa? Đó là chưa kể luật
bảo vệ an ninh quốc gia của VN đi ngược lại với điều 1
của ICCPR "<em>các dân tộc tự do quyết định thể chế chính
trị của mình</em>". Như vậy, quyền "<em>tự quyết</em>"
sẽ được thực thi như thế nào nếu quyền tự do ngôn luận
bị giới hạn không cho phép bàn tới chuyện thể chế chính
trị nào khác hơn là thể chế chính trị hiện hành?
Mặt khác, XHCN là một học thuyết chính trị tuy hiện đang
được đảng cầm quyền đơn phương áp đặt là nền tảng
chính thức cho chế độ chính trị của Việt Nam nhưng cũng
phải tuân thủ đầy đủ diễn giải của LHQ về quyền tự do
tư tưởng rằng "<em>một học thuyết chính trị được coi là
nền tảng chính thức cho thể chế chính trị ở một quốc gia
thành viên cũng không được sử dụng để làm ảnh hưởng
đến các quyền tự do nêu ở điều 18 và các quyền khác trong
ICCPR, cũng như không được tạo ra sự phân biệt đối xử
với những người không chấp nhận hay phản đối học thuyết
chính trị đó</em>" [6].
Hơn nữa, ngay cả việc đánh đồng khái niệm quốc gia tương
đương với một học thuyết chính trị trong cụm từ "<em>Tổ
quốc XHCN</em>" đã là một điều khá lố bịch bởi từ
trước khi chủ nghĩa xã hội du nhập vào Việt Nam thì Tổ
quốc Việt Nam chẳng lẽ không hề tồn tại? Cũng cần nhắc
thêm rằng đã có khá nhiều ý kiến biện minh rằng CNXH là mong
mỏi của biết bao xương máu chiến sĩ, đồng bào ngã xuống
để giành lấy độc lập cho dân tộc. Quan niệm này bất hợp
lý ở chỗ khi phất cao ngọn cờ MTDTGPMN, đoàn kết giai cấp
vì mục tiêu độc lập dân tộc (<em>cách mạng dân tộc, dân
chủ, nhân dân</em>) chứ chưa phải là giai đoạn cách mạng XHCN
sau này. Ngay cả chính cố thủ tướng Võ Văn Kiệt từng khẳng
định trong lần trả lời phỏng vấn với BBC lúc cuối đời
đại ý rằng: <em>Tham gia mặt trận giải phóng có những
người không chấp nhận CNXH nhưng họ chiến đấu vì mục tiêu
độc lập Tổ quốc</em>.
Tóm lại, việc đặt các điều luật về an ninh quốc gia mơ
hồ và mâu thuẫn với chuẩn mực quốc tế thể hiện một
chính sách cố tình diễn giải sai lệch dựa vào các ngoại lệ
an ninh quốc gia để bảo vệ chế độ hiện hành vốn không
được dựng lên bằng ý chí, nguyện vọng của người dân.
<h2>Nhân quyền tại Việt Nam</h2>
Hậu quả tai hại của việc xem tồn vong của chế độ là ưu
tiên hàng đầu, chính quyền VN đã tự trói buộc mình vào một
thế kẹt nhất là khi những yếu kém về thể chế chính trị
ngày càng bộc lộ rõ ràng kèm theo đó là những vòng lẩn
quẫn không lối loát.
<div class="boxleft220"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub03/image006.jpg" width="222" height="194"
alt="image006.jpg" /></div>
Nền kinh tế Việt Nam bị tàn phá bởi những núi nợ nghìn tỷ
của các tập đoàn quốc doanh vốn được xem là đầu tàu kinh
tế hay "<em>đóng vai trò chủ đạo</em>" theo lý luận của
học thuyết chính trị trong thời kỳ quá độ lên XHCN bất
chấp những khuyến nghị bãi bỏ quan niệm sai lầm này của
các kinh tế gia trong nước bởi sự quản lý yếu kém của một
bộ máy quan liêu, thiếu minh bạch.
Mặc dù tham nhũng ngày càng trở nên trầm trọng theo đánh giá
của cả chính quyền lẫn quốc tế nhưng tham nhũng sẽ không
thể bị đẩy lùi chừng nào vẫn không có sự độc lập của
tư pháp để xét xử bởi ĐCS vẫn kiên quyết không theo nguyên
tắc tam quyền phân lập mà các quyền này hoạt động thống
nhất dưới sự lãnh đạo của Đảng [7], vẫn kiên quyết
chỉnh đốn nội bộ bằng phê và tự phê mà kết quả đạt
được rất ít. Mục tiêu chống tham nhũng, chỉnh đảng vẫn
đặt sự tồn vong của chế độ lên hàng đầu chứ không
phải trao trả cho dân quyền làm chủ.
Mặc dù đã có hơn 700 tờ báo, kênh truyền thông và số
lượng phóng viên ngày càng tăng nhưng tuyệt nhiên không có
lấy một tờ báo tư nhân nào và không có một tờ báo nào mà
không đặt dưới sự kiểm duyệt nghiêm ngặt của tổng biên
tập mà hều hết đều là đảng viên ĐCS.
Mặc dù số lượng người sử dụng Internet ngày càng tăng
nhưng những trang mạng bất đồng với chính quyền bị đánh
phá, ngăn chặn cùng với số blogger bày tỏ quan điểm ôn hòa
trên mạng bị bỏ tù bởi các điều luật liên quan đến an
ninh quốc gia cũng gia tăng.
Mặc dù luôn khẳng định chế độ bầu cử là tự do, dân
chủ nhưng luật bầu cử Quốc hội VN đòi hỏi người tự
ứng cử phải được Mặt trận Tổ quốc – một tổ chức
ngoại vi của ĐCSVN - thông qua. Ủy ban này kiểm soát và sàng
lọc gắt gao các ứng cử viên thông qua các vòng "<em>hiệp
thông</em>" – giai đoạn mà ĐCSVN chứ không phải là cử tri
là người quyết định ứng viên nào đủ tư cách để được
chốt danh sách bầu cử. Sau cùng cử tri chỉ được bỏ phiếu
cho những ứng viên nào đã qua sự chọn lọc kỹ càng của
ĐCS, điều mà ở VN gọi là "<em>đảng cử, dân bầu</em>",
ngay chính cựu bộ trưởng tư pháp VN cho đó là một thứ
"<em>dân chủ hình thức</em>" [8]. Thực trạng này khiến cho
cố chủ tịch QHVN Nguyễn Hữu Thọ pháp cay đắng thốt lên
vào cuối đời: "<em>Điều đau lòng là trong nhiều năm liền
trôi qua, chúng ta vẫn còn duy trì những thứ [dân chủ] hình
thức, hữu danh vô thực đó. Khuyết điểm lớn của chúng ta
là chưa có dân chủ thật sự</em>" [9].
Mặc dù khẳng định ở VN không có ai bị bỏ tù vì lý do bất
đồng chính kiến hay bày tỏ quan điểm; nhưng với cách diễn
giải sai lầm về an ninh quốc gia, hàng loạt án tù hình sự
đã tuyên với những nhà hoạt động chính trị đối lập chỉ
bởi vì họ bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa, đòi hỏi dân
chủ hóa đất nước theo con đường dân chủ, đa đảng, tam
quyền phân lập,…
<h2>Đâu là giải pháp?</h2>
Nhân quyền chỉ có thể được bảo vệ trong một xã hội tự
do, dân chủ; muốn bảo vệ nhân quyền thì không thể không dân
chủ hóa đất nước bằng cách sử dụng chính cách các quyền
tự do căn bản.
<div class="boxright220"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub03/image008.jpg" width="299" height="294"
alt="image008.jpg" /></div>
Các nhiều cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc xâm lược
hồi hè 2011 đã gây chú ý của quốc tế vì sự hiếm có trong
một xã hội mà trước nay vẫn chỉ thường diễn ra các cuộc
mít-tinh, tuần hành ủng hộ, tung hô. Biểu tình, viết blog,
hội họp… đều là những hình thức lên tiếng, đấu tranh
để giành có được dân chủ. Giản đơn hơn hết, nhân quyền
là khi người dân có quyền nói và dân chủ là khi chính quyền
biết lắng nghe. Nhưng "<em>Đừng có ảo tưởng rằng những
người quan liêu, bảo thủ sẽ tự giác trao nhân dân quyền dân
chủ… vấn đề tùy thuộc rất nhiều vào sự đấu
tranh.</em>" [10] Do vậy nói đến dân chủ trước hết phải
nói đến cơ chế, cách thức tổ chức của chính quyền phải
được bầu lên tự do và công bằng. Cơ chế ấy chỉ được
bảo đảm khi hội đủ các điều kiện như: quyền phổ thông
đầu phiếu; quyền được sử dụng mọi phương tiện để
tuyên truyền cho quan điểm, vận động tranh cử. Các điều
kiện này chỉ được bảo đảm khi sinh hoạt chính trị đặt
trên nền tảng đa nguyên, đa đảng – điều tuyệt đối cấm
kỵ tại VN trước nay. Bầu cử đa đảng cũng sẽ vô nghĩa như
ở Nga nếu thiếu đi các yếu tố công bằng, minh bạch, tôn
trọng kết quả bầu cử, ngăn ngừa chi sự chi phối của
nước ngoài…
Tuy nhiên trước khi đạt được những điều kiện lý tưởng
như trên, phải từng bước hướng tới dân chủ bằng sự tham
gia tích cực và sự quan tâm ngày càng nhiều của từng cá nhân
vào các vấn đề chung của xã hội. Chỉ có thể bằng sự
hiểu biết, trao đổi thông tin công khai dưới nhiều hình
thức, người ta mới ý thức được quyền lợi của mình, của
đất nước để sẵn sàng trả một cái giá (cũng có thể là
rất đắt) để có được dân chủ.
Tình thế buộc ĐCSVN phải dân chủ hóa đất nước, phải ôn
lại bài học lòng dân mà họ đã vận dụng thành thạo trong
quá khứ để giải quyết hàng loạt vấn đề từ đối nội
lẫn đối ngoại. Để Việt Nam đủ sức giữ vững chủ quyền
quốc gia; ổn định, phát triển kinh tế, xã hội để vươn
lên thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, chạy đua trở thành
một nước tiên tiến để bù lấp những sai lầm do ý thức
hệ bó buộc trong nhiều chục năm qua, cách duy nhất chỉ có
thể là dân chủ hóa đất nước; bảo vệ quyền con người.
Định Tường
________________________
[1] Định nghĩa quyền con người của Cao ủy nhân quyền LHQ.
[2] Aung San Suu Kyi phát biểu tại lễ nhận giải Nobel hòa bình
1991 tại Oslo, Nauy năm 2012.
[3] Khoản 1,2 Điều 19 của ICCPR.
[4] Khoản 3, Điều 19 của ICCPR.
[5] Điều 14 luật an ninh quốc gia Việt Nam thông qua ngày 03
tháng 12 năm 2004 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7
năm 2005.
[6] Bình luận chung số 22 về điều 19 của ICCPR thông qua tại
phiên họp lần thứ 48 năm 1993 của Ủy ban nhân quyền LHQ.
[7] Cựu TBT Nông Đức Mạnh
http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Tong-Bi-thu-Nong-Duc-Manh-tiep-xuc-cu-tri-tai-Thai-Nguyen/20106/32910.vgp
[8] Cựu bộ trưởng tư pháp TS.Nguyễn Đình Lộc trả lời
phỏng vấn Vietnamnet
http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2010-08-29-cuu-bo-truong-tu-phap-ban-ve-dan-chu-va-phap-quyen
[9] Cố phó chủ tịch QHVN Nguyễn Hữu Thọ
http://phapluattp.vn/20111224010410576p0c1013/khong-the-song-chung-voi-dan-chu-hinh-thuc.htm
[10] Cố phó chủ tịch Quốc hội, LS Nguyễn Hữu Thọ
http://www.donghuonglongan.vn/ngi-long-an/182-nguyn-hu-th-va-lch-s-v-vang-ca-mt-trn-dan-tc-thng-nht-vit-nam-.html
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/tin-tuc/20121004/bai-du-thi-quyen-con-nguoi-va-toi-qcnt000003-dan-chu-nhan-quyen-mot-loi-giai-cho),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét