Huỳnh Thục Vy - Lại nói về sự thỏa hiệp chính trị

Cuộc đấu tranh để đạt được một thể chế chính trị
tốt đẹp hơn, bản thân nó là một cuộc đấu tranh chính
trị. Dù những người đấu tranh không phải là những người
làm chính trị đúng nghĩa; họ thuộc đủ mọi thành phần xã
hội, từ sinh viên, những người hoạt động xã hội thiện
nguyện, nghệ sĩ, trí thức khoa bảng, nhà văn, nhà báo, luật
sư... với những ưu thế sẵn có, họ lên tiếng cho Dân chủ
Tự do, nhưng với một thái độ chính trị nhất định và với
sự phản kháng chính trị dành cho nhà cầm quyền độc tài,
cuộc đấu tranh ấy của họ là một cuộc đấu tranh chính
trị và mang đầy đủ tính chất của sự đấu tranh chính
trị.

Trong những người đấu tranh cho Tự do Dân chủ hôm nay, có
nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau. Có một nhóm người
chủ trương không đối thoại với Cộng sản; còn số khác thì
ngược lại, lại cổ vũ cho một sự thỏa hiệp mà họ tự cho
là nhân bản và thích đáng trong một thế giới văn minh hôm
nay. Bản thân người viết dù chỉ là một người thiếu kinh
nghiệm, với tất cả những khiếm khuyết của mình, tôi thiết
nghĩ, một cách nhìn nhận trung dung là thỏa đáng hơn cả. Cả
Đức Phật, Khổng Tử của Đông Phương đến Socrates của văn
minh Hy La Tây phương đều cổ vũ cho một sự trung dung cần
thiết. Bới bất cứ sự cực đoan nào cũng dẫn ta tới thái
cực kia, theo chiều ngược lại. Tôi không cổ vũ cho sự thỏa
hiệp chính trị với nhà cầm quyền độc tài nhưng cũng không
phủ nhận hoàn toàn cái gọi là "sự thỏa hiệp" trong chính
trị (miễn sao nó có lợi). Tha thiết xin quý độc giả kiên
nhẫn lắng nghe những chia sẻ của một người trẻ như tôi.

Điều mà hôm nay tôi muốn lạm bàn trong giới hạn tri thức
của mình, đó là sự đối thoại và thỏa hiệp chính trị,
cũng như tính cần thiết nếu có của chúng. Sự thỏa hiệp
chính trị theo nghĩa đơn giản nhất của nó là sự tiến lại
gần nhau, đứng cùng nhau trong một sự đồng ý chung giữa hai
phe đối lập về lập trường tư tưởng chính trị. Đã nói
đến thỏa hiệp là nói đến một khế ước về ý chí giữa
hai phía khác biệt quan điểm hoặc thậm chí là đối lập, thù
nghịch. Mà nhắc đến khế ước thì phải có một điều kiện
tất yếu để đảm bảo tính chất của nó, đó là cả hai bên
cùng tiến đến một điểm ở giữa, đế chính ở đó, họ
chấp nhận được nhau như trong bất cứ khế ước dân sự
nào. Thế nhưng, đấu tranh chính trị không đơn giản như hoạt
động kinh tế - dân sự. Các hoạt động kinh tế dân sự
được điều chỉnh và chế tài trong những chế định luật
pháp minh bạch, sẵn có và được thông báo trước. Dù hoạt
động đó diễn ra trên phạm vi quốc tế thì tư pháp quốc tế
vẫn điều chỉnh được hoạt động này. Đấu tranh chính trị
quốc gia và quốc tế thì phức tạp và hàm ẩn nhiều bất
trắc hơn gấp bội. Chúng ta có bao giờ tự hỏi, sự thỏa
hiệp trong chính trị có thể đạt được hay không, mà dù có
đạt được thì việc thực hiện nó có hiệu quả hay không?

Trong thế giới liên lập và cởi mở ngày hôm nay, những thỏa
hiệp chính trị có vẻ minh bạch và ít bất trắc hơn. Vì tư
duy chính trị hôm nay là "cùng thắng" (win – win) là hai bên
cùng có lợi. Nhưng điều đó không có nghĩa là khả năng win-
win là hoàn toàn chắc chắn và không thể đảo ngược. Các mâu
thuẫn chính trị càng lớn, khả năng "cùng thắng" này càng
nhỏ; hai phía càng đối lập sâu sắc về quyền lợi thì hy
vọng "cùng có lợi" lại càng hiếm. Thế giới hôm nay không
phải là nơi "cá lớn nuốt cá bé" nữa, nhưng mọi ưu thế
trong đàm phán và thỏa hiệp chính trị luôn thuộc về kẻ có
sức mạnh về quân sự, kính tế, chính trị trên trường quốc
tế.

Thỏa hiệp là phía này cho phía bên kia một thứ, để đổi
lại, sẽ nhận được một thứ có giá trị tương đương.
Trong những khó khăn riêng về nội bộ và về thế lực của
phe nhóm mình, thiển nghĩ một sự nhượng bộ thích đáng trong
từng tình hình cụ thể là có khả năng được đặt ra. Nhưng
nhượng bộ là để tiến về phía trước để đạt được
mục đích chính, để tiếp tục đấu tranh; chứ không phải
nhượng bộ đánh mất quan điểm chính trị cố hữu, để hòa
tan và tự làm mình biến mất. Giữa sự thỏa hiệp và đầu
hàng có biên giới rất mong manh mà chỉ cần sự bất cẩn và
không giữ được thăng bằng, tất cả những giá trị đấu
tranh mà mình đang cổ vũ sẽ là vô nghĩa. Vì thế, thỏa hiệp
với phe đối địch là một trò chơi nguy hiểm của những
người có "cold head", không phải là những toan tính ngây thơ
của những người chỉ có trái tim nóng nhưng thiếu kinh
nghiệm. Bới vậy, quan điểm của tôi, với tất cả những
cẩn trọng cần thiết của một người thiếu kinh nghiệm, tôi
chưa bao giờ nghĩ đến đối thoại hay thỏa hiệp với chính
quyền Cộng sản Việt Nam, bởi điều đó là quá nguy hiểm.

Trong đấu tranh chính trị nói chung, không phải là hoàn toàn
không có khả năng đối thoại hay thỏa hiệp. Một sự đấu
tranh không có sự ngừng lại và nhượng bộ sẽ là cứng nhắc
mà không tận dụng những điều kiện thuận lợi bên ngoài như
một cây cao không biết uốn mình trong gió bão sẽ khó có thể
vươn cao, nếu không muốn nói là sẽ bị bẻ gãy. Cả thực
tế lẫn lý luận đều cho thấy, thỏa hiệp chính trị là
không thể không có, nhưng đồng thời nó cũng không thể là
chân thật. Hiệp định Geneve, hiệp định Paris, Mao Trạch Đông
thỏa hiệp với Tưởng Giới Thạch để kháng Nhật…và tất
cả những sự thỏa hiệp chính trị khác, không thể nào mang
lại cho chúng ta một cảm quan tin tưởng khả dĩ về tính chân
thật và hiệu quả của các thỏa hiệp. Thỏa hiệp trong đấu
tranh chính trị vì thế, không thể là thỏa hiệp chân thật,
bởi ngay từ khi thỏa hiệp chưa hình thành, những âm mưu và
khả năng xóa bỏ nó đã tồn tại và tất nhiên được giấu
trong bí mật. Chúng ta đều có thể thấy, hai phía có quyền
lợi đối lập, không thể nào có những đồng ý thực sự
với nhau về một điểm nào đó. Những ai trông mong vào sự
thỏa hiệp thật trong cuộc đấu tranh hôm nay sẽ sớm nhận
thấy nguy cơ và thiệt thòi cho mình.

Hơn nữa, không phải lúc nào cũng có thể thỏa hiệp, ngay cả
thỏa hiệp giả. Vậy khi nào thì hai phía đối lập (ví dụ
như hai bên: những người đấu tranh cho Dân chủ và chính
quyền Cộng sản) có thể thỏa hiệp? Đương nhiên, ngay từ
đầu, chúng ta có thể nhận thấy: thỏa hiệp là cùng dừng
lại ở một điểm cân bằng, rồi cho và nhận. Vậy thì chúng
ta phải có thứ gì đó mới có thể mang ra mà trao đổi, nên
phải có thực lực mới có thể thỏa hiệp. Thứ nữa, khi cả
hai bên đều tiến vào tình trạng "dẫm chân tại chỗ" trong
một điều kiện cụ thể nào đó, cả hai không thể tiếp tục
chiếm thêm bất cứ ưu thế nào nữa, thì người ta sẽ cùng
ngồi lại với nhau để có một sự đồng ý chung về một câu
chuyện cụ thể.

Vậy trong tình thế hiện nay, khó có thể, nếu không muốn nói
là không thể có sự đối thoại hay thỏa hiệp giữa những
người đấu tranh cho Tự do và chính quyền Cộng sản. Bởi lẽ
những người đấu tranh chưa thực sự tập trung được thành
một lực lượng chính trị đủ mạnh có đủ thế và lực
để cạnh tranh với chính quyền cộng sản. Nhà cầm quyền
cộng sản lại đang nắm trong tay tất cả quyền lực chính
trị, kinh tế, xã hội và kể cả bạo lực nhà nước. Trong khi
lực lượng đối lập chỉ là những nhóm người chưa có sự
phối hợp hoạt động và chưa có người lãnh đạo, chưa có
được vị thế vững vàng trong xã hội. Có chăng là chúng ta
đang thủ đắc chính nghĩa đấu tranh phù hợp với các giá
trị mà nhân loại đang hướng tới, nói khác hơn chúng ta có
được "công đạo". Nếu chúng ta không có gì để trao đổi
với chính quyền thì không bao giờ có thể thỏa hiệp với
họ, vì họ không có nhu cầu phải đối thoại và thỏa hiệp
vợi một lực lượng mà họ đang có khả năng chặn đứng và
đàn áp bất cứ lúc nào. Sự thỏa hiệp trong điều kiện này,
không khác hơn là sự tự đánh mất lập trường và giá trị
của mình, tạo ra khả năng bị lợi dụng và gia tăng sự chính
danh cho nhà cầm quyền. Còn nếu khi chúng ta có đủ sức mạnh
như một lực lượng đối trọng với họ thì không có lý do
gì để chúng ta phải thỏa hiệp với họ khi điều này đồng
nghĩa với việc phải từ bỏ một ưu thế vốn có của mình.

Cũng phải nói thêm một điều, khi xảy ra một trường hợp,
cả hai phe phải đương đầu với một lực lượng thứ ba, mà
lực lượng này là kẻ thù chung của hai phía, là trở ngại
khiến hai phía chẳng thể tiến lên thêm một bước nào nữa
thì có khả năng dẫn đến sự thỏa hiệp. Nhưng trong tình
hình Việt Nam hiện nay, khả năng này khó xảy ra, vì ngay đối
với ngoại xâm (lực lượng thứ 3 nguy hiểm) những người
cộng sản Việt Nam cũng chỉ muốn hợp tác, ngược lại, họ
lại coi những người đối lập là kẻ thù không đội trời
chung. Thậm chí, họ còn dựa vào ngoại bang để có ưu thế và
thời gian đàn áp lực lượng Dân chủ.

Nói chung, sự thỏa hiệp nằm trong trang thái cân bằng động
mà một động thái nhỏ cũng có thể phá vỡ sự cân bằng
này. Trong đấu tranh chính trị, một là ưu thế thuộc về phe
này, hai là thuộc về phe kia và khi một phía vẫn chiếm thế
thượng phong không ai dại gì thỏa hiệp. Thỏa hiệp là một
câu chuyện ở xa phía trước, nên đặt ra vấn đề đó lúc
lực lượng dân chủ còn yếu hôm nay là không phù hợp. Còn
trong tương lai có nhiều biến chuyển không thể nói trước,
rất khó để có thể đưa ra dự phóng. Nhưng có một điều
quan trọng là, với những gì người Cộng sản đã gây ra đối
với dân tộc này, bất cứ sự thỏa hiệp nào với họ cũng
dễ dẫn đến sự giảm sút uy tín của những người đấu
tranh dân chủ. Ây là chưa kể đến khả năng chúng ta tặng họ
sự chính danh để rồi sau đó họ đẩy chúng ta ra bên lề.
Thỏa hiệp giữa Hồ Chí Minh và những người Quốc gia trong
chính phủ Liên hiệp là một ví dụ sáng giá mà những người
đấu tranh chính trị cần nhớ mãi.

Trong thời gian này, quả thực khi nói đến sự thỏa hiệp, tôi
luôn nghĩ đến một cụm từ "bình mới rượu cũ". Kẻ yếu
thỏa hiệp với kẻ mạnh thì chỉ có một cách là làm cho mình
tan biến đi thôi: mà dù là giữa hai kẻ có sức mạnh ngang nhau
thì cũng không có gì đảm bảo là một trong hai phía, thậm chí
là cả hai vi phạm thỏa hiệp. Là một người luôn mong muốn
một sự đổi thay với kịch bản tốt nhất cho đất nước,
tôi luôn đề cao một sự hòa giải trong lòng người, hòa giải
văn hóa, hòa giả lịch sử. Nhưng muốn có hòa giải thực sự
phải có Công lý. Vì bản thân Công lý là một giá trị mang
lại sự hài hòa trong mọi mối quan hệ, đặc biệt là quan hệ
chính trị - xã hội. Công lý chưa được thực thi, tội ác
chưa bị trừng phạt, công lao chưa được vinh danh, hòa giải
chỉ là giả.

Đối thoại cũng được, thỏa hiệp cũng chẳng sao, nhưng
trước tiên cả hai phía phải cùng đứng trên một võ đài
trong vị thế bình đẳng cùng với sự tương xứng về thực
lực; và những ai muốn đối thoại phải đảm bảo mình đủ
sáng suốt và khôn ngoan để không bị đưa vào bẫy, bị đẩy
vào tình thế "thả con rô bắt con tép". Lại nói một lần
nữa, thiết nghĩ cũng không thừa, đối thoại hay thỏa hiệp
là một trò chơi nguy hiểm không dành cho những người thiếu
tư duy chiến lược và thiếu khả năng nhạy bén vượt trội
về chính trị.

Huỳnh Thục Vy
Buôn Hồ, ngày 11 tháng 9 năm 2012


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/tin-tuc/20120917/huynh-thuc-vy-lai-noi-ve-su-thoa-hiep-chinh-tri),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!