20.08.2012
Rất thường xuyên, chúng ta chỉ nhìn Đông Á dưới một nhãn
quan kinh tế, thán phục trước sự thành công rõ rệt của Trung
Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Việt Nam và Nam Hàn. Nhưng những
quốc gia này còn có một câu chuyện khác muốn nói, một câu
chuyện liên quan đến những bản năng lâu đời hơn là thành
quả kinh tế: chủ nghĩa dân tộc và kỳ thị chủng tộc,
những lực lượng từng châm ngòi cho Chiến tranh Thế giới
Thứ I tại Sarajevo. Hiện nay, những lực lượng này đang là
nền tảng tranh chấp tại những nơi mà chúng ta tảng lờ hoặc
chẳng biết tí gì, như Quần đảo Senkaku, Quần đảo Dokdo và
Quần đảo Trường Sa. Và những tranh chấp này có thể châm
ngòi cho những đụng độ quân sự giữa những quốc gia thù
địch tại châu Á.
Những quan điểm như trên đi ngược lại với giả thiết rằng
thương mại sẽ phải xoa dịu đi những thù địch dài hàng
thế kỷ, rằng giao thương sẽ xoá tan mọi mong muốn chiến
tranh. Và đấy có phải là bài học từ tầm nhìn lỗi lạc
của Jean Monnet, từ Liên hiệp châu Âu? Chiến tranh đã biến
mất khỏi châu Âu và được thay thế bởi giao thương. Và các
quốc gia châu Á rõ ràng cũng đã hợp tác lẫn nhau về mặt
thương mại; những sản phẩm mà chúng ta mua sau khi chúng
được xuất khẩu từ một nước châu Á nào đấy thực sự
là được tổng hợp bởi những phụ kiện từng qua tay các xí
nghiệp ở Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Hàn, Việt Nam và
Philippines.
Tuy nhiên, chính quyền bảo thủ Nam Hàn lại từ chối bất kỳ
mọi hợp tác quân sự nào với Nhật vì Nhật đã không chịu
thừa nhận chủ quyền của Hàn Quốc đối với hai hòn đảo
hoang không sự sống nằm giữa hai quốc gia (có tên Hàn là Dokdo
và tên Nhật là Takeshima). Cả hai chính phủ đều dựa vào
những hiệp ước xưa và bản đồ cổ để khẳng định chủ
quyền, cả hai cũng đều từ chối việc nhờ vào trọng tài,
và mâu thuẫn này vẫn chưa giải quyết được. Thậm chí Bắc
Hàn cũng hậu thuẫn Nam Hàn trong vụ này - lĩnh vực duy nhất
mà hai kình địch cùng đồng thuận với nhau. Tại Nam Hàn, Dokdo
đã trở thành một biểu tượng của tinh thần chống chủ
nghĩa đế quốc Nhật. Nếu ai đó chỉ ra rằng chủ nghĩa đế
quốc này đã biến mất từ năm 1945, các nhà chính trị và
bình luận gia Nam Hàn sẽ phản ứng rằng Nhật vẫn mang tư
tưởng đế quốc và chính quyền hiện tại của Nhật muốn
xây dựng một kho vũ khí hạt nhân. Sự thật là chỉ có một
vài người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan tại Nhật mong
muốn vũ khí hạt nhân. Nhưng hiện tại, rõ ràng trong phản
ứng của mình, những ứng cử viên tổng thống bảo thủ tại
Nam Hàn cũng muốn có được sức mạnh hạt nhân.
Tương tự, tình trạng của quần đảo Senkaku (hoặc tiếng Trung
gọi là Điếu Ngư Đài), nằm tại phía nam của quần đảo
Nhật Bản, cũng chẳng rõ ràng lắm. Mặc dù những hòn đảo
này đang được Nhật quản lý và được được sở hữu, theo
luật pháp Nhật, bởi một nhóm cư dân Nhật. Trong khi ấy Trung
Quốc lại xem chúng là một phần của vương quốc của mình,
và Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền đối với chúng. Các tàu
chiến Trung Quốc thường xuyên tuần tiễu gần Sankaku, quấy
nhiễu và đôi khi đánh đắm những tàu đánh cá Nhật. Giới
truyền thông phương Tây, các lãnh đạo chính trị Mỹ và châu
Âu chỉ chú trọng vào nguồn tài nguyên kinh tế của quần
đảo, vốn bao gồm những khu vực khai thác hải sản và tiềm
năng về những giếng dầu và khí đốt. Nhưng nếu Trung Quốc,
Đài Loan và Nhật Bản quan tâm đến những quyền lợi kinh tế,
họ có thể tìm đến những vùng biển khác để đánh cá hoặc
giếng dầu khác để khoan. Cuộc tranh chấp này thực sự mang
tính biểu tượng, được thúc đẩy bởi những tinh thần dân
tộc và truyền thống châu Á chuyên chú trọng vào việc làm
đối phương phải mất mặt. Sau khi những tàu chiến Trung Quốc
đâm vào các tàu đánh cá của Nhật vào năm 2010, chính quyền
Nhật đã không phản ứng mạnh mẽ. Năm nay, chính quyền Nhật
đang tìm cách trả đũa bằng việc thúc đẩy quá trình quốc
gia hoá Senkaku.
Xa hơn về phía nam, quần đảo Trường Sa - được Trung Quốc,
Việt Nam, Philippines, Đài Loan và Malaysia thừa nhận chủ quyền
- tiềm năng xảy ra xung đột thậm chí còn cao hơn nữa. Ở
đây cũng có những đồn đãi về những quặng khí đốt, đem
đến cho Trường Sa một giá trị kinh tế khiến có thể tạo ra
những lý do chính đáng cho những đụng độ. Nhưng nguồn tài
nguyên năng lượng vẫn chưa được xác định, vì thế nguyên
nhân xác đáng hơn về những căng thẳng chính là chủ nghĩa
dân tộc. Tại Trường Sa cũng như Senkaku, chủ nghĩa đế quốc
của Trung Quốc đang thử thách sức chống đối của các quốc
gia láng giềng, một số nước như Nhật, Việt Nam, Philippines,
Đài Loan, Malaysia và thậm chí xa hơn nữa là Ấn Độ đang cân
nhắc việc thành lập một liên minh chống lại Trung Quốc.
Washington đã kích động cơn giận dữ của Trung Quốc khi đã
hậu thuẫn cho quan điểm này. Một chiếc bóng của Hoa Kỳ đã
che phủ khu vực kể từ khi Hạm đội Bảy giữ nhiệm vụ bảo
đảm an ninh cho các tuyến hàng hải. Nếu không có nó, mạng
lưới kinh tế châu Á đã bị phá vỡ từ lâu.
Nồi áp suất Thái Bình Dương đang phân huỷ thêm một phần
của lẽ thường: đó là mâu thuẫn quân sự không thể gia tăng
giữa các quốc gia dân chủ. Hai quốc gia dân chủ Nhật và Nam
Hàn đã thất bại trọng việc thương lượng những vấn đề
thương mại nhỏ. Tồi tệ hơn, vị trí của Nam Hàn trong tranh
chấp này đang dẫn nó đến gần hơn với các quốc gia độc
tài như Bắc Hàn và Trung Quốc hơn là một nước dân chủ như
Nhật. Nhìn chung, gánh nặng của lịch sử và những căng thẳng
nội bộ của một nền văn minh thông thường cho thấy là đã
mạnh hơn những cân nhắc hiện tại về chính trị và kinh tế.
Tiềm năng của một liên minh chống lại Trung Quốc trong tranh
chấp Trường Sa có thể đưa các nước dân chủ gần nhau hơn
với chính thể Cộng sản độc tài Việt Nam - vốn được cho
là chẳng khác gì Cộng sản Trung Quốc.
Dường như mỗi ngày lại có thêm những khiêu khích. Tổng
thống Nam Hàn đã đặt chân đến Dokdo, ngay sau đó là một
nhóm người Nhật theo chủ nghĩa dân tộc. Trung Quốc đã gửi
một bộ phận hải quân đến Trường Sa. Cảnh sát Nhật đã
bắt giữ một nhóm người Trung Quốc tại Senkaku. Đương nhiên,
hoàn cảnh hiện tại đang đóng vai trò trong việc làm những
đụng độ này tồi tệ thêm. Nền kinh tế châu Á đang chậm
lại; những chính quyền thì bị yếu đi (Nhật), đang trong giai
đoạn chuyển tiếp (Nam Hàn, Trung Quốc) hoặc đang tìm kiếm
sự chính danh (Việt Nam, Trung Quốc). Nhưng điều này chỉ là
một an ủi nhỏ, vì chủ nghĩa dân tộc hung hãn có thể là
một chiếc van xả cho các quốc gia đang đối diện với những
bất ổn. Ở châu Á, cả kinh tế lẫn dân chủ đều không xoá
bỏ được cơn phấn khích của chủ nghĩa dân tộc.
Nguồn: <a
href="http://www.city-journal.org/2012/eon0820gs.html">City-journal.org</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/14090), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét