Thực tiễn ở nhiều nước cho thấy, việc mua bán xử lý nợ
xấu luôn gắn với quá trình in tiền. Vì vậy, việc Ngân hàng
Nhà nước (NHNN) đề xuất thành lập công ty mua bán nợ đang
khiến dư luận lo ngại và đặt câu hỏi, ai sẽ kiểm soát
dòng tiền "đi" qua "cửa" mua nợ xấu.
<h2>Lỗ, lãi ai chịu?</h2>
Việc thành lập công ty nợ xấu thực chất không giải quyết
được vấn đề thông vốn từ NH tới DN mà chỉ làm lợi cho
các NH mà thôi
Việc mở một công ty mua bán nợ để mua nợ xấu NH, đặc
biệt là do NHNN đứng ra thành lập và quản lý đối mặt với
nhiều rủi ro. Mà tình hình hiện tại cho thấy, khả năng này
khá rõ ràng. Bởi trên thực tế, công ty mua bán nợ của nhà
nước đã có cả gần chục năm nay, đó là Công ty Mua bán nợ
và xử lý tài sản tồn đọng (DATC) thuộc Bộ Tài chính ra
đời từ 2003 với vốn điều lệ 2.000 tỉ đồng. DATC có vai
trò đứng ra mua lại nợ, tiếp nhận và xử lý tại các DN nhà
nước, thậm chí kể cả tư nhân. Nhưng hoạt động của DATC
như thế nào trong suốt thời gian qua, không ai biết. Chỉ đến
khi công ty này đứng ra mua nợ của Công ty CP thủy sản Bình
An, nhiều người mới biết sự tồn tại của nó. Nhưng DATC
đã thực hiện bao nhiêu vụ mua bán nợ, các thương vụ mua nợ
trước đó được thực hiện thế nào, cơ chế bán nợ ra sao?
Không có nhiều thông tin.
Với hiệu quả như phân tích trên, khả năng giao cho Bộ Tài
chính quản lý công ty mua bán nợ (để giám sát chéo) là rất
khó. Và khi không sử dụng công ty mua bán nợ sẵn có của Bộ
Tài chính, thì công ty mua bán nợ chỉ "chuyên" về mua nợ xấu
NH gần như chắc chắn sẽ do NHNN thành lập và quản lý. Một
số ý kiến cho rằng, đây là lựa chọn phù hợp hơn nếu nhìn
ở góc độ cân đối nguồn tài chính. Bởi NHNN có nhiều
nguồn vốn như từ tiền gửi dự trữ bắt buộc, tiền vượt
dự trữ bắt buộc của các NHTM; tiền phát hành tín phiếu,
thậm chí là một phần nhỏ từ… in thêm tiền nếu thấy cần
thiết.
Nhưng đây chỉ là bề nổi mà ẩn sâu sau đó là rất nhiều
rủi ro và hệ lụy. Vì dù sử dụng hay thực hiện kỹ thuật
nào để mua nợ, công ty mua bán nợ cũng phải phát hành trái
phiếu có sự bảo lãnh của NHNN để cấn trừ nợ. Trong
trường hợp có tiền mặt từ ngân sách nhà nước để bỏ ra
thành lập công ty, thì phần tiền còn lại để mua nợ phải
được lấy từ hoán đổi trái phiếu. Câu hỏi đặt ra là,
tiền lãi phát sinh mỗi năm sẽ lấy ở đâu ra để trả. Giả
sử 90%/tổng giá trị mua nợ là trái phiếu phát hành với lãi
suất 10% thì tiền lãi mỗi năm cũng lên tới 9.000 tỉ đồng
(90.000 tỉ đồng x 10%= 9.000 tỉ đồng). Còn nếu 100% là trái
phiếu thì số lãi mỗi năm lên tới 10.000 tỉ đồng. Số tiền
này lấy từ nguồn nào? Như đã phân tích ở các bài trước,
nợ xấu của các NH chủ yếu là bất động sản và chứng
khoán. Với bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới như
hiện nay, chắc chắn trong vài năm tới, tài sản mua nợ không
dễ bán đi. Nghĩa là thời gian trả lãi sẽ kéo dài, số tiền
trả lãi nhiều hơn. Đó là chưa tính đến trường hợp công ty
này thua lỗ (nguy cơ rất lớn), NHNN sẽ phải in tiền để tài
trợ. Cũng có nghĩa là một lượng tiền sẽ được đẩy vào
nền kinh tế, có thể gây lạm phát, gây méo mó chính sách
tiền tệ. Gánh chịu hậu quả nhiều nhất trong việc này chính
là người dân và DN. Như vậy, đối tượng là mục tiêu để
"cứu" của đề xuất này hoàn toàn có thể trở thành nạn
nhân. Quan trọng hơn, cơ quan in tiền lại trực tiếp quản lý,
điều hành công ty mua bán nợ và mua lại nợ xấu của chính
các NH do mình quản lý, vậy ai sẽ kiểm soát được dòng tiền
đi qua cửa này?
<h2>Khó "thông" vốn cho DN</h2>
Nợ xấu "ngáng chân", nợ xấu như "cục máu đông"... làm
nghẽn tín dụng chảy vào sản xuất. Mọi thông tin đều khiến
cho người ta có cảm giác, việc thành lập công ty mua bán nợ
với mục tiêu mua lại nợ xấu NH là giải pháp duy nhất để
"thông" vốn cho nền kinh tế. Nhưng không có gì đảm bảo rằng
sau khi mua nợ xấu, các NH sẽ bơm vốn vào nền kinh tế. Trong
khi có nhiều yếu tố cho thấy, ngay cả khi được "làm sạch"
bảng tín dụng, các DN cũng khó tiếp cận được tín dụng
của hệ thống NH với lãi suất rẻ. Bởi rõ ràng, một DN bị
"án treo" nợ xấu, sau khi mua nợ rồi, NH nào dám cho DN đó vay
nữa? Việc chắc chắn nhất trong chuyện này là các NH được
lợi bởi rủi ro đã được nhà nước gánh thay. Đó là chưa
kể, về nguyên tắc, khi NH cho DN vay, vẫn phải đáp ứng các
yêu cầu, điều kiện vay. Mà ở thời điểm hiện tại, không
phải là NH vẫn khẳng định, họ sẵn sàng cho vay với các hồ
sơ đạt chuẩn? Điều đó một lần nữa khẳng định, việc
thành lập công ty nợ xấu thực chất không giải quyết được
vấn đề thông vốn từ NH tới DN mà chỉ làm lợi cho các NH
mà thôi.
Các NH vẫn đang lãi lớn, tại sao không để họ lấy lợi
nhuận ra để cân đối lại nợ xấu? Tại sao nhà nước lại
phải đứng ra gánh phần rủi ro, phần yếu kém cho các NH? Tất
cả các hệ lụy, các rủi ro và những câu hỏi phải được
trả lời rõ ràng trước khi tiến hành thành lập công ty mua
bán nợ xấu NH.
NGUYÊN HẰNG
<div class="special_quote">Để xử lý nợ xấu, Trung Quốc đã lập
ra các công ty mua bán nợ là công ty quản lý tài sản (AMC) chỉ
mua nợ của DN nhà nước. Vì hằng năm các ACM phải trả lãi
cho các trái phiếu mà họ phát hành nên là trong 2-3 năm đầu
hoạt động, các ACM không còn tiền mặt để chi trả. Nhiều
chuyên gia phân tích NH tại Trung Quốc cho rằng, NH Trung ương
Trung Quốc (PBOC) sau đó đã tăng các khoản cho vay cho các ACM
để họ có tiền trả lãi. Như vậy, ngoài số tiền được
chuyển giao lúc đầu thì hằng năm còn phát sinh thêm dòng tiền
trả lãi. Điều này sẽ ảnh hưởng đến lạm phát nếu như
PBOC không cân đối được dòng tiền hút vào thông qua tỷ lệ
dự trữ bắt buộc. Vì thông tin về các ACM là không minh bạch
nên không ai biết được PBOC bơm ra bao nhiêu tiền cho họ.</div>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12914), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét