<em><strong>Niềm lạc quan trong thời gian bùng nổ kinh tế trước
năm 2008 của Việt Nam đã hết. Đảng Cộng sản biết rằng
mình cần phải hành động. Nhưng dường như họ không biết
mình phải làm gì.</strong></em>
Ở một bên của ngôi chợ Hòa Bình kiên cố tại quận 5, TP
Hồ Chí Minh tọa lạc một "khu chợ đen" nơi các bạn hàng
dựng những ánh điện tròn chiếu sáng trên các mặt hàng hoa
quả thịt thà của họ và chạy dây điện vòng qua những
chiếc dù lớn. Trong những dịp đặc biệt như ngày lễ, công
an có thể xua đuổi hoặc thậm chí bắt giữ hàng chục những
bạn hàng như thế này. Đôi khi, tịch thu cả hàng hoá Nhưng
hiện nay, đó không phải là khó khăn duy nhất của họ.
"Kể từ năm ngoái thu nhập của gia đình của chúng tôi suy
giảm xuống 40%, gần như một nửa thu nhập từng có", Phan Thị
Khánh vừa nói vừa tỉa nhặt những cọng rau diếp trong giỏ
tre.
Khánh làm việc 16 giờ một ngày và nói rằng cô kiếm được
từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng (khoảng 5 đến 10USD). Cô
cho biết là người chồng thì giúp việc mua bán, trong khi các
con trai của họ làm việc tại những nhà máy ở địa phương.
Cô nói, họ vẫn sống chung một nhà, bởi vì tiền thuê nhà
quá đắt khiến các con không có khả năng ra riêng.
"Hầu hết người mua ở đây là công nhân nhà máy hoặc những
người từ các tỉnh ngoại thành. Người giàu không mua sắm ở
đây ", cô nói. "Giá cả thì tăng, nhưng mức lương của người
lao động thì không, do đó, họ mua sắm ít hơn".
Không rõ con số chính thức là bao nhiêu, nhưng người dân địa
phương nói rằng những cuộc đình công ngày càng gia tăng tại
các nhà máy vì mức lương thấp và điều kiện làm việc nghèo
nàn. Các mối lo lắng về tiền lương đã trở nên trầm trọng
hơn bởi nạn lạm phát leo thang trong những năm gần đây. Lạm
phát đã đạt đến đỉnh cao 23% vào tháng Tám năm ngoái,
trước khi giảm xuống còn 18% vào đầu năm 2012. Nhưng nó vẫn
còn kẹt lại ở mức cao hơn 8% so với tháng trước. Trong khi
đó, tăng trưởng kinh tế, đã lại suy giảm một lần nữa và
có thể không vượt qua 5,2% trong năm nay, theo chính phủ.
Chính phủ đang giải quyết bằng các kế hoạch cải cách lớn
trong ba lĩnh vực chính: khu vực doanh nghiệp nhà nước chậm
chạp, khu vực ngân hàng và đầu tư công. Các doanh nghiệp nhà
nước đã thua lỗ trong nhiều năm. Thật vậy, phương tiện
truyền thống nhà nước cho biết, công ty vận tải biển
Vinalines, đã "lãng phí" một tỷ đô la, chỉ là ví dụ rõ ràng
nhất của nhiều công ty khác. Ba viên giám đốc điều hành
của công ty đã bị bắt trong một khu vực kinh doanh ước tính
có giá trị đến 40% nền kinh tế.
Trong khi đó, công ty đóng tàu quốc doanh Vinashin của Việt Nam
đã bỡn cợt với trò phá sản sau nhiều năm quản lý yếu
kém. Một trong những vấn đề được xác định là công ty này
đã di chuyển vào các thành phần kinh doanh "không cơ bản",
chẳng hạn như việc quản lý khách sạn.
Theo tin tức trong nước, trong một báo cáo gần đây của Quốc
Hội - cơ quan lập pháp của đất nước - Chính phủ cho biết
các doanh nghiệp nhà nước đã cắt giảm chi tiêu gần 660
triệu USD trong năm năm, kết thúc vào cuối năm ngoái.Tuy nhiên,
các quan chức chính phủ đang ngày càng quan tâm đến những vụ
thua lỗ lớn tiền bạc của Nhà nước. Vì dụ như, đại biểu
tp.Hồ Chí Minh Đỗ Văn Dương đã tuyên bố với báo Thanh Niên:
"Đến lúc phải điều tra các khoản đầu tư gây ra thiệt hại
lớn đến tiền bạc của Nhà nước và quy kết những người
có trách nhiệm" Ông nói rằng các trường hợp Vinashin và
Vinalines gần đây là biểu hiện quản lý yếu kém của doanh
nghiệp nhà nước.
Hiện các công ty đang bị yêu cầu phải công bố thu nhập, tuy
nhiên kế hoạch công bố còn trong giai đoạn ban đầu. Nhưng
bất kề là chính phủ có tuyên bố gì, có vẻ như các cải
cách thực sự sẽ không được diễn ra sớm khi các doanh
nghiệp nhà nước đang chống lại sự thay đổi, đầu tư
nước ngoài hoặc tái cấu trúc. Ngoài ra, nhiều lời (lặng
lẽ) phàn nàn rằng các quy định của chính phủ nhằm đảm
bảo một lực lượng lao động lớn trong khu vực nhà nước và
các dịch vụ miễn phí cho người nghèo đang gặp khó khăn, họ
than thở, khi cố gắng để nâng cao hiệu quả.
Năm ngoái, một số nhà kinh tế địa phương kêu goị gọi
những đề nghị thay đổi lớn nhất kể từ chính sách đổi
mới, một chính sách bắt đầu từ năm 1986 từng mở cửa trở
lại nền kinh tế cô lập của đất nước cộng sản, và là
một động thái được ghi nhận bởi nhiều nhà phân tích như
là một động lực thực sự đằng sau những tăng trưởng kinh
tế nhanh chóng trong hai thập kỷ qua.
Tuy thế, một số nhà quan sát hoài nghi về những lời nói như
vậy. "Ồ, tôi rất muốn nhìn thấy như thế" cựu Đại sứ
Mỹ tại Hà Nội, Douglas "Pete" Peterson nói khi bàn về những so
sánh với (chính sách) đổi mới được đề cập đến trong
một cuộc phỏng vấn. Peterson, một tù nhân chiến tranh trong
cuộc chiến tranh Việt Nam, là Đại sứ Mỹ đầu tiên tại
Việt Nam sau chiến tranh, phục vụ từ năm 1997-2001. "Đổi mới
là việc chỉ diễn ra một lần, một quyết định lớn, nhưng
đã được đáp trả trong mọi phương diện".
Ông nói, và đã có một số lợi ích tức thời từ chính sách
ấy. "Chấm dứt được việc dân bị đói. Trả đất đai về
cho người nông dân, năng suất tăng trưởng nhanh chóng và dân
chúng có bảo đảm về lương thực. [Trước thời cải cách],
dân chúng đói lả đến chết trên hè phố", Peterson nói.
Tuy nhiên, một phần tư thế kỷ sau đó, niềm tin nơi người
tiêu dùng đã xuống thấp. Thật vậy, theo công ty nghiên cứu
thị trường Cimigo, trong tháng 10/2011, niềm tin đã giảm xuống
mức thấp nhất từ trước đến nay.
"Những số liệu [Tháng Mười] là thấp nhất mà tôi từng
thấy", ông Richard Burrage, một đối tác quản lý của công ty
nghiên cứu thị trường nói thêm, sự suy giảm đó thường
nhanh chóng theo sau gia xăng tăng cao. Từ cuối tháng tư đến
tháng Ba năm nay, cả hai chỉ số tiêu dùng về thực phẩm và
giá xăng dầu đã gia tăng đều đặn.
"Với các mức lạm phát, họ kiếm được ít hơn so với
trước đây" Burrage nói, lưu ý rằng trong thời bùng nổ kinh
tế trước năm 2008 có "nhiều lạc quan hơn".
Tuy nhiên, giá xăng dầu không phải là chỉ số duy nhất mà các
nhà phân tích lưu ý - doanh số bán hàng điện thoại di động
được xem như một cách không chính thức khác nữa để đánh
giá niềm tin của người tiêu dùng trên khắp đất nước.
Việt Nam có một số lượng lớn người sử dụng điện thoại
di động, hầu hết giới trẻ sở hữu một vài cái điện
thoại.
Trương Thị Ái Châu, 30 tuổi, từng quản lý cửa hàng điện
thoại di động tương tự trong thành phố Hồ Chí Minh trong sáu
năm. Nhưng cô nói rằng mọi thứ trở nên khó khăn hơn, và
không phải chỉ vì các siêu thị đang giảm bớt các nhà bán
lẻ nhỏ hơn.
"B6y giờ khó khăn hơn nhiều", cô nói. "Trước đây, họ có
thể mua loại thương hiệu đắt tiền, nhưng bây giờ họ chỉ
cần mua một cái cho nhu cầu cần dùng".
Jonathan Pincus, một nhà kinh tế của đại học Harvard, người
đã giảng dạy tại Việt Nam trong hơn tám năm, tin rằng mặc
dù Đảng Cộng sản đã xác định đúng được ba lĩnh vực
cần cải cách nghiêm trọng, nhưng việc thực sự phải làm gì
vẫn còn đó.
"Có sự thiếu đồng thuận về cách thức thực hiện", ông
nói. "Tôi không nghĩ rằng có những bất đồng về ý thức
hệ", giữa các thành viên của đảng. Thực ra, ông gợi ý, đó
chính là sự cạnh tranh của các nhóm lợi ích đặc biệt đang
tạo nên những chia rẽ.
Đối với nhiều người bên ngoài, các giải quyết của đảng
nằm trong khoảng nào đó trên mức quy mô từ mờ đục dần
đến không thể hiểu được. Tuy nhiên, trong quá khứ, những
gì từng lộ ra đã cho thấy những rạn nứt trong trong đảng
và chính phủ giữa phe bảo thủ xưa cũ và phe hiện đại hóa.
Tthế nhưng, lần này, có thể có nhiều liên quan đến sự khác
biệt lợi ích về thương mại giữa các doanh nghiệp nhà nước
và những giới khác. Chắc chắn, sau nhưng thông báo rất rõ
rệt của chính phủ vào năm ngoái, một số tường thuật báo
chí là quan trọng đối với các "lợi ích đặc biệt" về sự
chống lại các cải cách lớn trong lĩnh vực doanh nghiệp nhà
nước.
"Họ cần phải làm một điều gì đó, nhưng họ không biết
phải làm gì", Pincus nói.
Nền kinh tế của Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong thập
kỷ theo sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những
năm 1990, một cuộc khủng hoảng từng đe dọa phá hoại các
tiến bộ dưới thời đổi mới. Thế nhưng, trong năm năm qua,
nền kinh tế vẫn cuốn xoay giữa những chu kỳ thăng trầm.
"Khó khăn hiện nay là nghiêm trọng. Chúng tôi sẽ bị mắc kẹt
trong chu kỳ thăng trầm này cho đến khi mọi thứ được sửa
chữa", Pincus nói. "Giai đoạn phát triển dễ dàng đã qua rồi".
Nguồn: <a
href="http://www.x-cafevn.org/node/http%20http://the-diplomat.com/2012/06/10/easy-part-over-for-vietnam/2/">The
Diplomat</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12905), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét