Nguyễn Hải Hoành - Thế giới 100 năm tới có gì lạ?

<em><strong>Thế kỷ XXI mới bắt đầu được 10 năm mà đã có
bao nhiêu đại gia nói hoặc viết sách dự đoán về các sự
việc lớn sẽ xảy ra trên thế giới trong 100 năm
tới.</strong></em>

Cách đây ít lâu Vietnamnet đăng loạt bài giới thiệu sách
<em>Giấc mơ Trung Quốc</em> [1], tác giả sách là Lưu Minh Phúc
khẳng định trong thế kỷ XXI Trung Quốc sẽ soán ngôi bá chủ
thế giới của Mỹ. Mạng này cũng từng có bài giới thiệu
cuốn Thế giới vừa nóng, vừa phẳng lại vừa chật chội [2]
của Thomas Friedman, một cây bút 3 lần đoạt giải Pulitzer, đưa
ra các dự báo đáng sợ về môi trường sống của loài
người.

Mới đây Vietnamnet lại có bài viết về cuốn <em>100 năm
tới</em> của George Friedman [3], người sáng lập và là Chủ
tịch Công ty Dự báo chiến lược STRATFOR, một think-tank phi
chính phủ hàng đầu thế giới từng dự báo chính xác một
số sự kiện chiến lược. Friedman là người gốc Do Thái ở
Hungary theo gia đình di cư sang Mỹ khi mới 3 tuổi. Người ta
thường nói dân Do Thái có trực giác nhạy bén, giỏi khái
quát, giàu tưởng tượng, ít sa đà vào các chi tiết dễ gây
lạc hướng, dám nghĩ tới những chuyện "trời ơi đất
hỡi".

Trên thế giới luôn có nhiều nhà dự báo tương lai, kể cả
các nhà chiêm tinh. Không ít người đã dự báo về ngày tận
thế của nhân loại. Kịch bản phim Năm 2012 được dựng trên
cơ sở các dự đoán của nền văn minh Maya, một dân tộc giỏi
thiên văn, khoa học, mấy nghìn năm trước đã tính toán chính
xác một năm có 365,2420 ngày (nếu coi một năm có 365 ngày thì
cứ 4 năm lại phải bù thêm 1 ngày, và sau vài trăm năm lại
bớt đi một ngày...). Nền văn minh ấy để lại 2500 chữ khắc
trên một bậc đá kim tự tháp hiện còn, cho biết lịch pháp
Maya sẽ chấm dứt vào ngày đông chí 21/12/2012. Người ta suy ra
đó sẽ là ngày tận thế của Trái Đất, gây ra bởi các tác
động của thiên nhiên.

Trên báo The Australian hôm 21/06/2010, nhà khoa học tiến hóa Frank
Fenner 95 tuổi nói nhân loại đã quá trễ trong việc tự cứu
mình khỏi thảm họa diệt vong trong khoảng một thế kỷ tới,
gây ra bởi nạn thiếu lương thực (do người đông quá và
hiệu ứng nhà kính) và nạn tiêu xài hoang phí.

Nói chung ít người quan tâm tới các dự đoán quá xa xôi; nhưng
khi đó là dự đoán của những bộ óc thông thái thì chớ nên
bỏ qua, nhất là các dự đoán liên quan tới tương lai đất
nước mình. Thí dụ Thomas Friedman nói về vấn đề nước biển
dâng cao trong thế kỷ này, có lẽ người Việt Nam cần quan tâm
ngay từ bây giờ nếu không muốn mất trắng hai vựa lúa nuôi
sống cả dân tộc, bởi lẽ việc xây đập ngăn biển kiểu Hà
Lan cần làm dần dần từ hàng dăm chục năm trước khi nước
biển dâng cao (tuy nó không tốn nhiều tiền và xi măng như dự
án đường sắt cao tốc xuyên Việt!).

100 năm tới của George Friedman chỉ dự báo những vấn đề
chiến lược, không đi vào chi tiết. Dự báo của ông khác tới
mức ngạc nhiên với dự báo của nhiều người, nhưng không ai
vội bác bỏ, vì họ biết ông là chủ nhân kho tàng đầy ắp
thông tin chiến lược của STRATFOR. Cách dự báo độc đáo ấy
khiến cuốn sách trở nên rất hấp dẫn.

<h2>Điều ngạc nhiên thứ nhất: dự báo về nước Mỹ</h2>

Friedman dự báo trong thế kỷ XXI nước Mỹ vẫn dẫn đầu thế
giới, thậm chí ông nói bây giờ nước Mỹ hãy còn là đứa
trẻ (?), thập niên 50 thế kỷ này mới trở thành siêu cường
đích thực và thập niên 60 mới là thời đại vàng của Mỹ.

Dự báo ấy khác với quan điểm của Zbigniew Brzezinski, Henry
Kissinger, Stephen Brooks, William Wohlforth hoặc của Martin Jacques
(trong cuốn Khi Trung Quốc thống trị thế giới [4]), cũng như
nhiều dự báo rất xấu về kinh tế Mỹ trong cuộc khủng
hoảng kinh tế hiện nay. Nó giội gáo nước lạnh lên những
cái đầu phát sốt sau khi đọc sách của Lưu Minh Phúc cho rằng
trong thế kỷ XXI Trung Quốc sẽ thay Mỹ lãnh đạo thế giới.

Dự báo của Friedman dựa trên quan điểm sự thực lịch sử và
tình trạng địa-chính trị quyết định tất cả. Friedman nhận
định: nước Mỹ đã xây dựng được một nền văn hóa và
chế độ chính trị tiên tiến nhất thế giới.

Sự thực là văn hóa Mỹ đang giữ vai trò dẫn đầu thế
giới, có sức lan tỏa và chiếm lĩnh mạnh mẽ. Nhạc pop, vũ
điệu rock and roll cũng như fastfood và CocaCola... được giới
trẻ khắp nơi ưa chuộng. Hollywood thống trị điện ảnh 5
châu. Truyền thông Mỹ dẫn đầu truyền thông thế giới. Văn
hóa chính trị-tư tưởng của Mỹ rất phát triển, họ luôn có
nhiều nhà tư tưởng, nhà chính trị học hàng đầu. KHKT và
giáo dục đại học thì khỏi phải nói.

Tư tưởng dân chủ bình đẳng sinh ra ở châu Âu nhưng nảy
mầm và thành cây lá sum sê trên đất Mỹ - khi châu Âu còn
dưới ách phong kiến. Nền văn hóa lâu đời của Châu Âu đã
sản sinh ra một đẳng cấp "Quí Tộc" cha truyền con nối, tự
cho mình cái quyền độc quyền lãnh đạo xã hội. Về thực
chất thứ văn hóa Châu Âu ấy đã đè nén và kìm chế con
người, buộc con người phải nằm trong các khuôn phép giáo
điều tự nguyện biến mình thành nô lệ. Vào thời những năm
đầu của thế kỷ 16, 17 phần lớn những người di cư sang Mỹ
đều là những kẻ, dưới quan điểm của giới "Quí Tộc", là
những kẻ bất mãn bị xã hội ruồng bỏ, những người vô gia
cư bị coi là hạ đẳng, và các phần tử bị coi là tội phạm
hay phản động. Những con người này đến vùng đất mới châu
Mỹ, họ đoạn tuyệt hoàn toàn với quá khứ. Văn hóa của
họ, tức nguyên lý sâu xa nhất chi phối suy nghĩ của con
người, chỉ đơn giản là "tự lo", và cái nguyên lý ấy phát
triển thành triết lý về "tự do" kiểu Mỹ sau này. Phạm trù
tự do của Mỹ được xây dựng dựa trên nguyên lý tự do hành
động, chính vì thế thượng tầng kiến trúc của xã hội Mỹ
đã phải đối diện với một phạm trù mới về quản trị
nhân sự -- khi mà những yếu tố khống chế con người như:
tôn giáo, ý thức hệ, truyền thống,... đã không còn. Phạm
trù mới này đã nẩy nở thành hệ thống nhà nước pháp
quyền và văn hóa quản trị tri thức - một hệ thống khái
niệm về quản lý lao động tách rời nhân sự.

Hiến pháp Mỹ 1787 là bộ hiến pháp thành văn đầu tiên của
giai cấp tư sản trong lịch sử thế giới. Nó dựa trên cơ sở
tư tưởng dân chủ tư sản, đầu tiên dựng nên một quốc gia
có đặc trưng là chế độ cộng hòa, chế độ liên bang, chế
độ Tổng thống, chế độ tam quyền phân lập, chính phủ dân
bầu, chế độ nhiệm kỳ của người lãnh đạo. Cơ chế ấy
bảo đảm dân chủ hóa trình tự ra quyết sách, tránh được
sự lạm dụng chức quyền. Tuy chưa sang Mỹ nhưng Marx từng
hết lời ca ngợi nước này. Trong bài "Hình thái ý thức của
nước Đức", Marx viết: "Thí dụ hoàn thiện nhất về quốc
gia hiện đại là Bắc Mỹ." Trong "Siêu hình học chính trị
kinh tế học", Marx gọi nước Mỹ là "quốc gia tiến bộ
nhanh nhất tại Bắc Mỹ" [5]. Sức sống của mô hình chính
quyền Mỹ thể hiện ở chỗ từ ngày lập quốc (1776) đến nay
nước này chưa hề có đảo chính hoặc cách mạng lật đổ
chính phủ. Rất ít nước lớn nào có nền chính trị ổn
định, được lòng dân lâu như vậy.

Dù từng phạm không ít sai lầm nhưng nước Mỹ đã đứng
vững và chiến thắng trong hai cuộc thế chiến và chiến tranh
lạnh, vượt qua các cuộc khủng hoảng kinh tế vô cùng trầm
trọng. Được như vậy trước hết là do cơ chế chính trị
phát huy được vai trò làm chủ của toàn dân, họ phát hiện
và bầu lên được những người lãnh đạo khôn ngoan phù hợp
với xu thế từng thời đại. Nhờ thế chỉ sau 150 năm dựng
nước, Mỹ đã trở thành siêu cường bá chủ thế giới.

Trong cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay, các số liệu về tỷ
lệ thất nghiệp, nợ nhà nước và thâm hụt ngoại thương đem
lại cảm giác kinh tế Mỹ chắc chắn sẽ sụp đổ. Thế nhưng
giờ đây họ vẫn sống đàng hoàng bằng núi tiền các nước
khác tự nguyện cho vay. Châu Âu mới là kẻ chịu thiệt với
đồng Euro có nguy cơ đổ sập. Cơ chế chính trị Mỹ có khả
năng tự sửa đổi cho thích hợp hoàn cảnh, như chính sách Kinh
tế mới của Tổng thống Roosevelt, hoặc luật cải tổ tài
chính Tổng thống Obama vừa trình Quốc hội đã và sẽ có thể
đưa nước Mỹ thoát khỏi khủng hoảng.

Trên lĩnh vực kinh tế, người Mỹ cũng dẫn đầu thế giới
đưa ra nhiều sáng kiến vĩ đại. Thời gian 1863-1869 họ đã
xây dựng xong tuyến đường sắt Thái Bình Dương 3000 km xuyên
suốt Đông Tây, vừa góp phần quan trọng thống nhất đất
nước, vừa giúp nhanh chóng phát triển kinh tế. Công trình này
được đài BBC đánh giá là một trong 7 kỳ tích của lịch sử
công nghiệp hóa thế giới và được dân Mỹ coi là biểu
tượng thống nhất quốc gia (thời gian 1861-1865 Mỹ có nội
chiến, đất nước chia rẽ sâu sắc). 30 năm sau, nước Nga mới
bắt đầu làm đường sắt xuyên Siberia.

Thập niên 50 họ có sáng kiến xây dựng mạng xa lộ cao tốc
nối tất cả các bang, các thành phố, khiến cho đất nước
này trở nên vô cùng năng động, người dân tha hồ phóng xe đi
khắp nơi tìm việc làm, khai thác tài nguyên.

Thập niên 90 họ đầu tiên đề xuất và triển khai xa lộ cao
tốc thông tin (gồm hệ thống thông tin số và mạng thông tin
internet), dẫn đầu thế giới tiến sang kỷ nguyên thông tin,
nhờ đó nguồn tri thức tăng gấp bội, bảo đảm công nghệ
cao phát triển như vũ bão.

Hai mạng xa lộ nói trên đã đem lại cho nước Mỹ sức mạnh
bá chủ thế giới trong 50 năm qua.

Giờ đây George Friedman dự báo trong thế kỷ XXI Mỹ sẽ hoàn
tất xây dựng xa lộ cao tốc năng lượng, năm 2080 nhà máy
điện trên vũ trụ sẽ bắt đầu phát điện về cho trái đất
sử dụng.

Nước Mỹ có ưu thế tốt nhất thế giới về địa lý. Đất
rộng và màu mỡ, giàu tài nguyên, có nhiều con sông lớn thông
thương được và những hồ nước ngọt khổng lồ. Hai đại
dương quan trọng nhất bao bọc hai bên. Ngày nay tiêu điểm
cạnh tranh địa chính trị toàn cầu đã chuyển từ đại lục
Âu Á sang giành giật quyền kiểm soát biển, mà về mặt này
Mỹ có ưu thế vô địch, đã và đang kiểm soát toàn bộ các
đường hàng hải, vì thế họ sẽ tiếp tục kiểm soát nền
kinh tế toàn cầu.

Friedman viết: trong 10-20 năm đầu thế kỷ XXI, Mỹ sẽ gặp
những thách thức nghiêm trọng, nhưng không nước nào có thể
thay thế vị trí số 1 của Mỹ; thế giới vẫn lấy nước Mỹ
làm trung tâm.

Mỹ tập hợp nguồn tài nguyên của Bắc Mỹ, kiểm soát các
đại dương và vũ trụ, triển khai sức mạnh ở bất cứ nơi
nào.

Mỹ tiến ra thế giới như năm xưa Anh Quốc tiến ra châu Âu.
Cả hai nước này đều dựa vào kiểm soát biển để bảo vệ
lợi ích của họ và hiểu rằng cách tốt nhất để tiếp tục
kiểm soát biển là ngăn cản các nước khác xây dựng hải
quân. Mục tiêu đầu tiên của Mỹ là ngăn cản sự xuất hiện
một cường quốc có thể bá chủ lục địa Âu Á và bán đảo
châu Âu.

Với sự tan rã của Liên Xô, sự hạn chế của Trung Quốc, sự
chia rẽ của châu Âu, hiện nay nước Mỹ không gặp mối đe
dọa nào. Cho nên Mỹ đang chuyển sang mục tiêu thứ hai là ngăn
cản sự xuất hiện quốc gia bá quyền khu vực có thể trong
một thời kỳ lâu dài lớn mạnh trở thành thành mối nguy
hiểm với họ. Mỹ lập quan hệ tốt với Ba Lan và Thổ Nhĩ
Kỳ nhằm ngăn chặn Nga vươn ra thế giới và giữ Trung Đông
ổn định. Vòng cung bao vây Trung Quốc từ Alaska, Nhật, Hàn
Quốc, Đài Loan, Đông Nam Á đã hoàn tất. Mỹ khuyến khích sự
bất ổn tại Trung Quốc bằng cách bán vũ khí cho Đài Loan, nêu
vấn đề nhân quyền ở Tân Cương, Tây Tạng.

<h2>Điều ngạc nhiên thứ hai: dự báo về Trung Quốc và châu
Âu</h2>

George Friedman không đánh giá cao vai trò của Trung Quốc và châu
Âu trong thế kỷ XXI.

Lâu nay thế giới đã quen nói tới việc Trung Quốc năm 2030 sẽ
vượt Mỹ về kinh tế, trở thành đối thủ lớn nhất thách
thức Mỹ về mọi mặt, thế kỷ XXI sẽ không còn là của Mỹ
mà là của Trung Quốc - quốc gia quán quân thế giới (từ của
Lưu Minh Phúc).

Friedman cho rằng về địa lý, Trung Quốc của người Hán
được bao bọc bởi 4 quốc gia đệm (buffer states) là Mãn Châu,
Nội Mông Cổ, Tân Cương và Tây Tạng. Không có 4 cái đệm
ấy, biên giới Trung Quốc sẽ lùi vào trong và trở nên dễ bị
tấn công. Với 4 cái đệm này, Trung Quốc được an toàn, song
chỉ còn là một hòn đảo cô đơn bị các lục địa bao quanh;
núi rừng, dãy Himalaya, các đồng có Trung Á, và miền đất
hoang Siberia bọc kín Trung Quốc về mọi hướng, trừ hướng
biển.

Phần lớn dân Trung Quốc sống ở vùng trải dài vài nghìn dặm
dọc ven biển Thái Bình Dương. Người đông nhưng thiều nguồn
nước ngọt. Hầu hết khu công nghiệp nằm trong vùng vài trăm
dặm dọc bờ biển. Theo số liệu của Trung Quốc, khoảng 65
triệu hộ dân có thu nhập trên 20000 USD/năm; 165 triệu hộ có
thu nhập từ 2000 đến 20000 USD; hầu hết số nói trên sống
trong vùng 100 dặm dọc bờ biển. 400 triệu hộ thu nhập từ
1000 đến 2000 USD, trong khi 670 triệu hộ thu nhập dưới 1000 USD.
Trung Quốc là mảnh đất của nghèo đói và chênh lệch giàu
nghèo, nguyên nhân gây ra bất ổn nội bộ nước này. Đây là
nguồn gốc khiến Trung Quốc khó trở thành cường quốc thế
giới. Để đuổi kịp Mỹ về GDP, Trung Quốc cần tăng gấp ba
quy mô nền kinh tế (nếu Mỹ đứng im). Kinh tế dựa vào xuất
khẩu là một nhược điểm chí tử. Nếu kinh tế Mỹ suy thoái
thì Trung Quốc cũng suy thoái theo. Gần đây người Trung Quốc
nói nhiều về chuyện Mỹ là con nợ của họ, song trong khi kêu
con nợ tiêu hoang thì chủ nợ lại cứ cho con nợ vay tiếp.
Nhiều quân sư Trung Quốc hiến kế chính phủ họ bán tháo công
trái Mỹ và gây sức ép về quân sự ... nhưng Trung Quốc vẫn
tiếp tục mua công trái Mỹ, dù có đại biểu Quốc hội đã
đề nghị chia đều lượng ngoại tệ dự trữ cho toàn dân.

George Friedman nói Trung Quốc còn yếu kém về quân sự. Quân
đội họ chỉ là lực lượng bảo vệ an ninh trong nước. Khả
năng triển khai sức mạnh bị hạn chế bởi các rào cản thiên
nhiên. Hải quân họ chủ yếu đang trong giai đoạn chuẩn bị
[6] và chẳng thể đe dọa nghiêm trọng Mỹ (tuy báo mạng Trung
Quốc thường xuyên khoe nước này lúc nào cũng có 2 tàu ngầm
nằm sát Mỹ). Để giải quyết các vấn đề ấy Trung Quốc
cần gần hết 1 thế kỷ.

Friedman nhận định: Ý tưởng châu Âu trở thành một quốc gia
đa dân tộc với hệ thống quyết sách kinh tế thực sự hợp
nhất và lực lượng quân sự toàn cầu được chỉ huy thống
nhất cũng xa vời như giấc mơ Trung Quốc trở thành cường
quốc toàn cầu. Quả thật, nợ công của Hy Lạp, Tây Ban Nha,
Bồ Đào Nha đang đe dọa đồng Euro sụp đổ. Số công ty châu
Âu phá sản trong khủng hoảng kinh tế nhiều hơn công ty Mỹ tuy
khủng hoảng xảy ra trước tiên ở Mỹ.

Nước Nga sau khi từ bỏ mô hình công nghiệp hóa của Liên Xô
cũ đã chuyển sang sống dựa vào xuất khẩu năng lượng, do
đó cơ sở công nghiệp càng suy yếu.

<h2>Điều ngạc nhiên thứ ba: dự báo về các cường quốc trong
tương lai</h2>

Trong khi hiện nay dư luận nói nhiều về khối BRIC thì Friedman
cho rằng các cường quốc nổi lên trong tương lai sẽ là Nhật,
Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico (đối thủ của Mỹ) và Ba Lan (đồng minh
của Mỹ).

Nhật đã là một siêu cường với nền kinh tế thứ hai thế
giới, có sự phân phối thu nhập quốc dân và cấu trúc xã
hội ổn định nhiều so với Trung Quốc. Nhật có lực lượng
hải quân lớn nhất châu Á và lục quân lớn hơn Anh Quốc, dù
chỉ là lực lượng phòng vệ chứ chưa phải là quân đội
chính quy.

Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay là nền kinh tế lớn thứ 17 trên thế
giới và lớn nhất trong các nước Hồi giáo. Lực lượng quân
đội của họ mạnh nhất trong khu vực và cũng có thể là
mạnh nhất châu Âu, trừ Anh. Thổ Nhĩ Kỳ có ảnh hưởng bao
trùm vùng Caucasus, vùng Balkans, vùng Trung Á và thế giới A Rập.
Nếu nước Nga suy yếu thì Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nổi lên như một
cường quốc chính trong vùng, kể cả vùng Đông Địa Trung
Hải. Nước này là một cường quốc hải quân được thừa
nhận. Chính sách đối ngoại của họ tuân theo chủ nghĩa thực
dụng truyền thống.

Ba Lan có nền kinh tế thứ 18 thế giới, lớn nhất trong các
nước vệ tinh của Liên Xô cũ và lớn thứ 8 châu Âu. Ba Lan là
một tài sản chiến lược quan trọng đối với Mỹ. Trong cuộc
cạnh tranh mới nổi lên giữa Mỹ và Nga, Ba Lan đại diện ranh
giới địa lý giữa châu Âu với Nga và nền tảng địa lý
của bất kỳ nỗ lực nào bảo vệ vùng Baltics. Quan hệ Mỹ-Ba
Lan trở nên rất quan trọng vì nước này có ý nghĩa chiến
lược giúp Mỹ bao vây các quốc gia bá quyền trên đại lục
Âu Á.

Hai trong ba cường quốc nói trên sẽ là cường quốc biển. Rõ
ràng Nhật sẽ là nước quan trọng nhất.

<h2>Điều ngạc nhiên (và thú vị) thứ tư: dự báo về chiến
tranh thế giới lần thứ ba</h2>

Về chiến lược, Mỹ coi bất kỳ cường quốc biển nào cũng
là mối đe dọa với họ. Hình ảnh một liên minh Nhật-Thổ xem
ra có vẻ lạ lùng, song thực ra không lạ gì hơn liên minh
Nhật-Đức năm 1939. Cả hai nước này đều chịu sức ép ghê
gớm phải trở thành cường quốc.

Không gian vũ trụ là nơi thể hiện sức mạnh quân sự Mỹ.
Bất cứ cường quốc nào muốn thách thức Mỹ thì phải tiêu
diệt căn cứ quân sự Mỹ trên vũ trụ. Như vậy tới giữa
thế kỷ này Mỹ phải có cách bảo vệ các căn cứ đó. Nếu
Mỹ trở nên câm điếc đui mù thì một liên minh Nhật-Thổ sẽ
buộc Mỹ phải nhượng bộ.

Nhật-Thổ sẽ bất ngờ tấn công các căn cứ ấy. Khó tưởng
tượng Mỹ sẽ thua trong cuộc chiến này. Nhưng chiến tranh sẽ
không đẫm máu như các cuộc chiến xưa kia, vì trên vũ trụ
không thể chứa hàng triệu lính.

George Friedman hư cấu chuyện đại chiến thế giới lần thứ
III sẽ nổ ra vào 5 giờ chiều ngày 24/11/2050. tức ngày Lễ Tạ
Ơn: liên quân Nhật-Thổ Nhĩ Kỳ bất ngờ tấn công các căn
cứ quân sự vũ trụ của Mỹ, lặp lại kịch bản Nhật đánh
úp Trân Châu Cảng 7h55 sáng Chủ nhật 7/12/1941. Sau đó
Nhật-Thổ sẽ đàm phán ngay với Mỹ. Lợi dụng đàm phán, Mỹ
củng cố lực lượng, 72 giờ sau, Mỹ chỉ cần dùng 2 tiếng
đồng hồ để diệt hết lực lượng quan trắc của đối
phương, tức các vệ tinh. Máy bay Mỹ sẽ triệt hạ toàn bộ
các bệ phóng vệ tinh của đối phương và giành chiến thắng

Do đâu George Friedman dự báo sẽ có chiến tranh thế giới lần
thứ ba?

Lịch sử cho thấy nước Mỹ xưa nay hưởng lợi nhiều từ
chiến tranh. Nội chiến (Civil War) 1861-1865 đem lại sự thống
nhất nước Mỹ. Sau hai cuộc Thế chiến, Mỹ thành siêu
cường. Sau chiến tranh lạnh, thành siêu cường duy nhất. Cho
nên Mỹ luôn luôn chuẩn bị chiến tranh, Quốc hội cho phép bộ
máy quân sự ngốn tiền khủng khiếp để đưa KHKT quân sự
luôn tiến trước, sau đó chuyển thành KHKT dân sự. Hầu hết
công nghệ Mỹ đều phát triển theo cách như vậy. Điện thoại
di động, tên lửa, vệ tinh, internet, hệ thống GPS v.v.. trước
tiên do quân đội nghiên cứu-triển khai, sau đó chuyển sang
phục vụ dân sự rất có kết quả. Quân sự kéo kinh tế đi
lên, đó là mô hình kinh tế Mỹ.

Bởi vậy, một cuộc chiến tranh thế giới mới sẽ chỉ có
lợi cho Mỹ. Thời kỳ hòa bình kể từ 8/1945 đến nay đã quá
dài, khó có thể kéo dài nữa. Thế giới không ngừng xuất
hiện các cường quốc mới và họ đòi công nhận vị trí của
họ. Và thế là chiến tranh nổ ra.

Một dự báo ngạc nhiên nữa: trong 100 năm tới Mexico láng
giềng sẽ là đối thủ lớn nhất của Mỹ! Nước này hiện
có hơn 100 triệu dân với nền kinh tế 1000 tỷ USD, thứ 15 thế
giới, giàu nhất Mỹ La tinh (năm 2006). Nhiều dân Mexico đang
trốn sang Mỹ, ma túy cũng tuồn từ đây sang Mỹ, rồi tiền
bán ma túy chuyển từ Mỹ về nơi xuất phát. Mexico sẽ giàu
mạnh với một bộ phận dân sống ở vùng Tây Nam nước Mỹ,
vùng đất họ cho là của mình. Hiện tượng tăng nhanh dân Mỹ
gốc Mexico tai vùng ven bờ vịnh Mexico (hiện chiếm từ 1/5 tới
1/3 số dân trong vùng) cũng như tại California và Texas đang làm
chính phủ Mỹ lo lắng. George Friedman dự báo năm 2100 Mexico sẽ
gây chiến tranh biên giới với Mỹ.

Chẳng ai sống nổi 100 năm để xem dự báo nào sai hay đúng.
Dự báo của George Friedman cũng có thể sai. Song cái có giá trị
nhất trong sách 100 năm tới là ở chỗ tư duy dự báo rất sáng
tạo, mạnh dạn, khác các phương pháp truyền thống.

George Friedman không tin rằng lịch sử đầy rẫy những sự
việc ngẫu nhiên mà cái gì cũng có quy luật, xuất phát từ
khoa học địa-chính trị (geopolitics) mà STRATFOR tôn sùng, tức
nguyên lý môi trường thiên nhiên, tình trạng địa lý quyết
định tất cả. Vào mạng stratfor.com bạn sẽ thấy hầu như
tất cả các bài đều phân tích theo nguyên lý đó. [Thí dụ
Geopolitical Weekly (ngày 29/6) có bài The 30 Year War in Afghanistan;
ngày 28/6 có bài The Geopolitics of 2010 World Cup Countries. Đến Cúp
bóng đá thế giới cũng được phân tích theo địa-chính trị
học, thật thú vị!]

Địa-chính trị học có ảnh hưởng sâu sắc tới không ít nhà
chính trị học, thí dụ học thuyết Clash of Civilization của
Samuel Huntington, và bây giờ nó chỉ đạo tư duy dự báo chiến
lược của George Friedman. Tính chính xác của tư duy ấy ra sao,
chắc thế hệ sau mới đánh giá được./.

Nguyễn Hải Hoành

_____________________

<h2>Ghi chú:</h2>

[1] tuanvietnam.net/2010-03-10

[2] Lời cảnh tỉnh nước Mỹ từ "cha đẻ" của Thế giới
phẳng (Hot, Flat and Crowded - How We Need a Green Revolution).

[3] www.tuanvietnam.net/2010-06-23-mot-tram-nam-toi

[4] When China Rules the World: The Rise of the Middle Kingdom and the End of
the Western World, 2009, Martin Jacques, người Anh.

[5] Trích dẫn theo China's Dream

[6] Nguyên văn: Its navy exists mostly on paper

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12626), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!