Rõ ràng đã chưa có gì thay đổi đáng kể sau <a
href="http://phiatruoc.info/?p=7269">vụ Tiên Lãng</a>. Bài học mà
giới chức lãnh đạo cao cấp ở Việt Nam tưởng chừng đã
"ngộ" ra, thì nay vẫn bị căn bệnh hoang tưởng chính trị
chèn ép. Nguy cơ xung đột đất đai giữa người dân và chính
quyền lại càng trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết.
<h2>Việc gì phải sợ nó!</h2>
Vào thời gian này, có một lời than phiền rất phổ biến trong
giới cán bộ chính quyền "Sau vụ Tiên Lãng, anh em mình hình
như nhát tay hơn, hơi một chút là sợ xung đột".
Nhưng lại vẫn có những cán bộ cố gắng lên gân: "Chính
quyền, luật pháp trong tay, việc gì phải sợ nó!".
Không phải giải thích, chắc bạn đọc cũng hiểu "nó" là
ai.
Vào đầu tháng 4/2012, tại một cuộc họp sơ kết tình hình
khiếu nại tố cáo đầu năm, Tổng Thanh tra Chính phủ đã phát
ra thông tin là từ sau vụ Tiên Lãng, số lượt người, số
đoàn đông người lẫn số vụ việc tăng hẳn lên. Cụ thể,
số lượt người khiếu nại tố cáo trong tháng 3 tăng 50% so
với tháng 2/2012, số đoàn đông người tăng 30%. Trong số này
chủ yếu vẫn là các vụ khiếu kiện liên quan đến đất đai
với tính chất rất phức tạp, gay gắt.
<div class="boxleft320"><img
src="http://phiatruoc.info/wp-content/uploads/2012/04/Ecopark.jpg" /><div
class="textholder">Gần 1000 bà con ba xã thuộc huyện Văn giang đã
kéo ra cánh đồng, gần cầu đang xây để biểu tình, phản
đối cưỡng chế đất cho Ecopark hôm 20 tháng 4, 2012. Ảnh: Blog
Nguyễn Xuân Diện</div></div>
Khá tương đồng với cuộc khiếu kiện tập thể đông người
hơn 500 người tại trụ sở Văn phòng 2 Quốc hội tại quận
Phú Nhuận vào năm 2007, lần này người dân khiếu kiện cũng
đến từ nhiều tỉnh như Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu,
Đồng Nai, An Giang, Tiền Giang, Kiên Giang, Cần Thơ, Đồng Tháp,
Bình Dương, TP.HCM… Không hẹn mà gặp, giữa người dân các
tỉnh đã có một mối dây tương thích về chia sẻ cảnh ngộ
và phương thức đấu tranh đòi quyền lợi chính đáng của
mình.
Tính chất khiếu kiện có tổ chức cũng được thể hiện qua
"đồng phục" như những cái áo cùng màu, trên đó được
viết tay hoặc in những hàng chữ với nội dung phản đối
chính quyền và một số cá nhân lãnh đạo trong chính quyền
địa phương về chính sách bồi thường không thỏa đáng, chèn
ép dân, nạn cướp đất…
Lẽ đương nhiên, các cơ quan của đảng và chính quyền, từ
Ban Dân vận, Ban Tuyên giáo đến cơ quan giải quyết khiếu nại
tố cáo, chính quyền địa phương và đặc biệt là cơ quan
công an đã có lý do để ghép hành vi người dân khiếu kiện
đất đai thành "gây rối có tổ chức". Vô tình hay hữu ý,
cán bộ của những cơ quan này, trong khi không mấy quan tâm
đến nguồn gốc đầy mất mát thương tâm của các vụ việc
khiếu kiện, lại vẫn một lần nữa nhấn mạnh hình ảnh
"các thế lực thù địch" đang kích động, lôi kéo người
dân đi khiếu kiện, tiến đến gây mất ổn định trật tự
xã hội và an ninh chính trị.
Chỉ có điều, từ ngữ "cưỡng chế" đã được hạn chế
đến mức tối thiểu trong các văn bản chỉ đạo nội bộ và
càng được tiết giảm trong các cuộc tiếp xúc, đối thoại
giữa cán bộ giải quyết khiếu nại với người dân. Dường
như sau vụ việc Tiên Lãng, cái từ mà một thời hết sức
thịnh hành và thịnh bạo kia lại trở nên rất "nhạy cảm"
trong tâm trí và nơi cửa miệng của giới chức chính quyền.
<h2>Từ Hà Nội nhìn lên Bắc Kinh</h2>
Một điểm tương đồng thú vị cũng đã diễn ra trong cùng
thời gian đầu năm 2012, khi từ ngày 10/4 năm nay, các quy định
mới về cưỡng chế, thu hồi đất đai do Tòa án Nhân dân Tối
cao Trung Quốc ban hành chính thức có hiệu lực. Theo đó, chính
quyền không được tiến hành cưỡng chế nếu gặp phải một
trong những tình huống như: thiếu căn cứ thực tế, thiếu căn
cứ pháp luật, bồi thường không công bằng, không rõ ràng,
ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền lợi hợp pháp của người
bị cưỡng chế, không đảm bảo điều kiện sống cơ bản
hoặc điều kiện kinh doanh sản xuất của người bị cưỡng
chế.
Việt Nam và Trung Quốc từ lâu đã có mối quan hệ "môi với
răng", và giờ đây dường như giới chức Hà Nội cũng đang
theo dõi sát sao từng động thái đối nội của chính phủ Bắc
Kinh để tái hiện nguyên tắc hành xử trong quốc gia mình.
Như một hiệu ứng đồng pha, từ giữa năm 2011 đến nay đã
đồng thời diễn ra một phong trào khiếu kiện đất đai lan
rộng và với mức độ gay gắt bất thường ở cả hai nước
Trung Quốc và Việt Nam. Đặc trưng mà giới chức chính quyền
đã tổng kết về khiếu kiện là hình thức tập trung và đông
người, trong hơn một năm qua đã "vươn lên một tầm cao
mới": phản ứng đất đai, được biểu thị cụ thể bằng
phản ứng tiêu cực đối với bản thân của người dân và
hành vi xung đột của người dân với chính quyền.
Vào năm 2011, nếu ở Trung Quốc đã từng xảy ra trường hợp
ba anh em một gia đình nông dân ở Hà Bắc đồng lòng tự thiêu
để phản đối nạn cướp đất của chính quyền, thì ở
Việt Nam cũng có những trường hợp tương tự ở Bắc Giang,
TP.HCM, Bình Phước… Nếu ở Việt Nam đã xảy ra vụ việc
Đoàn Văn Vươn dùng mìn và súng hoa cải để chống đối lực
lượng cưỡng chế, thì mới đây ở Vân Nam (Trung Quốc), trong
một cuộc biểu tình chống ô nhiễm môi trường và do bị đàn
áp, người dân biểu tình đã dùng lưỡi hái phản ứng quyết
liệt và gây ra cái chết cho ít nhất một cảnh sát.
Có rất nhiều minh họa về biểu tình và chống biểu tình
đất đai mà đã dẫn đến xung đột triền miên tại nhiều
địa phương. Về mặt từ ngữ, chắc chắn đã đến lúc cụm
từ "khiếu kiện đất đai" lạc hậu kia cần được thay
thế bởi một cụm từ với ngữ nghĩa đầy đủ hơn nhiều:
"phản ứng đất đai". Trong "phản ứng đất đai" không
chỉ có hình thức tập trung khiếu nại và tố cáo đông
người, mà còn được đẩy đến hành động tự bảo vệ tài
sản, gây ra xung đột với quy mô và tính chất quyết liệt
ngày càng tăng giữa người dân với các cơ quan hành pháp. Đó
cũng là một dạng bi kịch ở Việt Nam hiện thời.
<h2>Sẵn sàng đối đầu!</h2>
Nhưng chuỗi bi kịch đó vẫn hoàn toàn chưa có cơ may nào chấm
dứt khi sau vụ việc Tiên Lãng, khi trong mấy tuần qua, ở Hà
Nội lại liên tiếp xảy ra các vụ biểu tình của người dân
ở Hưng Yên và chính người dân Hà Nội chống lại nạn cướp
đất đến từ những chủ đầu tư dự án trong mối câu kết
với các quan chức chính quyền. Khác nhiều với không khí đấu
tranh ở khu vực phía Nam, người dân phía Bắc lại tỏ ra
"giác ngộ" hơn về nhận thức và thái độ sẵn sàng quyết
liệt đối với lực lượng chống biểu tình, bao gồm cảnh
sát cơ động và dân phòng.
Rõ ràng đã chưa có gì thay đổi đáng kể sau vụ Tiên Lãng.
Bài học mà giới chức lãnh đạo cao cấp ở Việt Nam tưởng
chừng đã "ngộ" ra, thì nay vẫn bị căn bệnh hoang tưởng
chính trị chèn ép. Những gì mà giới chức chính quyền địa
phương lẽ ra phải được giáo huấn một cách thật sự nghiêm
khắc thì lại bị chính quyền trung ương phớt lờ. Hoặc cho
rằng vụ việc Đoàn Văn Vươn chỉ là "hành động cá nhân
đơn lẻ", hoặc cho rằng sự can thiệp của đích thân Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng vào vụ việc này đã đủ để thuyết
phục và làm dịu dân chúng, hoặc vẫn tiếp tục bị các nhóm
lợi ích của chủ đầu tư và đương nhiên có cả quyền lợi
của giới chức chính quyền lấn át…, nội bộ Đảng và
guồng máy chính quyền lại tái diễn tình trạng nửa thức
nửa ngủ cùng mối bận rộn về thói quen chia rẽ và bè phái,
trong khi để mặc cho chính quyền địa phương tự tung tự tác
tại các dự án giải tỏa và lấn chiếm đất đai.
Cứ như thế, trong khi mọi chuyện vẫn chưa có gì được cải
thiện, nguy cơ xung đột đất đai giữa người dân và chính
quyền lại càng trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết.
Với người dân bị mất đất, rõ ràng là không còn cách nào
khác, họ phải liều lĩnh hành động để giành giật sự sinh
tồn cuối cùng cho gia đình mình. Thái độ và bản lĩnh trong
việc thách thức và sẵn sàng đối đầu, chống đối chính
quyền cũng vì thế đang có chiều hướng bùng phát – một sự
bùng phát mà đến một thời điểm nào đó, mọi cố gắng
kềm chế sẽ trở nên bất khả kháng.
© 2012 TCPT
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12400), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét