Dương Thu Hương nổi tiếng không những về những tác phẩm
như Thiên Ðường Mù, Bên Kia Bờ Ảo Vọng, Khải Hồn Mơn,
Chốn Vắng… mà còn do thái độ can đảm và thẳng thắn phê
bình giới lãnh đạo cộng sản Hà Nội. Bà từng bị chế độ
giam giữ gần một năm và bị công an đe dọa "nghiền nát như
tương." Hiện nay, Dương Thu Hương tỵ nạn tại thủ đô Paris
của nước Pháp. Dù xa quê nhà, bà vẫn luôn thao thức về tình
hình tại Việt Nam. Tháng Tư năm 2000, nhà văn Dương Thu Hương
đã trả lời cuộc phỏng vấn sau đây do Đinh Quang Anh Thái
(ĐQAT) thực hiện và phát thanh trên làn sóng của đài Little
Saigon Radio ở California.
<center><img
src="http://nguoivietblog.com/dinhquanganhthai/wp-content/uploads/2012/04/DuongThuHuong-1-1024x768.jpg"
width="600px" /></center>
<center><em>Nhà văn Dương Thu Hương tại ngôi nhà của bà ở
Paris (Hình: Đinh Quát)</em></center>
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Năm 1968, khi bà quyết định
đi vào Nam chiến đấu – như trong sách của bà nói là bà tham
dự cùng các bạn cùng lứa tuổi "xẻ Trường Sơn đánh
Mỹ" –, tâm tư của bà lúc đó như thế nào?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Tâm tư của tôi lúc đó hoàn
toàn là của một người Việt cổ. Tôi liều thân cứu nước
vì tôi quan niệm đây là một cuộc chiến tranh chống quân xâm
lược; và chống quân xâm lược thì người tử tế phải xông
ra chiến trường chứ không thể để mặc cho người khác hy
sinh; và không thể mưu cầu một cuộc sống yên ấm khi người
khác lâm nguy.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Không phải là theo tiếng gọi
của đảng cộng sản Việt Nam?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> (cười khẩy) Ðó là cái điều
lầm lẫn lớn nhất của các nhà báo nước ngoài cũng như tại
Việt Nam (cười). Tại vì những người ấy có chịu lắng nghe
đâu. Các ông ấy toàn nghĩ theo kiểu các ông ấy thôi. Cứ hàm
hồ chụp lên đầu người khác suy nghĩ của mình.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Bà có thể nói rõ hơn?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Tôi chả coi đảng cộng sản
Việt Nam là cái gì cả. Ðối với một gia đình như gia đình
tôi, bố tôi từng là đại đội trưởng Ðội Bá Vụ, phụ
trách vấn đề liên lạc vô tuyến và làm trực tiếp dưới
quyền ông Võ Nguyên Giáp, nhưng bố tôi không bao giờ vào
đảng vì bà của tôi là địa chủ. Bố tôi chịu nhiều bất
công, vì ông cống hiến rất nhiều mà chả được gì cả. Khi
tôi lớn lên thì tôi không được thi vào đại học bởi vì lý
lịch của bố tôi và gia đình tôi không thuộc thành phần cốt
cán. Tôi vào trường Lý Luận Nghiệp Vụ vì lúc đó họ tuyển
năng khiếu diễn kịch, hát múa; và tôi vào được vì do cơ may
tôi có một người họ hàng làm thầy giáo của trường. Tôi
còn nhớ lúc xẩy ra chiến dịch Cải Cách Ruộng Đất, ngay
trước cửa nhà tôi là một người bị chết treo và lúc 8
tuổi, tôi đã phải đi theo các đoàn học sinh để chứng kiến
các cuộc đấu tố địa chủ. Sau lưng nhà tôi, ngay đường xe
hỏa, một người khác bị vu là địa chủ nên tự tự bằng
cách đặt cổ vào đường ray cho xe lửa cán chết. Thật khủng
khiếp. Khi 8 tuổi, buổi sáng khi đi tưới rau, tôi thấy cảnh
những người chết như thế và điều đó làm cho tôi vô cùng
khủng khiếp. Cho nên tôi nhắc lại, năm 68 tôi vào tiền tuyến
là vì tôi tuân thủ truyền thống cứu nước của dân tộc
Việt Nam chứ không vì đảng cộng sản.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Theo chỗ tôi biết, bà lập gia
đình trong giai đoạn chiến tranh và hai con của bà sinh ra ngay
tại tiền tuyến; có đúng không ạ?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Vâng, đúng như vậy.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Bà có thể cho biết hoàn cảnh
sống của các con của bà tại tiền tuyến khi cuộc chiến bắt
đầu vào thời điểm khốc liệt năm 1968?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Chúng tôi sống như những
người nông dân và tất cả mọi người đều chịu sự tàn
phá của bom đạn chiến tranh. Thức ăn thức uống vô cùng khan
hiếm, thậm chí rau cũng không có. Gạo ở bên kia sông, chỉ vì
mấy cân gạo có thể mất mạng, vì bom Mỹ ném liên tục. Một
điều nữa, ngay trong chiến tranh, năm – bẩy trăm người chết
nhưng không bao giờ tin tức được loan báo. Vì tất cả đều
chấp nhận cái chết đương nhiên. Và không thể loan tin vì suy
nghĩ lúc bấy giờ ta là dân tộc anh hùng chiến thắng tất cả
mọi kẻ thù nên không thể cho biết sự tổn thất. Hai con tôi
sinh ra trong hoàn cảnh như vậy. Khi chúng nằm ở trong hầm,
dưới mặt ván vài gang là nước và rắn bò lóp ngóp. Ðứa con
gái của tôi khi vừa được ba tháng, rắn ngủ ở dưới đít
của nó. Vì rắn tìm chỗ ấm mà! May mà sáng ra rắn tuồn
xuống nước chứ không cắn con bé. Mà đấy là rắn độc. Cho
nên mấy ông dân chài sống chung quanh bảo rằng con tôi được
thần độ mạng. Tôi tin con người có số thật. Bởi vì sống
dưới bom đạn, đói khát, rắn rết như vậy mà hai đứa con
tôi, dù không được tươi da thắm thịt như con cái những
người sống trong hoàn cảnh bình thường, nhưng chúng cũng
không đến nỗi bị què quặt.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Khi lớn lên, các con của bà
có bị ám ảnh bởi hồi ức lúc sống trong chiến tranh bom
đạn không ạ?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Trong chiến tranh chúng nó còn
rất nhỏ cho nên khi lớn lên ấn tượng về cuộc chiến cũng
mờ nhạt. Nhưng khi chúng lớn lên thì chúng chịu một cuộc
chiến tranh khác còn tàn khốc hơn cuộc chiến thời 1968: Mẹ
chúng nó làm giặc. Cho nên chúng nó bị nhiều thiệt thòi lắm.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Thưa bà, các cháu bị thiệt
thòi ra sao ạ?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Tôi đã nói rất rõ với các con
tôi, rằng con đường làm giặc là phải chịu tất cả mọi
khổ đau; cho nên tất cả mọi người trong gia đình, nghĩa là
bố tôi, mẹ tôi, anh em tôi và con cái, nếu ai muốn thì tôi
sẵn sàng viết giấy với tòa án là không có quan hệ với tôi
nữa để tránh cho họ khỏi bị di lụy. Còn nếu những người
muốn tiếp tục đứng với tôi thì phải chấp nhận khổ đau,
thua thiệt và không bao giờ được nói với tôi một lời can
thiệp vào việc tôi làm. Bởi vì tôi biết chắc chắn cộng
sản sẽ dùng những người thân thuộc để gây sức ép. Nhiều
trường hợp đã xẩy ra đối với những người đấu tranh dân
chủ tại Việt Nam. Vợ con, anh em của họ bị công an áp lực
phải khuyên can họ không được đấu tranh nên một số người
đành bỏ cuộc. Bản thân tôi đã lường trước điều đó nên
tôi tuyên bố sòng phẳng rằng, cả tuổi xuân của tôi, tôi
đã hy sinh để nuôi con rồi, nên bây giờ tôi an tâm lao vào
cuộc chiến chống lại bọn cường quyền. Tôi bảo các con tôi
có thể về sống với bố của chúng hay với một người mẹ
khác. Còn nếu chọn sống với tôi thì phải chấp nhận khổ
đau, vì chắc chắn chúng sẽ không có chỗ đứng trong chế
độ này. Hai con tôi đứa nào cũng hai bằng đại học nhưng
vẫn không có việc làm. Con trai lớn của tôi phải sống bằng
tất cả mọi việc, từ bồi bàn cho đến gác cổng. . .và bây
giờ đi quay phim thuê cho một hãng tư. Cháu gái thì bán sơn.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Các cháu có chia sẻ lý tưởng
của mẹ không?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Không! Ðối với chúng nó, tôi
là một người điên. Nhưng dầu sao chăng nữa thì cũng là tình
mẹ con, nhất là tôi đã giao hẹn là nếu chấp nhận tôi thì
không được can ngăn việc tôi làm, nếu can thiệp thì tôi sẽ
cắt đứt ngay tức khắc, thành ra chúng nó đành chấp nhận
thôi.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Từ một người dấn thân
"xẻ Trường Sơn đánh Mỹ", bây giờ bà trở thành một
người "làm giặc" ngay tại Hà Nội; tại sao vậy, thưa bà?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Tôi là người yêu nước khi tôi
tham gia cuộc chiến tranh và đến tận bây giờ tôi vẫn là
người yêu nước. Vì thế tôi mới làm giặc. Hai hành động
đó (vào tiền tuyến năm 68 và bây giờ làm giặc) thống nhất
với nhau.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Tư tưởng "làm giặc" của
bà nhen nhúm từ lúc nào?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Từ năm 1969. Lúc đó, nếu tôi
còn chút ảo tưởng nào về chủ nghĩa cộng sản thì tôi đã
trở thành đảng viên rồi. Họ mở rộng cánh cửa mời tôi
vào đảng cơ mà. Nhưng vì tôi được dậy dỗ trong một gia
đình lấy đạo đức làm tiêu chuẩn cho nên tôi không thể
xếp tôi đứng vào hàng ngũ với những người mà tôi khinh
bỉ. Ðơn giản như vậy thôi.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Bà từng viết rằng, ngày 30
tháng Tư năm 1975, khi các phụ nữ khác trong đoàn quân của bà
trầm trộ trước sự trù phú vật chất của miền Nam thì bà
ngồi khóc trên lề đường Sài Gòn. Bà có thể nhắc lại tâm
trạng của bà lúc đó?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> (thở dài) Ðiên rồ thì tôi có
nhiều thứ điên rồ. Khóc thì tôi có hai lần khóc.
Lần thứ nhất khi đội quân chiến thắng vào Sài Gòn năm 1975,
trong khi tất cả mọi người trong đội quân chúng tôi đều
hớn hở cười thì tôi lại khóc. Vì tôi thấy tuổi xuân của
tôi đã hy sinh một cách uổng phí. Tôi không choáng ngợp vì
nhà cao cửa rộng của miền Nam, mà vì tác phẩm của tất cả
các nhà văn miền Nam đều được xuất bản trong một chế
độ tự do; tất cả các tác giả mà tôi chưa bao giờ biết
đều có tác phẩm bầy trong các hiệu sách, ngay trên vỉa hè;
và đầy rẫy các phương tiện thông tin như TV, radio, cassette.
Những phương tiện đó đối với người miền Bắc là những
giất mơ. Ở miền Bắc, tất cả mọi báo đài, sách vở đều
do nhà nước quản lý. Dân chúng chỉ được nghe đài Hà Nội
mà thôi; và chỉ có những cán bộ được tin tưởng lắm mới
được nghe đài Sơn Mao, tức là đài phát thanh Trung Quốc. Còn
toàn bộ dân chúng chỉ được nghe loa phóng thanh tập thể; có
nghĩa là chỉ được nghe một tiếng nói. Vào Nam tôi mới hiểu
rằng, chế độ ngoài Bắc là chế độ man rợ vì nó chọc mù
mắt con người, bịt lỗ tai con người. Trong khi đó ở miền
Nam người ta có thể nghe bất cứ thứ đài nào, Pháp, Anh,
Mỹ... nếu người ta muốn. Ðó mới là chế độ của nền văn
minh. Và thật chua chát khi nền văn minh đã thua chế độ man
rợ. Ðó là sự hàm hồ và lầm lẫn của lịch sử. Ðó là
bài học đắt giá và nhầm lẫn lớn nhất mà dân tộc Việt
Nam phạm phải.
Lần thứ hai tôi khóc là năm 1984 khi tôi đến Mascơva. Tất cả
những người Việt Nam khác đến đấy đều hớn hở, sung
sướng. Riêng tôi thì nhục nhã không thể tả được. Vì khi
ở trong nước, tôi vẫn có ấn tượng dân tộc mình là dân
tộc anh hùng và là một dân tộc cũng có được một cuộc
sống xứng đáng. Nhưng khi đến Mascơva trong một phái đoàn
điện ảnh trẻ thì tôi mới nhìn thấy ra rằng, người Việt
Nam bị khinh bỉ. Người Việt Nam đầu đen chỉ xếp hàng trong
các đội quân dài dặc các bà già Nga bụng to để mua nồi áp
xuất, bàn là điện nhằm gởi về nước. Những người bán
hàng họ mắng cho như là mắng khỉ ấy. Họ mắng cũng đúng
vì người mình khuân hàng đống nồi, hàng đống sản phẩm
của người ta để tuồn về nước. Khi đứng ở khách sạn
Peking nhìn xuống đường, tôi thấy những đoàn đại biểu
Việt Nam trong những bộ quần áo complet gớm giếc trông như
những đàn bò đi trong thành phố. Tôi hoàn toàn vỡ mộng và
tôi khóc. Một nhà văn Nga mắng tôi. Anh ta bảo rằng, "người
ta đi Nga người ta sung sướng, còn bà thì tại sao bà lại khóc
như cha chết vậy. Sao lại vớ vẩn thế". Anh ta không biết
nỗi đau đớn của tôi khi thấy thân phận của người Việt
Nam.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Từ đó bà lao vào cuộc đấu
tranh?
<strong>Dương Thu Hương:</strong> Ngày 30 tháng Tư năm 1975 đã là
một ngả rẽ trong đời tôi. Ðúng ra, ngã rẽ này đã bắt
đầu từ năm 1969 khi lần đầu tiên tôi gặp những toán tù
binh người miền Nam ở Quảng Bình. Lúc đó tôi làm công tác
ở các binh trạm và những tù binh lần đầu tiên tôi gặp
không phải là người Mỹ mà chính là người Việt Nam, cũng
đầu đen mắt đen, cũng lùn và da vàng mũi tẹt như tôi, và
nói tiếng Việt Nam như tôi. Cho nên tôi mới hồ nghi rằng tất
cả những điều người ta nói đây là cuộc chiến tranh chống
quân xâm lược thì đó là láo toét. Tuy nhiên vì lúc đó là
chiến tranh và tất cả đều lao vào một guồng máy và bị cỗ
xe khổng lồ nó cuốn đi. Cho đến năm 75, với thời gian
(giọng ngậm ngùi, xúc động),tất cả mọi ngờ vực trong tôi
đã chín muồi. Năm 75, tôi hiểu rằng đây là thời điểm
quyết định và là ngã rẽ dứt khoát trong tư tưởng của
mình.
<strong>Đinh Quang Anh Thái:</strong> Cám ơn bà đã dành thì giờ
trả lời phỏng vấn của chúng tôi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12385), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét