Chí Minh: 1 cuộc chiến gian nan
<strong>REF:</strong> năm 2008 thành phố Hồ Chí Minh 810
<strong>Phân loại BY:</strong> Kenneth J. Fairfax, Tổng lãnh sự Mỹ
Tổng Lãnh sự quán Hồ Chí Minh, Bộ Ngoại giao.
<strong>LÝ DO:</strong> 1,4 (b), (d)
¶ 1. (C) Tóm tắt: Theo các quan chức chịu trách nhiệm hàng
đầu trong cuộc chiến chống tham nhũng chính thức tại thành
phố Hồ Chí Minh, công việc của họ bị cản trở bởi nhiều
yếu tố. Các cuộc điều tra đối với các thành viên chính
phủ có thể bị ngăn chặn hiệu quả bởi các Bộ hay các cơ
quan, và do các Thanh tra Chính Phủ(GI) thiếu quyền đưa ra trát
hầu tòa hay các quyền khác để bắt buộc sự hợp tác.
Thậm chí, các cuộc điều tra đối với thành viên đảng cộng
sản, còn không thể được tiến hành nếu không có sự cho
phép của lãnh đạo đảng.
Đằng sau những rào cản cụ thể trong việc điều tra các
hoạt động phi pháp, những quan chức chống tham nhũng hàng
đầu còn tin rằng thử thách khó khăn nhất của họ xuất phát
từ thực tế là những thành viên có thứ hạng trong Chính phủ
Việt Nam tin rằng các nhà lãnh đạo hàng đầu của họ lạm
dụng nơi làm việc cho những lợi ích cá nhân và do đó họ
kết luận rằng tham nhũng là một hành vi có thể chấp nhận
được.
Việc thiếu 1 điều luật bảo vệ người chống tham nhủng là
một trong những trở ngại trong việc xét xử, đến nỗi ít
nhất một vài quan chức chống tham nhũng hàng đầu đã được
xác định để nhắm đến. Bỏ qua bức tranh ảm đạm mà họ
đã vẽ ra, sự cởi mở và nỗ lực của các quan chức chống
tham những đã đưa ra 1 vài lý do cho sự lạc quan. (Kết thúc
bản tóm lược)
Các thanh tra đang chiến đấu ở 1 cuộc chiến khó khăn
¶ 2. (C) Theo Lâm Xuân Trường (bảo vệ), Giám đốc Thanh tra
thành phố Hồ Chí Minh, chiến dịch chống các quan chức tham
nhũng của thành phố (và Chính phủ Việt Nam) hiện nay sẽ
không bao giờ thành công cho đến khi những quan chức hàng đầu
của Đảng và Chính Phủ Việt Nam bắt đầu làm gương trước.
Trường giải thích với CG rằng không thể nào thuyết phục
các quan chức có thứ hạng trong chính phủ Việt Nam kiềm chế
việc nhận hối lộ, sử dụng sai kinh phí hoặc lạm dụng
chức vụ của mình khi mà họ vẫn thấy những người lãnh
đạo hàng đầu, các thành viên trong gia đình, và những người
ủng hộ, tất cả đều càng trở nên giàu có.Ông Trường đã
nêu vấn đề 1 cách chính xác: "Tham nhũng ở Việt Nam bắt
đầu từ trên cao", và để chống lại nó 1 cách hiệu quả
thì phải bắt nguồn từ trên cao ấy.
¶ 3. (C) Nhắc lại chuyến thăm Hoa Kỳ hồi đầu năm nay trong
chương trình Du Khách Tình nguyện (VolVis), Trường đã tự tin
tuyên bố rằng phân chia quyền lực là nền tảng cơ bản cho
sự thành công của Hoa Kỳ với tư cách là một quốc gia. Ông
không chỉ đề cập đến cái nhà nước tam quyền phân lập
kiểu cổ điển , mà còn ứng dụng của các nguyên tác bên
trong các cơ quan nhà nước ở tất cả các cấp. Trường còn
tương phản sự độc lập của các Tổng Thanh tra và các nhân
viên phòng chống tham nhũng khác ở Hoa Kỳ với tình huống mà
ông và đồng sự của mình đang đối mặc. Không giống như
các đối tác của họ bên Hoa Kỳ hay trong các ngành an ninh
hoặc chính trị của MPS, Thanh tra Chính phủ (GI) tại Việt Nam
không có quyền đưa trát hầu tòa, hay các quyền khác để
buộc sự hợp tác từ các quan chức chính phủ. Trong khi họ có
thể điều tra các trường hợp cá nhân, họ lại không thể
vào, hoặc nói cách khác là tìm kiếm ở các văn phòng, máy
tính hoặc các tập tin mà không có sự đồng ý bằng văn bản
của Sở có liên quan. Ngay cả khi người giám sát trực tiếp
của nhân viên đó đồng ý cho một cuộc tìm kiếm, kết quả
cuối cùng vẫn là 1 vị lãnh đạo nào đó ở phía trên không
đồng ý là toàn bộ cuộc điều tra bị đóng lại . Trong khi
Trương đôi khi có thể sử dụng quyền cá nhân của mình với
tư cách là Chánh Thanh tra thành phố Hồ Chí Minh để khiến
lãnh đạo thành phố thuyết phục một văn phòng hay một bộ
nào đó cho phép mở một cuộc điều tra để thành công, nhưng
ông nói thêm rằng yêu cầu của mình thường xuyên bị bỏ qua.
Còn Khi CG bày tỏ sự ngạc nhiên của ông về việc thiếu
quyền hành trong việc tiếp nhận các trường hợp trên các
phương tiện truyền thông rộng khắp, nơi mà MPS nắm giữ tất
cả các dữ liệu máy tính và các thiết bị khác từ các cơ
quan, Trường đã chỉ ra GI không phải là MPS. Ông giải thích
rằng ngay cả trong MPS,các phòng ban khác nhau có các quyền khác
nhau. Các cảnh sát chính trị và an ninh đứng ở 1 vị trí cao
nhất và có thẩm quyền tuyệt đối trong việc yêu cầu và thu
gữ bất cứ hồ sơ từ bất cứ ai mà không cần có một lệnh
của tòa án. Trường mô tả GI như là 1 điểm cuối khác của
quang phổ, không có bất kì khả năng nào ở bất cứ chuyện
gì, để có thể bắt buộc người khác phải hợp tác.
¶ 4. (C) Điều tra các đảng viên cho các hành động phi pháp
thậm chí còn khó khăn hơn. Trường giải thích rằng các GI
không thể bắt đầu một điều tra của bất kỳ thành viên
Đảng, cho dù vị trí thấp như thế nào đi chăng nữa, mà
không phải có sự cho phép của Đảng Cộng Sản TPHCM.
Ngay cả đối với các thành viên nhỏ nhất, quyết định vẫn
sẽ phải được thực hiện bởi những lãnh đạo hàng đầu
của Đảng bộ thành phố, bao gồm cả thư ký Đảng (và thành
viên Bộ Chính trị) Lê Thanh Hải và Phó Bí thư Đảng ủy
Nguyễn Văn Đua. Đối với các thành viên có mức độ thâm
niên hoặc với những vụ án đình đám, Đảng bộ thành phố
Hồ Chí Minh thường đưa vụ án đến những lãnh đạo đảng
hàng đầu tại Hà Nội để quyết định. Bởi vì lời yêu
cầu phải được đệ trình trước khi cuộc điều tra có thể
bắt đầu, các Thanh tra thường bị rơi vào tình huống không
có lối thoát (catch 22): Đảng sẽ không chấp nhận một cuộc
điều tra nếu không nhìn thấy những bằng chứng áp đảo
đối với các cá nhân, nhưng Thanh tra có thể bị xử lý kỷ
luật hoặc thậm chí bị bỏ tù vì tiến hành một cuộc điều
tra trước khi nhận được được phép. Trong thực tế, Trương
nói thêm, cách duy nhất cho một Đảng thành viên có thể bị
điều tra là đối với một số tổ chức Đảng khác, chẳng
hạn như Mặt trận Tổ quốc hoặc tổ chức đối lập với
Chính phủ Việt Nam , để yêu cầu điều tra dựa trên rất
nhiều các hồ sơ khiếu nại rõ ràng. Ngay cả trong những
trường hợp này, Đảng sẽ thường chỉ nhắc nhở các thành
viên phạm lỗi ấy tự điều tiết lại hành vi của mình chứ
không ủy quyền cho một cuộc điều tra. Chỉ có các thành viên
không cải thiện sau khi bị nhắc nhở hoặc những người làm
xấu hổ tổ chức Đảng mới phải bị điều tra. Và ngay cả
như thế, những đảng viên cấp cao thường sẽ che chở những
người ủng hộ trung thành của mình dưới "chiếc ô của
họ." Trường trích dẫn trường hợp của Nguyễn Ngọc Sĩ ,
Phó Giám đốc bị bắt giam trước đây của Sở Kế hoạch và
Đầu tư thành phố,, như là một ví dụ về một người mà cơ
quan của ông yêu cầu để điều tra nhưng đã bị từ chối.
(Lưu ý: như giải thích reftel, Sỹ đã lợi dụng được mối
quan hệ cá nhân rất chặt chẽ với Bí thư Đảng ủy TP.HCM Lê
Thanh Hải.)
Trong khi sự tham nhũng của Sĩ, và sự giàu có bất thường
của ông ta, được nhiều người biết đến trong nhiều năm,
chỉ khi sau khi một tòa án Nhật Bản kết án một công ty của
Nhật Bản đưa hối lộ trực tiếp cho Sỹ, kéo theo sự theo
dõi rộng khắp của quốc tế, đến nỗi Đảng Cộng sản
cuối cùng cũng cho phép Sỹ bị truy tố. Thậm chí sau đó, vụ
án đã được trao cho bộ phận an ninh của MPS chứ không phải
là của Thanh tra chính phủ để điều tra.
¶ 5. (C) Vượt qua tất cả các trở ngại mà họ phải đối
mặt, Trường ca ngợi thanh tra viên làm việc cho mình về sự
cống hiến của họ, trong đó nêu rõ rằng họ làm tốt hết
sức của mình để điều tra và truy tố những trường hợp
họ được phép theo đuổi. Trường trích dẫn thực tế là văn
phòng của mình đã rót hơn 50 vụ án cho đến nay trongnăm 2009
như là bằng chứng cho sự sự cống hiến của thanh tra và
thực tế họ chỉ có thể điều tra 1 tỷ lệ nhỏ trong số
tất cả cáctrường hợp. Thậm chí vượt quá tất cả các rào
cản quan liêu và trở ngại chính trị mà các thanh tra chính
phủ của thành phố phải đối mặt , số lượng nhân viên
Trường ít hơn 30 thanh tra cho 1 thành phố với hơn 300.000 nhân
viên. Trường đã nói 1 cách gần như là khao khát có được
những cơ quan thanh tra đa dạng từ quy mô đến sức mạnh mà
ông đã có dịp viếng thăm trong thời gian ở Hoa Kỳ.
Đảng không hoàn toàn phủ nhận thông tin này.
¶ 6. (C) Nguyễn Hồng Ngọc, Phó Chủ tịch của Tiểu ban Thanh
tra của Đảng Cộng sản thành phố Hồ Chí Minh, ít trực tiếp
hơn Chánh Thanh tra Trường nhưng cũng không phủ nhận những
điều ông Trường nói. Theo Ngọc, nhiệm vụ của Đảng đối
với các thành viên của mình để giúp đỡ họ nhận ra những
sai lầm và cải thiện họ, đã dẫn đền việc Đảng ngăn
chặn hầu hết các cuộc điều tra. Trong cái nghe có vẻ như là
có một thỏa thuận ngầm rằng sự tham nhũng của các thành
viên trong Đảng chính thức được chấp nhận, Ngọc nói thêm
rằng điều quan trọng là chúng ta nhận ra rằng tiền lương
chính thức của cán bộ Đảng thường quá thấp để có thể
hỗ trợ một gia đình, đặc biệt là tại thành phố Hồ Chí
Minh.
Cách bảo vệ người dám phanh phui sự thật (Whistleblower
Protection)
¶ 7. (C) Một chủ đề trên mà tất cả Trường, Ngọc và
những người khác tham gia vào nỗ lực chống tham nhũng, dường
như đồng ý rằng là cần thiết Việt Nam phải thong qua những
điều luật quan trọng để bảo vệ những người dám phanh phui
những việc làm sai trái của các cơ quan nhà nước (whistle
blowers).
Họ không đơn độc. Trần Du Lịch, người đứng đầu quốc
gia Hội Ủy ban Kinh tế và và là Phó Giám đốc của đoàn
đại biểu Miền Nam trong Quốc hội, đã nhiều lần nêu ra sự
cần thiết cho những điều luật bảo vệ ấy trong các cuộc
thảo luận của Quốc hội, và nhấn mạnh rằng nỗ lực để
loại bỏ những thứ cặn bã ấy cũng như sự lạm dụng trong
các doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước (Doanh nghiệp nhà
nước) đang bị đe doạ bởi thực tế là không 1 cơ chế giám
sát nào hiệu quả và rằng cũng dễ hiểu là chính các nhân
viên cũng sợ buộc tội các ông chủ của mình. Một trở ngại
lớn cho việc thông qua các luật bảo vệ những người tranh
đấu , cả Trương và Du Lich đều nói với CG 1 cách độc lập
rằng, là nỗi sợ người dân sẽ bị ảnh hưởng bởi những
cân nhắc chính trị hay đơn giản là những hiềm khích cá nhân
mà lạm dụng cái luật ấy rồi đưa ra những lời buộc tội
sai.
¶ 8. (C) Trường còn đi một bước xa hơn, giải thích rằng
trở ngại lớn nhất trong việc bảo vệ những người đấu
tranh là do thiếu sự cam kết giữa các thành viên hàng đầu
trong Đảng để có thể thực sự chế ngự được tham nhũng.
Trong khi hầu hết mọi người thực sự đều lên án việc
nhận hối lộ trực tiếp bằng tiền mặt không chỉ là bất
hợp pháp mà còn là 1 hành động ngu ngốc và giống như là làm
xấu hổ hình ảnh của nướcViệt Nam cũng như (hay) Đảng
Cộng Sản Việt Nam, Trương cho biết rằng các nhà lãnh đạo
hàng đầu không nhận thấy được rằng việc đưa người thân
và những người ủng hộ mình vào các vị trí béo bở cũng là
1 dạng của tham nhũng, hay như là việc chỉ đạo các hợp
đồng hoặc các cơ hội đặc biệt trong các vụ mua bán đất,
hay các vụ mua bán cổ phần trong các công ty…cũng vậy. Cho
đến khi Chính phủ Việt Nam và Đảng có thể đồng ý vào
những cái đã gây nên tham nhũng, Trương cũng thấy ít hy vọng
cho sự tiến bộ nào trong việc bảo vệ những người tố cáo.
Mặc dù vậy, Trường, người đã gần tuổi về hưu bắt
buộc, tuyên bố rằng ông dự định mở một tổ chức phi
chính phủ theo mô hình 1 nhóm luật sư bảo vệ những người
đấu tranh như ở Hoa Kỳ, để nâng cao nhận thức về tầm quan
trọng của việc cho những người đi tiên phong 1 niềm tin vững
chắc khi họ có những thông tin về các vụ tham nhũng thực sự
hay các vụ tham nhũng có thể nhìn thấy được.
Nhưng mà thật không may, Trương nói thêm, ông cảm thấy bị
ràng buộc phải tuân thủ vào quy định chống tham nhũng của
Việt Nam là cấm cựu quan chức chính phủ nào tham gia vào bất
kỳ hoạt động riêng liên quan đến vị trí chính thức của
họ trước đây trong năm năm sau khi rời khỏi nhiệm sở.
<strong>Ý KIẾN</strong>
¶ 9. (C) Trong khi bức tranh vẽ bằng ông Chánh Thanh Tra TPHCM Lâm
Xuân Trường đang không được ủng hộ cho lắm, ở đây cái
đang được khuyến khích chính là sự tận tụy của ông
Trường cũng như các thuộc cấp của mình, khi đã mang đến
những cái, phải gọi là 1 thử thách đau đớn khó chịu.
Trường, người với thân phận là 1 đảng viên, không ảo
tưởng về những thử thách mà ông và đất nước Viêt Nam –
đang phải đối mặt. (hết bình luận)
¶ 10. (C) Lưu ý: Hầu hết các cuộc đàm thoại được cung cấp
làm cơ sở cho cái cáp này thực hiện được nhờ vào mối quan
hệ phát triển từ chương trình rất thành công VolVis trong
khuôn khổ các hoạt động phòng, chống tham nhũng tại Hoa Kỳ
được tổ chức bởi Đại sứ quán Hà Nội vào mùa xuân 2009.
Ba thành viên của Thanh tra Chính phủ thành phố Hồ Chí Minh
được mời hộ tống đoàn Thanh tra Chính phủ VN trong chuyến
đi. Cả ba đã rất ấn tượng, không chỉ bởi sự tinh tế
của các hoạt động phòng, chống tham nhũng ở Mỹ, mà còn ở
sự thẳng thắn toàn diện khi Chính phủ Hoa Kỳ và các quan
chức địa phương khi thảo luận các trường hợp tham nhũng,
bao gồm cả những vụ án"đáng xấu hổ" cả những vụ án
chống lại các nhân vật rất cao cấp.
Sự cởi mở của các quan chức Mỹ có lẽ là lý do khiến các
quan chức TPHCM nói chuyện bộc bạch đến mức như vậy.
Kết thúc ghi chú.
Link gốc: http://wikileaks.ch/cable/2009/12/09HOCHIMINHCITY675.html
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/10101), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét