hiện nay khác xa môi trường mà họ thực hiện chiến dịch
khủng bố vào ngày 11 tháng 9 năm xưa. Osama bin Laden, là người
tổ chức và lãnh tụ được nhiều người mến mộ của Al
Qaeda, đã bị lựcc lượng hải quân của Mĩ giết ở Pakistan
vào tháng 5 năm nay. Ba chế độ độc tài hung bạo ở Trung
Đông đã bị lật đổ - hai chế độ bị lật đổ bằng
chiến thuật phản đối phi quân sự của người dân, còn một
thì do cuộc khởi nghĩa vũ trang được NATO yểm trợ lật đổ.
Những cuộc tấn công của máy bay không người lái đã giết
chết nhiều chỉ huy dầy dạn kinh nghiệm của Al Qaeda, trong đó
có Atiyah Abd al-Rahman, vừa bị giết chết trong thời gian gần
đây.</em>
Nếu thánh chiến thất bại thì Al Qaeda có tồn tại được hay
không?
Thánh chiến (Jihadism) là hệ tư tưởng cách mạng hiện đại,
nói rằng bạo lực chính trị là chính danh về mặt thần học
và hiệu quả về mặt chiến thuật nhằm thúc đẩy thay đổi
về mặt chính trị và xã hội. Khủng bố là hoạt động quân
sự chủ yếu của nhiều nhóm gắn bó với thế giới quan này,
trong đó dĩ nhiên là có Al Qaeda.
Nhưng trong khi Al Qaeda vẫn đi theo hệ tư tưởng này thì sau
ngày 11 tháng 9 tổ chức của nó đã thay đổi một cách đáng
kể. Từ một tổ chức tập quyền, có thứ bậc chặt chẽ, nó
đã trở thành tổ chức phi tập trung, các chi nhánh địa
phương trở thành tác nhân chủ yếu.
Al Qaeda ở bán đảo Arab (AQAP) xuất hiện cuối năm 2002, là
lực lượng hoạt động ở Saudi Arabia và tiến hành cuộc tấn
công ở Riyadh vào năm 2003. Sau đó xuất hiện tổ chức Al Qaeda
ở Iraq (AQI) vào năm 2004. Năm 2007, đến lượt Al Qaeda ở khu
vực Maghreb theo Hồi giáo (thuộc ba nước là Maroc, Angerie và
Tunisia – ND) (AQIM) xuất hiện. Mô hình "franchise" được áp
dụng triệt để. Nhưng mười năm sau ngày 11 tháng 9 các chi
nhánh này đã bị chặn lại chứ không phát triển ra được
nữa.
Bên cạnh mô hình "franchise", Al Qaeda còn áp dụng biện pháp
"mạng nhện", tức là bỏ qua tổ chức mà ưu tiên cho những
người hoạt động từ những nhóm nhỏ, được huấn luyện
tốt nhằm tiến hành các vụ tấn công và sau đó thì giải
tán. Những cuộc tấn công vào Madrid và London là theo mô hình
này.
Sau đó là mô hình "mặt trận tư tưởng", ban đầu được
chiến lược gia nổi tiếng của phong trào thánh chiến là Abu
Musab al-Suri ủng hộ. Cũng giống như "mạng nhên", đây là
cách tổ chức an toàn nhất mà không cần tổ chức. "Nó có
thể đánh bại mọi cơ quan an ninh", al-Suri viết như thế trong
tác phẩm có tên: Kêu gọi phong trào phản đối Hồi giáo trên
toàn cầu (The Call for Global Islamic Resistance), dài tới 1.600 trang.
Mô hình này hoạt động bằng cách tuyên truyền những bài
viết mô tả những cảnh bất công và nhục nhã mà người Hồi
giáo phải chịu đựng, tìm ra những biện pháp nhằm loại bỏ
sự phẫn uất và để cho những cảm tình viên tự động ra
nhập Al Qaeda hoặc tự tiến hành hoạt động. Viên thiếu tá
Mĩ Nidal Hasan, kẻ đã giết 13 đồng ngũ ở Fort Hood, Texas, vào
năm 2009, và Roshonara Choudhary, kẻ đã đâm nghị sĩ Stephen Timms
(Anh) vào năm 2010 là theo mô hình này.
Al Qaeda không chỉ thay đổi về mặt tổ chức, hệ tư tưởng
của nó cũng bị thách thức. Sau ngày 11 tháng 9, một số phong
trào, phe phái, những người thánh chiến nổi tiếng và các
chiến binh đơn độc đã phê phán mạnh mẽ hành vi của Al Qaeda
và bắt đầu chuyển sang hoạt động bất bạo lực, lấy mất
của Al Qaeda hàng chục ngàn ủng hộ viên. Điều đó đã dẫn
tới sự chuyển hóa toàn bộ hệ thống ở Ai-cập, ở Libya và
Algeria, cũng như một số lượng lớn các chiến binh đơn độc
ở Saudi Arabia, Yemen, Iraq, Afghanistan, Malaysia, Singapore, Indonesia
và các nước khác.
Ở Ai-cập, nhóm al-Gama'a al-Islamiyya (nhóm Hồi giáo, IG), đồng
minh cũ của Al Qaeda, tức là tổ chức đã tiến hành ám sát
tổng thống Anwar al-Sadat vào năm 1981, đã từ bỏ và coi bạo
lực chính trị là bất hợp. IG, từng gây ra tình trạng rối
loạn ở Thượng Ai-cập vào giai đoạn 1992-1997 và có dính líu
vào vụ đánh bom trung tâm thương mại thế giới ở New York vào
năm 1993, đã bắt đầu từ bỏ vũ lực vào năm 1997 và đã
củng cố sự thay đổi này bằng cách xuất bản 25 tập sách
chứa những luận cứ, cả thần học lẫn duy lí, nhằm quảng
bá cho hệ tư tưởng mới của họ.
Sau khi Hosni Mubarak bị lật đổ, IG không những không dự trữ
vũ khí và tái tổ chức cánh quân sự mà lại tiến hành những
cuộc bầu cử nội bộ. Tổ chức này đề nghị các thành viên
ghi danh, tổ chức các cuộc biểu tình chống bạo lực mang tính
bè phái, và cùng với nhà thờ Cơ đốc giáo ra tuyên bố chung
ủng hộ cùng tồn tại hòa bình, cũng như thành lập đảng
chính trị (Đảng xây dựng và phát triển) để tham gia các
cuộc bầu cử.
Phong trào thánh chiến Ai-cập, có tên là Tổ chức al-Jihad, tức
là tổ chức sinh ra Ayman al-Zawahri, lãnh đạo cao nhất của Al
Qaeda hiện nay, cũng có những thắng lợi ban đầu trong việc
cải tổ. Một số phe phái của nó vẫn tiếp tục chiến thuật
vũ trang, kể cả khủng bố. Nhưng những phe phái khác thì phê
phán triệt để Al Qaeda và đang cố gắng cải cách thành những
đảng chính trị thông thường.
Nhóm Hồi giáo chiến đấu ở Libya (LIFG), một đồng minh khác
của Al Qaeda, cũng đã từ bỏ hệ tư tưởng này trong khoảng
thời gian từ năm 2005 đến năm 2010 và đã tham gia vào cuộc
cách mạng chống chế độ độc tài của đại tá Muammar
el-Qaddafi. Lãnh tụ của LIFG, ông Abd al-Hakim Belhaj (Abu Abdullaj
al-Sadiq) hiện là chỉ huy ủy ban quân quản Tripoli, và cũng là
người chỉ huy cuộc tấn công vào tổng hành dinh của Qaddafi.
Sau khởi đầu thắng lợi như thế, Belhaj còn kêu gọi củng
cố an ninh, bảo vệ tài sản, chấm dứt sự thù nghịch kéo
dài và xây dựng một nước Libya mới. Trong suốt 6 tháng qua,
đa số các nhà lãnh đạo LIFG đều có giọng điệu ôn hòa, dù
ở miền Đông hay miền Tây Libya thì cũng thế. Nói một cách
toàn diện, Mùa xuân Arab đã giáng cho phong trào thánh chiến
một đòn choáng váng và làm suy yếu đáng kể luận cứ của
nó (luận cứ cho rằng chiến đấu bằng vũ lực là biện pháp
có hiệu quả nhất và chính danh nhất).
Thực vậy, kết quả tổng hợp của các chiến dịch tình báo,
các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, sự chuyển
hóa từ trong nội bộ phong trào thánh chiến và Mùa xuân Arab
đã làm suy yếu sức mạnh của Al Qaeda. Các chi nhánh và hệ tư
tưởng được tái cấu trúc có nghĩa là một số bộ phận
của Al Qaeda có thể sẽ tiếp tục tồn tại, vì họ đã bén
rễ khá sâu vào một số khu vực nào đó. Nhưng Al Qaeda, như là
một mối đe dọa toàn cầu, thì đã suy yếu nghiêm trọng.
Nguồn: http://www.project-syndicate.org/commentary/ashour6/English
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/9910), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét