href="http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:NMzLhpjPASYJ:vi.wikipedia.org/wiki/Phong_tr%C3%A0o_%C4%90%C3%B4ng_Du+Phong+Tr%C3%A0o+%C4%90%C3%B4ng+Du&cd=1&hl=en&ct=clnk&gl=us&client=firefox-a&source=www.google.com">Bách
Khoa Toàn Thư Wikipedia</a>:
"<em>Phong trào Đông Du là một phong trào cách mạng ở Việt
Nam đầu thế kỷ 20. Phong trào có mục đích kêu gọi thanh niên
Việt Nam ra nước ngoài (Nhật Bản) học tập, chuẩn bị lực
lượng chờ thời cơ cho việc giành lại độc lập cho nước
nhà...</em>"
"<em>Ngày 20 tháng Giêng năm Ất Tỵ (1905), Phan Bội Châu,
Đặng Tử Kính, Tăng Bạt Hổ (một thành viên cũ của phong
trào Cần vương, làm người dẫn đường) xuống tàu thủy tại
Hải Phòng, theo đường biển bí mật sang Quảng Đông, Hồng
Kông, Thượng Hải rồi đi tới Hoành Tân (Yokohama) thuộc Nhật
Bản...</em>"
<em>"Để làm tan rã phong trào Đông Du, Pháp còn ký với Nhật
hiệp ước vào tháng 9 năm 1908. Theo đó, Pháp cho Nhật vào
Việt Nam mua bán; đổi lại, Nhật sẽ không cho các nhà cách
mạng và lưu học sinh Việt Nam ở Nhật nữa.</em>"
Như vậy (là) kể như rồi!
Tới cuối thế kỷ, Việt Nam lại phát động một phong trào
Đông Du khác – ngó bộ – rầm rộ và khí thế hơn. Đợt này
thì Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia chưa kịp cập nhật, tôi cũng
chỉ biết được (phần nào) là nhờ nghe qua <a
href="http://buingoctan.wordpress.com/2009/07/26/di-">nhà văn Bùi Ngọc
Tấn</a>.
Ông kể lại mẫu chuyện nhỏ của một vị bác sĩ, một ông
công nhân và một chàng thủy thủ – cả ba đều là nhân viên
thuộc công ty Liên Hợp Hải Sản Biển Đông – và chuyến
Đông Du ngắn ngủi của họ (vào năm 1990) khi Nhà Nước Việt
Nam vừa quyết định mở cửa ra với thế giới bên ngoài:
"<em>Ngày thứ ba ở Nhật là chủ nhật rồi. Các cửa hàng Ô
sa ka vẫn đóng cửa. Không mua được gì. Leo lên boong đứng vơ
vẩn, gặp Đay to sù như một con gấu nhô từ cầu thang lên
cùng với một thuỷ thủ. </em>
<em>" Sáng nay trực à, bác sĩ ? " </em>
<em>" Không. Các ông đi đâu đấy ? "</em>
<em>" Lên phố xem có cái gì không ? Nằm mốc ở tầu làm
gì."</em>
<em>" Chờ tí. Tôi đi với." </em>
<em>Bá chạy vội về buồng khoác cái túi giả da tòn ten một
bên vai chạy ra... Ba người đi. Đi xem phố xá, xem người Nhật
sống như thế nào. Và cũng cầu may, biết đâu mua được thứ
gì đó. Gọi là lang thang nhưng đâu phải vô mục đích. Và
vẫn cứ dán mắt vào các nhà hai bên phố.
Người ta cũng mở cửa đấy nhưng không bán hàng. Và nhà nào
cũng có một túi ni lông đen để ở lòng đường sát với vỉa
hè. Túi đựng rác. Bá tò mò nhìn trước nhìn sau không có ai
ngoài hai người bạn, cúi xuống mở một túi ra xem: Ba chiếc
cốc pha lê cực đẹp. Có chân, hoa văn vàng óng, và những
mảnh vỡ của chiếc cốc thứ tư. Rác là như vậy đấy. Anh
nhặt ba chiếc cốc đút vào chiếc túi tuỳ thân, mặc cho hai
người bạn đồng hành chế riễu:</em>
<em>" Thưa bác sĩ, sao bác sĩ mất vệ sinh thế. Nhặt ở túi
rác đem về uống."</em>
<em>Bá cười:</em>
<em>" Đẹp thế mà chỉ vỡ một chiếc họ đã vất đi thì
phí quá. Đem về bày tủ li."</em>
<em>Đúng là vậy. Anh không tham. Chỉ thấy không thể để ba
chiếc ly pha lê nằm trong đống rác. Một sự lãng phí chẳng
thể nào tha thứ.</em>
<em>Bỗng nhiên hiện ra trước mắt ba người một bãi rác
khổng lồ. Tủ đứng, tủ nằm. Xa lông. Máy giặt. Nồi cơm
điện cũ. Rồi ghế xoay. Bá ngồi ngay lên chiếc ghế xoay. Xoay
một vòng. Bốn bánh xe dưới chân đưa anh đi một quãng. Chà
chà. Thật mê ly. Có cái ghế xoay này đặt trong nhà ngồi thư
giãn, xem sách, đọc báo hay nghe nhạc thật tuyệt vời. Bảo
đảm cả thành phố không ai có. </em>
<em>Đang thả tâm hồn bay bổng, nhìn theo Đay và Niệm đi sâu
hơn nữa vào bãi rác, bỗng nghe tiếng reo, anh giật mình đứng
lên bước nhanh về phía họ: Một đống quạt bàn hiện ra
trước mắt.</em>
<em>Cái nào cũng còn nguyên bảo hiểm, cánh, cả giây và phích
điện dù có chiếc bảo hiểm đã rỉ và bầu thì đã tróc
sơn. Chỉ nhìn nét mặt họ, anh cũng biết anh không có phần ở
đống quạt cũ này. Vì lúc họ tìm ra, anh không có mặt, anh
còn đang đu đưa với chiếc ghế xoay. Cái ghế xoay chết tiệt!
Đay cùng anh thuỷ thủ nhặt quạt bàn xếp thành một hàng rồi
tìm ra một chiếc gậy gỗ xâu gần chục chiếc quạt lại.</em>
<em>Thật sung sướng khi nghe Niệm nói: "Phần ông Bá một
chiếc, thôi, cứ xâu cả vào đây, khiêng về tầu, ông ấy
lấy sau."</em>
<em>Thật là một tấm lòng vàng. Cái quạt tai voi nhà anh cũ quá
rồi. Khi chạy cứ long lên sòng sọc như muốn rời ra. Hai
người khiêng quạt đi trước, Bá vác cái ghế xoay đi sau.
Phải mang chiếc ghế này về. Vì nó quá sang trọng, quá tuyệt
vời. Hơn nữa nó còn là nguyên nhân làm anh thất bát ít ra hai
chiếc quạt! </em>
<em>Khiêng vác trên vỉa hè, gặp người Nhật và cả những
người mắt xanh mũi lõ sải bộ trên hè, không ai bảo ai cả ba
đều cúi gầm mặt. Niệm kêu to, trấn an bạn và cũng là để
trấn an chính mình: </em>
<em>– Làm đéo gì mà xấu hổ. Họ biết mình là ai. </em>
<em>Rồi trừng mắt hỏi Bá:</em>
<em>– Ông là người nước nào. Tôi là người Ma lai xi a. Quốc
tịch Ma lai xi a chính hiệu.</em>
<em>Đay cười nhạt:</em>
<em>– Thôi. Cứ nói Căm pu chia cho xong. Dân Mã lai nó đếch
thèm những thứ này đâu. Sang đây mới thấy mình là cuối
hạng người. Có phải không bác sĩ?</em>
<em>Bá gật đầu:</em>
<em>– Đúng là cuối hạng người.</em>
<em>Đay tuôn ra một tràng:</em>
<em>– Cuối hạng người một trăm phần trăm, không trệch đi
đâu được. Bác sĩ nhìn kia kìa. Người ta đi nghỉ mát, pích
ních kia kìa. Ô tô nối nhau chở vợ chồng con cái trong xe kia
kìa. Xe đạp cài trên ô tô chỗ ba đờ sốc là để đến chỗ
nghỉ đạp chơi cho khoẻ cẳng đấy. Còn anh em mình đi nhặt
từng cái quạt cũ ở bãi rác, từng cái máy khâu ghẻ, cả
mấy cái cốc vất đi bày tủ cho nó sang, vác cả cái ghế cũ.
Không cuối hạng người là gì. </em>
<em>Ấy thế mà khi về đến Việt Nam chúng mình lại là nhất.
Chúng mình là đầu hạng người. Ai nhìn chúng mình cũng nể. Ai
cũng thèm được như chúng mình. Chúng mình chon von chót vót.
</em>
<em>Càng chịu khó cuối hạng người ở đây về nhà càng chót
vót đầu hạng người đấy bố ạ. Khinh người như mẻ đấy
bố ạ. Con gái đẹp mê tít đấy bố ạ. Bố mẹ được nhờ,
vợ con thương quý, vênh mặt lên đấy bố ạ !
Một chùm bố ạ dồn dập vừa như công phẫn vừa như tự
hào, vừa như chân lý không cho chối cãi. Xoay xở chiếc ghế
nặng như cái cùm trên vai, Bá thấy đúng như Đay nói.</em>
<em>Khi anh có quyết định xuống tầu vận tải nước ngoài, dù
vẫn còn ở trên bờ, dù anh vẫn y xì là anh, chẳng có tí gì
thay đổi, anh đã thấy mọi người nhìn anh bằng con mắt khác
rồi, anh đã là một con người khác, chính anh cũng cảm thấy
mình đã là một con người khác (và vợ anh càng khác
nữa).</em>
<em>Ngay chuyến này thôi, với những ngày vắng mặt ở Việt Nam
để đi sang nước Nhật này, trở về với mấy món hàng cũ
trong tay, anh thực sự ở một mặt bằng khác, một nấc thang
giá trị khác, một tầng lớp khác, một tầm cao khác. Đúng.
Chỉ cần vắng mặt ở Việt Nam ít ngày thôi rồi trở về, anh
đã là một con người khác</em>" (Bùi Ngọc Tấn. Biển Và Chim
Bói Cá. Hội Nhà Văn. Hà Nội: 2008, 458 – 461).
Cuộc Đông Du thứ hai, xem ra, quá khoẻ khi so với chuyến
đi hồi đầu thế kỷ: <em>"Ngày 20 tháng Giêng năm Ất Tỵ
(1905), Phan Bội Châu, Đặng Tử Kính, Tăng Bạt Hổ (một thành
viên cũ của phong trào Cần vương, làm người dẫn đường)
xuống tàu thủy tại Hải Phòng, theo đường biển bí mật sang
Quảng Đông, Hồng Kông, Thượng Hải rồi đi tới Hoành Tân
(Yokohama) thuộc Nhật Bản...</em>"
Lần này, dân Việt đường đường chính chính dong
thuyền qua đến xứ người. Họ đi từ một đất nước Độc
Lập – Tự Do – Hạnh Phúc, và được trang bị bởi Chủ
Nghĩa Bách Chiến Bách Thắng Vô Địch Muôn Năm nên chả còn
phải cần cầu viện ai hay cầu học (thêm) điều gì nữa ráo.
Chỉ cần đi ra nước ngoài vài hôm, rồi "<em>trở về với
mấy món hàng cũ trong tay</em>" là nghiễm nhiên đã "<em>thực
sự ở một mặt bằng khác, một nấc thang giá trị khác, một
tầng lớp khác, một tầm cao khác.</em>"
Đúng là một phép lạ!
Phép lạ này cũng đã được<a
href="http://www.youtube.com/watch?v=sYlztYM72NQ"> ông (nguyên) chủ
tịch nước Nguyễn Minh Triết</a> phát biểu tại Đại Hội
Việt Kiều, vào hôm 22 tháng 11 năm 2009:
"<em>Chưa bao giờ mình lại cất cao tiếng nói như thế... và
vị thế của mình bây giờ cũng ngang hàng với người ta, nói
năng cũng đúng mức, đàng hoàng.</em>"
Trước đó, ý tưởng lạc quan tương tự cũng đã được<a
href="http://tuoitre.vn/Chinh-tri-Xa-hoi/Thoi-su-suy-nghi/168892/Bay-cung-dan-seu.html">
tiến sĩ Phạm Duy Nghĩa</a> diễn đạt cách khác (bóng bẩy và
thâm thúy hơn) là <em><a
href="http://www.nxbtre.com.vn/bay-cung-dan-seu.10448.4118.-1.108.aspx">"bay
cùng đàn sếu,"</a></em> khi ông đề cập đến chuyến công du
của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng – tại Nhật Bản, hồi năm
2006 – với rất nhiều hy vọng và tin tưởng: "<em>... về
một nước VN sải cánh bay cùng các quốc gia đồng văn.</em>"
Sự hy vọng, và tin tưởng này (e) khó có thể trở thành tựu
dưới chế độ hiện hành. Làm sao chúng ta có thể <em>"bay
cùng đàn sếu, sải cánh cùng các quốc gia đồng văn</em>,"
khi người dân Việt vẫn còn cúi mặt xuống những bãi rác và
qúi vị lãnh đạo thì túi đã nặng chặt dollar mà mắt vẫn
cứ láo liên hăm hở cố... kiếm thêm chút nữa!
Tưởng Năng Tiến
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8991), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét