Quốc, tôi luôn nhấn mạnh và nhắc đi nhắc lại rằng tôi
chưa bao giờ nghĩ rằng Trung Quốc thật sự là một cường
quốc, trong mọi lĩnh vực, theo nghĩa một nước lớn có đủ
tư cách chững chạc và đáng kính trọng. Và bây giờ điều
này một lần nữa đã thể hiện qua hành động côn đồ của
Trung Quốc trong việc "khủng bố" tàu Bình Minh 02 của Tập
đoàn Dầu khí Việt Nam ngay trong lãnh hải Việt Nam ngày
26-5-2011 (như một phép thử với nhiều ý nghĩa và mục tiêu).
Chỉ hạng "mục trung vô nhân" (trong mắt không có người)
mới làm điều xằng bậy như vậy và chỉ một tư duy hoang
tưởng cực độ về sức mạnh mình mới nghĩ ra cái "phép
thử" quái đản dẫn đến nhiều ảnh hưởng tiêu cực như
thế!
<h2>Từ cái "lưỡi bò"…</h2>
Hành động ngỗ ngáo của Trung Quốc không chỉ cho thấy nó
thể hiện một chiến lược ngu xuẩn mà còn cho thấy Trung
Quốc láo lếu khi họ luôn mồm nói đến khái niệm "hòa bình
quật khởi" (和平崛起 - <em>peaceful rising</em>, phát triển
trên tinh thần hòa bình). Hầu hết ý kiến bình luận cho rằng
chính sách du côn của Trung Quốc tăng dần tại biển Đông,
không phải "thâm tàng nhược hư" (giấu thật kín) mà hoàn
toàn công khai, là xuất phát từ chiến lược thu vén nguồn
năng lượng cho con đường phát triển hiện đại hóa. Điều
đó chỉ đúng một phần. Điều quan trọng hơn và cốt lõi
của vấn đề nằm ở chỗ, nó thể hiện cái tinh thần
"trước sau như một" về luận thuyết "đường lưỡi
bò" (để biến biển Đông thành cái ao nhà và độc chiếm
quyền khai thác) mà trong thực tế chưa nước nào trên thế
giới công nhận. Như đã biết, Trung Quốc đã "quốc tế
hóa" luận thuyết "đường lưỡi bò" vài năm gần đây.
Tháng 5-2009, Trung Quốc lần đầu tiên gửi kèm tấm bản đồ
"đường lưỡi bò" trong lá thư đệ trình <em>Ủy ban LHQ về
ranh giới thềm lục địa</em> (CLCS) với nội dung phản đối
cách tính thềm lục địa của Việt Nam và Malaysia. Ý tưởng
"độc đáo" về cái "đường lưỡi bò" xuất hiện năm
1948 khi Trung Hoa Dân Quốc đưa ra một bản đồ với 11 vạch
uốn éo tạo thành hình chữ U bao bọc gần như trọn khu vực
biển Đông. Sau khi tuyên bố độc lập năm 1949, Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa tiếp tục sử dụng bản đồ trên, với sự
"giản lược" bớt hai vạch (còn 9 vạch) sau năm 1953. Từ
đó, cái "hình minh họa" với "đường lưỡi bò" 9 vạch
bắt đầu được xem là bản đồ chính thức của Trung Quốc
trong tất cả cuộc tranh luận về phân định biên giới lãnh
hải tại biển Đông với các nước khu vực. Lý lẽ tối giản
của "đường lưỡi bò" là những gì nằm bên trong nó, từ
các hòn đảo đến "đảo liền kề" và "vùng biển liên
quan", đương nhiên phải thuộc Trung Quốc, dù những thuật
từ trên chưa bao giờ được sử dụng trong <em>Công ước LHQ
về Luật biển</em> (UNCLOS)!
Xét về mặt luật, luận điểm "đường lưỡi bò" hoàn
toàn không có giá trị pháp lý quốc tế. Lori F. Damrosch, giáo
sư Công pháp quốc tế thuộc Đại học Columbia, đã vạch ra
rằng những đảo nhỏ mà Trung Quốc đưa ra như là một phần
của biên giới thực chất chỉ là "những cụm đá nhỏ lốm
đốm", và chúng không đủ lớn để có hải phận riêng. Và
nhận định về "đường lưỡi bò", một trong những chuyên
gia luật hàng hải hàng đầu châu Âu, giáo sư Erik Franckx thuộc
Vrie Universiteit Brussel (Bỉ), kết luận (trong một cuộc hội
thảo biển Đông tại TP. HCM) rằng, tấm bản đồ "đường
lưỡi bò" hoàn toàn "thiếu cơ sở thuyết phục" và do đó
nó sẽ "gây ra nhiều phiền toái nếu tiếp tục được xem
như là một phần trong chính sách của Trung Quốc lẫn của Đài
Loan" (1). Sử gia tên tuổi Stein Tønnesson (giám đốc Viện
nghiên cứu hòa bình Oslo từ 2001-2009) thậm chí nhận định:
"Trung Quốc lâu nay cứ đề cập đến việc các nước láng
giềng nên "gạt bỏ những bất đồng và cùng hợp tác khai
thác nguồn tài nguyên" nhưng điều thật sự cần gạt bỏ
chính là cái bản đồ hình chữ U của Tưởng Giới Thạch; và
những tranh cãi chủ quyền quanh quần đảo Trường Sa có lẽ
cũng cần nên gạt quách đi". Tất nhiên chẳng dễ gì Trung
Quốc từ bỏ. Nó là tham vọng. Nó là tư tưởng bá quyền. Nó
là thể hiện cụ thể của cái gọi là "sức mạnh đang
lên". Và bởi nó còn là lá bùa hộ mạng cho lý lẽ biện
biệt của cái chiến lược "hạch tâm lợi ích" (lợi ích
cốt lõi) – một khái niệm mà ủy viên Quốc vụ viện Trung
Quốc-viên chức ngoại giao cấp cao Đới Bỉnh Quốc từng đề
cập với hai viên chức ngoại giao Mỹ vào tháng 3-2010 khi nhắc
đến biển Đông. Và trong cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ Hillary
Clinton, họ Đới một lần nữa lại dùng từ "lợi ích cốt
lõi" khi nói đến các vấn đề tranh chấp tại biển Đông
(2).
<h2>Đến cái "hạch tâm lợi ích" (核心利益)</h2>
Điều quan trọng đặc biệt đáng chú ý nhất của ý nghĩa
khái niệm "hạch tâm lợi ích" là gì? Đó là những vấn
đề mà Trung Quốc có thể "xử" bằng quân sự! Cho đến
nay, chỉ có ba "đại đề" chính trị lớn là Đài Loan, Tây
Tạng và Tân Cương là được đưa lên vị trí ngang tầm chính
sách chiến lược, như là "lợi ích cốt lõi" quốc gia, mà
khi cần, Trung Quốc có thể "động dao động thớt". Bởi
yếu tố cực kỳ nhạy cảm của luận điểm "lợi ích cốt
lõi" đối với vấn đề biển Đông nên trong các phát biểu
chính thức, Trung Quốc, đến nay, vẫn chưa dám khẳng định
biển Đông nằm trong danh sách những vấn đề "lợi ích cốt
lõi" (3). Tuy nhiên, sự e dè có tính toán của Trung Quốc (trong
việc chính thức đưa biển Đông vào phạm trù nhóm "lợi ích
cốt lõi") cũng chẳng ngăn họ, mặt khác, song song, bày tỏ
gián tiếp việc củng cố luận điểm trên, chẳng hạn các
tuyên bố lải nhải việc "Trung Quốc có chủ quyền không
thể tranh cãi" về quần đảo Trường Sa; hoặc qua những
cuộc kích động dư luận trong nước (tờ <em>Nhân dân nhật
báo</em> tổ chức thực hiện cuộc thăm dò ý kiến độc giả
Trung Quốc rằng, liệu bây giờ có cần thiết "nâng cấp"
vấn đề biển Đông lên tầm mức "lợi ích cốt lõi" hay
không và 97% trong gần 4.300 phản hồi nói rằng "NÊN", tính
đến tháng 1-2011).
Năm 2009, Đới Bỉnh Quốc bắt đầu mở rộng khái niệm
"lợi ích cốt lõi" với ba ý chính: 1/ Duy trì hệ thống
chính trị; 2/ Bảo vệ các luận điểm liên quan chủ quyền; và
3/ Cổ súy phát triển kinh tế. Xét theo đó, biển Đông bây
giờ với Trung Quốc hẳn nhiên là vấn đề "lợi ích cốt
lõi" rồi! Không trở thành "lợi ích cốt lõi" sao được,
khi Trung Quốc một mặt tăng cường phát triển "quốc phòng
biển"; một mặt tăng tốc kế hoạch đầu tư khai thác nguồn
tài nguyên biển Đông, ngay tại những khu vực tranh chấp. Năm
2011, Trung Quốc dự kiến nâng tổng số lực lượng hải giám
lên hơn 10.000 quân; chuẩn bị mua 36 tàu tuần tra trong 5 năm
tới, bổ sung cho hạm đội hải giám hiện gồm 300 tàu... Phải
nói rằng lực lượng hải giám Trung Quốc vài năm gần đây
đã làm việc cực kỳ "hiệu quả". Năm 2010, theo nguồn (4),
với hơn 1.000 chuyến bay và hơn 13.300 chuyến tuần dương, hải
giám Trung Quốc đã bắt 1.380 vụ liên quan "hoạt động đánh
bắt cá bất hợp pháp", thu số tiền phạt 757 triệu tệ.
Hẳn nhiên không cần nhắc lại chi tiết cũng biết trong số
những người bị bắt phạt, có không ít ngư dân Việt Nam đang
hoạt động hợp pháp trong lãnh hải Việt Nam!... Một cách
thận trọng, xin không dám xúc phạm lực lượng hải giám Trung
Quốc mà nói rằng họ là những tên "du đảng biển" thuộc
loại đầu bò đầu bướu được trả lương để làm "bảo
kê" cho hàng trăm hoặc hàng ngàn tàu ngư dân Trung Quốc ngang
nhiên vào "biển bạn" để cướp cá và đánh hại "ngư
dân bạn" (đặc biệt Việt Nam), nhưng có thể khẳng định
rằng sự "tả xung hữu đột" của lực lượng này đã giúp
Trung Quốc dễ dàng triển khai các dự án đầu tư khai thác
dầu tại các vùng còn nằm trong vòng tranh chấp. Trong không ít
trường hợp, họ đã chĩa súng vào gáy bắt người khác phải
ra đi để dọn chỗ cho gọn…
Hạ tuần tháng 5-2011, Trung Quốc bắt đầu tung ra dàn khoan
khổng lồ CNOOC981 trị giá hơn 922 triệu USD (thuộc <em>Trung
Quốc hải dương thạch du tổng công ty</em> – CNOOC) có thể
khoan sâu 3.000m và "trục" dầu ở độ sâu 12.000m. CNOOC981
được xem là giải pháp "giúp" Trung Quốc "không còn" bị
các nước láng giềng "ăn cắp" 20 triệu tấn dầu mỗi năm
– theo cách nói của Tống Ân Lai, chủ tịch hội đồng cố
vấn CNOOC. Không trở thành "lợi ích cốt lõi" sao được,
khi biển Đông đang được xem là "vịnh Ba Tư thứ hai" với
50 tỉ tấn dầu thô và hơn 20 ngàn tỉ m3 khí (6). Không trở
thành "lợi ích cốt lõi" sao được, khi năm 2010, CNOOC cho
biết họ dự kiến đầu tư 200 tỉ tệ (30 tỉ USD) trong 20 năm
tới cho các dự án khai thác dầu-khí đốt, trong một kế
hoạch qui mô được miêu tả là có thể "biến cả khu vực
biển Đông thành một Đại Khánh mới của Trung Quốc" (mỏ
dầu lớn nhất Trung Quốc tại Hắc Long Giang, cung cấp 21% nhu
cầu nội địa nước này) – theo cách nói của tác giả Zou Le
trên Global Times (báo Trung Quốc). "Biến cả biển Đông thành
một mỏ dầu" – câu nói này đã thể hiện "ý chí" Trung
Quốc trong việc kiểm soát độc quyền biển Đông trên tinh
thần "lợi ích cốt lõi" của quan điểm chính trị
"đường lưỡi bò". Bởi vì, "việc khai thác dầu và khí
đốt ngoài khơi là điều cốt yếu giải quyết tình huống
thiếu nguồn dầu thô mà Trung Quốc đang đối mặt" – như
nhận định của Trương Đại Vĩ, phó giám đốc Trung tâm
nghiên cứu chiến lược nguồn dầu-khí thuộc Bộ tài nguyên
đất đai (Trung Quốc Nhân dân Cộng hòa quốc thổ tư nguyên
bộ). Thống kê của Cơ quan tổng quản hải quan (Hải quan tổng
thự) cho biết, năm 2010, Trung Quốc nhập 239 triệu tấn dầu,
tăng 17,5% so với năm trước. Sự lệ thuộc nguồn dầu nhập
khẩu của Trung Quốc tăng từ 52% năm 2009 lên 55% năm 2010.
Không trở thành "lợi ích cốt lõi" sao được, khi Mi Chấn
Ngọc, nguyên sĩ quan Học viện Khoa học Quân sự Trung Quốc,
từng phát biểu rằng: "Trung Quốc phải phát triển sức mạnh
hải quân để bảo vệ và nhất định không nhân nhượng dù
chỉ một tấc trong tổng số ba triệu kilomet đường lãnh hải.
Trung Quốc phải xây dựng cho được một Vạn Lý Trường Thành
trên biển". Không trở thành "lợi ích cốt lõi" sao
được, khi tháng 4-2011, Trung Quốc một lần nữa lại nhắc
lại rằng họ có toàn quyền kiểm soát khoảng 80% biển Đông
cùng tất cả quần đảo lẫn rặng san hô nằm trong "hình minh
họa" của "đường lưỡi bò" (7)...
<h2>Một phép thử - nhưng thử gì và thử ai?</h2>
Ngày 28-5-2011, đề cập việc tàu hải giám Trung Quốc làm
"nhiệm vụ"… cắt cáp tàu Bình Minh 02 thuộc Tập đoàn
Dầu khí Việt Nam ngay trong lãnh hải Việt Nam ngày 26-5-2011,
người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Du phát biểu:
"Những gì mà các cơ quan liên quan của Trung Quốc đã làm là
các hoạt động giám sát và thực thi luật pháp hoàn toàn bình
thường ở khu vực biển thuộc thẩm quyền tài phán của Trung
Quốc", và khẳng định thêm: "Trung Quốc đã cam kết bảo
vệ hòa bình và ổn định ở Biển Đông. Chúng tôi sẵn sàng
làm việc với các bên có liên quan để tìm kiếm một giải
pháp cho các tranh chấp liên quan". Mong sao việc "bảo vệ hòa
bình và ổn định ở Biển Đông" là một chính sách được
thực thi thật sự với thái độ thành thật chứ không phải
là trò đùa của một phép thử về mặt chính trị. Ngay cả
với những người ít hiểu biết nhất về chính trị ngoại
giao, cũng có thể thấy rằng trò nắn gân "cắt cáp" Việt
Nam của Trung Quốc là một động thái phát ra vài tín hiệu: nó
muốn nhắc lại và tái khẳng định quan điểm "đường
lưỡi bò"; nó muốn thăm dò phản ứng các nước khu vực như
thế nào; nó muốn thử nghe người Mỹ nói gì; và đặc biệt,
nó muốn chọc giận và khiêu khích để tạo ra nguy cơ dẫn
đến xung đột quân sự và từ đó có cớ dùng tổng vũ lực
xâm chiếm, thôn tín và tất nhiên áp đặt chủ quyền cho toàn
bộ những phần quần đảo tranh chấp với Việt Nam! Tất nhiên
Việt Nam chẳng dại rơi vào cái bẫy này; và kẻ dại nhất
(sẽ) chính là kẻ "gắp lửa bỏ tay người", bởi Đông Nam
Á đang ngày càng cẩn trọng đề phòng với "hắn". Vô hình
trung, "hắn" bị cô lập, bằng sự nhích lại của các
nước láng giềng, để đương đầu với "kẻ thù" chung. Và
dại nhất trong tất cả những cái dại là "hắn" đã gián
tiếp mời Mỹ tham gia sân chơi Thái Bình Dương vốn đang bốc
nhiệt hầm hập cùng sự bành trướng "không biết thân biết
phận" trong tư duy hoang tưởng cực độ về sức mạnh của
"hắn". Chẳng phải mới vào giữa năm 2010 bà Hillary Clinton
đã chẳng nói rằng "chúng tôi đã trở lại" (châu Á-Thái
Bình Dương) rồi đấy sao! Mỹ há chẳng lẽ khoanh tay ngồi yên
nhìn "hắn" tự tung tự tác được à!?
Mạnh Kim
(1) China's changing role in the South China Sea: Reflections on a scholars
workshop, giáo sư Stein Tønnesson, chuyên san Harvard Asia Quarterly
(2) China actions meant as test, Hillary Clinton says, Greg Sheridan, The
Australian (9-11-2010)
(3) China Hedges Over Whether South China Sea Is a 'Core Interest' Worth
War, Edward Wong, New York Times (30-3-2011
(4) China Beefs up Maritime Patrol Force, Grace Ng, The Straits Times
(3-5-2011)
(5) Mega oil rig changes game, Li Qian, Global Times (24-5-2011)
(6) Oil bonanza in South China Sea, Zou Le, Global Times (19-4-2011)
(7) Beijing's troubling South China Sea policy, Michael Richardson, Japan
Times (28-4-2011)
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8960), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét