hiệu quả là hành động thường xuyên và toàn cõi Serbia. Cách
hoạt động đó đã làm cả nước biết đến Otpor, và cả
nhãn hiệu "<em>kẻ thù số 1 của công chúng</em>" (public enemy
number 1) qua cách nhìn của chế độ.
Không lâu sau lần hành động tập thể đầu tiên của các nhà
hoạt động Otpor, chế độ phản ứng tàn bạo, mở đầu một
chiến dịch bắt bớ thanh niên vì tham gia vào các hoạt động
của Otpor, ủng hộ phong trào, hoặc ngay cả đeo huy hiệu của
Otpor – nắm tay trên phù hiệu hoặc in trên áo thung. Chỉ từ
tháng Giêng - tháng Chín 2000, <span class="underlined-text">hơn 2400
các nhà hoạt động Otpor bị bắt, một số bị đánh đập
nặng nề</span>.
Otpor phát triển một kế hoạch dự đoán, nhận thức và chế
ngự nỗi sợ gây ra từ phía chính quyền, và một chương trình
huấn luyện cho các nhà hoạt động có khả năng bị bắt. Với
phương pháp này, OTPOR đã thành công không chỉ trong việc kết
nạp thành viên mới qua sự đồng cảm với những thanh niên
bị bắt, mà còn lật ngược sự áp bức của chế độ - làm
những nhà hoạt động tự hào vì bị bắt.
Bí quyết của thành công: <span class="underlined-text">Đối mặt
với cường quyền và thắng nó</span>.
<h2>Về chế ngự nỗi sợ: đại tá Robert Helvey</h2>
Câu hỏi về sự sợ hãi được nêu lên. Và, tất nhiên, những
người trong OTPOR, như phần lớn những thanh niên, họ rất can
đảm. Nhưng làm thế nào để vượt qua những hiệu ứng của
sợ hãi? Vâng, đầu tiên ta không nên nói những người sợ là
hèn. Vì một khi ta đã định vị họ là hèn, sẽ xảy ra một
hiệu ứng trên não. Đúng, tôi là thằng hèn. Vì vậy, anh nói
với mọi người: sợ là bình thường và mọi người đều
trải qua sự sợ hãi. Và nếu anh nói với tôi rằng anh chưa
hề biết sợ, đầu tiên anh nói dối hoặc đầu óc anh có vấn
đề, không bình thường.
Vậy, sợ hãi là những gì xảy ra cho bạn một cách bản năng.
Vì là bản năng, bạn không thể bắt nó nghe theo mình, nó xảy
ra. Chân bạn lạnh và tại sao? Vì máu chảy ngược lại từ
ngoài vào phần giữa cơ thể. Cơ thể đang nói cho anh rằng nó
đang chuẩn bị để đối đầu. Dù anh có muốn hay không, cơ
thể của anh đang chuẩn bị cho một sự đối đầu.
Não của bạn bắt đầu đưa adrenaline khắp cơ thể để có
sức hơn. Bạn bắt đầu thở gấp và mạnh hơn để lấy thêm
oxygen vào cơ thể để cơ bắp có thể phát ra nhiều (lực)
hơn. Không ai mạnh hơn một bà mẹ đang bảo vệ con mình. Bà ta
lấy năng lượng và sức khỏe ở đâu? Cơ thể đã phục vụ
bà ta. Bà không tự tạo ra những việc này.
Những điều cơ bản này rất, rất có lợi. Nhưng đôi khi,
bản năng nói ta làm những điều có thể không có lợi cho cái
tốt chung. Cơ thể của ta, bản năng của ta, nói ta làm một
số điều khi đối mặt với đe dọa. Chạy hoặc đứng như
trời trồng. Thế này, ta không thể nói mọi người tới cuộc
biểu tình và lần đầu tiên họ nghe tiếng dùi cui là họ
chạy. Bạn không thể làm thế. Vì vậy ta phải nghĩ cách để
giúp mọi người vượt qua hậu quả tai hại của sợ hãi.
Một trong những cách là đừng đứng một mình. Nếu bạn muốn
một cuộc biểu tình, nếu bạn muốn hành động, tập hợp
mọi người lại, thật ra, để họ sát lại với nhau. Đôi khi,
âm thanh của phía bên kia – tiếng dùi cui, tiếng gậy gộc -
có thể gây nỗi sợ. Vì vậy bạn có thể khởi động mọi
người hô khẩu hiệu và gây nhiều tiếng động để có thể
đánh bạt được những tiếng động vang tới. Một việc nữa
là vị trí các biểu ngữ. Nếu bạn có bao giờ ở phía tầm
ngắm của súng ống, sẽ thấy rất khó chịu. Vì vậy tại sao
không để những biểu ngữ đàng trước đám động để những
người đứng sau không thấy được. Điều này làm phân giải
sự quan ngại của họ.
Và bạn phải tìm ra những việc làm để tránh sự chú ý vào
bản năng sợ hãi. Nếu bạn có rất nhiều điều phải làm,
nếu sự thành công của cuộc biểu tình phụ thuộc vào những
gì bạn làm, thì bạn nên làm thật nhiều để bảo đảm cuộc
biểu tình này sẽ thành công. Và bạn sẽ phân công việc cho
mọi người, biết đấy ."Anh kia, anh phụ trách hàng này đi
cho thẳng. Và đây là công việc thường trực của anh, luôn
để ý, đưa mọi người vào hàng". Và anh ta sẽ bận chú ý
vào việc đó. Bạn có những người canh chừng, biết đấy, ở
phía sườn, để xem cảnh sát có tới và báo động.
Bạn cần có người mang nước vì có thể sẽ ở đó cả ngày.
Và bạn phải bảo đảm, phải lâu lâu phát nước cho mọi
người. Đừng chờ người ta xin nước vì mọi người sẽ bị
khô nước do phấn chấn. Nếu chuyện đó xảy ra, cuộc biểu
tình sẽ thất bại. Vì vậy việc của bạn là làm như thế.
Bạn cũng phải có người lo cấp cứu. Bạn phải huấn luyện,
bạn phải đem những thứ này và lâu lâu phải kiểm tra. Đặc
biệt nếu trời nóng, sẽ có những người bất tỉnh, bạn sẽ
phải làm sao, biết không. Bạn cũng phải có người phụ trách
bảng khẩu hiệu – bảo đảm chúng ở một mức cao nhất
định. Không cao quá, không thấp quá, nhưng phải đúng tầm. Và
bạn sẽ nghĩ ra một tá việc rất quan trọng.
Và điều kế là bạn tập dợt mọi người để họ không
ngạc nhiên khi cảnh sát tới. Để họ không ngạc nhiên khi
thấy máu. Để họ không ngạc nhiên vì bất cứ chuyện gì.
Như Martin Luther King làm ngày xưa, biết không, ông đưa mọi
người tới nhà thờ và huấn luyện. Anh té xuống và bảo vệ
lấy đầu mình khi cảnh sát bắt đầu đánh anh như thế nào?
Vì nếu bạn không ngạc nhiên, khả năng mất phương hướng ít
xảy ra. Và đó là những gì xảy ra khi bạn huấn luyện lính
tráng. Huấn luyện tình huống thật nghĩa là họ sẽ không bỏ
hàng và chạy bỏ bạn và họ biết chính xác phải làm gì khi
ra trận. Biểu tình có thể xảy ra như vậy. Vì thế chúng ta
tiếp cận [vấn đề] như vậy.
<h2>Về sự đàn áp phong trào Otpor: Stanko Lazendic</h2>
Phương hướng của chúng tôi về đấu tranh không bạo lực là
tổ chức hoạt động và biểu diễn trên đường phố, nghĩa
là <span class="underlined-text">chọc cười và biếm nhạo chính
quyền</span>. Chúng tôi cũng phân phát tài liệu cổ động, tờ
rơi; dán khẩu hiệu trên tường với nội dung rõ ràng chỉ
trích chính quyền. Cảnh sát cố tô vẽ chúng tôi như tổ chức
khủng bố, tội ác, bạo loạn – như không đáng để ý.
Nhưng, cảnh sát càng đàn áp chúng tôi, bắt bớ chúng tôi vì
mặc áo thun Otpor, hoặc đeo huy hiệu Otpor, càng vô khả thi trong
việc họ tô vẽ chúng tôi như những kẻ xấu.
Lấy ví dụ, tôi bị bắt ở Backa Palanka vào tháng hai năm nay
vì dán khẩu hiệu của Otpor lên tường, với dòng chữ
"<em><strong>Otpor – vì tôi yêu Serbia</strong></em>". Ông thanh
tra phụ trách phòng hình sự hỏi cung tôi. Tôi hỏi ông rằng
tôi đã làm những hành động tội ác nào. Ông ta chỉ cúi
xuống. Vì vậy, họ không thể đối xử với tôi như với tên
tội phạm. Tôi không để cho họ mắng mỏ, vi phạm hoặc đánh
đập tôi ở sở cảnh sát. Tôi nhận thức rõ tội lỗi của
tôi chỉ là dán khẩu hiệu lên tường, và tại những chỗ
luật lệ cho phép. Chính lúc đó cảnh sát hiểu ra chúng tôi
sẽ không dùng biện pháp bạo lực, và chúng tôi chỉ đơn
thuần đưa ra những chính kiến của mình.
<h2>Về bị bắt lần đầu tiên: Srdjan Milivojevic</h2>
Lần đầu tiên tôi bị bắt là ngày 18/1, vào ban đêm, khi đang
dán khẩu hiệu trong thành phố. Lúc đó rất lạnh, nhiệt độ
khoảng âm 22 độ Celsius. Chúng tôi muốn dán những khẩu hiệu
nói rằng "Đấu tranh Năm Mới" khắp mọi nơi. Hai cảnh sát
tới gần tôi khoảng 4 giờ sáng. Họ thấy tôi dán khẩu hiệu
với 4 thanh niên khác. Đầu tiên họ giả bộ không thấy chúng
tôi và tôi có nói về họ rất dễ chịu và không bắt chúng
tôi vì những gì chúng tôi đang làm.
Tuy nhiên, khoảng 3 phút sau 1 xe cảnh sát đến. 5 cảnh sát
nhảy ra khỏi xe và người đầu tiên tới gần tôi và nói,
Srdjan "ông ta biết rõ tôi" anh làm gì vậy? Tôi không ngừng
những gì tôi đang làm và nói, tôi đang dán lên các biểu ngữ,
anh muốn làm với tôi không? Anh sẽ thấy phấn chấn sau khi dán
biểu ngữ của Otpor, anh sẽ không thấy sợ nữa. Anh ta nói, anh
sẽ phải đi theo tôi. Các thanh nhiên khác sợ và sửa soạn đi
theo anh ta. Tôi nói, "Xin lỗi, nhưng tôi không thể đi với anh
vì tôi còn rất nhiều biểu ngữ phải dán trong đêm nay, và
thật ra không có thì giờ đi theo anh". Và tôi tiếp tục công
việc của mình. Họ cùng tiến về tôi, nắm lấy tay, nói đi
theo chúng tôi, và họ ráng đẩy tôi vào trong xe cảnh sát. Tôi
nói tôi có thể đi bộ tới sở cảnh sát. Và khi họ không cho
phép, tôi hỏi có phải tôi bị bắt không. Họ nói tôi không
bị bắt, nhưng tôi phải đi với họ.
Sau đó tôi hỏi tại sao họ bắt tôi. Anh ta nói chúng tôi dán
những biểu ngữ với những từ ngữ không phù hợp, và ở
những chỗ không phù hợp, rằng chúng tôi phá rối sự an bình
và trật tự và chúng tôi làm mất lòng quần chúng. Sau đó tôi
hỏi tại sao anh ta cảm thấy phiền toái vì dòng chữ "Otpor,
tôi yêu Serbia", - và điều đó có nghĩa anh không yêu Serbia.
Anh cảnh sát nói nếu tôi trải qua một khoảng thời gian như
anh ta đã ở Kosovo chiến đấu với những tên khủng bố Albany,
tôi sẽ yêu đất nước này 10 lần hơn. "Đúng", tôi nói,
"nhưng tôi sẽ nghĩ Milosevic sẽ phải chịu trách nhiệm 20
lần hơn cho những luật lệ ngu xuẩn của mình và vì vậy
nhiều bạn bè của tôi phải chết, và chúng ta cũng phải mất
Kosovo."
Sau đó anh nói tôi phá rối an ninh và trật tự công cộng. Tôi
nói tôi không nghĩ những hoạt động của chúng tôi đánh thức
dân chúng Krusevac đêm đó. Anh nói tôi làm dân chúng phiền. Sau
đó anh rất lúng túng và đẩy tôi vào xe. Tôi chui vào xe và
cầm lấy hộp sơn và các tài liệu từ các đồng sự nghĩ
rằng vì là thành viên Otpor lớn tuổi nhất ở đây, tôi phải
chịu hậu quả cho những gì chúng tôi làm. Chúng tôi tới
đồn cảnh sát và ở đó tôi làm bối rối và chế diễu tay
cảnh sát trực ở đó. Hắn bối rối vì không thể hiểu một
số điều. Khi chúng tôi bắt đầu nói hắn hỏi Otpor là gì.
Và khi tôi nói "Trong trạng thái của những quan hệ chính trị
ngày nay", và hắn hỏi trạng thái là gì. Tôi nói cho hắn
biết. Và sau đó hắn đóng sổ sau khi ghi chép và nói "Này
nhãi, tao được đào tạo để bắt tội phạm ăn trộm máy hát
và cạy cửa ban đêm, không phải những kẻ biểu lộ tự do
các chính kiến". Rõ với tôi là chế độ bắt đầu tan rã
và chúng tôi đi đúng hướng để bồi cú cuối cùng.
<h2>Về việc bị bắt ở Kraljevo: Srjdan Milivojevic</h2>
Không lâu sau khi tôi bị bắt ở Kraljevo, họ đưa tôi vào 1 căn
phòng để thẩm vấn. Một công an chìm đi vào và hỏi tôi,
"Anh là Srdjan Milijovevic?" Tôi trả lời "Đúng, tôi là Srdjan
Milivojevic". Anh ta đứng dậy, chìa tay ra và nói, "Rất hân
hạnh được biết 1 người như anh". Tôi hỏi anh ta, "Để
làm gì? Tôi chỉ là người bình thường". Và anh ta nói với
tôi, "Mẹ tôi thuộc nằm lòng bài diễn văn của anh ở
Kraljevo, vợ và con tôi nhớ những phát biểu của anh trên TV,
và lúc nào cũng nhắc tới, và chính tôi rất mừng khi gặp anh.
Tôi không muốn hỏi cung anh vì tôi cảm thấy anh là người
trung thực và đấu tranh cho tự do và dân chủ. Tôi sẽ sung
sướng nếu anh có thể về bây giờ".
<h2>Về việc bị cáo buộc giết Bosko Perosevic, đồng chí của
Milosevic: Stanko Lazendic</h2>
Cảnh sát và truyền hình quốc gia phát lệnh bắt Milos (một
thành viên Otpor) và tôi cáo buộc chúng tôi tổ chức và là
đồng sự trong việc giết ông Perosevic. Chúng tôi không thể
tưởng tượng họ sẽ đi xa đến thế mà không thu thập chứng
cứ cáo buộc chúng tôi. Chúng tôi trở về từ Cộng hòa Srpska
(Phần thuộc Serbia của Bosnia) vào ngày 15 tháng Chín ngay trước
bầu cử. Chúng tôi trở lại để chứng minh với mọi người
rằng ngay cả họ có thể bắt và xử tội chúng tôi dựa trên
lệnh bắt, và ngay cả đánh đập và tra tấn chúng tôi, chúng
tôi sẵn sàng trở lại để chứng minh chúng tôi vô tội.
Khi được hỏi vụ xử tử có dính dáng gì tới Otpor, tôi trả
lời rằng người đó không quan hệ với Otpor. Anh ta chưa bao
giờ trong Otpor, và anh ta cũng không phải là thành viên Otpor.
Cảnh sát nói, "Vâng, nhưng chúng tôi tìm thấy các truyền
đơn của Otpor trong căn hộ của anh ta". Hầu như nhà nào cũng
có truyền đơn của Otpor, vì chúng tôi phát tán tài liệu cho
khách qua đường hoặc bỏ vào các thùng thư. Tôi hỏi họ nếu
tờ rơi có trong nhà anh ta chứng minh rằng anh ta hoạt động cho
Otpor? Đây là cách họ điều tra đấy hả? Nếu là như vậy,
"Thế thì", tôi nói với họ, "Các anh làm việc rất tốt
đấy".
Một lần nữa, họ nhìn xuống. Đặc biệt là, khi họ thả tôi
từ đồn cảnh sát trong ngày hôm đó, sau khi đã giữ tôi 18
tiếng, họ hỏi tôi: "Liệu chúng tôi có thể giữ công việc
hiện giờ nếu các anh lên nắm chính quyền không?"
<h2>Về cảnh sát: Stanko Lazendic</h2>
Bạn có thể thấy họ cũng không thỏa mãn. Dù vậy họ không
thể nói ra, vì họ sợ mất việc. Nhân viên cảnh sát tới
bắt tôi hỏi họ tới bắt tôi vì chuyện gì. Tôi nói rằng
họ, trong tất cả mọi người, phải biết đang bắt tôi vì
chuyện gì. Họ trả lời rằng không biết. Sau đó tôi nói vì
dán biểu ngữ lên tường. Họ nói không thể tin nổi đây là
lý do họ phải bắt tôi. Rồi một người nói nhỏ vào tai tôi:
"Tôi cũng không ưa gì Milosevic, nhưng tôi phải làm thế này
để giữ công việc". Tôi nói anh thực thi nhiệm vụ của
mình là tốt, nhưng nếu anh lấy gậy đánh đập tôi chỉ vì
tôi suy nghĩ khác, thì điều đó không đúng và không thể bỏ
qua.
<h2>Về sự sợ hãi và ảnh hưởng của những hoạt động từ
Otpor lên phụ huynh của các thành viên: Stanko Lazendic</h2>
Sự sợ hãi ảnh hưởng rất lớn tới nhiều người. Phải
mất nhiều thời gian để một người thoát khỏi sợ hãi, từ
chính bản thân, để quyết tâm, để nói "Đủ rồi … Tôi
không chịu nổi nữa … Tôi phải phát biểu ý kiến của mình
… Tôi phải nói lớn rằng mình không bằng lòng điều gì
đó". Phần lớn mọi người sẽ nói "Im nào – mày có công
ăn việc làm", hoặc chỉ hỏi mọi người tại sao họ không
phàn nàn, tại sao họ không nói gì ta sẽ gặp những câu trả
lời như "Tôi có việc làm, có con nhỏ, có này có kia". Có
nhiều lời biện hộ khác nhau, và tất cả chỉ vì sợ. Tin tôi
đi, hàng xóm thấy cảnh sát tới và phá cửa nhà lúc 3 giờ
sáng không phải là một cảnh tượng đẹp.
Không dễ dàng cho phụ huynh phải đối phó những chuyện này.
Con cái bị cho là "khủng bố", bị buộc tội những gì họ
không làm, và cảnh sát tới nhà hàng ngày chỉ vì con cái họ
biểu thị chính kiến theo kiểu khác. Những phụ huynh phải đi
làm và tiếp xúc với đồng nghiệp.
Mỗi chúng ta đều sống qua thời trẻ một cách tiêu cực. Có
một tuổi trẻ tiêu cực và tương lai mù mịt, chúng tôi không
có gì để mất. Chúng tôi có thể phản ứng và tham gia tạo
dựng tương lai riêng, thoát ra khỏi tình trạng này, hoặc đơn
giản "im lặng" đầu hàng, và giả bộ như chuyện này không
liên quan tới mình.
<h2>Về những rủi ro trong việc là thành viên Otpor: Stanko
Lajendic</h2>
Tôi biết những gì có thể xảy ra từ đầu, và những hậu
quả cho việc tôi nói lên ý kiến mình. Tôi ý thức rằng tôi
thuộc một tổ chức gọi-là "phi pháp" vì chúng tôi không
đăng ký. Tôi biết những gì tôi làm chinh quyền sẽ bực mình.
Vì vậy tôi biết mình có thể bị bắt, bị nhốt, xử tội và
đánh đập. Tôi sẵn sàng chấp nhận mọi thứ. Tôi tin những
gì tôi làm, và tôi đang làm đúng. Tôi biết mình không dùng
những cách "dơ bẩn" mà chính quyền đang dùng. Nhưng chưa
bao giờ tôi nghĩ tới chuyện dùng vũ khí và biểu lộ những
phàn nàn của mình vào chính phủ kiểu đó.
Khi mọi người bắt đầu gia nhập Otpor, thanh niên và lớn
tuổi hơn, tôi luôn nói với những người mà tôi có dịp:
"Các anh ở đây là chọn lựa cá nhân". Chúng tôi không
muốn ép buộc ai tới đây gia nhập, rồi sau này khi bị cảnh
sát bắt, các anh sẽ nói "Tôi không biết gì cả … Họ buộc
tôi làm thế". Chúng tôi không muốn điều đó xảy ra. Ai gia
nhập Otpor phải nhận thức về những rủi ro và hậu quả có
thể . Tôi nói thế, và họ đi theo. Họ biết có thể họ sẽ
mất việc sau này, và thân quyến họ cũng có thể mất việc .
Cùng lúc, họ biết nếu chúng ta chọn cách đúng đắn diễn
đạt niềm tin của mình, nếu chúng tôi cố làm nhiệm vụ của
mình, mà thuyết phục mọi người đi bầu, thì cái chính thể
này có thể bị lật đổ. Vào ngày 24 tháng Chín, chúng tôi
chứng mình điều đó có thể xảy ra.
<h2>Về các thành viên Otpor và bị chính quyền reo tiếng xấu:
Srdjan Milivojevic</h2>
Họ phần lớn đều trẻ, trung bình khoảng 20. Họ đều có
học thức, họ yêu nước. Anh không thể cáo buộc phản bội
đối với những người đã chiến đấu 4 năm trong các cuộc
chiến vô nghĩa của Slobodan Milosevic. Anh không thể nói người
ta là phản bội khi họ bảo vệ đất nước khi NATO đưa quân
vào, và biết sẽ thua trước khi xảy ra chiến sự - vì họ yêu
nước của họ. Anh không thể cáo buộc phản bội đối với
những thiếu nữ, 22 hay 23, muốn sống như những thiếu nữ
cùng độ tuổi ở các quốc gia khác, được đi du lịch với
passport Nam Tư mà không thấy xấu hổ vì mình từ Serbia. Họ
là những người biết rõ những gì họ muốn và sẽ phải làm
cách nào.
Cái đáng sợ nhất cho chính quyền là chúng tôi đã dùng biện
pháp phi bạo lực trong cuộc đấu tranh của mình. Và các
phương pháp rất đa dạng làm họ kinh ngạc. Những ý kiến
mới luôn tuôn ra và thanh niên là nguồn lực không bao giờ
cạn. Lúc nào cũng có ý kiến mới, mới và mới.
<h2>Về tác động với cảnh sát: Srdjan Milivojevic</h2>
Tôi tin rằng cảnh sát muốn biết có bao nhiêu người hoạt
động trong Otpor. Tôi để ý thấy mình bị theo dõi và điện
thoại bị nghe lén.
Một đôi lúc qua điện thoại, chúng tôi tuyên cáo sẽ làm
những thứ này vào 4 giờ sáng khi trời lạnh kinh khủng và
tất nhiên chúng tôi sẽ không tới. Tôi và bạn mình sẽ tới
chỗ đó để xem cảnh sát chặn đường, chúng tôi sẽ tới
chỗ khác và vẽ lên tường, nói rằng, "Các người chết
cóng vô ích. Chúng tôi ở đây tối qua".
Thế, khoảng một tá thanh niên tụ tập thật nhanh. Chúng tôi
chọn lựa hoạt động. Chúng tôi không muốn một tổ chức có
người đứng đầu. Tất cả các quyết định đều do thống
nhất. Chúng tôi lập kế hoạch cho tất cả các hoạt động
của mình. Chúng tôi làm theo kiểu mẫu của Otpor ở Belgrade,
của Otpor ở Novi Sad. Và tới tháng 11, chúng tôi quyết định
tái tổ chức phong trào Otpor toàn quốc để làm thành một tổ
chức nghiêm túc hơn, không có thang bậc, không có người đứng
đầu. Sẽ dễ dàng để mua chuộc, bắt hoặc thủ tiêu người
đứng đầu. Chúng tôi phải lập ra hàng trăm người đứng
đầu loại thấp.
Điều quan trọng nhất đối với dân chúng là chúng tôi không
tranh giành quyền lực, nhưng tranh đấu cho tự do của người
Serbian. Đây là điểm chính – không chỉ cho người Serbian, mà
cho mọi công dân của Serbia.
<h2>Về đường lối nghiêm ngặt với cảnh sát và với đám
đông dân chúng về vấn đề cảnh sát (Nhu thuật chính trị):
Srdja Popovic</h2>
Vâng, chúng tôi có một đường lối nghiêm ngặt đối với
cảnh sát và đám đông về vấn đề cảnh sát. Tới bây giờ -
như trong sách của Gene Sharp và những cuốn khác, có 3 cách để
làm cho đám đông tham gia chuyện của mình. Đầu tiên là
chuyển hóa (conversion), thứ nhì là thích hợp hóa (accommodation),
thứ 3 là bắt buộc (coercion). Như Milosevic bị bắt buộc trong
giai đoạn cuối.
Nhưng thường thì sự thương hại của dân chúng sẽ là động
lực mạnh mẽ để họ chuyển đổi. Có nguyên một chương
trong cuốn sách với tựa đề này, và nếu tôi nhớ không lầm,
việc "Trở thành nạn nhân" là một cách để chuyển hóa
một người. Và đó là những gì chúng tôi làm. Chúng tôi tạo
sự thương hại trong đám đông.
Chuyện bình thường khi một tay cảnh sát to lớn và xấu xa
bắt những thiếu nữ tuổi 17. Cũng bình thường sẽ tạo ra
[thương hại] trong những người là phụ huynh vì họ nhìn thấy
con cái mình trong những người hoạt động Otpor. Nhưng đối
với cảnh sát, chúng tôi cố tiếp cận họ 3 lần và lần thứ
3 thì có hiệu quả. Lần đầu tiên, chúng tôi tạo ra một
thông điệp. Chúng tôi có qua huấn luyện trong việc tạo ra
thông điệp. Thông điệp của chúng tôi là "Không có giao tranh
giữa cảnh sát và chúng tôi". Người khác đã dùng lầm cảnh
sát để chống lại sinh viên. Điều này không bình thường.
Không có lý do gì cảnh sát lại đi chiến đấu chống lại
tương lai của đất nước này – và chúng tôi lập lại và
lập lại điều này trong các hoạt động công cộng của mình.
Một ví dụ quan trọng là mùng 4 tháng Tư, khi chúng tôi tổ
chức một sự kiện ở Quảng Trường Sinh Viên (Students'
Square). Ngày 4/4 ở đây là "Ngày Sinh Viên" vì trong những
năm 1930, có một cuộc đụng chạm giữa sinh viên và cảnh sát
làm 2 sinh viên bị giết. Và ngày đó trở thành lễ cho sinh
viên ở đây. Vì vậy chúng tôi chọn ngày đó và nói: "lịch
sử sẽ không tái diễn" – đó là một trong những lời kêu
gọi của chúng tôi. "Chúng tôi không đánh nhau với cảnh
sát". Và những gì chúng tôi làm, chúng tôi chọn 10 thanh niên,
cột tay và bịt mắt họ, và họ đóng vai sinh viên. Họ quay
mặt vào tường và một thiếu nữ với thùng sơn đỏ biểu
tượng của máu – và trước mặt khán giả cũng như nhà báo.
Ở cái tường khác, một nhóm các người hoạt động của
chúng tôi trải những tờ giấy trắng, dính lên tường bằng
kim và viết những cái tên lên đó. Và những cái tên trên
giấy là tên của những cảnh sát đã chết một cách vô ích
trong cuộc chiến của Milosevic ở Croatia, Bosnia, Kosovo.
Và thông điệp chúng tôi muốn truyền tải là chúng tôi, cùng
với nhau, là nạn nhân của chế độ. Và không có lý do nào
để gây ra đối kháng giữa các nạn nhân với nhau. Một loại
nạn nhân trong đồng phục xanh, nạn nhân loại kia mặc quần
jeans xanh, nhưng không có lý do đổ máu giữa 2 khối . Vì vậy
chúng tôi được 4 hay 5 mục chính (headlines) trong thông tin với
thông điệp đó, và chúng tôi biết rằng đã tạo kết quả
trong giới cảnh sát.
Sau đó chúng tôi tổ chức diễu hành với phái nữ phía
trước, đem hoa trong ngày Cảnh sát Quốc gia. Chúng tôi tới
trạm cảnh sát. Họ dừng chúng tôi. Một tình huống vô cùng
ngu ngốc. Họ đứng đó, lực lượng đặc biệt, trong trang
phục ngụy trang, trông rất ngầu. Sau họ, cảnh sát trong đồn
ngó ra từ những cửa sổ và các cô gái thẩy hoa về phía họ
- và lần khác nữa.
Nhưng nói chung, thành quả lớn nhất là phương phát chúng tôi
dùng để làm dịu cảnh sát vì ngày 1 tháng 11, vào thứ Hai và
chúng tôi bắt đầu diễu hành qua Belgrade vì đã thỏa thuận
với DOS là để các thủ lĩnh của họ rời Belgrade và tới
vùng Kolubara đang có đình công của thợ mỏ. Đó là điểm
chính của toàn bộ câu chuyện. Và chúng tôi nhận vai trò cổ
động và thúc giục ở Belgrade. Thế là chúng tôi tổ chức
những cuộc diễu hành lớn trong 3 ngày bắt đầu khoảng vài
ngàn sinh viên càng ngày càng tăng kéo dài nhiều cây số cho
tới 40 000 người. Đấy là những gì chúng tôi làm. Mọi
người tham gia, và mọi người đều bày tỏ, và, ngày đầu là
23, ngày cuối cùng dài tới 29 cây số. Cuộc diễu hành kéo dài
bảy tiếng rưỡi. Chúng tôi được gì ngoại trừ làm kiệt
sức những người dẫn đầu khối người đó? Thành công là
khối người đó phải đi qua mọi nơi và mọi người phải
nhìn thấy được từ cửa sổ. Thí dụ, nếu bạn có 40 000
người cùng đồng lòng, trong 7 tiếng rưỡi – có nghĩa hơn 100
000 người chứng kiến trong 5 phút, 10 phút, nửa tiếng – và
cảm thấy hứng khởi.
Một ví dụ khác, vào ngày có đối kháng tại mỏ Kolubara,
cảnh sát được lệnh phải can thiệp, nhưng họ từ chối. Vì
vậy chúng ta phải đưa ra sự ủng hộ của sinh viên – hàng
ngàn người của chúng tôi bây giờ ủng hộ những người dũng
cảm đó đang làm nhiệm vụ của họ là bảo vệ nhân dân –
vì đó là nhiệm vụ của cảnh sát. Và chúng tôi dùng một
lời hô từ những trận đá banh – đội tuyển quốc gia Nam Tư
mặc đồng phục xanh, và họ rất nổi tiếng ở đây . Và có
lệ các cổ động viên bóng đá sẽ đồng thanh "Các bạn áo
xanh! Các bạn áo xanh! Các bạn áo xanh!" từ hàng ngàn cổ
họng. Việc đó làm giảm căng thẳng và đưa thông điệp vào
tư duy của họ thúc dục những người của chính chúng tôi và
đưa ra thông điệp, "Nào, nào, hãy gia nhập với chúng tôi".
Ngược lại là những cuộc biểu tình khi trước ở Serbia mà
không có hướng dẫn thích hợp, mọi người sẵn sàng đối
diện với cảnh sát, khiêu khích họ với những tiếng hú (như
chó) vì tiếng lóng của Serbia chỉ cảnh sát là chó. Và chuyện
này làm tăng độ căng thẳng, cũng đưa ra một thông điệp rõ
ràng rằng chúng ta là kẻ thù, và xung đột là cần thiết.
Vậy những gì chúng tôi làm bây giờ là cố vượt qua bộ
đồng phục và lay động họ ở đáy lòng, để nói rằng nào
các anh, chúng ta cùng nhau. Đây là đất nước của chúng ta.
Các anh là bộ phận cần thiết của đất nước này. Chả có
lý do gì để cứu vãn một tay độc tài thất bại – Chuyện
đó ngu xuẩn.
(Trích trong cuộc phỏng vấn với Steve York: Belgrade, 30 tháng
Mười một, 2000.)
Nguồn:
http://www.canvasopedia.org/legacy/content/serbian_case/otpor_fear.htm
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/9182), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét