thể đã ở vị thế tốt hơn hiện nay trong vấn đề Biển
Đông nếu như cách đây khoảng một thập niên, Việt Nam theo
đuổi một đường hướng ngoại giao khác.</strong></em>
<center><img
src="http://www.bayvut.com.au/sites/default/files/imagecache/story_460/story-images/aaa%20bien.jpg"
/></center>
<center><em>Biển hiền hòa nhưng cũng ngầm chứa bao đe dọa.
Tình hình hiện nay tại Biển Đông đang khiến nhiều người
quan ngại. (iStockphoto)</em></center>
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Ông Carl Thayer (Carlyle A.
Thayer) là giáo sư chính trị học tại Học viện Quốc phòng Úc
đồng thời là giáo sư Khoa Xã Hội học và Nhân văn tại Ðại
Học New South Wales.
Ông là chuyên gia Việt Nam học và là nhà nghiên cứu quân sự,
kiêm Giám đốc Diễn đàn Nghiên cứu Quốc Phòng Úc.
Giáo sư Carl Thayer là tác giả của rất nhiều tác phẩm và bài
viết nghiên cứu tình hình các quốc gia Châu Á-Thái Bình
Dương, đặc biệt là Việt Nam.
<img class="quoright" src="/misc/quoright.png"/> <br
class="quoteclear"></div></div>
Tình hình tại vùng Biển Đông trong thời gian gần đây đã
trở nên sôi động, đặc biệt từ ngày 26/5 khi các tàu hải
giám Trung Quốc phá hoại thiết bị của tàu thăm dò dầu khí
Việt Nam. Sự việc này diễn ra cách bờ biển Việt Nam 120 km
và cách đảo Hải Nam Trung Quốc khoảng 600 km.
Mới đây, tin cho biết hải quân Trung Quốc đã dùng súng uy
hiếp ngư dân Việt Nam hoạt động tại vùng biển thuộc quần
đảo Trường Sa của Việt Nam.
Phát ngôn viên hai nước đều đã lên tiếng khẳng định chủ
quyền tại những khu vực tranh chấp.
Những sự việc nghiêm trọng vừa qua đã trở thành đề tài
nóng bỏng được dư luận và giới truyền thông trong và ngoài
nước theo dõi sát sao và bình luận.
Bay Vút đã có cuộc phỏng vấn Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia
về Việt Nam, xung quanh vấn đề Biển Đông:
<em>Bay Vút: Thưa giáo sư, tại sao tình hình trong vùng Biển
Đông lại đột nhiên trở nên căng thẳng trong thời gian gần
đây?</em>
GS. Carl Thayer: "Trung Quốc đã thực hiện ba hành động khiến
tình hình Biển Đông trở nên căng thẳng".
"Hôm mùng Hai tháng Ba, các tàu tuần tiễu Trung Quốc ra lệnh
cho một tàu thăm dò địa chấn Philippines phải rời vùng biển
quanh khu vực 'bãi Cỏ Rong' (Reed Bank)".
"Trong tháng Năm, nhà cầm quyền địa phương Trung Quốc lại
đơn phương ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trong khu vực Biển
Đông. Lệnh này đã giúp ngư dân Trung Quốc ngày càng lấn
lướt khi họ tiến vào đánh bắt thủy sản trong các ngư
trường truyền thống của Việt Nam".
"Hôm 26/5 các tàu hải giám Trung Quốc tiến lại gần một tàu
thăm dò dầu khí của Tập đoàn Dầu khí Quốc giaViệt Nam (PVN)
và cố tình cắt đứt dây cáp chìm dùng để vẽ bản đồ khu
vực. Phía Trung Quốc cũng ra lệnh tàu Việt Nam phải rời khu
vực này. Những động thái này của Trung Quốc diễn ra sâu
trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Việt Nam và ở ngoài
khơi thành phố Nha Trang".
"Các hành động của Trung Quốc khiến Philippines và Việt Nam
phản đối
Trung Quốc phản ứng lại bằng cách tuyên bố nước này vẫn
chỉ thực hiện các thẩm quyền 'bình thường' của mình khi
'quản lý' vùng biển mà Trung Quốc cho là thuộc lãnh hải
của mình".
<em>Bay Vút: Thưa Giáo sư, liệu tình hình có thể tồn tệ hơn
hay không?</em>
GS. Carl Thayer: "Tình hình có thể tồi tệ hơn nếu Trung Quốc
tiếp tục hung hãn khẳng định chủ quyền bằng cách sử dụng
vũ lực chống lại các tàu thăm dò không có vũ trang. Cho tới
nay Trung Quốc vẫn sử dụng các tàu hải giám dân sự thay vì
dùng chiến hạm".
"Philippines hoặc Việt Nam có thể sẽ phái tàu bảo vệ đi
kèm các tàu của mình. Điều này sẽ khiến tình hình trở nên
phức tạp hơn".
<em>Bay Vút: Việt Nam phải làm gì để giải quyết tình hình
này?</em>
GS. Carl Thayer: "Việt Nam đã gởi kháng thư tới Đại Sứ quán
Trung Quốc.
Trước tiên Việt Nam phải tiếp tục phản đối các hành
động của Trung Quốc và công khai hóa vấn đề này. Đồng
thời, Việt Nam phải hối thúc Trung Quốc mở một cuộc họp
cấp cao với giới lãnh đạo Bắc Kinh để tìm phương cách
ngăn những vụ việc tương tự có thể tiếp tục xảy ra hoặc
ngăn chặn đừng để cuộc tranh chấp leo thang".
"Thứ nhì là Việt Nam phải tìm kiếm sự hậu thuẫn từ phía
Indonesia, chủ tịch hiện thời của ASEAN. Mục đích là để
quốc gia này lãnh đạo các thành viên ASEAN hình thành một lập
trường thống nhất đối với Trung Quốc trong những phiên họp
sắp diễn ra trong năm nay".
"Thứ ba là Việt Nam phải vận động những quốc gia hàng
hải khác như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Úc
để họ hậu thuẫn về mặt ngoại giao".
"Thứ tư là Việt Nam phải yêu cầu mở các cuộc hội đàm
với các quốc gia hàng hải thân hữu để bàn về vấn đề duy
trì chủ quyền đối với Vùng Đặc quyền Kinh tế của những
nước này".
"Thứ năm là Việt Nam phải cải thiện tàu bè để tạo
thuận lợi cho việc thông tin, liên lạc giữa các tàu thăm dò
dầu khí và các nhà chức trách trong lĩnh vực hải quân và
không quân. Mục đích của việc này nhằm hộ tống bằng tàu
tuần tra và yểm trợ bằng không quân cho các tàu dò tìm dầu
khí của Việt Nam nếu như những tàu này bị tàu hải giám
Trung Quốc đe dọa".
<em>Bay Vút: Việt Nam có thể được ASEAN giúp đỡ để giải
quyết tình hình hay không, thưa ông?</em>
GS. Carl Thayer: "Năm ngoái ASEAN và Trung Quốc đã xét duyệt
Nhóm Công tác Hỗn hợp (vốn là nhóm vẫn đang 'sống dở
chết dở') để thực thi bản 'Tuyên bố cách ứng xử của
các bên ở biển Đông giữa ASEAN và Trung Quốc' (DOC). Mặc dù
DOC đã được Trung Quốc và ASEAN ký hồi năm 2002, tuy nhiên văn
kiện này chưa bao giờ được thi hành. ASEAN đang hối thúc Trung
Quốc tạo thêm điều kiện để bản quy tắc hành xử có hiệu
lực hơn. Tất cả những vấn đề này vẫn không có tiến
triển và chỉ dậm chân tại chỗ".
"Việt Nam phải cùng với Philippines và những quốc gia duyên
hải khác hối thúc Trung Quốc thực hiện thêm các biện pháp
để vấn đề này tiến triển. Điều mà ASEAN có thể làm là
cố tìm ra được những động thái hành xử mà các bên liên
quan có thể chấp nhận được và đưa ra những biện pháp để
xây dựng niềm tin. Cuộc xung đột về lãnh thổ và chủ quyền
chỉ có thể được giải quyết bởi các quốc gia có liên quan
trực tiếp hoặc với sự đồng ý của những nước này và
nhờ quốc tế làm trọng tài phân xử".
<em>Bay Vút: Thế còn Hoa Kỳ thì sao? Việt Nam có thể được Hoa
Kỳ giúp đỡ trong vấn đề này chứ, thưa Giáo sư?</em>
GS. Carl Thayer: "Hoa Kỳ không theo phe nào trong vấn đề xung
đột chủ quyền lãnh thổ. Vì vậy, tôi cho là Hoa Kỳ sẽ
không trực tiếp can dự vào vấn đề song phương giữa Trung
Quốc với Việt Nam. Hoa Kỳ đã chính thức đề nghị góp tay
giải quyết cuộc tranh chấp. Tuy nhiên, phía Trung Quốc đã bác
bỏ đề nghị và xem đó như là sự can thiệp từ bên ngoài.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines đã lên tiếng kêu gọi các bên
hãy tự kiềm chế và giải quyết vấn đề một cách hòa
bình".
"Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quyền an toàn và tự do hàng hải trong
hải phận quốc tế. Tuy nhiên những hành động của Trung Quốc
không đe dọa những khu vực này. Hoa Kỳ cũng sẽ chống lại
bất kỳ nước nào khác muốn thiết lập quyền bá chủ tại
Biển Đông".
"Việt Nam không thể thực sự trông mong Hoa Kỳ giúp đỡ.
Việt Nam không phải là nước ký hiệp ước đồng minh với Hoa
Kỳ như là Philippines, cũng không phải là đối tác chiến
lược với Hoa Kỳ như Singapore. Mặc dù Việt Nam đã bắn
tiếng muốn đẩy mạnh công cuộc hợp tác quốc phòng với Hoa
Kỳ, tuy nhiên Hoa Kỳ quan ngại sẽ bị 'lừa phỉnh' trong
cuộc tranh chấp song phương giữa Việt Nam với Trung Quốc".
"Việt Nam đang phải trả giá vì đã nhượng bộ và chiều ý
Trung Quốc trong thời gian quá dài trong khi đó lại do dự và
miễn cưỡng trong việc phát triển mối quan hệ quốc phòng
với Hoa Kỳ. Nếu những mối quan hệ này đã được phát
triển từ khoảng một thập niên qua thì nay Việt Nam đã ở
vị trí tốt hơn để hợp tác với Hoa Kỳ trong vấn đề
này".
<em>Bay Vút: Thưa Giáo sư, trong trường hợp xấu nhất là bùng
nổ chiến tranh thì chính phủ Việt Nam sẽ trông cậy vào đâu
để tiến hành chiến tranh và để được giúp đỡ?</em>
GS. Carl Thayer: "Trong trường hợp đó thì trước tiên Việt Nam
chỉ có thể trông cậy vào chính mình để bảo vệ quyền lợi
của mình. Bên cạnh đó, ASEAN và cộng đồng quốc tế sẽ ngay
lập tức chú ý tới Biển Đông nếu bất kỳ cuộc xung đột
vũ trang nào xảy ra. Hai bên trong cuộc xung đột sẽ chịu áp
lực rất lớn để ngừng giao tranh. Nếu Trung Quốc sử dụng
vũ lực, uy tín nước này sẽ bị phương hại đồng thời ảnh
hưởng chính trị của Bắc Kinh sẽ bị suy giảm. Ngoài ra, các
quốc gia chính trong khu vực sẽ xích lại gần hơn với Hoa Kỳ
và các đồng minh của nước này".
<em>Bay Vút: Theo ông, người dân Việt Nam nghĩ gì về cách giải
quyết vấn đề Biển Đông và biên giới của chính phủ nước
này?</em>
GS. Carl Thayer: "Biển Đông là vấn đề rất nhạy cảm ở
Việt Nam. Kể từ cuối năm 2007, tinh thần dân tộc chống Trung
Quốc của người dân Việt Nam bùng phát khi Trung Quốc thành
lập huyện Tam Sa và về vấn đề khai thác bô xít. Trách nhiệm
hành chính của huyện Tam Sa này bao trùm các quần đảo Hoàng
Sa, Trường Sa và Trung Sa (Macclesfield Bank). Quyền lợi thương
mại của người dân và các ngành nghề ở Việt Nam liên quan
tới việc đánh bắt hải sản bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Một số bộ phận trong giới trí thức ủng hộ chủ trương cho
rằng chính phủ phải tỏ ra cứng rắn hơn trong việc đáp ứng
các đòi hỏi của Trung Quốc. Tinh thần chống Trung Quốc cũng
xuất hiện trong một số bộ phận của giới truyền thông và
các blogger. Tuy nhiên những việc làm của họ đã bị chính
quyền Việt Nam kiểm soát. Công luận nay rõ ràng đang tạo áp
lực và đòi chính quyền phải có lập trường cứng rắn hơn
đối với Trung Quốc".
<em>Bay Vút: Nhìn chung, người dân Việt Nam nghĩ gì về việc
chính phủ Việt Nam quan hệ với Trung Quốc?</em>
GS. Carl Thayer: "Việt Nam và Trung Quốc đã bình thường hóa
quan hệ hồi năm 1991. Từ đó tới nay chính phủ và Đảng
Cộng sản hai nước đã phát triển mối quan hệ sâu rộng.
Đường biên giới trên đất liền đã được phân định và
nay vùng biên giới hai nước đã biến đổi từ khu vực đối
đầu thành khu vực hợp tác. Công cuộc thương mại giữa biên
giới hai nước đã phát triển mạnh có lợi cho người tiêu
dùng Việt Nam. Vịnh Bắc Bộ đã được phân ranh và hai nước
đã hợp tác với nhau trong vấn đề ngư nghiệp. Chính phủ hai
nước tiếp tục tổ chức các cuộc thảo luận cấp chuyên gia
để bàn về vấn đề Vịnh Bắc Bộ và những nguyên tắc dàn
xếp những cuộc tranh chấp hàng hải. Từ xa xưa, người dân
Việt Nam đã nhận thức rằng Trung Quốc là quốc gia láng
giềng và dù muốn hay không thì họ vẫn phải chấp nhận thực
tế đó".
"Tuy nhiên hiện nay có một số vấn đề khiến nhiều người
lo ngại như mức thâm thủng thương mại giữa hai nước lên
tới 13 tỷ đô-la nghiêng về phía có lợi cho Trung Quốc, việc
Trung Quốc hiện đại hóa quân đội, việc công nhân Trung Quốc
nhập cư bất hợp pháp vào Việt Nam, việc đầu tư của Trung
Quốc ví dụ trong vấn đề bô xít và môi trường, hoặc việc
Trung Quốc xách nhiễu ngư dân người Việt ".
"Thật khó mà có thể khái quát hóa suy nghĩ của người dân
Việt về việc chính phủ nước này quan hệ với Trung Quốc.
Lý do là vì ở Việt Nam không có các cuộc thăm dò công luận,
truyền thông bị kiểm duyêt và những cuộc biểu tình chống
Trung Quốc bị ngăn cấm".
"Tuy nhiên, rõ ràng là một bộ phận lớn trong
giới có học và những người hoạt động trong các ngành nghề
liên quan tới đánh bắt hải sản muốn thấy chính phủ cương
quyết hơn trong việc đối phó với Trung Quốc. Một số người
trong hàng ngũ trí thức ở Việt Nam muốn hải quân Việt Nam
được tăng cường thêm sức mạnh để có thể bảo vệ chủ
quyền. Chính phủ Việt Nam đã phần nào đáp ứng đòi hỏi
của người dân qua việc cho phép giới truyền thông loan tải
thêm thông tin về quan hệ với Trung Quốc. Tuy nhiên quan hệ
giữa hai nước cần phải được giải quyết một cách khéo
léo theo phương cách ngoại giao và đừng để bị ảnh hưởng
bởi những xúc cảm nhất thời".
<em>Bay Vút: Xin cám ơn Giáo sư Carl Thayer</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8992), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét