nghiệp mũi nhọn với những tham vọng rất lớn nhưng nay đang
phải đối mặt với những thách thức sinh tử
Điện tử là ngành đứng thứ 5 trong số những mặt hàng có
kim ngạch xuất khẩu cao. Từ năm 2007 đến nay, kim ngạch xuất
khẩu hàng điện tử của Việt Nam tăng cao, năm 2010 đạt 3,59
tỉ USD, tăng 39,4% so với năm trước. Dự kiến kim ngạch xuất
khẩu điện tử năm nay đạt mức 4 tỉ USD nhưng nhìn một cách
tổng quan, ngành công nghiệp một thời được coi là mũi nhọn
này đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng.
<h2>Công nghệ lạc hậu 10-20 năm</h2>
Nghiên cứu mới nhất của Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế
Trung ương (CIEM) cho thấy tính đến nay, cả nước có hơn 10.000
doanh nghiệp (DN) điện tử, kể cả DN thương mại.
Theo bà Nguyễn Minh Thảo, Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực
cạnh tranh CIEM, hàng điện tử của Việt Nam đã xuất khẩu
sang 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Vai trò chủ đạo trong xuất
khẩu hàng điện tử là DN có vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) chiếm hơn 90%. Đa số DN điện tử nhập khẩu linh
kiện, trong đó có DN nhập khẩu 100% linh kiện và nguyên vật
liệu từ nước ngoài.
Tỉ lệ nội địa hóa, nếu có, trong một sản phẩm điện tử
như tivi, máy nghe nhạc… xuất khẩu chỉ là thùng các tông và
xốp. Nguyên nhân khiến các DN trong nước không tham gia được
trong chuỗi giá trị xuất khẩu vì quy mô DN nhỏ, luôn phải
đối mặt với áp lực về vốn, trình độ công nghệ lạc
hậu nên khó cạnh tranh.
<center><img
src="http://nld.vcmedia.vn/Images/Uploaded/Share/2011/05/31/12-chot.jpg"
/></center>
<center><em>Sau khi Sony ngưng sản xuất tại Việt Nam, cửa hàng
giới thiệu sản phẩm của Sony toàn hàng ngoại. Ảnh: HỒNG
THÚY</em></center>
Theo ông Đỗ Quang Hùng, Chủ tịch Hiệp hội DN Điện tử Việt
Nam, nếu chỉ tính riêng DN lắp ráp, Việt Nam có gần 500 DN.
Công nghệ của ngành điện tử Việt Nam lạc hậu 10-20 năm so
với khu vực và thế giới. Do vậy, chỉ có DN FDI mới tham gia
được vào xuất khẩu và được lợi từ các ưu đãi nhờ các
hiệp định thương mại. Trong tổng kim ngạch xuất khẩu gần
3,6 tỉ USD năm 2010, các DN trong nước chỉ chiếm chưa đến 100
triệu USD, còn lại là giá trị của các DN FDI.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng đây là vấn đề rất
đáng suy nghĩ vì ngành điện tử đã có thời kỳ được xác
định là ngành công nghiệp mũi nhọn với những tham vọng rất
lớn. Nhưng kết quả cho thấy ngành này hoàn toàn phụ thuộc
vào DN FDI, còn DN trong nước rất yếu và đang lần lượt biến
mất dần.
<h2>Gia công + lắp ráp</h2>
Theo CIEM, mặt hàng điện tử xuất khẩu của Việt Nam chủ
yếu gồm máy in, linh kiện điện tử như bo mạch, ram máy tính,
linh phụ kiện máy in… Một vài năm trở lại đây, hướng đi
mới là xuất khẩu thành phẩm với thị trường chủ đạo là
Nhật Bản, Trung Quốc, Đông Á, ASEAN, Mỹ và châu Âu. Kim ngạch
xuất khẩu tăng nhưng năng lực cạnh tranh lại rất thấp, giá
trị gia tăng trong sản phẩm chiếm chưa đến 17%, thể hiện ở
hoạt động gia công và lắp ráp.
Trong đợt điều chỉnh tỉ giá hơn 9% từ tháng 2 vừa qua, các
DN điện tử Việt Nam hầu như rất ít bị ảnh hưởng đến
doanh thu vì phần lớn chỉ hoạt động lắp ráp, nguyên liệu
và thị trường đều do công ty mẹ thực hiện.
Ông Đỗ Quang Hùng nhận xét: Ngành điện tử Việt Nam đang ở
đáy của chuỗi giá trị. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu năm sau
cao hơn năm trước nhưng không hề có chỗ đứng trong ASEAN. Ví
dụ năm 2007, Singapore xuất khẩu 71 tỉ USD, Malaysia xuất 62 tỉ
USD, Thái Lan xuất 43 tỉ USD, Philippines xuất 37 tỉ USD…, trong
khi kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam chưa đến 2 tỉ USD. Đây
là ngành đòi hỏi đầu tư vốn lớn nhưng lợi nhuận đạt
được rất thấp. Muốn nâng cao sức cạnh tranh, cần tăng giá
trị gia tăng trong các sản phẩm, nếu không sẽ không thoát
khỏi lắp ráp, gia công.
Nhiều chuyên gia còn cho rằng hiện tượng nhiều DN sản xuất,
lắp ráp hàng điện tử, kể cả DN FDI, gần đây thi nhau thu
hẹp sản xuất, chuyển hướng sang nhập khẩu hàng nguyên
chiếc để bán là những dấu hiệu đáng lo ngại. Nếu không
có chính sách phù hợp kịp thời, nguy cơ phá sản ngành công
nghiệp điện tử, vốn đã quá yếu kém, là điều khó tránh
khỏi.
<div class="special_quote"><h2>Phải có ngành công nghiệp phụ
trợ</h2>
Ông Vũ Dương Ngọc Duy, Phó Tổng Giám đốc Công ty JVC Việt
Nam, cho biết thời điểm này rất cần Nhà nước có nghiên
cứu bài bản về các ngành công nghiệp phụ trợ, trong đó có
ngành điện tử. Trước đây khi các hãng điện tử Nhật Bản
(Sony, JVC, Panasonic...) đầu tư vào Thái Lan, Malaysia, Indonesia,
Singapore… cũng giống như họ đầu tư vào Việt Nam. Ban đầu,
họ cũng chỉ đầu tư xây dựng các nhà máy lắp ráp nhưng sau
đó các nước này đã nhanh chóng hình thành và phát triển
ngành công nghiệp phụ trợ để cung cấp linh kiện cho các nhà
máy. Trong khi ở Việt Nam lại không có ngành công nghiệp phụ
trợ, phần lớn linh kiện đều phải nhập, kể cả linh kiện
đơn giản như điện trở, tụ điện, dây dẫn…
Cũng theo ông Duy, hiện một số hãng điện tử nước ngoài
đang dần rút khỏi Việt Nam, nhưng không vì thế mà buông xuôi
ngành công nghiệp này. Ngược lại cần nhanh chóng bắt tay làm
lại, có định hướng rõ ràng. Nếu chúng ta có ngành phụ trợ
đủ sức cung cấp linh kiện thì các hãng điện tử nước
ngoài sẽ thấy có lợi và sẽ quay lại; DN điện tử trong
nước cũng không phải nhập khẩu linh kiện về lắp ráp như
lâu nay. Kế đến là phải đào tạo nguồn nhân lực đủ mạnh
cho ngành điện tử. Nhà nước phải xúc tiến đầu tư, có
chính sách hỗ trợ về vốn, thuế, đất đai…
N.Hải</div>
Phương Anh
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8979), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét