Suốt 1-2 tuần, sau phiên toà sơ thẩm xét xử tiến sĩ Cù Huy
Hà Vũ, dư luận trong xã hội cũng như trên truyền thông bỗng
bùng phát với hàng trăm bài - hoàn toàn bất lợi cho đảng CS -
nhưng rồi cũng tạm lắng xuống. Một trong những bài làm cả
hệ thống chính trí điếng lặng đi, mất phản ứng, chính là
bài của GS Ngô Bảo Châu.
Mọi người chờ phiên phúc thẩm coi thử mức độ phi nghĩa,
tiểu nhân, còn có thể leo cao tới đâu.
Báo "lề phải" như chết lặng - sau cả tháng tịt ngòi –
bỗng tung ra một bài được chuẩn bị rất kỹ về mọi mặt:
Độ dài, nơi công bố, thời điểm đăng, và cân nhắc kỹ từ
văn phong, lập luận, minh hoạ… đến nội dung.
Cái nhan đề không úp mở <a
href="http://www.cand.com.vn/vi-VN/binhluan/2011/5/148932.cand">Về sự
ngộ nhận của Giáo sư Ngô Bảo Châu</a> đủ để thiên hạ
thấy: Bài này phê phán đích danh và trực diện một con người
đang được đảng CSVN ra sức chèo kéo, vuốt ve và tâng bốc.
Trên 20 triệu học sinh, sinh viên coi GS Ngô Bảo Châu như thần
tượng. Nếu bài báo này thành công thì chỉ riêng nó cũng đủ
phủ định hàng trăm bài lên án phiên toà và bênh vực TS Cù
Huy Hà Vũ lưu hành trước đó.
Một nhà toán học thành danh, một vị giáo sư "tam quốc"
(Pháp, Mỹ, Việt) bị một tác giả giấu tên (bút danh: Quý
Thanh) phê là "ngộ nhận" chẳng lẽ không đau?.
GS Châu bị phê nặng nề chỉ vì đã công bố một bài ở blog
riêng, vẻn vẹn 296 chữ, hơn nữa, chỉ sau 2 tuần ông đã rút
nó lại. Điều này chứng tỏ bài viết của GS Châu (nhan đề:
<a href="C:\Users\Huan Cong Nguyen\AppData\Local\Temp\Theo Thichhoctoan">Về
sự sợ hãi</a>) đã chạm vào tử huyệt của cả một hệ
thống chính trị, khiến cơ quan bảo vệ chế độ không sao
nhịn nhục lâu hơn nữa, phải bật miệng cãi lại - bất chấp
phải chê trách một người mà chế độ đang hết sức mua
chuộc bằng vinh danh và đãi ngộ.
Liệu phản ứng gay gắt này đã bắt nguồn không ngẫu hứng,
từ một cấp không thấp?
Các câu hỏi tất nhiên: Vị GS đã nói gì và gây hiệu ứng ra
sao mà khiến ông trở thành đối tượng bị phê phán (?). Và
nội dung, cách thức phê phán là gì (?). Qua đó, phẩm chất
người viết và nơi đăng đã bộc lộ như thế nào? Kết quả
ra sao... v.v… là những điều người viết cố làm rõ trong bài
này và bài tiếp theo.
<h2>GS Ngô Bảo Châu đã nói gì và cần hiểu ra sao?</h2>
Là nhà toán học, GS Châu có lối hành văn cô đọng, xúc tích.
Dưới đây, là nguyên văn 3 câu mở đầu rất ngắn gọn và
rất đủ ý, lấy từ bài Về sự sợ hãi của ông:
<em>a- Tôi vốn không đặc biệt hâm mộ ông Cù Huy Hà Vũ. </em>
<em>b- Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính
thuyết phục đặc biệt.</em>
<em>c- Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình
như một con người không tầm thường.</em>
Trong 3 câu rất ngắn này, câu nào tác giả cũng dùng chữ
"không":
- <em>không</em> đặc biệt hâm mộ;
- <em>không thấy</em> có tính thuyết phục đặc biệt; và
- <em>không</em> tầm thường.
Chính vì mấy chữ không đó mà nhiều người đã hiểu chưa
thấu ý tác giả, tưởng rằng tác giả chưa coi trọng đủ
mức việc làm của TS Cù Huy Hà Vũ, nên đã để lại những
comments không thuận chiều.
<h3>Thế nào là "không đặc biệt hâm mộ"? </h3>
Tiếng Việt, nếu ai muốn thể hiện rằng: Tôi hâm mộ ông X,
nhưng hâm mộ chưa tới mức "đặc biệt", thì nên viết
thế nào cho ngắn gọn và xúc tích (như văn phong toán học)?
Có lẽ, cứ viết như GS Châu là… tuyệt. Có quý vị độc
giả nào có thể viết ngắn gọn hơn thế không (?) xin cứ thử
viết ra để mọi người khâm phục về trình độ tiếng mẹ
đẻ.
Ra thế! Nếu nói gọn lỏn "không hâm mộ" thì đó là sự
khẳng định: "không hâm mộ". Nhưng nói "không đặc biệt
hâm mộ" thì ý lại khác hẳn.
- Cũng cách viết ấy, ông đánh giá "lý lẽ" của nhà dân
chủ là "thuyết phục", dù chưa thuyết phục ở mức
"đặc biệt". Chẳng sao cả, chính TS Cỳ Huy Hà Vũ cũng
không định sáng tạo lý luận, mà cũng chẳng muốn lý lẽ
nhiều (qua đơn kiện và trả lời phỏng vấn ở đài, báo), mà
chỉ nói toạc ra những vi phạm dân chủ, tự do, nhân quyền...
từ phía đảng CS. Và ông thiên về dùng ngôn (lời) và ngữ
(chữ) để trực tiếp chống các vi phạm đó. Trước những sai
phạm sờ sờ thì việc lên tiếng phản đối ngay tắp lự nên
được coi là cần thiết hơn cái chuyện nêu lý lẽ.
Một người bình thường, nếu được hỏi rằng: Hiến pháp ghi
rõ: dân có quyền biểu tình, vậy mà thủ tướng lại ký nghị
định "cấm đi khiếu kiện quá 5 người"… Thế là đúng
hay sai… thì ngay một học sinh cấp II cũng trả lời được,
chẳng cần phải lý lẽ "đầy mình". Nói khác, khoảng 75
hay 80 triệu dân Việt thấy sờ sờ cái nghị định do ông thủ
thướng Nguyễn Tấn Dũng ký là sai trái (tới mức vi hiến),
nhưng số người dám lên tiếng lại quá ít (có vài vị nói xa
xôi trên báo lề phải), còn dám kiện đích danh ông Dũng về
tội vi hiến thì cho đến nay, vẫn chỉ duy nhất có MỘT.
- Chính là những lên tiếng công khai, những hành động bằng
ngôn ngữ của TS Hà Vũ là cơ sở để GS Châu đánh giá ông là
"một con người không tầm thường", gồm cả lời lẽ và
thái độ của TS Hà Vũ ở phiên sơ thẩm.
<h3>Thế nào là con người không tầm thường?</h3>
Muốn biết vị GS quan niệm thế nào là "không tầm thường"
chúng ta cứ đọc tiếp đoạn dưới do chính ông viết ra.
- Đó là ông ví TS Hà Vũ với 3 nhân vật phi thường - thậm
chí là huyền thoại - từ cổ chí kim, từ Tây sang Đông… trong
lịch sử nhân loại.
- Đó là con người được GS Châu coi là đã tự đặt ra một
sứ mệnh cho cả đời mình và bằng mọi cách hoàn thành nó,
bất chấp khủng bố, bất chấp phải đối đầu với số
phận;
- Đó là con người ở vị trí bị cáo mà vẫn sừng sững,
hiên ngang, trầm tĩnh, đĩnh đạc… khiến chánh án phải sợ
hãi.
Trời hỡi! nếu chỉ là mức "không tầm thường" mà một
con người đã trở thành cao cả như vậy, thì có lẽ chúng ta
cần suy thêm thâm ý của GS Châu khi ông viết: "hâm mộ, dù
chưa tới mức đặc biệt" và "lý lẽ thuyết phục dù chưa
tới mức đặc biệt"… Nó là thế nào?
<h3>Và không phải chỉ cá nhân chánh án sợ hãi </h3>
Giấy trắng mực đen, bài của GS Châu nhận định ông
chánh án hoặc là cẩu thả, hoặc là sợ hãi, khi ông này
điều hành phiên toà. Nhưng đọc cái đầu bài chỉ có 4 chữ
gọn lỏn (Về sự sợ hãi) thì rõ ràng vị GS nhấn mạnh tới
"sợ hãi" hơn là "cẩu thả". Nếu chỉ vì "cẩu thả"
(xử ẩu cho xong chuyện) thì vấn đề chưa nặng lắm. Đảng CS
có thể tìm một chánh án khác, có cách làm việc thận trọng
và trách nhiệm hơn – trong phiên phúc thẩm. Nhưng nếu do sợ
hãi (vì đuối lý, vì phi nghĩa, vì bất chính) thì sẽ chẳng
chọn được ai làm chánh án… Chúng ta nên biết rằng mọi vị
chánh án ở VN, khi điều khiển phiên toà đều được phép
"nhân danh nước CHXHCNVN…". Thế thì, lần này, vị chánh án
cũng nhân danh như vậy mà… sợ hãi.
Một hệ thống cai trị đồ sộ và cường bạo đến vậy,
với những tuyệt chiêu khiến mấy chục triệu cá nhân suốt
mấy chục năm phải sợ hãi đến vậy…; mà nay - với sự
chính xác toán học – GS Châu khẳng định rằng nó đang sợ
hãi một cá nhân.
Thế thì, làm gì mà chẳng đau điếng đến mức lặng đi cả
tháng trời?.
Thế thì… dẫu có cho cả Bộ CT ngồi ghế chánh án phúc thẩm
phỏng có hơn gì?.
Nhiều bạn trẻ bực mình vì tưởng rằng GS Châu đánh giá
chưa đủ cao TS Hà Vũ (thể hiện ở những comments khi họ đọc
bài của GS). Tôi, cổ lai hy, không dám nghĩ vậy.
<h2>Nhất quán</h2>
Nếu chỉ chuyên tâm vào khoa học, GS Ngô Bảo Châu vẫn là nhân
vật có cống hiến lớn. Người ta vẫn gọi ông bằng những
danh xưng đầy kính trọng: nhà khoa học, học giả, bác học…
Nhưng để được coi là trí thức, thì nhà khoa học (hay văn
nghệ sĩ) còn phải quan tâm đến sự tiến bộ xã hội, phải
phản biện công khai những gì đang cản trở sự tiến bộ đó.
Phan Chu Trinh, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Trần Đức Thảo,
Nguyễn Mạnh Tường, Nguyễn Hữu Đang, Trần Dần… rồi Hoàng
Tuỵ, Phan Đình Diệu, Nguyễn Thanh Giang, Hà Sỹ Phu, Nguyễn Huệ
Chi, Chu Hảo… v.v. đều là những trí thức xứng đáng của
đất nước.
Và nay là Ngô Bảo Châu và Cù Huy Hà Vũ. Dù một người được
o bế, một người đang hứng đòn thù, nhưng giữa hai con
người này, nhất định có sự cảm thông, tương kính và mến
phục lẫn nhau. Cái lý ở đời nó thế.
Nên nhớ rằng những danh từ mới trong Xã hội học hay Chính
trị học thời cận-hiện đại, chúng ta thường mượn từ
tiếng Tàu (họ chuyển ngữ từ phương Tây trước chúng ta).
Nhưng từ "trí thức" là của riêng Việt Nam, nó được
dịch trực tiếp từ tiếng Pháp, Nga, xuất hiện đầu thế kỷ
XX mà các đại từ điển quốc tế ngay trước đó chưa kịp
đưa vào. Mong rằng nhiều nhà khoa học, nhiều văn nghệ sĩ
chân chính ở VN trở thành trí thức. Muốn vậy, thời nào cũng
thế, điều kiện tiên quyết là họ phải khắc phục được
nỗi sợ bị trả thù, đàn áp.
Nhưng ở đây, đang nói về GS Ngô Bảo Châu.
- Ngay khi đảng CS vừa mới công nhận ông là GS của VN (như
một ân huệ và để tranh thủ), ông vẫn chính thức ký tên
phản đối khai thác bauxite, chẳng cần biết đảng sẽ đối
xử tiếp với ông ra sao.
- Khi ông Lê Doãn Hợp, uỷ viên trung ương đảng, bộ trưởng
TT & TT đặt ra "lề phải", "lề trái" cho báo chí và
truyền thông trong nước; và doạ dẫm, cảnh báo các nhà báo VN
rằng phải theo "lề phải" mới đảm bảo an toàn. Ngô Bảo
Châu nói thằng: Đi theo lề là việc của những con cừu, không
phải của con người tự do. Chỉ 15 từ, đủ phản biện tình
trạng báo chí VN không có tự do, đảng CS muốn biến nhà báo
thành đàn cừu.
- Và lần này, thái độ của ông vẫn kịp thời, cương trực
và nhất quán khi nói về TS Cù Huy Hà Vũ.
(còn tiếp)
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8864), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét