mang tên Cù Huy Hà Vũ, những giấc mơ xuống đường nhân ngày
04/04/2011 đã vụt bay đi. Khát vọng dân chủ là nhu cầu thiêng
liêng và tất yếu. Nhưng người ta không thể thành công chỉ
bởi những giấc mơ, mặc dù họ có quyền mơ ước.
Ồn ào náo nhiệt trên mạng Internet là hàng trăm lời kêu gọi,
quảng bá cách mạng hoa Lài, hoa Sen, và cả hoa… Trống đồng.
Nhiều người còn quả quyết rằng ngày 04/04/2011 sẽ là ngày
khai tử Đảng Cộng Sản Việt Nam, bắt đầu từ cuộc biểu
tình của dân chúng đòi trả tự do cho tiến sĩ luật Cù Huy Hà
Vũ.
Giấc mơ chính đáng của người Việt chưa thành hiện thực,
vì nó chưa hội đủ yếu tố cần thiết để cấu thành một
cuộc cách mạng. Trên thực tế cách mạng Dân chủ thành công
ở bất kỳ đâu, đều có nguyên do và gồm nhiều yếu tố tác
động, không phải cứ muốn là được. Và có lẽ, tư duy cách
mạng, đúng hơn là tư duy về đích đến của cách mạng Dân
chủ trong thế kỷ XXI phải có điều gì đó chuyên nghiệp hơn,
hoàn mỹ hơn những thế kỷ trước. Nếu không phải vậy thì
con người đang dậm chân tại chỗ, chứ không phải là họ
đang tiến về phía trước.
Nhiều người không tìm hiểu sâu sắc, cứ nghĩ Bắc Phi và
Trung Đông giống Việt Nam, tại sao họ làm cách mạng được
còn chúng ta thì không? Họ khác Việt Nam nhiều lắm, dù mang
tiếng là một khu vực khắt khe về văn hóa và tôn giáo nhất
hành tinh, nhưng các nước Ả Rập đều có nền dân trí cao hơn
Việt Nam rất nhiều. Lấy ví dụ Ai Cập, ngoài việc họ đại
diện cho một trong những nền văn minh sớm nhất thế giới,
đất nước của họ còn hình thành hệ thống đa đảng từ
những năm 1907 đến năm 1920. Cho dù khi đó người Anh còn đang
đô hộ Ai Cập, và trước đó họ vẫn phải phụ thuộc vào
đế quốc Ottoman.
Kể từ khi tuyên bố độc lập năm 1922, nhất là giai đoạn
từ năm 1977 đến nay, Ai Cập đã có một hệ thống đa đảng
khá phong phú, trước khi cách mạng hoa Lài nổ ra, họ đang có
tới 24 đảng chính trị song hành. Đó là các đảng: Quốc gia
tiến bộ đoàn viên, Đảng xã hội Ả rập Ai Cập, Đảng lao
động, Umma đảng, Young Ai Cập đảng, Nasserist đảng vv…
Ở tại các nước Ả Rập khác, ví dụ Tusnia cũng có hàng
chục đảng đối lập như: Đảng nhân dân thống nhất, Đảng
dân chủ xã hội chủ nghĩa, Đảng đoàn viên liên minh dân
chủ, Đảng tự do, Đảng xanh vv.., những quốc gia khác như
Yemen, Libya, Bahrain, Jordani… đều là những nước đa đảng.
Tuy nhiên, một vài những nhà độc tài cầm quyền tại một
số nước khu vực Ả Rập (Bắc Phi và Trung đông) đã dùng
thủ đoạn và sức mạnh vũ lực để thâu tóm quyền lực,
khiến các đảng phái khác khó có cơ hội tham gia điều hành
đất nước, điểm này họ có nét giống Việt Nam ở góc độ
độc tài. Nhưng dù gì đi chăng nữa, họ vẫn là các nước Đa
nguyên - đa đảng.
Một khi hiến pháp của một quốc gia cho phép đa đảng, tức
là cơ hội hoạt động công khai của các đảng phái chính trị
là như nhau, việc đảng nào vượt qua sự cạnh tranh gay gắt
nhưng lành mạnh, chiếm được lòng dân, dùng trí tuệ và sức
lực để khẳng định mình trên vũ đài chính trị là do chính
họ. Yếu tố tiên quyết cho việc bình đẳng về chính trị
đó, ở Việt Nam chưa có, tương lai nhà cầm quyền cũng vẫn
siết chặt chế độ độc đảng nắm quyền như hiện nay.
Một thông tin được phổ biến rộng rãi trên mạng Internet về
việc tại Ai Cập có anh kỹ sư máy tính tên là Wael Ghonim lập
ra trang Web: "We Are All Khaled Said", rồi dùng nó kêu gọi
người dân xuống đường làm cách mạng, thế là cách mạng
nổ ra. Người ta quên mất vai trò to lớn không gì có thể thay
thế được, đó là các thế lực chính trị của các đảng
phái đối lập đứng đằng sau lãnh đạo cách mạng Ai Cập,
bắt đầu từ ngày 25/01/2011. Quan trọng nhất phải kể đến
là vị trí của Esraa Abdel Fatah, người đồng sáng lập tổ
chức có tên là "Phong trào thanh niên 6/4", tổ chức này
đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ huy cuộc biểu tình từ
khi mở màn đến lúc hạ bệ xong nhà độc tài. Người ta cũng
không nhắc đến một điều rằng Ghonim là một nhân viên cao
cấp của Google tại Dubai, và năm 2010 anh đã là Trưởng phòng
Marketing của Google tại Trung Đông - Bắc Phi, có trụ sở tại
UAE văn phòng của Google tại Dubai Internet City. Ghonim có vợ là
một người Mỹ và đã có hai con…
Có thể khẳng định chắc chắn là Ghonim hoạt động không
đơn độc, và nếu chỉ với hành động lập ra một trang Web
của Ghonim sẽ không có cuộc cách mạng nào nổ ra tại Ai Cập,
bất luận đàm là nó có thành công hay không. Nếu ai đó nói
đến cách mạng, nói đến xuống đường mà quên khâu tổ
chức, khâu chỉ đạo, thì quả là người đó vô cùng ấu trĩ
về cách mạng. Việt Nam cũng không là một ngoại lệ, chúng ta
chưa có một "Ghonim" Việt Nam, nhưng nếu chỉ có vậy cách
mạng vẫn còn rất xa. Chưa nói đến việc nhà cầm quyền
Việt Nam hiện nay đang đóng chặt các trang Web chính trị đối
lập, nếu chúng được lập ra trong nước.
Internet có lẽ chỉ là công cụ hoạt động hữu ích trong thời
buổi số hóa và Internet hóa toàn cầu. Còn vấn đề cách mạng
vẫn phải do các tổ chức đấu tranh công khai hoặc bí mật
điều hành. Ở Việt Nam chưa có đa đảng, duy nhất có Khối
8406 thì cũng là "<em>có mà không – Không mà có</em>" vì
không thể có sự chỉ đạo thống nhất từ trên xuống dưới.
Đó là vì họ bị công an khủng bố, bắt bớ, cầm tù, canh
gác chặt chẽ. Họ không thể kết nối, gặp gỡ, họp bàn
để đề ra chương trình hành động. Ngoài Ban điều hành tự
hình thành, 118 người đầu tiên "ký tên" ủng hộ theo cách:
Nhóm của Linh mục Nguyễn Văn Lý tự chọn đề cử khiếm
diện. Nếu nói về cá nhân xin tham gia Khối 8406 có lẽ chỉ có
người viết bài này, anh Vi Đức Hồi ở Lạng Sơn (đang bị
án tù 8 năm tội tuyên truyền chống nhà nước) và sinh viên
Nguyễn Tiến Nam (Yên Bái) là có đơn xin gia nhập và có văn
bản tiếp nhận mà thôi. Tất cả các trường hợp nói mình là
thành viên Khối 8406 khác đều là tự ghi nhận, nói rằng có
thì có, bảo là không thì không. Âu cũng là vì hoàn cảnh chứ
không vì điều gì khác hơn…
Cần nhìn vào một thực tế là lực lượng đối lập với
Đảng Cộng Sản Việt Nam trong nước, chỉ mới ở dạng tiềm
năng là chính. Một số đảng phái ở hải ngoại có công khai
hoặc bí mật đưa người về nước đấu tranh ôn hòa, đó là
cố gắng của họ, nhưng có thể thấy là họ có rất nhiều
hạn chế: Những người từ nước ngoài về khó nắm được
tình hình thực tế, không quen môi trường, không nhiều mối
quan hệ quen biết, chưa tạo được nhiều tín nhiệm của
những người xung quanh. Có lẽ họ nên hoạt động theo cách
hoàn toàn bí mật để tiếp cận và xây dựng phong trào là
hợp lý nhất.
Như vậy ngoài yếu tố dân trí của ta (Việt Nam) còn thấp,
nhân dân chỉ mới lờ mờ nhận ra là phải có điều gì đó
thay đổi, nhưng chưa có một đảng phái nào có đủ sức mạnh
để tạo "lực hấp dẫn" đưa nhân dân vào quỹ đạo, vào
nề nếp. Vì không được nhà nước cho phép công khai và độc
lập hoạt động, nên Việt Nam cần có ít nhất một xã hội
dân sự ngầm đủ mạnh, từ đó kết hợp với các đảng phái
tổ chức đấu tranh chính trị, khởi động một cuộc cách
mạng.
Như người ta thường nói "có bột mới gột nên hồ", cần
phải có "bột" trong tay đã, thì ta mới có món "hồ"
được. Ở Bắc Phi, Trung đông người ta có hạ tầng chính
trị đa đảng tốt, hoặc ít nhất là có. Nhưng Việt Nam chưa
có, vậy so sánh hoặc tưởng tượng Việt Nam giống như thế
giới Ả Rập là một suy nghĩ hoàn toàn nông nổi. Ước mơ
của ai đó không mạnh về tiền, không có thế lực về chính
trị, muốn dùng Internet để điều khiển cả thế giới người
Việt, là một ước mơ không bao giờ thành hiện thực.
Thế giới Ả Rập có các nhà độc tài, nhưng ở cấp độ
nhẹ hơn, tiến bộ hơn Việt Nam, do vậy tháo gỡ nó sẽ dễ
dàng hơn. Mô hình chính trị "Xã hội chủ nghĩa" ở Việt
Nam là loại Độc tài đặc biệt, như chiếc "Boong-ke" bằng
thép, không giống chiếc "lô cốt" bê tông của Ai Cập.
Muốn vô hiệu nó cần phải dùng nhiều cách, nhiều phương
pháp và phải có đủ sức mạnh, đủ thời gian…
"Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và
lấp biển, quyết chí ắt làm nên". Câu nói này của Hồ Chí
Minh hay nhưng không sát với thực tiễn. Trên thực tế có
những công việc vượt quá khả năng của con người thì họ
không bao giờ làm nổi (ví dụ thay đổi vũ trụ chẳng hạn).
Nhưng chuyện thay đổi một thể chế chính trị cầm quyền là
điều trong tầm tay của nhân dân một nước, không thể nói là
không làm được. Tần Thủy Hoàng và bao triều đại Phong kiến
tàn bạo dã man là thế, nó sẵn sàng "tru di cửu tộc" một
người làm phản, nhưng rồi nó vẫn bị lật đổ như thường.
Vậy chế độ Độc tài buộc phải sụp đổ chỉ còn là vấn
đề thời gian, có lẽ cùng với nỗ lực tranh đấu của toàn
dân, chất "xúc tác" mạnh nhất để cho chế độ Độc tài
mau sụp đổ chính là căn bệnh tham nhũng. Tham nhũng trầm
trọng kéo dài sẽ làm quỵ ngã nền kinh tế, khi đã bị lâm
vào khủng hoảng kinh tế toàn diện thì cái "chân đất sét"
của anh chàng khổng lồ "Xã hội chủ nghĩa" sẽ hoàn toàn
bị ngâm trong nước, đó là ngày tàn của chế độ.
Việc Việt Nam sẽ có dân chủ đa nguyên đa đảng là điều
sẽ đến, vì điều đó nằm trong khả năng và quyền hạn
người Việt. Nhưng nó cần phải có lộ trình, lộ trình đó
dài hay ngắn phụ thuộc nhiều vào sự nỗ lực vận động
của chính mỗi công dân Việt Nam, Tương lai của người Viêt
Nam sẽ do toàn dân Việt Nam quyết định, không ai có thể làm
thay cho họ.
Chặng đường còn xa, nhưng không cất bước thì sẽ không bao
giờ đến.Phải bắt đầu từ đâu? Có lẽ nên bắt đầu từ
khâu tư tưởng. Phải chăng đó là tư tưởng cách mạng? Không
hẳn! Đó chính là "Tư tưởng Công dân"trước đã. Phải
làm sao cho người dân từ thành thị đến nông thôn, từ bậc
thức giả đến anh phụ Hồ, biết giũ bỏ thân phận Thần
dân, Thảo dân, "mặc" lấy chiếc áo Công dân cho mình. Chỉ
khi người dân ý thức được quyền lực Công dân chân chính
của mình, thì họ mới tạo cho mình sự tự tin của người
chủ đất nước, họ mới biết rõ mình cần phải làm những
gì và làm như thế nào để khẳng định quyền lực ấy...
Một cuộc chuyển mình từ Độc tài sang Dân chủ hoàn hảo
không chỉ là một cuộc cách mạng thay đổi thể chế, "hạ
bệ một nhà Độc tài" - Đó mới chỉ là một nửa chặng
đường - Vì Đa đảng chưa đồng nghĩa là đã hết Độc tài:
Xã hội Ả Rập, Trung Quốc, Myanmar, Campuchia và ngay cả một
số nước Châu Âu hiện nay, đã cho thấy điều đó…
Mô hình nhà nước "kiến trúc Dân chủ và cấu trúc Công
lý" từ thấp đến cao của xã hội có dân chủ sau cách
mạng, phải do Xã hội công dân (Xã hội dân sự) quyết định.
Chỉ có Xã hội dân sự mạnh, mới có đủ quyền năng chặn
đứng mầm mống của thế hệ Độc tài mới (đôi khi còn nguy
hiểm hơn cả chế độ Độc tài cũ). Mà muốn có Xã hội dân
sự đó, thì mỗi người dân phải thực sự có dân trí Công
dân (dân trí Công dân không bắt buộc bao gồm trình độ học
vấn, kiến thức chuyên môn, chuyên ngành). Điều này mới đảm
bảo rằng: Sau cách mạng chắc chắn sẽ mở ra một chân trời
mới cho đất nước. Có lẽ đó mới là đích đến cuối cùng
của mô hình cách mạng Dân chủ trong thế kỷ XXI, và Việt Nam
không nên là ngoại lệ.
Người Việt sẽ không học theo cách rập khuôn các cuộc cách
mạng Dân chủ ở Đông Âu, Bắc Phi, hay bất cứ nơi nào khác.
Nên chăng họ chỉ học hỏi những tinh hoa nhân văn cách mạng
và kiến thức tổ chức cách mạng, chứ không đi sao chép máy
móc những gì mà người khác đã làm. Đặc biệt là không thể
có thứ "cách mạng Domino" thụ động, nhờ hiệu ứng dây
chuyền. Vì dây chuyền đó nếu thành, phải là kết quả của
sự sắp xếp các quân cờ giống nhau. Nhưng chính trị cách
mạng không thể là một ván cờ Domino. Bởi dù tương đồng
về địa lý, văn hóa và lịch sử đến mấy, thì vẫn không
bao giờ có các quốc gia nào lại gần giống nhau hoàn toàn như
những quân cờ Domino.
Lê Nguyên Hồng
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8542), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét