dối hàng triệu khán giả bạn xem chương trình "Người xây
tổ ấm", khi tự nhận mình là nhân vật "Lượm" trong câu
chuyện buồn thảm mà cô tự nghĩ ra. Sự việc này đem đến
cho những người quan tâm hai cảm giác trái ngược: hài hước
và bực mình, điều này nằm ngoài mong muốn của Ban biên tập
chương trình Người xây tổ ấm, một chương trình mà ngay cái
tên đã cho thấy sự nghiêm túc và tình yêu thương.
Sự việc mất đi vẻ hài hước và trở nên nghiêm trọng khi
Cơ quan an ninh văn hóa (A25) vào cuộc và đang tiến hành điều
tra, sắp tới đây sẽ có kết luận điều tra, chúng ta sẽ
được biết việc làm của "Lượm" có phạm tội hay không
và nếu có thì phạm tội gì? Song cho dù kết quả điều tra
như thế nào đi nữa, bài học cho chúng ta thấy rõ là không
được đùa với pháp luật.
Là người công tác trong ngành luật, tôi xin phân tích các yếu
tố pháp lý của vụ việc, chia sẻ với bạn đọc các quy
định pháp luật có liên quan.
<h2>"Thôi rồi Lượm ơi"</h2>
"Lượm" tên thật ngoài đời là Trần Thị Thùy Dương trú
tại số 4, kiệt 16 đường Chế Lan Viên, phường Trường An,
thành phố Huế. Chị Dương đã tìm hiểu và viết bài tham gia
cuộc thi "Viết về mối tình đầu của tôi" do trang báo
điện tử tintuconline phối hợp cùng NXB Dân Trí tổ chức. Sau
khi báo tintuconline đăng bài "<em>Tình đời bất hạnh của cô
bé bụi đời</em>" do chị Dương viết về nhân vật tên
Lượm, chị Dương nhận được lời mời tham gia chương trình
Người xây tổ ấm. Trong suốt quá trình này, chị Dương luôn
nhận mình tên Lượm, chính là nhân vật trong bài viết.
Nhân vật Lượm trong câu chuyện của chị Dương có mảnh đời
xấu xố đến nỗi không khỏi khiến bạn đọc phải bật lên
tiếng than... Lượm khi sinh ra bị bỏ rơi, được một người
đàn bà ăn xin "lượm" được, bà gọi cháu tên Lượm. Hai
bà cháu lang thang ăn xin kiếm sống qua ngày. Bà cụ chết,
Lượm lam lũ sống một mình với lời dặn dò của bà: sống
làm một người tử tế. Trong một dịp Lượm được một
người đàn ông ra tay giúp đỡ thoát khỏi một hoàn cảnh khó
khăn, và rồi người này đã đẩy Lượm vào một hoàn cảnh
khó khăn hơn bằng việc lừa tình Lượm rồi bỏ đi để lại
Lượm với đứa con trong bụng. Để nuôi con Lượm đã phải
bán thân, bán ma túy kiếm tiền. Khi chẳng có gì để bán nữa,
Lượm tham dự cuộc thi "Viết về mối tình đầu của tôi"
những mong kiếm tiền chữa bệnh cho con…
Sau khi chương trình Người xây tổ ấm được phát sóng về
nhân vật Lượm, bà con nơi chị Dương cư trú đã phản ứng.
Bà con nhận ra cô Lượm trên truyền hình chính là cô gái Trần
Thị Thùy Dương gần nhà. Theo đó, chị Dương có cha mẹ đều
còn sống chứ không hề mồ côi và bị bỏ rơi. Chị Dương có
gia đình riêng, có chồng, con và nhà riêng chứ không phải là
không nơi nương tựa. Chị Dương được học hành và có nghề
nghiệp đàng hoàng, hoàn toàn không có việc chị Dương làm gái
bán dâm hay bị bắt vì bán ma túy. Cuộc đời của chị Dương
không hề bất hạnh như câu chuyện về Lượm.
Sau khi xem chương trình, nhiều cá nhân và tổ chức gửi tiền
ủng hộ Lượm. Chị Dương đã nhận được số tiền khoảng
10 triệu và đã cố gắng hoàn trả lại cho người ủng hộ.
<h2>Theo quan điểm của luật sư</h2>
Việc làm của chị Dương đã vi phạm vào Điều 258 Bộ luật
hình sự.
<div class="special_quote"><strong>Điều 258.</strong> Tội lợi dụng
các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước,
quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân
1. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo
chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội
và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà
nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân, thì
bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc
phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.
2. Phạm tội trong trường hợp nghiêm trọng thì bị phạt tù
từ hai năm đến bảy năm.</div>
Lưu ý, đây không phải là tội danh trong Chương về các tội
xâm phạm An ninh quốc gia, Điều 258 nằm tại Chương XX. Các
tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính.
Về quyền tự do báo chí của công dân, pháp luật Việt Nam đã
quy định rõ:
<div class="special_quote"><strong>Hiến pháp 1992: Điều 69.</strong>
Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí; có quyền
được thông tin;
<strong>Luật báo chí 1990: Điều 2.</strong> Không ai được lạm
dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo
chí để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tập thể và công
dân.
<strong>Điều 3.</strong> Các loại hình báo chí (được sửa
đổi năm 1999)
Báo chí nói trong Luật này là báo chí Việt Nam, bao gồm: báo in
(báo, tạp chí, bản tin thời sự, bản tin thông tấn), báo nói
(chương trình phát thanh), báo hình (chương trình truyền hình,
chương trình nghe - nhìn thời sự được thực hiện bằng các
phương tiện kỹ thuật khác nhau), báo điện tử (được thực
hiện trên mạng thông tin máy tính) bằng tiếng Việt, tiếng
các dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài".
<strong>Điều 4.</strong> Quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn
luận trên báo chí của công dân.
Công dân có quyền: Tiếp xúc, cung cấp thông tin cho cơ quan báo
chí và nhà báo; gửi tin, bài, ảnh và tác phẩm khác cho báo
chí mà không chịu sự kiểm duyệt của tổ chức, cá nhân nào
và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông
tin;</div>
Việc chị Dương có bài viết tham dự cuộc thi "viết về
mối tình đầu của tôi" của báo tintuconline, sẽ không có
vấn đề gì kể cả khi chị hư cấu và tự nhận mình là nhân
vật Lượm. Bởi tôn chỉ mục đích của cuộc thi không cần
phải viết sự thật, mà cần viết hay. Việc chị nói dối
mình chính là Lượm chỉ vi phạm mặt đạo đức con người.
Chương trình "Người xây tổ ấm" có tôn chỉ mục đích rõ
ràng, đó là nêu lên những gương điển hình tiêu biểu đáng
khâm phục để ghi danh, hoặc nêu các cảnh đời éo le cần sự
giúp đỡ. Theo đó các thông tin chị Dương cung cấp phải là
sự thật, không được hư cấu và đặc biệt không được
giả dối.
Chương trình Người xây tổ ấm là kết quả của việc thực
hiện quyền tự do báo chí của công dân. Chị Dương được
mời tham gia chương trình cũng là kết quả của việc thực
hiện quyền tự do báo chí. Việc chị Dương đồng ý hay từ
chối đều là thực hiện quyền tự do báo chí của mình.
Song chị Dương đã lợi dụng quyền tự do báo chí của mình
để cung cấp thông tin giả dối cho báo chí, lừa dối những
người làm chương trình, lừa dối khán giả truyền hình. Mục
đích của chị Dương có thể là làm vì tò mò, thích thú
được lên truyền hình, nhưng rõ ràng là có sự xem thường
pháp luật.
Hành vi của chị Dương đã xâm phạm tới quyền và lợi ích
hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
Chương trình "Người xây tổ ấm" thuộc Đài truyền hình
Việt Nam VTV, việc làm của chị Dương đã làm mất đi uy tín,
thương hiệu của nhà đài.
Đối với tổ chức, cá nhân, sau khi trương trình được phát
sóng, nhiều tổ chức, cá nhân đã đóng góp tiền ủng hộ
Lượm, cho dù chị Dương có hoàn trả lại toàn bộ số tiền
được ủng hộ thì những người này vẫn bị xúc phạm, tổn
thương và thiệt hại cả về vật chất lẫn tinh thần.
Đặc biệt bạn xem truyền hình khi xem chương trình "Người
xây tổ ấm", những tưởng được cung cấp thông tin người
thật việc thật, họ đã bị lừa dối, họ đã bị xâm phạm
vào quyền được cung cấp thông tin trung thực.
Hành vi của chị Dương là đã lợi dụng quyền tự do báo chí
của mình, cung cấp thông tin giả dối, xâm phạm tới quyền,
lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân. Do vậy
đã vi phạm vào Điều 258 Bộ luật hình sự như đã nêu trên.
<h2>"Người mất đi tổ ấm"</h2>
Chị Dương đã dành nhiều thời gian và tâm trí để nghĩ
nhiều về một con người xấu xố giả tưởng tên Lượm, và
sự thực chị Dương đang trở thành một con người xấu xố.
Cuộc sống của chị Dương hiện tại chính là kết quả của
những điều chị thường xuyên suy nghĩ đến – những cảnh
đời bất hạnh. Thay vì nghĩ những điều tích cực, làm những
việc có ích, chị lại dành tâm lực cho những điều nhảm
nhí, xấu xí. Hiện tại tổ ấm gia đình của chị bị xáo
trộn, bản thân chị đang sống trong hoang mang, đó chính là hệ
quả từ những việc làm không đúng đắn, coi thường pháp
luật của chị.
Qua vụ việc này chúng ta thấy rằng không khi nào được đùa
với pháp luật.
Luật sư Ngô Ngọc Trai
<a href="http://www.hongbach.vn/">Công ty luật hợp danh Hồng Bách và
Cộng sự</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8338), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét