gia khá nhiều các diễn đàn khác nhau, từ tào lao chém gió cho
đến nghiêm túc học thuật. Mình phát hiện ra một điều rằng
bây giờ người ta thường không tuân thủ các quy tắc chuẩn
chính tả nữa, mà có xu hướng phá cách hóa ngôn ngữ viết.
Kỳ thực mà nói thì mình không ủng hộ lắm việc viết sai
chính tả. Nhiều khi đang đọc một bài viết hay, hấp dẫn mà
gặp phải một lỗi chính tả không đáng có khiến cho mình cau
mày khó chịu. Giống như đang nhai miếng cơm tám mà nhá phải
sạn vậy. Hơn nữa, một bài viết sai nhiều lỗi chính tả sẽ
là một chỉ dẫn để người đọc đánh giá rằng người
viết là một người thiếu nghiêm túc, thiếu kiến thức,
thiếu sự tôn trọng người khác. Sau cùng, bạn sẽ không bao
giờ được coi là một người yêu nước nếu ngay cả ngôn
ngữ mẹ đẻ bạn còn thiếu tôn trọng.
Đến đây ắt sẽ có bạn phản bác rằng: "<em>Dào ôi, chơi
forum chứ có phải là viết báo cáo cuối năm đâu mà phải quan
trọng chính tả với chính teo.</em>" Ý của bạn không hoàn toàn
sai. Khi ta chơi forum nghĩa là ta đang sống trong một thế giới
ảo, do đó ta có quyền rũ bỏ mọi nguyên tắc khô cứng hàng
ngày đã khiến ta chán ngấy. Nhưng ngay cả trên một thế giới
ảo, bạn cũng không thể có được sự tôn trọng nếu bạn
không tuân thủ những quy tắc tối thiểu về văn hóa viết.
Nếu bạn hoàn toàn không quan tâm đến việc mình có cần nhận
được sự tôn trọng của mọi người trên thế giới ảo hay
không, thì tốt thôi, bạn có thể dừng đọc tại đây. Bài
viết này không nhắm đến những đối tượng như bạn. Ngược
lại, nếu bạn quan tâm đến việc mình sẽ bị/được đánh
giá như thế nào trên một sân chơi ảo, bạn Minh khuyên bạn
nên đọc tiếp.
Thế nào mới là viết đúng chính tả? Bạn Minh tin là sẽ
chẳng khó khăn gì để các bạn có thể tìm được trên mạng
những tài liệu mô phạm việc này. Ví dụ, các bạn có thể
tham khảo <a
href="http://www.bachkhoatoanthu.gov.vn/newsdetail.aspx?param=1507Z3JvdXBpZD0wMTA1JnBhcmVudGdyb3VwPSZpZD0zMw==">tại
đây</a>.
Viết đúng chính tả có khó không? Khó mà dễ, dễ mà khó. Khó
vì các quy tắc chính tả quy định từ cách bỏ dấu, cách
viết hoa các danh từ riêng, cách viết tên riêng nước ngoài,
cách viết chữ số trong câu, cách sử dụng nguyên âm phụ âm
sao cho chính xác... Thoạt tiên xem ra rất khó nhớ. Dễ là vì
nếu bạn chịu khó thực hiện một cách nghiêm túc thì chỉ
trong một thời gian ngắn bạn sẽ nắm được hết tất cả
các quy tắc đó.
Tất nhiên rằng, khi viết bài trên các forum nó không giống
với việc viết các báo cáo khoa học, hay những bài chính luận
lê thê trong đó người ta xăm soi cả từng con dấu. Ở đây
chúng ta có thể thoải mái phá cách đi một chút để tạo
điểm nhấn, tạo phong cách riêng, tạo hiệu ứng đặc biệt
cho bài viết. Bạn Minh ủng hộ việc này. Tuy nhiên cần phân
biệt rõ ràng giữa sai chính tả một cách <span
class="underlined-text">CÓ DỤNG Ý</span> và sai chính tả một cách
<span class="underlined-text">VÔ Ý</span>. Lấy thí dụ, một số
người hay dùng cụm từ " nhà ní nuận" để chỉ những kẻ
đã văn dốt võ dát còn thích viết theo kiểu hàn lâm học
thuật. Dĩ nhiên trong từ điển Việt Nam không hề có từ "ní
nuận" mà chỉ có "lý luận", và cách dùng từ đó là sai chính
tả. Tuy nhiên, khi đặt trong một văn cảnh hợp lý, nó lại là
một phong vị khá hay, khiến người đọc vỗ đùi đánh
"đét".Hiển nhiên đây là một cách sai CÓ DỤNG Ý. Ngược
lại, khi có người viết rằng: "Anh ấy là một tay chém gió
suất sắc" thì sao? Trong từ điển không có từ "suất sắc" mà
chỉ có "xuất sắc". Cách viết kia cũng là sai, nhưng không gây
cho ta cảm giác gì thú vị mà chỉ khiến ta khó chịu. Vậy rõ
ràng rằng đây là sai chính tả VÔ Ý, và không đáng hoan
nghênh.
Dạo gần đây, bạn Minh thấy rằng trong ngôn ngữ viết truyền
thống có một cuộc xâm thực nho nhỏ của ngôn ngữ hiện
đại, tạm gọi là ngôn ngữ thời @, ngôn ngữ 9x. Trong đó các
bạn trẻ có nhiều cách sáng tạo rất độc đáo, rất hay, và
mang đậm phong cách cá nhân. Nhưng xem vào đó là một số cách
viết không đâu vào đâu và dễ gây phản cảm. Bạn Minh xin
không nêu ra ví dụ ở đây vì nó đã quá quen thuộc với mọi
người rồi, chúng ta có thể bắt gặp nó ở bất cứ một
diễn đàn tuổi tin nào. Vậy có nên khuyến khích các cuộc
cải cách về ngôn ngữ này không? Theo bạn Minh, chúng ta nên
khuyến khích những sự phá cách để tạo ra cái mới, cũng như
ủng hộ việc khẳng định cái "tôi" của người viết. Song
cái gì thì cái, quá đà thì sẽ không hay. Thêm vào đó, một
số bạn trẻ còn thử nghiệm các cuộc phát minh về ngôn ngữ
một cách vô tội vạ. Như vậy là một điều rất không nên.
Cùng là một cách viết lạ mắt, độc đáo, nhưng sao có
người thì viết hay, viết ấn tượng đến vậy? Mà người kia
thì viết sao kệch cỡm, thô thiển và nhàm chán đến thế? Đó
là hậu quả của sự bắt chước thiếu chọn lọc và thiếu
suy nghĩ. Bạn Minh nhớ rằng trong cổ học tinh hoa có câu
chuyện, rằng nàng Tây Thi nước Việt nổi tiếng xinh đẹp.
Nàng đẹp đến nỗi khi nàng đau bụng, mặt mày nhăn nhó mà
vẫn đẹp mê hồn. Có cô gái nọ dung mạo cũng không đến
nỗi xấu xí, nhưng lại muốn bắt chước cái đẹp của Tây
Thi, khi đau bụng thì cố gắng nhăn nhó sao cho giống. Nhưng tai
hại thay, khi nàng nhăn nhó trông không những không đẹp mà còn
vô cùng dị hợm, người ta trông thấy đều phải chạy. Đó
cũng là bài học cho những người bắt chước mà không suy nghĩ
vậy. Các bạn nên nhớ, đừng bao giờ biến mình thành con cừu
Dolly ngay cả trên một thế giới ảo!
Ngôn ngữ, suy cho cùng, chỉ là thỏa thuận trong một cộng
đồng người. Do đó nó cũng mang tính chất ước lệ. Nó không
phải là tiên đề như 1+ 1= 2. Một cái sai nhưng được đại
đa số chấp nhận thì nghiễm nhiên lại trở thành đúng. Lộng
giả thành chân là thế. Lấy ví dụ, hiện nay đa số người ta
dùng từ "Cứu cánh" để chỉ nghĩa gần như "cứu rỗi", nhưng
nghĩa đích thực của nó lại là "mục đích". Hay từ "tai vách
mạch dừng" bây giờ lại được viết thành "tai vách mạch
rừng" v.v... Cái đó là không thể tránh khỏi. Từ đó suy ra,
những gì được đại đa số chấp nhận và sử dụng như một
sự thực hiển nhiên thì về lâu về dài chắc chắn sẽ
được công nhận một cách chính thức. Có khi chỉ khoảng đôi
chục năm nữa thôi, người ta sẽ tìm thấy trong bộ từ điển
Tiếng Việt của Giáo sư Minh mèo xuất hiện từ "Muỗi đốt
inox" hay từ "vãi+sth" thì sao? Rất có thể. Nhưng dù như vậy,
có nên cổ xúy cho các cuộc thử nghiệm bừa bãi về ngôn ngữ
như hiện nay không?
Bạn Minh cho rằng, Tiếng Việt mà chúng ta đang sử dụng không
phải là cái gì mà ngày hôm trước ngày hôm sau đã nhảy xổ
ra ngay được, mà nó là kết quả của quá trình vun đắp và
xây dựng qua nhiều thế hệ mà thành. Nó đã có từ cách đây
hàng ngàn năm, hoặc chí ít, cũng trên ba trăm năm kể từ lúc
linh mục Alexadre Rhodes viết ra quyển từ điển Việt-Bồ-La,
khai sinh chữ Quốc ngữ. Nó đã trải qua nhiều giai đoạn lịch
sử, nhiều thăng trầm thịnh suy của dân tộc, nhiều biến cố
về văn hóa, do đó nó đã được thời gian kiểm nghiệm một
cách nghiêm cẩn và không nên vì bất cứ lý do gì trong một
thời gian ngắn bị bào mòn và thay thế bởi những ngôn ngữ
ngoại lai, rẻ tiền, rác rến - được tạo ra bởi mặt trái
của quá trình hội nhập với các nền văn minh từ khắp nơi
trên thế giới.
Cuối cùng, bạn Minh xin phát động một phong trào nho nhỏ: ủng
hộ việc viết đúng chính tả Tiếng Việt, đồng thời hạn
chế tối đa sử dụng ngôn ngữ @, 9x.
Hãy để Tiếng Việt được như nó đã từng.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7716), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét