src="http://danluan.org/files/u1/wikileaks-nguoi-hung-toi-do.jpg" width="297"
height="203" alt="wikileaks-nguoi-hung-toi-do.jpg" /><div
class="textholder">Không phải mọi bí mật đều cần được phơi
bày (ảnh: Reuters)</div></div>
Cho dù người sáng lập và điều hành mạng Wikileaks, Julian
Assange, đã nộp mình cho tòa án London vào tối thứ ba vừa qua,
chưa có dấu hiệu nào Wikileaks sẽ ngưng công bố các tài liệu
ngoại giao của Mỹ. Hoạt động của Wikileaks – là đề tài
nóng nhất trong suốt mười ngày qua, vẫn tiếp tục được
tranh cãi trên báo chí quốc tế, có người xem Wikileaks như một
người hùng đấu tranh cho sự minh bạch thông tin, cũng có
người coi đây là một tội đồ, một hoạt động vô chính
phủ, lợi dụng tự do thông tin để gây những ảnh hưởng
nghiêm trọng. Và ranh giới giữa người hùng và tội đồ dành
cho Wikileaks đang mờ dần đi.
Trong một loạt các thông tin mật mà Wikileaks công bố, không
phải thông tin nào cũng thực sự cần được mọi người biết
đến. Có hai loại bí mật mà người ta cần phải giấu:
<em><strong>thứ nhất</strong></em> là những việc làm sai trái mà
người ta lo sợ bị bại lộ, <em><strong>thứ hai</strong></em> là
những thông tin mà khi nhiều người biết sẽ không giúp gia
tăng giá trị cho số đông, ngược lại có thể làm tổn hại
một số người. Nếu như những bí mật thuộc loại thứ nhất
luôn cần được phơi bày để chống lại những điều sai
trái, thì loại bí mật thứ hai sẽ chỉ đem lại những ảnh
hưởng tiêu cực nếu bị công bố. Người dân cần biết đến
những sai lầm của quân đội Hoa Kỳ trong chiến tranh Iraq,
Afghanishtan, nhưng người dân đâu cần biết đến những bí
mật kinh doanh của các tập đoàn kinh tế như Intel, hay danh sách
những địa điểm có ý nghĩa an ninh quan trọng. Trong số những
bí mật mà Wikileaks tiết lộ, thì không ít bí mật thuộc loại
mà đại đa số quần chúng không cần thiết phải biết đến.
Mới đây, Wikileaks đã công bố danh sách một loạt các địa
điểm được Hoa Kỳ xác định "<em>việc chúng bị tổn hại
có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng
đồng, an ninh kinh tế, đất nước và cả an ninh nội địa
nước Mỹ</em>", trong đó có cả nhà máy thủy điện ở
Canada, nhà máy sản xuất vắc xin ở Đan Mạch hay tổ hợp công
nghiệp hóa chấ ở Đức. Việc Mỹ lên danh sách để bảo vệ
những địa điểm trên không có gì là sai trái và nếu ai cũng
biết rõ tính quan trọng của những địa điểm như thế thì
sẽ rất nguy hiểm, bởi các lực lượng khủng bố sẽ hiểu
được đâu là mục tiêu tấn công để gây ra tổn thất lớn.
Cho nên, việc tiết lộ danh sách những địa điểm trên là
một hành động sai trái, là "<em>tặng một danh sách mục tiêu
cho nhóm các tổ chức giống như Al Qaeda</em>", như nhận định
của Bộ Ngoại Giao Mỹ. Những bí mật kiểu như trên không có
gì là mờ ám để cần phải phơi bày, ngược lại nó cần
được giữ bí mật.
Không chỉ riêng gì chính phủ, các tập đoàn kinh tế như Intel
cũng trở thành đối tượng của Wikileaks, khi Wikileaks đã tung
ra nội dung thương thuyết giữa Intel với chính phủ Nga. Việc
tiết lộ này có thể xem như xâm phạm quyền riêng tư của các
tổ chức, doanh nghiệp vì đó có thể xem là bí mật kinh doanh
của các tập đoàn. Đi tới bước cực đoan này, Wikileaks đã
xa rời mục tiêu "<em>phơi bày những sự thật sai trái</em>"
mà tổ chức này nêu ra khi thành lập năm 2007 để biến thành
kẻ quấy rối, chống lại các xã hội có tổ chức.
Hơn thế nữa, Wikileaks đang tạo ra một tiền lệ có thể làm
giật lùi đến tính tự do của báo chí. Từ nay, báo chí không
còn dễ dàng khai thác thông tin từ các cơ quan, tổ chức để
phục vụ nhu cầu người đọc, các nguồn tin sẽ kín miệng
hơn vì không muốn những điều trao đổi riêng tư với các nhà
báo có thể bị phơi bày trên mạng, bản thân các tờ báo cũng
cẩn trọng hơn khi cung cấp thông tin ra công chúng. Tờ New York
Times chẳng hạn, chưa bao giờ ngần ngại những bí mật mờ ám
hay chỉ trích chính phủ; việc tờ báo này công bố "<em>Hồ
sơ Lầu Năm Góc</em>" gồm 7.000 tài liệu về sự dối trá
của chính quyền Mỹ khi dàn dựng và tiến hành cuộc chiến
tranh ở Việt Nam năm 1971 đã buộc Mỹ phải rút quân khỏi
Việt Nam hai năm sau đó, nhưng khi New York Times được Wikileaks
chọn là một trong năm tờ báo để chia sẻ thông tin, cùng với
Guardian (Anh), Le Monde (Pháp), El Pais (Tây Ban Nha), Der Spiegel
(Đức) để công bố các tài liệu ngoại giao Mỹ mới đây,
tờ báo này đã rất thận trọng tham khảo ý kiến các cơ quan
có thẩm quyền của Mỹ trước khi đăng tải. Nói cách khác,
New York Times đã chủ động để cho chính phủ Hoa Kỳ can thiệp
vào nội dung của mình ở một mức độ nào đó, cho dù đây
là điều trái ngược với tôn chỉ của tờ báo uy tín này.
Đợt công bố các tàu liệu ngoại giao của Wikileaks cũng đang
buộc các chính phủ khắp thế giới tăng cường kiểm soát
việc luân chuyển thông tin, đề phòng những rủi ro rò rỉ
trong tương lai, đồng thời tìm mọi cách ngăn chặn sự phát
tán tài liệu của Wikileaks. Mỗi nước có một mức độ ngăn
chặn khác nhau nhưng đây là lần đầu tiên có một cuộc ngăn
chặn thông tin có quy mô toàn cầu như thế. Tổ chức Phóng
viên không biên giới, hoạt động vì tự do báo chí, nhận
định: "<em>Đây là lần đầu tiên chúng ta thấy nhìn thấy
một nỗ lực ở cấp độ cộng đồng quốc tế để kiểm
duyệt một trang web dành cho các nguyên tắc về minh
bạch</em>". Nói cách khác, hoạt động vô chính phủ của
Wikileaks đang tạo ra nhiều hệ lụy tiêu cực đến quyền tiếp
cận thông tin của mọi người, trái hẳn với mục tiêu mà tổ
chức này theo đuổi.
Các bí mật quốc gia đều có thể giải mật nhưng chúng vẫn
cần một khoảng thời gian nhất định để tránh những di
hại. Cho nên, những nỗ lực cho sự minh bạch dù luôn luôn
cần thiết, nhưng minh bạch không đồng nghĩa với việc sẽ
phơi bày mọi bí mật không đúng lúc đúng nơi. Nếu những bí
mật bị khai thác quá đà, gây nhiều tác hại thì những
người hùng trong đấu tranh minh bạch sẽ trở thành kẻ tội
đồ mà Wikileaks là một minh chứng.
<em><strong>Ngô Minh Trí</strong></em> – đăng trên Thời báo Kinh
Tế Sài Gòn ngày 09.12.2010
[video:http://www.youtube.com/watch?v=20LkYvEZOZs]
<em>Đoạn video trên đây được WikiLeaks tiết lộ cách đây ít
lâu cho thấy cảnh lính Mỹ ở Iraq bắn nhầm vào một nhà báo
thuộc hãng tin Reuters và đồng sự của ông...</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7240), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét