có thể có tài sản khổng lồ, hàng chục nhà máy, hàng trăm
chi nhánh… cũng có thể lâm vào tình trạng phá sản nếu vì
lý do nào đó, dòng tiền chảy về đột nhiên thay đổi không
như dự kiến trước đó. Luật Phá sản định nghĩa rất đơn
giản: "<em>Doanh nghiệp… không có khả năng thanh toán được
các khoản nợ đến hạn khi chủ nợ có yêu cầu thì coi là
lâm vào tình trạng phá sản</em>".
Chính vì thế người ta hay chú ý đến tỷ lệ nợ trên vốn
chủ sở hữu vì tỷ lệ này càng cao, rủi ro doanh nghiệp bị
phá sản càng lớn. Nhiều nghiên cứu cho rằng khủng hoảng tài
chính châu Á cách đây hơn 10 năm là do nhiều nguyên nhân, trong
đó có nguyên nhân tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu ở
nhiều công ty là quá cao: <em><strong>từ 2 đến 3
lần</strong></em>! Quy định hiện hành của Việt Nam đối với
các doanh nghiệp nhà nước là tỷ lệ này không được vượt
quá 3 lần.
Với Vinashin, trang web của tập đoàn này có đủ mọi mục, kể
cả báo cáo tài chính, báo cáo thường niên nhưng bấm vào
không thấy gì cả. Số liệu gần nhất có thể kiếm được
là cuối năm 2007 đầu năm 2008. Lúc đó tổng nợ của Vinashin
là 70.709 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 6.613 tỷ đồng, tức
một tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu <em><strong>đến 10,6
lần</strong></em>.
Cứ hình dung như thế này, trước khủng hoảng tài chính toàn
cầu, Vinashin ký được nhiều hợp đồng đóng tàu lớn, dĩ
nhiên khi ký thì tiền chủ tàu rót về cho Vinashin phải theo
một tiến độ nhất định chứ không trả trước ngay một
cục. Năng lực đóng tàu không đủ để thực hiện những hợp
đồng này, Vinashin bèn đi vay để làm dự án và được rót
những khoản tín dụng khổng lồ như khoản vay 750 triệu đô-la
do chính phủ phát hành trái phiếu quốc tế rồi cho Vinashin vay
lại và hàng loạt khoản vay khác, phần lớn được chính phủ
bảo lãnh. Khủng hoảng bùng nổ, nhiều chủ tàu hủy hợp
đồng và dòng tiền chảy vào Vinashin không còn như dự kiến
trước đây khi lên kế hoạch đi vay. Vinashin lâm vào tình
trạng phá sản là chuyện dễ hiểu.
Nếu câu chuyện chỉ dừng ngang đó thì Vinashin cũng chỉ là
một nạn nhân của khủng hoảng tài chính toàn cầu như nhiều
tập đoàn lớn khác trên thế giới. Thế nhưng với Vinashin câu
chuyện còn phức tạp hơn nhiều với việc thành lập hàng trăm
công ty con, mỗi công ty con lại có hàng chục công ty con khác…
Việc đầu tư tài chính, đầu tư ngoài lãnh vực chính tràn lan
như một mớ bòng bong khó gỡ.
Nay chính phủ phải giải quyết vấn nạn Vinashin nhưng cách
giải quyết xem ra chỉ là pha loãng "cục xương" này cho
nhiều nơi gánh vác bớt và tiếp tục dùng tiền từ ngân sách
để duy trì sự sống cho Vinashin.
Việc chuyển nhiều doanh nghiệp và dự án trước đây trực
thuộc Vinashin về cho PetroVietnam và Vinalines trước sau gì cũng
chỉ giảm bớt số nợ của Vinashin để tỷ lệ nợ trên vốn
chủ sở hữu giảm xuống nhưng lại làm tăng tỷ lệ này ở
các doanh nghiệp khác lên cao. Trước mắt, hệ số nợ của
Vinashin giảm, có thể tạm làm yên lòng một số chủ nợ nhưng
cái giá phải trả sẽ rất cao nếu sự yếu kém của Vinashin
lây lan sang doanh nghiệp khác. Các doanh nghiệp này đều là công
ty nhà nước nên chắc sẽ không có phản ứng gì nhưng, lẽ ra
với trách nhiệm trước người dân, họ sẽ phải phản đối
chuyện nhận nợ trong khi phải hoàn trả các khoản Vinashin đã
đầu tư vào các doanh nghiệp được điều chuyển.
Trước đó, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước
(SCIC) phải đứng ra nhận số cổ phần Bảo Việt do Vinashin
chuyển giao. Vấn đề là giá chuyển giao bằng với giá Vinashin
mua là 71.918 đồng/cổ phần trong khi thị giá Bảo Việt rớt
còn 30.500 đồng vào lúc chuyển giao, có nghĩa SCIC gánh cho
Vinashin khoản lỗ cỡ 60 triệu đô-la trong nháy mắt.
Với một Vinashin bị cắt gọt bớt như thế, tiền sẽ lại
được tiếp tục rót vào, kể cả tiền từ quỹ hỗ trợ sắp
xếp doanh nghiệp (riêng chuyện này cũng là đề tài rất lớn,
bởi tiền bán cổ phần của các doanh nghiệp cổ phần hóa
đổ về đây nhưng được chi tiêu như thế nào, không ai rõ),
tiền bán trái phiếu, tiền vay của các định chế tài chính
quốc tế… Nợ ngân hàng trong nước sẽ được khoanh lại,
giãn ra, nói tóm lại là trước sau gì ngân sách nhà nước cũng
phải đứng ra gánh chịu.
Trong kinh doanh, một khái niệm quan trọng khác là "sunk cost"
– đại khái tiền đổ ra rồi thì thôi đừng tìm cách cứu,
lại vướng thêm nợ nần mới. Những dự án đóng tàu dang dở
của Vinashin – các dự án mà chủ cũ đã bỏ - sẽ là những
lổ đen hút tiền đóng thuế của người dân nếu không khéo
xử lý. Trừ phi tìm được người mua với cam kết chắc chắn,
bằng cách giảm giá mạnh chẳng hạn, việc rót tiền để
gắng làm cho xong các dự án dở dang như thế trong khi chưa
biết làm xong có ai sử dụng không là chuyện lãng phí, rất phi
thực tế, phi kinh doanh.
Với những hậu quả to lớn để lại cho nền kinh tế mà tác
hại cho đến nay chưa thể lường hết được (ví dụ các
khoản vay quốc tế, các loại trái phiếu quốc tế nếu trễ
thời hạn thanh toán thì uy tín tín dụng của Việt Nam sẽ bị
ảnh hưởng nghiêm trọng), thế mà ban lãnh đạo của Vinashin
chỉ bị yêu cầu tự "nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm
sâu sắc" thì làm sao giải quyết được tận gốc rễ của
vấn đề. Phải truy tố những người này để làm gương cho
lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty nhà nước khác mà ở
đó, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cũng cao không kém
Vinashin.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5540), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét