Báo lao động số ra ngày 6 tháng 11 năm 2009 có bài <a
href="http://www.laodong.com.vn/Home/Tren-45-cac-tap-doan-tong-cong-ty-hoat-dong-hieu-qua-thap/200911/162285.laodong">"Trên
45% các tập đoàn, tổng công ty hoạt động hiệu quả
thấp"</a>. Bài báo nói về thực trạng của các doanh nghiệp
nhà nước lớn như sau:
<div class="special_quote">"Về hiệu quả hoạt động sản xuất,
kinh doanh, theo báo cáo có tới 45,05% các TĐ, TCTy hoạt động
hiệu quả thấp (tỉ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu
dưới 10%). Chính điều này làm ảnh hưởng đến hiệu quả
chung của khu vực kinh tế nhà nước.
So sánh với các loại hình doanh nghiệp khác như doanh
nghiệp ngoài nhà nước, các doanh nghiệp có vốn FDI thì hiệu
quả sử dụng vốn, tài sản của nhà nước tại TĐ, TCTy còn
thấp, chưa tương xứng với quy mô, nguồn lực tài chính của
Nhà nước, vị trí và vai trò trong nền kinh tế.
Không ít đơn vị, nhất là các doanh nghiệp hoạt động
trong lĩnh vực xây dựng, hoạt động sản xuất kinh doanh chủ
yếu nhờ vào vốn vay ngân hàng và vốn chiếm dụng, cơ cấu
tài chính không hợp lý dễ phát sinh rủi ro về cân đối dòng
tiền, nợ phải trả cao gấp nhiều làn so với vốn chủ sở
hữu.
Cụ thể năm 2006 có 38 TĐ, TCty hệ số an toàn vốn vượt
ngưỡng 3 lần, chiếm 40% số TĐ, TCty. Năm 2007 có 31 TĐ, TCty
chiếm 32% số TĐ, TCty; năm 2008 có 31 TĐ, TCty chiếm 32% số TĐ,
TCty có hệ số an toàn vốn vượt ngưỡng 3 lần.
Tính đến 31.12.2008, một số đơn vị có tỉ lệ tổng
nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu rất cao (trên 10 lần)
là: Tổng Công Ty Xây dựng CTGT 1 (21,6 lần); Tổng Cty lắp máy
Việt Nam (17, 4 lần) ; tổng công ty Xây dựng CTGT 4 (14 lần),
TCty Thành An ( 13,9 lần ); TCty Xây dựng Công nghiệp Việt Nam
(12,9 lần); TCty cổ phần XNK và Xây dựng Việt Nam (12,2 lần);
Tổng công ty Xây dựng Công trình Giao thông 8 (12 lần); TCty
Thủy tinh và Gốm xây dựng (11,3 lần), Tập đoàn Công nghiệp
Tàu thủy Việt Nam Vinashin (10,9 lần)…
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt nam, tính đến
31.12.2008, tổng nợ tổ chức tín dụng của 7 tập đoàn (gồm
các tập đoàn: Dầu khí, Than - Khoáng sản, Cao su, Dệt may, Công
nghiệp Tàu thủy, Điện lực, Bưu chính viễn thông, không tính
tập đoàn Bảo Việt) là 128 nghìn 786 tỉ đồng, tăng 20,54% so
với cuối năm 2007 và chiếm gần 10% so với tổng nợ tín dụng
đối với nền kinh tế tại cùng thời điểm.
Một số đơn vị có nợ lớn là Tập đoàn Điện lực
Việt Nam nợ 66 nghìn 764 tỉ đồng, chiếm 51,84% tổng nợ tín
dụng của 7 tập đoàn; Tập đoàn Dầu khí Việt Nam nợ 21
nghìn 477 tỉ đồng, chiếm 16,67%; tập đoàn Vinashin nợ 19 nghìn
885 tỉ đồng, chiếm 15,44%.
Báo cáo cho biết, đây chủ yếu là nợ chung và dài
hạn, phục vụ cho các dự án đầu tư mang tính chiều sâu và
các kế hoạch phát triển. Cụ thể, nợ ngắn hạn chiếm 15%,
nợ trung và dài hạn chiếm 85% tổng nợ của các TĐ, TCTy.
Cũng theo báo cáo giám sát thì đa số các TĐ, TCty có
số nợ phải thu lớn, tính đến 31.12.2008, số nợ phải thu
đã tăng 6,3% so với cùng kì năm 2007, tổng số nợ phải thu
của các TĐ, TCty là 185 nghìn 826 tỉ đồng, chiếm 38,28% vốn
chủ sở hữu và 14,96 % tổng tài sản của các TĐ, TCty.
Về chất lượng nợ, tổng nợ quá hạn của 7 tập
đoàn đến 31.12.2008 là 4 nghìn 168 tỉ đồn, chiếm 3,24% tổng
dư nợ của các tập đoàn tại các TCTD. Trong đó nợ có khả
năng mất vốn chiếm 15% tổng số nợ quá hạn.
Tập đoàn Vinashin có số nợ quá han là 3 nghìn 812 tỉ
dồng, chiếm 19,17% dư nợ của TĐ và chiếm 91,4% tổng số nợ
quá hạn của cả 7 TĐ. Nợ quá hạn của 9 nhóm TCty hoạt
động trong lĩnh vực xây dựng là 1 nghìn 208 tỉ đồng, chiếm
10,5% tổng số nợ tại tổ chức tín dụng".</div>
Hiệu quả sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực chính của doanh
nghiệp đã thấp, hiệu suất đầu tư sang các lĩnh vưc khác
còn thấp hơn:
<div class="special_quote"> "47 TĐ, TCty tham gia đầu tư vào lĩnh
vực tài chính, chứng khoán, ngân hàng…với tổng số vốn
đầu tư rất lớn, cuối năm 2006 là 6 nghìn 434 tỉ đồng,
cuối năm 2007 là 16 nghìn 190 tỉ đồng và cuối năm 2008 là 21
nghìn 164 tỉ đồng.
Tuy nhiên theo nhận định thì hiệu suất đầu tư (lợi
nhuận trên vốn đầu tư ) tính chung là rất thấp, thấp hơn so
với đầu tư vào ngành kinh doanh chính cuả các đơn vị này.
Năm 2008 thị trường chứng khoàn suy giảm mạnh. Hầu hết các
TĐ, TCty đều bị thua lỗ hoặc không phát sinh lợi nhuận. Tính
đến hết tháng 12.2008, tổng mức đầu tư của EVN vào lĩnh
vực chứng khoán là 214 tỉ đồng; các TĐ góp vốn vào quỹ
đầu tư của TĐ Dầu khí Việt Nam là 368,9 tỉ đồng, TĐ cao su
là 27 tỉ đồng; TĐ Công nghiệp Tàu thủy 144 tỉ đồng đều
không phát sinh lợi nhuận.
Cũng theo kết quả giám sát thì nhiều TĐ chạy đua
đầu tư ra ngoài ngành, vào chứng khoán, trong khi đang thiếu
nguồn lực tài chính để đầu tư vào dự án phát triển các
dự án quan trọng của nhà nước. Điển hình là EVN, năm 2008,
đơn vị này đầu tư vào lĩnh vực tài chính khoẳng 2 nghìn 146
tỉ đồng, trong khi từ nay đến 2015 để đảm bảo kế hoạch
đầu tư xây dưng nguồn điện đơn vị còn thiếu 382 nghìn 931
tỉ đồng".</div>
Rời bỏ nhiệm vụ chính (thường gọi là nhiệm vụ chính
trị) để đi chôm chỉa, kiếm chác nhưng kết quả mang lại
chỉ là nợ ngày càng chồng chất, càng đầm đìa:
<div class="special_quote">"Báo cáo giám sát cũng cho thấy nhiều
TCty làm ăn thua lỗ, tính đến cuối năm 2008 vẫn còn 23 đơn
vị có lỗ lũy kế với tổng số tiền là 2 nghìn 797 tỉ
đồng. Cụ thể, năm 2008, TCty Lắp máy lỗ phát sinh 68,75 tỉ
đồng, TCty xây dựng CTGT 4 lỗ phát sinh 52,52 tỉ đồng, Tập
đoàn Dệt may lỗ phát sinh 27,98 tỉ đồng….
Đáng chú ý, TCty Xây dựng Đường thủy có tới 7/8
đơn vị thành viên hạch toán độc lập chưa cổ phần hóa bị
lỗ làm mất toàn bộ vốn chủ sở hữu của TCty (việc mất
phần vốn của nhà nước ở các đơn vị thành viên làm cho
phần vốn chủ sở hữu của toàn TCty bị âm trong 3 năm liên
tiếp, năm 2006 âm 257.756 triệu đồng, năm 2007 âm 444.010 triệu
đồng, năm 2008 âm 464.434 triệu đồng)".</div>
Thực trạng tồi tệ, nguy khốn đến như vậy nhưng vì phải
tỏ ra đi đúng "lề đường bên phải", bài báo lại không
dám không ca ngợi các "đại gia của nhà nước":
<div class="special_quote">"Theo báo cáo giám sát thì tổng nguồn
vốn của 90 TĐ , TCty đến 31-12-2008 là 1 triệu 241 ngàn tỉ
đồng. Với quy mô về vốn, tài sản, vai trò quan trọng trong
hệ thống kinh tế nhà nước, hoạt động của TĐ, TCty Nhà
nước luôn song hành cùng tiến trình phát tiên kinh tế của
đất nước . Chỉ tính riêng trong năm 2008, khối doanh nghiệp
nhà nước , mà chủ đạo là các TĐ, TCty đã đóng góp 40% giá
trị GDP , tạo ra 39% giá trị sản xuất công nghiệp, trên 50%
kim ngạch xuất khẩu.
Theo đánh giá chung thì nhiều TĐ, TCty đóng vai trò là
công cụ quan trọng của nhà nước trong việc điều tiết thị
trường, ổn định giá cả, đi đầu trong việc thực hiện các
chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về giải quyết công
ăn, việc làm, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội … Quy mô
vốn chủ sở hữu của hầu hết các TĐ, TCty được bảo toàn
và không ngừng tăng trong những năm qua."</div>
Đoạn ca ngợi này viết không đúng sự thực. Theo đại biểu
Quốc hội, giáo sư - tiến sỹ Nguyễn Đăng Vang, các " đại
gia " không hề " đi đầu trong việc thực hiện các chủ
trương lớn của Đảng, Nhà nước về giải quyết công ăn
việc làm ". Thực tế, toàn bộ số lao động trong 95 tập
đoàn kinh tế nhà nước chỉ có 1,119 triệu trong số 54,8 triệu
lao động toàn xã hội. Chỉ sử dụng được 2% lao động thì
làm sao có thể xem là góp phần đáng kể, chứ nói chi đến đi
đầu trong việc giải quyết công ăn việc làm cho xã hội. Chỉ
với 2% số lao động ấy thì làm sao đóng góp được 40% giá
trị GDP. Chắc chắn không thể đạt 40%. Con số thực có lẽ
chỉ khoảng 18,9 %!
(Thế mà, Báo cáo chính trị tại Đại hội VIII của ĐCSVN
trước đây đã từng vạch chỉ tiêu đóng góp 60 % vào GDP cho
khối doanh nghiệp nhà nước. Thuở ấy, trong bài góp ý cho
Đại hội này có tiêu đề<a
href="http://www.nguyenthanhgiang.com/VeDuongLoi_07.html"> "Thế nào là
định hướng đúng."</a>(*) đề ngày 1-5-1996 tôi đã viết:
<em>"Vậy mà, sao vẫn phải " Tập trung nguồn lực để phát
triển kinh tế nhà nước " và gán ghép cho nó cái chỉ tiêu
chiếm tỉ trọng 60 % GDP ? Liệu có thể làm thế nào trong dăm
năm tới đạt chỉ tiêu đó không ? Hay là, nó chỉ đạt tỉ
trọng đó khi GDP phải teo lại ? Liệu có ai thích cái cơ chế
đó chỉ vì muốn lợi dụng nó để biến một số phần tử
trong " giai cấp mình ." thành những tên tư bản đỏ - những
tên tư bản được đề bạt, được chỉ định, được bao
cấp, được bảo vệ bằng chuyên chính vô sản ? Chính những
tên này không chỉ bóc lột dã man hơn mà còn đục ruỗng nền
kinh tế tàn tệ hơn bất cứ loại tư sản nào!.".</em>
Quả vậy, cho đến nay, đã qua ba kỳ Đại hội, sau 14 năm,
không những chỉ tiêu 60 % không thể nào đạt được mà muối
mặt man khai cũng chỉ dám công bố con số 40 % hoàn toàn sai
sự thật như trên!)…
Nói các tập đoàn và tổng công ty nhà nước đã đóng góp
trên 50 % kim ngạch xuất khẩu là không đúng. Chính báo cáo
của Chính phủ cho biết năm 2006 doanh nghiệp nước ngoài tạo
được kim ngạch xuất khẩu đến 62,8 % trong khi toàn bộ các
doanh nghiệp Việt Nam, kể cả tư doanh, kể cả các "đại
gia." lẫn các doanh nghiệp nhỏ chỉ đóng góp được 37,2 % !
Năm 2007, kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp nước ngoài
vẫn đạt 60,3 %, trong khi DNNN chỉ được 39,7 %. Năm 2008 có
tiến bộ hơn nhưng toàn bộ khối DNNN cũng chỉ có kim ngạch
xuất khẩu khoảng 45 % chứ lấy đâu ra trên 50 %!.
Những bài báo, những báo cáo như đang nói đến (kể cả báo
cáo trước cơ quan quyền lực tối cao) chứng tỏ: để bảo
vệ cho đượ quan điểm, đường lối của Đảng, người ta
không ngần ngại sử dụng những thủ đoạn man trá để lừa
dối nhân dân, lừa dối xã hội.
Trong bài viết <a
href="http://www.nguyenthanhgiang.com/VeDuongLoi_07.html">"Thế nào là
định hướng đúng"</a> (*) tôi cũng đã từng tố giác:
<em>"Tại các doanh nghiệp nhà nước, người ta đem tài sản
quốc gia và của cải nhân ra bán đi hoặc cho vay lòng vòng,
thậm chí vay của nước ngoài để chia chác, làm giàu cá nhân
hoặc tiêu sài phung phí. Nhiều doanh nghiệp nhà nước đang là
bầu sữa tong teo của nhân dân bị vắt ra đau đớn để nuôi
béo một bọn người vừa bất tài, vừa vô trách nhiệm, vừa
phi nhân bản"</em>
Đến bài viết <a
href="http://www.thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=1298">"Về
vấn đề vai trò của doanh nghiệp nhà nước"</a> (**) đề
ngày 20-4-2000 tôi lại hơn một lần rền rĩ thống thiết:
<div class="special_quote">"Cách đây dăm năm, trong một bản góp
ý vào Báo cáo Chính trị của Đại hội VIII, tôi không nén
nổi lòng mình, cũng đã từng thẳng thắn cảnh báo : " Nhiều
doanh nghiệp nhà nước đang là bầu sữa tong teo của nhân dân
bị vắt ra đau đớn để nuôi béo một bọn người vừa bất
tài, vừa vô trách nhiệm, vừa phi nhân bản".</div>
lẽ ra tôi phải viết "hầu hết DNNN", nhưng lúc đó lòng
dũng cảm của tôi chỉ dừng ở mức dám dùng một tính từ
chỉ số lượng hoàn toàn bất định: "nhiều.". Bây giờ
thì bên cạnh câu ấy, tôi còn muốn minh hoạ thêm bằng một
biếm hoạ chua xót mà ở giữa là một cái bồ sứt cạp thủng
đáy; phía trên là mồ hôi, nước mắt, xương máu nhân dân
đang được mạnh tay đổ vào; phía dưới, ngoác ra hàng loạt
cái mồm khốn nạn chen nhau nhồm nhoàm nhai nuốt.
Cũng như chủ trương ưu tiên phát triển công nghiệp
nặng trước đây, chủ trương ưu tiên củng cố, xây dựng các
doanh nghiệp nhà nước hiện nay đang tạo ra nhiều nghịch lý,
nhiều phản giá trị cả trong kinh tế lẫn xã hội.
Thật vậy, DNNN không chỉ là những cái bồ thủng đáy
để người ta rót của cải, tiền bạc của nhân dân, của nhà
nước vào những cái mồm tham nhũng đủ mọi cấp, đủ mọi
loại, mà còn là những cái bồ sứt cạp để người ta đổ
tung toé một cách vô tội vạ những khoản " tiền chùa." to
lớn, tạo nên tình trạng lãng phí rất đau lòng"
Từ đấy tôi đã nêu kiến nghị:
<div class="special_quote">" Không thể giao phương án cải cách
doanh nghiệp bao gồm việc sắp xếp lại hay cổ phần hoá cho
các cấp chủ quản xây dựng và chỉ đạo thực hiện. Như
thế khác nào trông chờ họ tự đẽo, tự cưa cái ghế của
họ, tự gạt đi cái "mâm cỗ chùa." họ đang hưởng. Cần
thiết lập một cơ quan độc lập đủ mạnh để thực hiện
một chương trình cải cách DNNN. Cơ quan này phải có quyền
lực thực sự, đồng thời phải chịu mọi trách nhiệm trước
nhà nước.
Cần xác định lại thế nào là vai trò chủ đạo của
kinh tế nhà nước ? Đâu phải đóng được vai trò chủ đạo
thì phải và chỉ cần chiếm tỷ trọng lớn trong sản xuất và
lưu thông đồng thời chi phối cưỡng bức các thành phần kinh
tế khác thông qua việc tăng cường quyền lực tài chính và
chính trị.
Muốn đóng vai trò chủ đạo, muốn chỉ đạo được,
muốn chi phối được về thực chất thì không thể vận dụng
mệnh lệnh hành chính mà phải thông qua sự thuyết phục bởi
tính hiệu quả. Hiệu quả của các hoạt động sản xuất và
kinh doanh của các thành phần kinh tế nhà nước phải đủ sức
cạnh tranh và cạnh tranh thắng cuộc đối với các thành phần
kinh tế khác, thì khi đó mới chi phối được nền kinh tế
quốc gia và mới xứng đáng vai trò chủ đạo.
Song song với việc xử lý tích cực đối với các DNNN
cần khẩn trương hơn trong việc tạo lập môi trường sản
xuất – kinh doanh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, Các
doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế kể cả DNNN cần
khẩn trương hơn trong việc tạo lập môi trường sản xuất –
kinh doanh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế . Các doanh
nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, kể cả DNNN phải
chuyển sang hoạt động theo một luật doanh nghiệp thống nhất.
Từ đó tạo một sân chơi phẳng, một trường đua phân minh
để chiến thắng thực sự thuộc về tài trí chứ không phải
chỉ dành cho các cậu ấm, cô chiêu được nuôi dưỡng bằng
bầu sữa bao cấp của nhà nước.".</div>
Những nhận xét, đánh giá khách quan, khoa học như vậy, những
kiến nghị tâm huyết thực sự vì dân, vì nước như vậy đã
được thành khẩn dâng lên từ hơn chục năm qua. Nếu tinh
thần ấy được hiện thực hoá thì nền kinh tế nước nhà
đâu phải gánh những món nợ è vai hiện tại và những nguy
khốn tương lai nhỡn tiền! Tiếc rằng tấm lòng ấy, những ý
kiến ấy không những không được tiếp nhận nghiêm túc mà
người viết còn bị truy chụp đủ tội : gián điệp, phản
động, chống CNXH, chống Nhà nước, cơ hội vv …; bị lục
soát nhà cửa và công an bắt đi tra vấn hơn một chục lần,
bị bỏ tù, bị hàng chục bài báo của Đảng bôi bẩn, lăng
nhục ….!
Cho dẫu như vậy, trước tình hình quá nguy cấp : vì phải
gồng gánh DNNN mà, theo Ngân hàng Thế giới WB, năm 2009 nợ
nước ngoài của Việt Nam đã lên tới 26,8 tỷ USD ( gần bằng
1/3 GDP ). Đây là hiểm hoạ lớn sẽ đổ lên đầu con cháu
chúng ta sau này, mà tội lỗi từ chúng ta. Cho nên, đến Đại
hội XI sắp tới của ĐCSVN tôi vẫn không thể không thêm một
lần khẩn khoản kiến nghị: Hãy đừng vì can tâm nô lệ mãi
cái ý thức hệ " Định hướng XHCN." mà cứ cố xác lập
vai trò chủ đạo DNNN một cách duy ý chí hoàn toàn vô lý để
làm khổ dân, hại nước. Một nền kinh tế thị trường lành
mạnh, hiện đại (chứ không phải nền kinh tế thị trường
hoang dã như ở Việt Nam hiện nay), một chính phủ giỏi giang
đủ sức quản lý chỉ đạo ngang tầm các nước tiên tiến
sẽ bảo đảm kinh tế phát triển tốt, đưa đất nước đến
giàu mạnh.
Hà Nội ngày 15 tháng 11 năm 2009
Nguyễn Thanh Giang
Số nhà 6 – Tập thể Địa Vật lý Máy bay
Trung Văn – Từ Liêm – Hà Nội
Điện thoại: (04 ) 35 534 370
===================
( * ) Trong cuốn "Khát vọng ngàn đời" xuất bản tại Hoa
Kỳ năm 1997
( ** ) Trong cuốn "Suy tư và Ước vọng" xuất bản tai Pháp,
Hoa Kỳ, Canada
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5640), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét