không chỉ đại biểu mà cả cấp ủy cũ, đoàn chủ tịch cũng
phải thực hiện.
Đấu tranh chống dân chủ hình thức là việc khó. Do khả năng
biến tướng linh hoạt, nên những biểu hiện cụ thể của nó
vừa đa dạng, vừa khó nắm bắt. Cách tiếp cận cụ thể theo
kiểu phê phán, xử lý từng vụ việc rất ít kết quả, nhất
là khi các chủ thể có trách nhiệm (cấp trên và người đứng
đầu) lạm dụng và biện hộ cho những việc làm mất dân chủ
dựa vào một số quy định hiện hành.
Khắc phục tình trạng dân chủ hình thức cần tiến hành trên
nhiều lĩnh vực.
<h2>Không có thông tin, không thể có dân chủ</h2>
<span class="underlined-text">Một là</span>, hoàn thiện các quy chế,
quy phạm, thể chế làm cơ sở pháp lý đảm bảo thực hành
mở rộng dân chủ theo chủ trương đã đề ra: bỏ những
định chế và tiền lệ không còn phù hợp với yêu cầu thực
hành dân chủ; thay thế bằng những định chế mới, nhất
quán, không nửa vời. Có thể nêu một số ví dụ:
Để Quốc hộị/ hội đồng nhân dân làm tốt hơn chức năng
giám sát thì cần bãi bỏ những quy định khách quan có tính
hạn chế quyền các đại biểu chất vấn, bày tỏ tín nhiệm
nhân sự; cần phê phán mọi việc gây sức ép đối với đại
biểu "tác nghiệp" theo luật định… Và do đó cuối cùng không
thể không đổi mới cơ cấu đại biểu (chẳng hạn giảm
đại biểu trong bộ máy hành pháp, quy chế và tổ chức làm
việc của Quốc hội (chẳng hạn hoạt động thường xuyên)…;
Để đại hội đảng thực sự là cơ quan lãnh đạo thì việc
khẳng định điều này trong Điều lệ Đảng, nhắc lại trong
các chỉ thị là cần. Nhưng thiết thực hơn là phải đổi
mới cơ cấu và chất lượng đại biểu, đổi mới quy chế
đại hội, thay đổi mối quan hệ giữa cấp ủy cũ, của đoàn
chủ tịch với đại hội… để đảm bảo quyền quyết định
thực sự nằm trong tay đại hội thông qua các phiên họp toàn
thể…;
Để bầu cử trong Đảng thực sự dân chủ thì việc có số
dư trong danh sách đề cử, việc đại hội trực tiếp bầu
một số chức danh lãnh đạo (như thí điểm đang tiến hành)…
cũng cần. Nhưng việc này chỉ thực sự có ý nghĩa nếu kèm
theo việc đổi mới quy chế bầu cử và công tác nhân sự trong
đại hội; thực hiện tranh cử công bằng, công khai, bỏ việc
cấp trên, cấp ủy cũ… lập và chỉ đạo thực hiện một
danh sách "quân đỏ".
Nếu vẫn chủ trương "nghiêm cấm vận động bầu cử" thì
không chỉ đại biểu mà cả cấp ủy cũ, đoàn chủ tịch cũng
phải thực hiện. Tức là không cho phép mọi việc làm có tính
chất vận động cho một hoặc một nhóm ứng cử viên dưới
bất cứ hình thức nào, của bất cứ cá nhân, tập thể nào,
kể cả đoàn chủ tịch và cấp ủy cũ (một số việc làm
của cấp ủy cũ và đoàn chủ tịch thực chất là "vận động
bầu cử" hiện vẫn được xem là hợp thức).
Tương tự như vậy đối với nhiều vấn đề trên các lĩnh
vực khác.
Cần phổ biến công khai, các thể chế, quy phạm nói trên, tạo
điều kiện tiếp cận thuận lợi cho mọi đối tượng. Phổ
biến cả trong nhân dân các quy chế, quy phạm của Đảng. Nhân
dân cần biết rõ các quy chế, quy phạm đó để tham gia xây
dựng, giám sát Đảng.
<span class="underlined-text">Hai là</span>, tăng cường thực hiện
công khai hóa các mặt đời sống của đất nước và của
Đảng, tăng cường chế độ thông tin bắt buộc và thông tin
theo yêu cầu trước hết đối với cơ quan có trách nhiệm và
cả đối với dân chúng.
Không có thông tin đầy đủ và chính xác thì không thể có dân
chủ thực sự.
Nhiều đại biểu Quốc hội than phiền không được cung cấp
thông tin cần thiết khi ra quyết định (biểu quyết). Ông Hữu
Thọ đã có lần nói, với tư cách ủy viên trung ương, thực ra
ông không có điều gì bị hạn chế, nhưng ông không có đủ
thông tin để chủ động tham gia thảo luận và quyết định.
Một tổng biên tập báo Nhân Dân, một ủy viên trung ương,
một Trưởng Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương mà còn thiếu
thông tin thì làm sao các tổ chức, các cá nhân ở cương vị
thấp hơn có thông tin để thực hiện được quyền dân chủ
đích thực?
Lỗi có thể thuộc tổ chức, cá nhân, "cơ chế" hay cũng có
thể ở cả ba nơi đó. Nhưng muốn thực sự khắc phục bệnh
dân chủ hình thức, cần sớm khắc phục triệt để điều
này.
<h2>Khuyến khích phản biện</h2>
<span class="underlined-text">Ba là</span>, khuyến khích và thực
hiện phản biện xã hội rộng rãi. Chúng ta khẳng định mục
tiêu định hướng phát triển đất nước, nhưng cũng thừa
nhận rằng con đường đi đến mục tiêu đó là chưa có tiền
lệ, phải tìm tòi.
Kinh nghiệm thất bại của người khác, cái giá lớn lao mà
chúng ta phải trả cho những sai lầm của mình mới chỉ ít
nhiều cảnh báo về một số cạm bẫy thất bại, chưa nói gì
nhiều về "bí quyết" thành công.
Tìm tòi con đường đó là việc của toàn Đảng, toàn dân,
không thể chỉ dựa vào một vài người, một tập thể nhỏ.
Thực tế vừa qua chỉ ra rằng, trên từng bước đi lên, bên
cạnh những kết quả lại phát sinh nhiều vấn đề phức tạp,
khuyết điểm, sai sót. Trong tình hình đó, "độc quyền chân
lý" là có hại. Phản biện xã hội là sự cần thiết khách
quan, vừa là biểu hiện cụ thể nhất của dân chủ, vừa là
biện pháp quan trọng hàng đầu để thúc đẩy dân chủ thực
sự.
<span class="underlined-text">Bốn là</span>, tăng cường vai trò của
các phương tiện thông tin đại chúng.
Để thực hiện được chức năng của mình trong thể chế dân
chủ, báo chí phải đưa thông tin khách quan, phản ảnh tình
hình chân thực, không cắt xén. Nó không thể chỉ là tiếng
nói của người cầm quyền, mà còn phải là tiếng nói của
dân chúng. Những tiếng nói đó có mặt đồng thuận và không
đồng thuận. Cần phản ảnh sự đồng thuận khách quan, chứ
không được tạo ra bằng cách bỏ qua những biểu hiện không
đồng thuận.
Không có báo chí dân chủ thì không thể có phản biện xã
hội, không có giám sát xã hội, tức là không thể có dân chủ
đích thực. Trước mắt, cần có quan điểm chỉ đạo rõ ràng
về các vấn đề "lề trái, lề phải", "thông tin, đề tài
nhạy cảm" mà nhiều người đã đề cập.
Luật Báo chí mới ra đời cần phục vụ mục tiêu thực hành
dân chủ rộng rãi. Làm được như vậy sẽ tạo một bước
ngoặt căn bản chống bệnh dân chủ hình thức.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4906), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét