Ngô Huy Liễn - Tránh né và nói láo đang trở thành tiêu chuẩn đạo đức của nhà văn nước ta

Mấy ngày nay, có một thư mời được quảng bá trên mạng và
qua email, nói về một cuộc tọa đàm mệnh danh là "Tiểu
thuyết và Tiểu luận" sẽ diễn ra tại Thư viện L'Espace-CCF
vào ngày 5/5/2010, nhân dịp tác phẩm Vô tri của Milan Kundera
được xuất bản bằng tiếng Việt. Cuộc tọa đàm do Đại
sứ quán Pháp tại Việt Nam và Công ty Văn hóa và Truyền thông
Nhã Nam phối hợp tổ chức, với sự tham gia của các nhà văn
và dịch giả Nguyên Ngọc, Phạm Xuân Nguyên, Cao Việt Dũng.

Một cuộc tọa đàm như vậy thì thật là hấp dẫn đối với
người mê văn chương và đặc biệt đối với những ai yêu
thích Milan Kundera. Tôi rất yêu thích Kundera. Nhưng, thú thật,
khi đọc lời giới thiệu tiểu sử của Kundera trên tờ giấy
mời, tôi cảm thấy chán nản, không muốn đến đó nữa. Tiểu
sử Milan Kundera được nhà xuất bản Nhã Nam viết như sau:

<div class="special_quote">Sinh năm 1929 tại Brno, Tiệp Khắc, Milan
Kundera sang Pháp định cư năm 1975 và trở thành một gương mặt
quan trọng trong đời sống văn học Pháp và quốc tế. Ông bắt
đầu nổi tiếng vào những năm 60 khi cho xuất bản hai tập thơ
do mình sáng tác. Tuy nhiên, chỉ với những tác phẩm bằng văn
xuôi đầu tiên, Kundera mới bộc lộ rõ vẻ độc đáo của
mình. Thái độ giễu cợt mỉa mai, sự phức tạp trong cấu
trúc hình thức ngôn ngữ của tác phẩm, dấu ấn của âm
nhạc, lối phân tích lạnh lùng và quá tỉnh táo, tính
"triết" là những điều làm nên phong cách không thể lẫn
được của Kundera. Là chuyên gia phân tích công việc của chính
mình, ông đã xuất bản nhiều tác phẩm lý thuyết khiến ông
được xếp vào hàng các nhà tư tưởng văn học lớn nhất
thời đại.</div>

Dễ ghét nhất là câu này: "<em>Sinh năm 1929 tại Brno, Tiệp
Khắc, Milan Kundera <strong>sang Pháp định cư năm 1975</strong> và
trở thành một gương mặt quan trọng trong đời sống văn học
Pháp và quốc tế.</em>"

Giới thiệu tiểu sử Kundera như thế thì hiển nhiên là cố ý
tránh né rất nhiều sự thật. Kundera nào mà có được cuộc
sống hanh thông như thế! Kundera nào mà được Nhà nước Tiệp
Khắc ưu đãi cho phép khơi khơi "sang Pháp định cư" khoẻ ru
như thế!

Ai đã từng đọc tiểu sử của Kundera ở những nơi khác thì
đều biết ông đã chịu đựng những gì trước khi rời khỏi
Tiệp Khắc. Cuốn tiểu thuyết Trò đùa của Kundera mô tả
cuộc sống dưới chế độ Stalin được xuất bản ở Prague
năm 1967, và là một trong những thành tố gây men cho phong trào
đòi tự do, nhưng ngay năm sau đó thì biến cố "Mùa Xuân
Prague" xảy ra, với bộ đội Liên Xô mang từng đoàn xe tăng
vào xâm lăng Tiệp Khắc và nghiền nát phong trào tự do vừa
manh nha dấy lên. Cuốn tiểu thuyết Trò đùa và các tập thơ
của Kundera bị thu hồi, cấm lưu hành, vất ra khỏi mọi thư
viện ở Tiệp Khắc. Ông phải lén gửi bản thảo ra nước
ngoài để xuất bản. Rồi ông bị đuổi dạy, không còn sinh
kế. Ông xin xuất ngoại sang Pháp để dạy học, nhưng Nhà
nước cấm ông đi đến bất kì nước phương Tây nào. Cuối
cùng sau nhiều lần nạp đơn và bị thẩm vấn, ông mới
được cho đi Pháp năm 1975 để dạy ở đại học Rennes; nhưng
đến năm 1979 thì Nhà nước Tiệp khác hủy bỏ quốc tịch
của Kundera. Đến năm 1981, Kundera được nhập quốc tịch
Pháp...

Một cuộc tọa đàm về "Tiểu thuyết và Tiểu luận" của
Kundera, nhưng ngay ở lời giới thiệu tiểu sử đã lộ liễu
tránh né những sự thật như vậy, thì liệu các diễn giả sẽ
nói những gì và tránh né những gì trong lúc tọa đàm?

Trước đây, Alexander Solzhenitsyn bị báo chí ta giới thiệu là
"người thư ký trung thành của nước Nga thời Xô-viết"!
Rồi Murakami Haruki dịch cuốn <em>The Great Gatsby</em> (Gatsby vĩ
đại) của Scott Fitzgerald thì bị báo chí ta loan tin là ông
dịch cuốn <em>Ruồi trâu</em>! Bây giờ thì Milan Kundera bị
giới thiệu khơi khơi như thế đấy!

Tôi có cảm tưởng cái sinh hoạt văn chương ở thủ đô Hà
Nội ta càng ngày càng thối tha vì những trò tránh né, xiên
xẹo càng ngày càng trở thành những hành vi bình thường, không
còn khiến các nhà văn ta cảm thấy xấu hổ chút nào nữa.

Ngô Huy Liễn
(tienve.org)

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4840), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét