hàng loạt của các nước nằm dưới sự lãnh đạo tuyệt
đối của Đảng Cộng sản ở Đông Âu và Liên Xô. Hơn 20 năm
qua, nếu có dịp đến thăm các quốc gia này, người ta sẽ
thấy rằng chính phủ mới và nhân dân tại các nước này đã
kịp làm được khá nhiều điều; đời sống kinh tế, xã hội
của người dân tốt hơn hẳn so với trước kia, nhưng vẫn còn
rất nhiều việc mà chính phủ và nhân dân họ phải nỗ lực
thực hiện để xóa đi di sản do những năm dài dưới chế
độ cộng sản để lại trên con đường trở thành những
quốc gia phát triển, giàu mạnh, dân chủ, tự do. Và tùy theo
nội lực của từng nước mà quá trình này nhanh hay chậm, nhẹ
nhàng hơn hay nặng nề vất vả hơn. May mắn như nước Đức,
nhờ có Tây Đức với một tiềm lực kinh tế hàng đầu của
châu Âu, vậy mà trong những năm qua chính phủ Đức đã phải
đổ không biết bao nhiêu tiền để vực dậy Đông Đức, xóa
đi khoảng cách về mọi mặt giữa hai bờ Đông Tây. Nhưng dù
sao, các nước Liên Xô và Đông Âu vẫn có những nội lực
nhất định – các nước này trước khi đi theo con đường xã
hội chủ nghĩa đã là những quốc gia có nền kinh tế công
nghiệp tư bản bước đầu, có nền văn hóa dày dặn, người
dân của họ dù sao cũng đã hiểu thế nào là dân chủ, tự
do… nên quá trình thay đổi thế chế chính trị cũng đỡ
nhọc nhằn vất vả hơn những quốc gia không có được những
"hành trang" như vậy. Ví dụ như Việt Nam chẳng hạn. Đôi
khi nghĩ đến một ngày nếu vận hạn của đất nước đã qua,
Việt Nam may mắn chuyển đổi thể chế chính trị thành một
quốc gia dân chủ pháp trị, thì một điều có thể thấy
trước đó là cái giá phải trả do di họa của những năm cầm
quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam để lại trên đất
nước này phải nói là vô cùng nặng nề, và những mất mát,
thiệt thòi là vô cùng lớn.
Thứ nhất là ở Việt Nam, thời gian cầm quyền của Đảng
Cộng sản cho đến nay đã kéo dài hơn một số quốc gia khác
– 65 năm trên miền Bắc và 35 năm trên toàn lãnh thổ, nên cái
hại cũng nặng nề hơn. Thứ hai là do nội lực của đất
nước và của dân tộc, trước khi có Đảng Cộng sản lãnh
đạo cho đến ngày nay, Việt Nam vẫn chỉ là một nước nông
nghiệp nghèo nàn đang phát triển, từ hạ tầng cơ sở vật
chất kinh tế, kỹ thuật… đều chưa có gì đáng kể. Cộng
với một tầm nhìn ngắn, văn hóa "lùn" của các thế hệ
lãnh đạo nối tiếp nhau từ trên xuống dưới, chỉ thấy cái
lợi trước mắt mà không thấy cái hại lâu dài, hoặc vừa
làm vừa phá, hoặc chỉ lo vơ vét, tham nhũng mà không nghĩ gì
đến tương lai của đất nước và dân tộc, nên sau bao nhiêu
năm cầm quyền, trên khắp đất nước nhìn đâu cũng thấy
dấu vết của sự phá hoại trên mọi lĩnh vực. Bao nhiêu đất
dọc theo biên giới phía Bắc, biển, đảo… đã mất, biết bao
giờ mới đòi lại được. Rừng bị tàn phá, tài nguyên bị
khai thác một cách vô tội vạ, môi trường sống bị ô nhiễm
nặng nề, một số sông ngòi bắt đầu khô cạn, bây giờ
người ta lại bắt đầu phá nát Tây Nguyên với những dự án
khai thác bauxite lợi ít hại nhiều, bộ mặt các thành phố
lớn, nhỏ thì hỗn độn, quy hoạch yếu kém, kiến trúc lộn
xộn một cách không thể sửa chữa nổi v.v… Chưa nói đến
cơ cấu luật pháp hay một nền giáo dục yếu kém cần phải
xây dựng lại từ đầu, rất mất thời gian. Chưa kể cả một
xã hội bị băng hoại về mặt đạo đức, những giá trị,
chuẩn mực bị lệch; con người hoặc bị nhồi sọ bởi lối
giáo dục tuyên truyền một chiều phải mất thời gian mới
hiểu ra được đâu là sự thật đâu là dối trá, hoặc bị
tồi tệ đi do phải sống trong một môi trường xã hội có quá
nhiều điều không tử tế v.v… Nhưng điều nguy hiểm nhất
đối với số phận của đất nước và dân tộc Việt Nam, đó
là nếu sự thay đổi thể chế chính trị đến chậm thì nguy
cơ phụ thuộc, thậm chí mất nước vào tay nước láng giềng
phương Bắc là điều mà hiện nay nhiều người đều đã
thấy.
Có những di hại có thể thấy rõ vì nó hữu hình và có thể
xây dựng lại, có thể hồi phục sau một thời gian vài ba
thập niên tùy theo. Nhưng có những cái di hại vô hình khó
thấy hơn mà hậu quả của nó thì rất nặng nề và sự điều
chỉnh, sửa chữa cũng vô cùng khó khăn, mất thời gian. Đó là
những di hại về văn hóa, con người, về tinh thần mà những
quốc gia đã từng trải qua chế độ do đảng cộng sản lãnh
đạo đều phải trả giá.
Một môi trường sống bị ô nhiễm, bị hủy hoại. Môi
trường tinh thần cũng vậy. Có những căn bệnh tinh thần mà
nếu sống trong một xã hội như xã hội Việt Nam hay Trung Quốc
(vốn là một hình mẫu để chính quyền Việt Nam bắt chước
theo y hệt nên những căn bệnh cũng giống nhau) lâu ngày con
người sẽ bị lây nhiễm ít nhiều mà không hay.
<h2>Bệnh vô cảm</h2>
Xã hội Việt Nam bây giờ có quá nhiều điều phi lý, trái tai
gai mắt, và cũng có quá nhiều những bi kịch, những câu
chuyện thương tâm. Mỗi ngày mở những tờ báo ra, bật TV lên,
hoặc ngay trong đời sống thường ngày, người ta phải đọc,
nhìn, nghe hay chứng kiến tận mắt biết bao nhiêu chuyện như
vậy. Tổng Giám đốc X bị bắt vì tham nhũng hàng tỷ đồng.
Công ty Y bị phát hiện có dấu hiệu lừa đảo, làm thất
thoát hàng trăm tỷ. Một khu nhà hay một cây cầu vừa mới xây
đã bị sập, lún vì làm ăn gian dối, bớt xén vật tư. Một
bữa tiệc sinh nhật của con cái một "quan lớn" tốn kém
hàng trăm triệu đồng trong đó chủ nhân bữa tiệc vung tay
tặng các bạn mỗi người một chiếc xe gắn máy hiệu @. Một
em bé chết oan vì bị điện giật trên đường do dây điện
bị hở, không ai chịu trách nhiệm. Một tai nạn giao thông
thảm khốc do đường hẹp, lô cốt chặn, chen lấn nhau hoặc
đôi khi chỉ vì do chất lượng đường xá tồi khiến người
đi xe ngã xuống và bị xe tải phía sau cán lên. Một người
phụ nữ nghèo đi mót cà phê bị chó nhà giàu cắn chết nhưng
công an lại không truy cứu tội hình sự người quản lý trang
trại đã để mặc chó cắn chết người v.v… Đầu tiên khi
đọc hoặc nghe những chuyện như vậy, người ta phẫn nộ,
bức xúc, thương cảm. Nhưng rồi hàng ngày cứ phải đọc mãi,
chứng kiến mãi với mức độ phi lý, bất công ngày càng lớn
hơn, người ta thành quen đi, không còn ngạc nhiên trước bất
cứ chuyện gì nữa. Người ta quen dần với những điều không
tử tế, với cái xấu, cái ác… và trở nên vô cảm dần dần
mà không hay.
Tai hại của điều này là đến lượt mình, mỗi người khi
phải làm một điều không tử tế hoặc không lương thiện sẽ
tự bảo rằng chung quanh mình ai cũng làm như vậy, ai cũng đang
sống như vậy, có sao đâu?
<h2>Cái xấu, cái ác lên ngôi</h2>
Chưa cần phải từ nguồn báo chí truyền thông của "thế
lực thù địch" nào, chỉ cần theo dõi báo chí trong nước, do
nhà nước kiểm soát nội dung và cho phép phát hành, cũng có
thể thấy ở Việt Nam hiện nay, cái xấu, cái ác đang lộng
hành ra sao. Có nhiều người sẽ bảo xã hội nào mà chả có
cái xấu, cái ác, ở Mỹ chẳng hạn, cũng có những cảnh bạo
lực, giết người, thậm chí sát nhân hàng loạt… đó thôi.
Nhưng vấn đề ở đây là cái xấu, cái ác, sự thiếu lương
thiện đang tràn lan ở mọi cấp độ từ những hành vi nhỏ
nhặt hàng ngày như chen lấn giành đường nhau, dúi tiền cho
cảnh sát giao thông để được cho qua khi bị bắt lỗi và
cảnh sát cũng thản nhiên nhận tiền như là chuyện bình
thường phải vậy, hoặc sẵn sàng cãi vã, chửi bới nhau thậm
chí đánh nhau chỉ vì những chuyện xích mích không đáng… cho
đến những hành vi ở mức độ lớn hơn. Nhiều khi rùng mình
vì mức độ trơ tráo vô đạo đức trong những hành vi tội
lỗi như khi một ông hiệu trưởng không những dụ dỗ, ép dâm
hàng loạt học sinh tuổi vị thành niên mà còn buộc các em
phải lên giường với hàng loạt quan chức để có lợi cho
mình; hay mức độ dã man một cách thản nhiên như khi một con
người có thể để mặc cho đàn chó cắn xé đồng loạt đến
chết mà không cứu; hay những cô cậu học sinh còn ở tuổi
cấp hai có thể thản nhiên đánh bạn, thản nhiên quay video clip
tung lên mạng và những học sinh khác thì ngồi xem mà không
phản ứng gì. Khi một xã hội mà những điều không tử tế,
cái xấu, cái ác đã trở thành chuyện bình thường trong khi
điều tử tế, cái đẹp, cái thiện dần trở thành hiếm hoi,
bất bình thường thì đó là điều thực sự phải báo động
đỏ từ lâu rồi.
<h2>Sự bạc nhược, cầu an</h2>
Khi phải sống chung quá lâu với những điều bất công phi lý,
với các xấu cái ác đang tràn lan, và biết rằng có kêu thì
cũng chẳng thay đổi được gì, số đông người Việt dường
như đã chọn cho mình một "phương châm" sống an toàn, đó
là mặc kệ, mọi chuyện đã có nhà nước lo, họ chỉ lo kiếm
sống, lo cho bản thân và gia đình. Và điều đó tạo ra một
căn bệnh khác cũng phổ biến không kém: sự bạc nhược, cầu
an. Đối với đám đông này, đừng nói với họ về sự thối
nát của chế độ, về gánh nặng nợ nần đang đổ lên đầu
các thề hệ sau do việc vay nợ nước ngoài, việc mất đất
mất biển và cả nguy cơ mất nước trong tương lai, việc các
nước khác người dân được có những quyền gì cũng như nhu
cầu tự do dân chủ trong nhân dân… Họ sẽ lảng tránh, sợ
hãi, không tin, và tiếc thay con số này vẫn còn khá lớn. Chưa
kể những kẻ mà quyền lợi gắn chặt với chế độ này và
vẫn cố sống cố chết bênh vực cho chế độ này là không
tính đến. Đó là lý do vì sao một đảng cầm quyền có quá
nhiều sai lầm và tội lớn đối với đất nước, với nhân
dân trong suốt bao nhiêu năm qua như Đảng Cộng sản Việt Nam
lại vẫn tiếp tục tồn tại.
<h2>Sự giả dối</h2>
Trong lịch sử giành chính quyền và giữ chính quyền của mình,
Đảng Cộng sản Việt Nam đã sử dụng rất nhiều "chiêu
thức", trong đó có sự dối trá, mỵ dân. Có thể nói sự
dối trá, nói một đằng làm một nẻo là "chính sách" xuyên
suốt trong đối nội cũng như đối ngoại của Đảng Cộng
sản Việt Nam từ bao lâu nay. Và từ bao nhiêu nay người dân
Việt Nam đã phải sống trong một môi trường giả dối, từ
khi còn đi học trẻ em Việt Nam đã phải học tin vào những
điều giả dối cho đến khi trưởng thành nhìn xung quanh xã
hội toàn những điều giả dối – bằng giả, hàng giả, chất
lượng công trình và cả chất lượng tác phẩm văn hóa văn
nghệ nhiều thứ cũng là giả… Và cũng như các căn bệnh đã
kể trên, đến một lúc nào đó sự giả dối cũng trở thành
căn bệnh phổ biến trong xã hội – người ta chạy theo thành
tích, chạy theo những giá trị ảo, giá trị giả bên ngoài và
đánh giá nhau cũng bằng những cái bên ngoài đó như căn nhà,
chiếc xe, áo quần, mảnh bằng phó tiến sĩ, tiến sĩ
"mua"… mà không xét đến giá trị thật bên trong của một
con người.
<h2>Hoài nghi và mất lòng tin</h2>
Và khi phải ăn uống hít thở hàng ngày với một bầu không
khí giả dối như vậy thì lẽ đương nhiên con người trở nên
mất lòng tin, hoài nghi vào tất cả mọi thứ. Từ một nguyên
nhân sâu xa nhất là sự sụp đổ của toàn bộ hệ thống lý
luận chính trị Mácxít-Lêninnít, lý thuyết về chủ nghĩa xã
hội chủ nghĩa cộng sản… mà bao nhiêu năm nay Đảng và nhà
nước Việt Nam vẫn ra sức nhồi nhét vào đầu người dân,
trong lúc chưa tìm ra được một hệ thống lý luận khác để
thay thế (thật ra thì đã có sẵn những hệ thống lý luận
của các nước dân chủ pháp quyền khác để mà học hỏi
nhưng vấn đề là nhà nước Việt Nam không muốn học!), cùng
với sự xuống cấp, tha hóa về mọi mặt trong đời sống
đạo đức xã hội, khiến con người mất lòng tin và căn bệnh
hoài nghi này cũng phổ biến không kém. Điều tai hại hơn là
người ta không tin cả vào những điều tốt, sự tử tế.
Môi trường xã hội Việt Nam hiện nay là một môi trường mà
cái ác cái thiện lẫn lộn, môi trường văn hóa nghệ thuật
cũng vậy – cái đẹp cái xấu lẫn lộn, thật giả lẫn lộn,
dễ làm cho con người, nhất là giới trẻ, bị nhiễu về mặt
nhận thức, thẩm mỹ cho đến phương hướng, mục đích
sống… không biết phân biệt, thẩm định hay dở, đúng sai.
Xã hội cứ thế mà nhiễu loạn cả lên.
Và tất cả những căn bệnh đó như những tế bào ung thư đang
tàn phá cả xã hội Việt Nam mà nếu không có một sự thay
đổi toàn diện, triệt để về mặt thể chế chính trị thì
mọi sự "sửa chữa" kiểu như thay tên Đảng, thay tên
nước, thay đổi nhân sự này chính sách kia… cũng chỉ như
những cố gắng vá víu tạm bợ, che chỗ này vá chỗ kia trên
ngôi nhà đã thực sự mục ruỗng từ bên trong mà thôi.
© 2010 Song Chi
© 2010 talawas
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4562), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét