cách y tế Mỹ. Dẫu luật này còn gặp nhiều khó khăn do Đảng
Cộng hòa nói sẽ dùng mọi biện pháp để ngăn cản việc
thực hiện và cả chục bang (do đảng Cộng hòa nắm quyền) đe
dọa sẽ kiện đạo luật này vi hiến, Tổng thống Obama đã có
một kỳ công ngoạn mục, giữ được một lời hứa quan trọng
của mình khi tranh cử.
Sau khi được thực hiện, luật này sẽ cải tổ sâu sắc xã
hội Mỹ, nó là một sự điều chỉnh rất khó khăn và vô cùng
lớn của chủ nghĩa tư bản Mỹ. Nó sẽ đảm bảo thêm cho 32
triệu người Mỹ các dịch vụ y tế cơ bản mà họ chưa
được hưởng. Đảng dân chủ đã định đưa ra đạo luật
cải cách y tế từ nhiều chục năm qua nhưng đều thất bại,
lần này họ đã thành công.
Trong khi các nhà nước phúc lợi châu Âu đã đảm bảo dịch
vụ y tế cơ bản cho mọi người dân từ lâu, thì hệ thống y
tế của Mỹ dựa quá nhiều vào sự tự nguyện, vào thị
trường, vào khu vực tư nhân nên đã khiến hàng chục triệu
người không có bảo hiểm y tế.
Phúc lợi xã hội tạo gánh nặng cho nhà nước ở các nước
châu Âu và đã buộc các nước này có những cải tổ hệ
thống để nâng cao hiệu quả. Với đạo luật này Mỹ dường
như tiến đến một nhà nước phúc lợi hơn, tiến gần hơn
tới kiểu chủ nghĩa tư bản dân chủ châu Âu.
Đảng cộng hòa và các hãng bảo hiểm y tế tư nhân ở Mỹ
đã phản đối kịch liệt dự luật này trong thời gian qua và
sẽ tìm mọi cách để cản trở việc thực hiện nó trong
tương lai. Họ có rất nhiều lý do phản đối, từ giảm quyền
tự do của người dân đến lấn quyền của các bang, v.v. Nhưng
một trong những lý do cơ bản là ý thức hệ. Họ mang con ngáo
ộp "xã hội chủ nghĩa" ra dọa dân Mỹ, để biện hộ cho
sự phản đối của họ, nói rằng luật này cho phép nhà nước
can thiệp quá sâu vào lĩnh vực y tế và khiến nước Mỹ trở
nên "xã hội chủ nghĩa" hơn.
Xã hội chủ nghĩa được hiểu ở mỗi nơi một khác với sự
lẫn lộn khái niệm do vô tình hay hữu ý.
Nếu hiểu xã hội chủ nghĩa là nhiều dân chủ hơn, nhiều
phúc lợi hơn cho người dân, là "dân giàu nước mạnh xã
hội dân chủ công bằng văn minh", thì đúng các nhà nước
phúc lợi Tây Âu "xã hội chủ nghĩa" hơn Mỹ, và hơn các
nước tự xưng là xã hội chủ nghĩa rất rất nhiều. Có thể
gọi họ là "xã hội chủ nghĩa dân chủ" nhưng thực chất
họ là các nước tư bản chủ nghĩa hiện đại. Chủ nghĩa tư
bản có sức sống dẻo dai, có khả năng tự điều chỉnh và
đã có sự điều chỉnh rất nhiều từ chủ nghĩa tư bản man
rợ thời trước Marx. Luật cải cách y tế Mỹ là một minh
chứng nữa cho sự điều chỉnh như vậy.
Thực ra, tên gọi là gì cũng quan trọng (đối với hiệu quả
truyền thông nếu dùng các khái niệm rõ ràng) song không quan
trọng bằng thực chất là gì.
Một số trong số các nước xã hội chủ nghĩa châu Âu trước
kia đã chuyển hẳn sang con đường tư bản chủ nghĩa hiện
đại hay "chủ nghĩa xã hội dân chủ", số còn lại (phần
lớn thuộc Liên Xô trước đây) đi theo con đường tư bản man
rợ.
Trung quốc rất khôn khéo đi theo con đường mà họ gọi là
"chủ nghĩa xã hội mang mầu sắc Trung Quốc". Con đường
mang mầu sắc Trung Quốc là gì? Xét theo việc làm chứ không
theo lời họ nói, đó, thực chất, là con đường tư bản chủ
nghĩa. Nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường, khu vực
tư nhân phát triển, cải cách mạnh khu vực doanh nghiệp nhà
nước, nền kinh tế hội nhập sâu và toàn diện vào nền kinh
tế toàn cầu. Nhà nước phúc lợi trước kia ở Trung Quốc, tuy
mới chỉ dành cho số ít (trong bộ máy nhà nước, doanh nghiệp
nhà nước) nhưng đã bị cắt giảm, bị "xã hội hóa" theo
kiểu chủ nghĩa tự do Mỹ, tuy mức độ phúc lợi kém hơn
nhiều. Nay Trung Quốc muốn cắt ngắn giai đoạn tư bản chủ
nghĩa man rợ để phát triển chủ nghĩa tư bản hiện đại và
họ đã có kế hoạch cải cách hệ thống phúc lợi, trong đó
có y tế, cho số đông.
Họ chẳng bao giờ nói họ phát triển tư bản chủ nghĩa (vì
nói thẳng thế không hay cho sự phát triển tư bản chủ nghĩa
của họ), nhưng việc làm của họ thì chính xác như vậy,
đấy là con đường nhanh nhất, hữu hiệu nhất để chấn hưng
Trung Quốc. Cái chủ nghĩa thực sự thịnh hành ở Trung Quốc
hiện nay là chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa dân tộc. Sự vươn
lên của Trung Quốc hiện nay có nét giống với sự vươn lên
của Đức và Nhật cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Không rõ
Trung Quốc có trở thành "tư bản chủ nghĩa dân chủ" hay
không? Nếu có thì đó sẽ là hồng phúc cho nhân loại; nếu
không sẽ có nhiều bất trắc cho thế giới.
Nhân tranh cãi về cải cách y tế ở Mỹ, có thể thấy cả ở
Mỹ lẫn Trung Quốc và nhiều nơi khác người ta vẫn dùng đến
chủ nghĩa này chủ nghĩa nọ để biện hộ cho sự phản đối
hay thúc đẩy những cải cách nào đó. Lời nói, phép tu từ
học vẫn được sử dụng như một công cụ hữu hiệu để
biện hộ, đôi khi che dấu những mục đích, những động cơ
thực.
Học kinh nghiệm nước ngoài nên xem xét hành động thực tiễn,
đừng quá tin vào ngôn từ. Cùng một từ có thể được dùng
với những nghĩa khác nhau. Cứ thấy họ dùng từ giống hay
gần giống mình mà làm theo cách người ta nói, người ta khuyên
hay ám chỉ thì rất có thể phải mang thóc giống ra ăn.
Hãy xem họ làm gì, cách họ làm thế nào, đưa chúng vào một
khung khổ khái niệm rõ ràng để có những phân tích mạch lạc
và hãy đừng quá để ý đến điều họ nói. Tránh kinh nghiệm
xấu, học cách làm hay và tìm cách làm cho chúng thích ứng với
điều kiện của mình, sẵn sàng thử nghiệm những cách làm
mới. Đấy có thể là cách khôn ngoan để cải tổ xã hội,
nền kinh tế và hệ thống phúc lợi, để nâng cao sức cạnh
tranh quốc gia, để chấn hưng đất nước.
_____________________
[*] Bài viết đã được biên tập lại và đăng trên Tiền phong
Chủ nhật, 28-3-2010. Bản ở đây là đầy đủ.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4559), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét