href="http://tuanvannguyen.blogspot.com/2010/03/van-hoa-cam-on.html">Văn
hóa cám ơn</a>" trên blog, phàn nàn về việc người Việt ít
nói cám ơn & xin lỗi:
Thực ra, đây là chuyện đã quá cũ, và nhiều người bảo
rằng văn hóa, truyền thống phương Đông bản chất nó là như
vậy, "nói ra lời cám ơn hay xin lỗi cứ ngường ngượng
miệng thế nào ấy", "bọn Tây chỉ được cái... hình
thức, lẻo mép, Việt Nam ta mới thực là... trong lòng", v.v...
Mỗi người mỗi ý nên xin miễn bàn. Cá nhân tôi có mấy mẩu
chuyện vui vui về chuyện cám ơn & xin lỗi ở Việt Nam.
<strong>1.</strong> Cái này đã kể ở một dịp nào đó, không
nhớ nữa.
Anh bạn tôi bên này, người Hà Nội gốc, rất nền nã. 8-9 năm
trước, sau mười mấy năm tu nghiệp, đậu tấn sĩ, anh hồi
hương.
Một thời gian ngắn sau, ảnh i-meo kể chuyện quê hương,
chuyện gặp bạn bè, thân nhân mừng mừng tủi tủi, mọi nhẽ.
Nhưng cái mà tôi, một đứa không mấy khi có dịp về nhà, chú
ý hơn cả, là kinh nghiệm ứng xử của anh. Anh bảo, về nhà
nên quên ngay cái phản xạ "cám ơn - xin lỗi", vì làm thế
sẽ bị mọi người nhìn như thể mới từ hành tinh khác tới.
Và "quê" nữa.
Anh lấy ví dụ. Mua bán xong cái gì đó, như bên này thì người
mua cũng lịch sự cám ơn, nhưng ở nhà thì không cần, không
nên, vì "tiền mình bỏ ra kia mà" :). Người bán đa phần
cũng vậy, vì "ông trả tôi tiền, thì tôi trao ông hàng, ơn
huệ gì ở đây" :).
Thậm chí, đi ăn uống chẳng hạn, ở những quán bình dân ấy,
mà cứ nhỏ nhẹ cám ơn - xin lỗi thì không bao giờ đến
lượt. Cứ phải quát tháo om sòm, nhẹ ra cũng phải cụt lủn,
hách dịch, cho oai vào, thì người ta mới để ý đến mình.
Anh bạn chia sẻ: hồi đầu mới về, thấy cũng lạ, và ngại.
Nhưng sau đó "tái hội nhập" khá nhanh, vì nhìn quanh "đâu
đâu cũng vậy cả".
Rốt cục, anh thấy "quen đi thì như thế cũng hay, chả vấn
đề gì". Rồi anh bảo: "Dân mình chính ra "thân lừa ưa
nặng" phết... cứ lời lẽ tử tế không bao giờ xong việc.
Ngẫm lại... mình cũng vậy... từ hồi về nhà..." :)
<strong>2.</strong> Hồi ấy Internet chửa phát triển như bây,
thông tin cũng có nhưng chưa phong phú, nên tôi nghe anh bạn,
phục lắm. Và tâm niệm là để thử "chếch" xem sao.
Thì sau đó ít lâu, có dịp kiểm nghiệm qua nhời vợ. Nàng về
phép, đi chợ mua đồ ăn cùng chị gái. Sợ dúm dó vì bị
thách giá, và cảnh "ai ai cũng nói to, trông ghê lắm".
Nhưng ấn tượng nhất là sau khi mua xong mớ rau, con cá gì đó,
nàng buột miệng "cám ơn" thì bị chị "chỉnh" ngay
"mày làm cái gì thế". Để ý chút thì thấy trong giao tiếp,
ngôn từ của bà chị khi đi mua bán rất củn lủn, thậm chí
hách dịch, mặc dù bả là người rất hiền.
Khi về nhà, hỏi, thì bả bảo: "Phải thế mới được việc,
mình mà nhẹ nhàng là chúng nó làm tới!" :)
<strong>3.</strong> Vài năm sau, tôi có dịp về thăm nhà, sau gần
20 năm. Mặc dù nghe lời can gián là không nên lê la ăn uống
tạp nham, không đảm bảo vệ sinh, nhưng tôi cũng cố gắng
"đi thực tế" một số bận, và thấy... không đến nỗi
nào :).
Nhiều nơi khi tôi cám ơn họ, họ cũng cám ơn lại, hoặc nếu
không thì cũng mỉm cười thân thiện.
Đa phần, tôi có mua bán giao thiệp gì (tất nhiên là hãn hữu
thôi, vì đàn ông thì biết gì mà mua với bán!), thì cũng không
phải lên giọng, hoặc quát tháo, như chỉ dẫn của cậu bạn.
Tôi đắc thắng lắm vì nghĩ là "tình thế đã đổi thay",
đem chuyện kể lại với mấy người bạn hôm trước khi sang
lại đây. Thì thấy chúng cười cười, vẻ bao dung: "Ừ, cũng
tùy nơi. Bọn nào quen... Tây rồi, thì cũng "Tây hóa". Chứ
ta thì... vẫn thế thôi..."
Tôi bực, nhưng không sao cãi được với bọn thổ dân ấy...
<center>* * *</center>
Dây mơ rễ má, đến văn hóa cám ơn của quan chức, hoặc nói
rộng hơn là người có chút quyền hành gì đó.
Ở nhà mình, tôi thấy quan chức nếu có hiện diện ở đâu,
thì thường là để giương mục kỉnh đọc diễn văn tràng
giang đại hải, không ai muốn nghe, và không chắc ông quan chức
đã hiểu rằng ông ta đọc gì. Chứ cám ơn (thực lòng), thì
hiếm thấy. Nói chung, phàm là quan chức đã xuất hiện, là
để quảng cáo cho cá nhân, chứ chả còn mục đích gì khác.
Nó có phần khác với bên này, ví dụ những dịp tổ chức này
nọ, những chương trình văn hóa lớn, nếu có được mời, quan
chức biết điều ra thì chỉ nói ngắn gọn mấy câu, cám ơn
này nọ, rồi... phắn nhanh gọn để chương trình được bắt
đầu, hay tiếp diễn.
Cá nhân tôi, rất thích dự những buổi khai trường hay bế
giảng của con gái. Thường chỉ kéo dài 20 phút, ngoài vụ hát
Quốc ca (Himnusz) và bài ca ca ngợi đất nước Hungary (Szózat)
ở đầu và cuối, cùng một số tiết mục ca vũ nhạc của
học sinh, thày hiệu trưởng chỉ phát biểu ngắn gọn độ 5
phút, mà nội dung chủ yếu là cám ơn học sinh đã học tập
chuyên cần, cám ơn các bậc phụ huynh đã quan tâm đến con cái
và phối hợp với nhà trường, và cuối cùng mới là cám ơn
đội ngũ giáo viên đã hết lòng vì bọn trẻ (dù đồng lương
thì chết đói, mạt hạng). Nhưng, cấm thấy cám ơn... đảng,
chính phủ, lãnh tụ đâu cả! :((
(Sau đó thì tới màn tuyên dương học sinh giỏi và xuất sắc,
tặng bằng khen, phần thưởng và bắt tay từng em, từ đứa
nhóc lớp 1, rất trọng thị!)
Tôi cũng để ý tại các buổi hòa nhạc, biểu diễn (trường
Thu Vân là chuyên nhạc, nên hàng năm có mười mấy dịp như
thế), ông hiệu trưởng cũng thường chỉ xuất hiện vào cuối
chương trình, rất khiêm tốn, lên nói lời cám ơn độ 5-10
giây, trao tặng hoa cô giáo và học sinh, rồi lui ngay xuống
dưới và đứng vỗ tay cùng cử tọa.
Chứ không có màn quan chức ngông nghênh đứng giữa các nghệ
sĩ, hướng xuống dưới vỗ tay hồi lâu, cứ như thể những
tràng vỗ tay và vinh quang là dành cho ổng, vì ổng có thành
tích nổi trội gì...
Mới hay: nói lời cám ơn, cũng cần văn hóa lắm thay!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4537), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét