height="300" alt="245418.jpg" /><div class="textholder">Chen nhau để lấy
một tờ ấn như thế này...</div></div>Ở đâu trên thế giới
này cũng vậy, phàm đã là người, hầu hết ai cũng muốn
quyền cao chức trọng. Quan chức thường đi theo bổng lộc,
giầu sang phú quí suốt một đời người, "một người làm
quan, cả họ được nhờ".
Thi nhân Nguyễn Bính từng "ước mong" cho anh lái đò nghèo
"<em>Để tôi mơ mãi, mơ nhiều//Tước đay se võng nhuộm
điều ta đi.//Tưng bừng vua mở khoa thi,//Tôi đỗ quan Trạng,
vinh quy về làng//Võng anh đi trước võng nàng.//Cả hai chiếc
võng cùng sang một đò.</em>"
Sinh ra ở Nam Định, một vùng đất đồng chiêm nghèo khó, rất
có thể trong đời, cố thi nhân đã từng đến dự lễ Khai ấn
tại đền Trần, thuộc thành Nam, mơ cho mình chiếc võng.
Lễ trang trọng này được xem là "linh hồn" của lễ hội
đền Trần nói chung. Tương truyền, sau chiến thắng quân Nguyên
lần thứ nhất, vào ngày 14 tháng Giêng, vua Trần đã mở tiệc
chiêu đãi tại phủ Thiên Trường và phong chức cho các quan,
quân có công lao đối với đất nước.
Kể từ đó, cứ vào ngày này đúng giờ Tý (23h), các vua Trần
lại "khai ấn" đánh dấu sự trở lại quốc sự sau khi
nghỉ Tết nguyên đán. "Phúc đẳng hà sa" nếu ai nhận
được tờ ấn như thế.
Người ta tin, thời của các vua Trần cách đây gần nghìn năm
và sau này, lễ hội được tổ chức trang trọng. Tiếng trống
vang lên khắp 9 đình chùa, lệnh ban ra, ai nấy đều cúi rạp
mình, nghe tiếng đức vua sang sảng phán truyền.
Không một tiếng động, không ai chen lấn, tôn ty trật tự,
trên dưới rõ ràng. Người ban ấn, kẻ nhận ấn và người xem
đều thấy sự thưởng công, phong tước rất xứng đáng.
Những vị vua Trần thuộc về dòng dõi anh minh, mọi lời vua
phán được coi như thánh phán. Không ai dám trái lời và không
muốn trái lời. Muôn người như một.
Không phải ngẫu nhiên, các vua Trần thuộc về thời đại vinh
quang nhất trong lịch sử nước Việt. Từ bao đời, xuất phát
từ trái tim, người dân gọi Trần Quốc Tuấn là đức thánh
Trần.
<div class="boxright320"><img src="/files/u1/sub01/245419.jpg" width="400"
height="300" alt="245419.jpg" /><div class="textholder">Con cháu đời sau
xin ấn. Ảnh: TPO</div></div>
Thế hệ sau tiếp tục duy tục lệ "Khai ấn" này để
tưởng nhớ công đức của các vua thưở trước, đồng thời
giáo dục con cháu truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại
xâm, bảo vệ tổ quốc.
Ngoài chuyện hướng về cội nguồn, người dự còn mang theo
yếu tố tâm linh, ước mong nhận "ấn tín Vua ban", cầu may
cho một năm may mắn và hạnh phúc.
Chỉ có điều, với thời gian mai một, những lễ hội như
đền Trần, hội Lim, hội chùa Hương, bà Chúa Kho đã dần
biến tướng. Lễ hội văn hóa, truyền thống nhưng đã có
nhiều nét bị thương mại hóa, đôi chỗ trở thành vô văn hóa
và phi truyền thống.
Như TPO và nhiều báo đưa tin, chưa đến 23 giờ, lễ khai ấn
trong Đền vẫn đang diễn ra thì bên ngoài đền một biển
người bỗng dưng nổi sóng hỗn loạn ùn ùn xô đổ hàng loạt
rào chắn… Tiếng la tiếng khóc của người bị chèn ép, ngất
lịm, người mất của kêu cứu inh ỏi.
Lực lượng an ninh, cảnh sát cơ động, bộ đội được huy
động tối đa ra chặn lại và tổ chức cấp cứu cho những
người bị ngất. Nhưng chỉ cầm cự được khoảng 15 phút thì
vỡ bung cả một cơn bão người lao vào đền.
Người nghèo kiếm được tờ ấn đem bán kiếm lời. Kẻ giầu
lắm tiền, trọc phú, muốn có chút hơi hướng quan trường,
bỏ tiền mua lại. Ngang nhiên mua bán ở chốn đền linh thiêng
ngay trước mặt vua Trần và cả ngoài đời.
Lễ Khai ấn trở thành nỗi hãi hùng của hàng vạn người khi
phải đạp lên nhau xông vào đền "cướp" ấn. Tranh giành,
đạp đầu nhau để "làm quan", chắc chỉ có thời nay mới
xảy ra.
Sau những khói hương trong đền, các vị thánh Trần thấy cảnh
đau lòng này sẽ nghĩ gì về "lượng" văn hóa trong đám con
cháu đanh tranh cướp ngoài sân. Chắc cố thi nhân xưa cũng
chẳng mơ hộ anh lái đò "vinh qui bái tổ" làm chi.
Đây không phải lần đầu tiên, và cũng không phải là lần
cuối cùng, chuyện vô văn hóa xảy ra trong một sự kiện văn
hoá hay lịch sử mang tầm vóc quốc gia. Hội hoa Hà nội, hội
hoa anh đào, bánh chưng khổng lồ dâng vua Hùng, tượng đài
Điện Biên, rồi bao nhiêu lễ hội khác biến thành nỗi buồn
của những người có đôi chút hiểu biết.
Đổ lỗi cho ai đây? Một nền giáo dục nhiều bất cập kéo
dài? Văn hóa và đạo đức của đám con cháu "tự nhiên"
xuống cấp nghiêm trọng vì nền kinh tế thị trường? Người
được thăng chức không phải do tài năng mà do "ngồi nhầm
chỗ" hay ấn tín sử dụng sai mục đích?
Những chỉ tiêu, con số tăng trưởng về kinh tế không đi theo
chỉ số văn hóa? Một nguyên nhân hay vì tất cả? Hay còn gì
ẩn chứa bên trong hệ thống mà không ai biết được.
Đây là lúc chúng ta nên suy ngẫm về cội nguồn sức mạnh
của dân tộc như thời Trần từng ba lần chiến thắng quân
Nguyên. Tìm lối ra không khó. Khó là ở chỗ, có ai đó để
tâm vào vai trò của văn hóa, thay vì chỉ lo các chỉ tiêu kinh
tế tăng trưởng dương hay âm.
Lễ hội thành công hay thất bại nói lên "phông văn hóa"
của một miền đất và cao hơn là chính quốc gia ấy và đó
được gọi là một trong những sức mạnh mềm khi hội nhập.
Thiếu sức mạnh mềm, khó mà đưa đất nước sang một vị
thế mới.
Ai chẳng mong cuộc đời phong lưu, làm quan sang trọng, sống sung
sướng một đời. Giấc mơ ấy là của chung nhân loại, của
người dân thường, của doanh nhân giầu có, của thi nhân và
cả của anh lái đò nghèo xưa. Đến dự lễ hội "Khai ấn"
để mong ước về tương lai tốt đẹp là hoàn toàn thỏa
đáng.
Tuy nhiên, dẫm lên nhau và tranh cướp hỗn loạn trong lễ hội
quả là báng bổ đức thánh Trần, làm nhói đau bao con tim nhân
ái, có khác chi, một lễ hội đầu xuân để người ta "khai
đao…trảm ấn".
Hiệu Minh. 2-03-2010.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4336), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét