những việc làm "ghê tởm, mất nhân tính" của những nữ
sinh Hà Nội, thì giới trẻ (đặc biệt là các bạn học sinh)
lại không quan tâm lắm. Không phải là do vô tâm, mà bởi vì
những việc "tày trời" như vậy diễn ra có lẽ hàng ngày,
quá quen thuộc nên chẳng có gì mới lạ cả. Có lẽ do "sơ
xuất" hay không lường trước được hậu hoạ mà clip video
đã lôi cuốn được sự chú ý của cộng đồng. Nếu không có
sự sơ xuất như trên thì phải chăng xã hội ta cũng làm ngơ
hoặc thật tình không biết?
Tôi thuộc thế hệ 9X, cũng từng trải nghiệm thời cấp 2-3
"kinh hoàng" ở trường học. Cũng phải chân thành thú tội
rằng "lũ quỷ" chúng tôi khác với "lũ quỷ" thời ba mẹ
chúng tôi nhiều lắm: chúng tôi đọc sách ít hơn, chơi bời
trác táng hơn, tiêu tốn thời gian và tiền bạc vào game online
hoặc internet,… và có lẽ chúng tôi "nghịch" ngu hơn thế
hệ trước nhiều. Đại bộ phận chúng tôi hầu như chẳng có
một sở thích chung nào (game online là sở thích chung ?!) nhưng ý
tôi muốn nói là sở thích chung một cách nền nếp. Mẹ tôi
luôn giận tôi vì trong khi bà thuộc làu làu từng trang sách,
quyển truyện của các đại thi hào, các nhà thơ kiệt xuất…
thì con trai của bà lại chẳng đụng tới một quyển sách văn
bao giờ cả (dĩ nhiên là ngoài cuốn sách giáo khoa Văn). Văn
hoá đọc hình như bị chính chúng tôi tẩy chay. Viết tới đây
chắc có bạn bực, thực sự chúng tôi đọc, nhưng một cách
đọc không có chọn lọc (ít ra là theo tôi quan sát). Thử lấy
ví dụ: thi tốt nghiệp cấp 2, cấp 3, ĐH, v.v… ít có ai đọc
các tác phẩm văn học khác để mà so sánh, liên tưởng đến
bài viết của mình. Chỉ tổ mệt óc! Cần đọc các tác phẩm
văn học chi, khi chúng tôi đã có hàng tấn sách văn mẫu, các
bài bình giảng văn mẫu được bày bán tràn lan trên thị
trường. Nghe thì có vẻ tiện, nhưng cái chính là tim của chúng
tôi không rung động trước tác phẩm, mà chúng tôi mượn ý
của một trái tim rung động khác làm bình phong cho mình.
Tôi không muốn bàn về lĩnh vực ăn chơi trác táng, bởi chắc
cũng đã có quá nhiều bài viết về các cậu ấm, cô chiêu
(tôi cũng không muốn vơ đũa cả nắm, vì mấy đứa bạn thân
của tôi có nhiều bạn rất ngoan và gia đình rất khá giả).
Tôi chỉ xin bàn về lĩnh vực "nghịch" (một lĩnh vực mà
học trò nào cũng tích trữ cho mình những "tuyệt kỉ"). Tôi
không biết thế hệ trước nghịch như thế nào, nhưng qua
những "chia sẻ" của bố mẹ, của thầy cô và có khi của
ông bà nữa (!) thì tôi thú nhận rằng chúng tôi nghịch ngu hơn
thế hệ trước nhiều! Đối với các bạn cùng trang lứa,
chúng tôi sỉ nhục, hạ bệ lẫn nhau để lấy làm thích thú;
đánh nhau để giằng mặt, phá hoại đồ của nhau để lấy
làm thú vui, v.v… Chuyện đánh nhau giằng mặt của nữ sinh Hà
Nội vừa rồi cũng thuộc vào một trong những "hoạt động
ngoại khoá" của lũ học sinh chúng tôi. Lúc đầu có lẽ chưa
"hòa nhập" nên có lẽ có bạn khó chịu, nhưng dần dà rồi
quen, coi như đó là chuyện bình thường! Điều này quả thật
khủng khiếp quá! Tô điểm cho bức tranh bạo lực học đường
là những gợn song lăn tăn của những mối tình Hàn Quốc, của
những chàng Hoàng Tử Ếch, Trái tim Mùa Đông, Giày thủy tinh,
và Ngôi nhà Hạnh Phúc… yêu để mà nhớ, mà thương. Cứ như
Xuân Diệu viết về tình yêu: "Yêu là chết trong lòng một
ít". Nhưng giới trẻ chúng tôi muốn minh chứng cho tình yêu
của mình mãnh liệt hơn sự rung cảm về tình yêu của Xuân
Diệu; chúng tôi muốn chứng minh cho Xuân Diệu thấy rằng yêu
không chỉ là "chết trong lòng một ít", mà là hiến dâng
cả tính mạng mình cho tình yêu. Những rung động nhất thời,
tình yêu siêu tốc, nóng bỏng mãnh liệt như lửa mặt trời
nhưng kết quả là tính mạng của một con người bị bỏ hoài
một cách lãng phí! BỐ MẸ ƠI, THẦY CÔ ƠI! HÃY CỨU CHÚNG CON!
Trên đây chỉ là một phần nhỏ của cuộc đời học sinh trong
thời buổi này. Còn nhiều lắm những điều mà bố mẹ, thầy
cô chưa biết hết về chúng tôi. Nhưng liệu họ có sẵn sàng
để đón nhận hết sự thật??? Chỉ có dũng cảm nhìn nhận
vào sự thật thì người lớn mới có thể giúp được chúng
tôi!
Cố gắng lí giải về những gì đang diễn ra, tôi tìm cách
liên hệ tình hình với học thuyết về <em>sự gắn kết giữa
cá nhân-xã hội</em> (social integration) của Emile Durkheim và bộ
môn Xã hội học vi mô (microsociology) dưới cái nhìn vào "sự
tương tác hình tượng" (symbolic interactionism). Quả thực,
những tác động của nền kinh tế thị trường đã thay đổi
những "định nghĩa" về xã hội từ trước đến nay. Một
ví dụ cụ thể là vai trò của nữ giới trong xã hội Việt Nam
hiện đại. Họ được đi học (so với hồi trước là không
được đi học); họ trở thành những kỹ sư, bác sỹ, doanh
nhân và nhà ngoại giao (so với khi trước, phụ nữ chỉ được
ở nhà trông nom việc cơm nước…), v.v… Một loạt các
"định nghĩa" khác trong xã hội lần lượt thay đổi. Trong
giáo dục, chúng ta quan tâm nhất đến định nghĩa về "thầy
cô" với "giáo viên" và "học sinh". Thầy cô bây giờ
không còn là những "ông đồ muôn năm cũ" nữa, không phải
là những vị quan thanh liêm do bất mãn mà từ quan về dạy
học. "Thầy cô" là những con người có học thức, tốt
nghiệp đại học hoặc cao đẳng sư phạm, có kiến thức
chuyên môn sư phạm. "Thầy cô" mới tốt nghiệp ra trường
thường trẻ; họ phải đi làm để kiếm tiền nuôi bản thân
(và gia đình). Nhiệm vụ của họ là truyền bá kiến thức
của nhân loại, và trách nhiệm của họ là truyền những kiến
thức ấy cho học sinh một cách có hiệu quả nhất. Vậy thầy
cô có nhiệm vụ truyền bá và chấn chỉnh đạo đức của
học sinh? Câu hỏi này rất khó trả lời, vì trong quá trình
"định nghĩa lại" hai chữ "thầy giáo" thì chúng ta vẫn
còn nhập nhằng giữa "thầy cô cũ" (theo kiểu ông đồ) và
"thầy cô mới" (theo cách hiểu đương đại). Thầy cô vừa
phải truyền dạy kiến thức, nhưng vừa lại bị xã hội giao
giữ trọng trách làm tấm gương cho học trò. Với định nghĩa
mới, những người giáo viên này rơi vào hoàn cảnh tiến thoái
lưỡng nan (phải giải thích như thế nào khi học sinh bắt gặp
mình trong quán bar, vũ trường, hay những buổi hẹn hò với
"bạn thân" ??!!).
Định nghĩa về "học sinh" cũng thay đổi nhiều. Học sinh
thời trước coi thầy cô như cha mẹ. Ngay bố mẹ cũng phải
kính trọng thầy cô, gặp thầy thì phụ huynh cũng khoanh tay cúi
đầu chào. Còn ngày nay, phụ huynh phải "kính trọng" thầy
cô (những người tuổi cũng chắc chỉ bằng con đầu của họ)
liệu có ổn? Vì vậy, "kính trọng" được thay bằng "tôn
trọng". Học sinh (đại bộ phận) vẫn bị những giá trị
của xã hội đòi hỏi họ phải "kính trọng" thầy cô. Tuy
nhiên, trong những năm gần đây, những chuyện scandal về giáo
dục mà người thầy là những thủ phạm đã làm tác nhân cho
sự chuyển dịch từ "kính trọng" sang "tôn trọng".
<strong><em>Học sinh không nhất thiết phải "kính trọng"
thầy cô; nhưng họ phải "tôn trọng" thầy cô (trên cơ sở
sự bình đẳng giữa người và người)</em></strong>. Học sinh
đến trường để học kiến thức, chuẩn bị những kĩ năng
để phục vụ cho công việc sau này. Quan hệ giữa học
sinh-thầy cô (một cách khách quan nhất) là quan hệ giữa
người mua-người bán, và mặt hàng ở đây là kiến thức. Do
xã hội ta còn nhiều sự nhập nhằng giữa quan niệm cũ-mới,
những sự nhập nhằng này chính là nguyên nhân chính của
những sự việc mà ta không thể tưởng tượng nổi: học sinh
đánh thầy, thầy giáo nhận tiền hối lộ để nâng điểm,
bạo lực trong học đường với sự thờ ơ của thầy cô
(phải chăng thầy cô thực sự không biết?). Xã hội cần một
thời gian dài để thực sự thay thế các định nghĩa cũ với
mới, nhưng sự vận động đó không phải tự nhiên mà có, mà
phải có những nghiên cứu, những đánh giá thẩm định, những
tác động tích cực từ xã hội.
Từ những điều trên đây, chúng ta cần phải thừa nhận rằng
việc giáo dục các bộ môn khoa học xã hội trong nhà trường
là điều cần thiết. Chấn chỉnh lại chương trình, cách viết
sách giáo khoa, và cách dạy-học là một điều vô cùng cấp
bách! Đây là một điều "biết rồi, khổ lắm, nói mãi",
tuy nhiên nếu không làm, thì những vụ bạo lực học đường,
bạo lực trong gia đình và trong xã hội sẽ vẫn tiếp diễn
với chiều hướng ngày càng tệ. Dân tộc Việt Nam ta sẽ không
còn là một dân tộc anh hùng, bất khuất nhưng mến khách và
giàu lòng nhân ái, mà sẽ trở thành đất nước của những
cử nhân Chí Phèo, những bà cô Thị Nở. Từng là một học
sinh, từng là một trong hàng ngàn những "con chuột biết
chữ" để Bộ GD-ĐT làm thí nghiệm, tôi nhận thấy một vài
nét như sau:
• <strong><em>Chương trình học quá tải, nhồi nhét và mang
nặng tính lí thuyết nhưng không mang ý nghĩa thực tiễn, ứng
dụng</em></strong>. Sẽ có ý nghĩa gì khi cố nhồi nhét một nhà
thơ những công thức đạo hàm, tích phân! Sẽ có ý nghĩa gì
khi Bộ GD-ĐT yêu cầu học sinh phải học hết môn này đến
môn nọ (Toán, Lí, Hoá, Sinh, Kỹ thuật, Nuôi trồng…) để
rồi các công trình xây dựng dựa trên những kiến thức đó
chỉ "bền" được trong vòng 3 tháng![1] Có bao giờ Bộ GD-ĐT
hoặc các nhà giáo dục học đặt câu hỏi vì sao học sinh học
càng ngày càng kém? Điểm thi tốt nghiệp, thi vào đại học
các môn Sử, Địa, Văn cứ lần lượt từ trứng ngỗng 1, 2, 3,
4 bước đều? Chẳng phải vì cách học hoặc vì học sinh hay
giáo viên, mà là vì kiến thức Bộ GD cố nhồi nhét vào đầu
học sinh đã quá cũ, quá lạc hậu và vô nghĩa. Học làm gì khi
về sau những kiến thức này sẽ chẳng bao giờ cần đến
nữa?
• <strong><em>Người viết sách không còn tham gia nghiên cứu và
sách giáo khoa không mang tính tương tác với người
học</em></strong>. Nếu tôi nhớ không lầm thì cuốn sách Hoá 11
(chương trình cũ) được thầy Đào Hữu Vinh viết thì phải.
Tôi có mày mò và xin được cuốn sách Hoá từ mấy chục năm
trước thầy Vinh viết để ôn luyện thi vào Đại học. So sánh
giữa hai cuốn sách, kiến thức thì y sì, rất khô khan và khó
hiểu. Trong khi đó, những cuốn sách của thầy Cao Cự Giác
được viết theo phương pháp mới thì rất dễ hiểu, tính
tương tác được cải thiện đáng kể (tuy chưa bằng được
với các sách giáo khoa của nước ngoài, nhưng đó vẫn là sự
cải thiện đáng kể). Các sách Vật Lí, Toán cũng vậy. Để so
sánh, xin mời các bạn đọc hãy vào nhà sách, tìm đọc cuốn
sách giáo khoa toán THPT (cấp 3) cũ và mới của NXBGD và cuốn
sách cùng trình độ của Thạc Sỹ Lê Hồng Đức. Các bạn sẽ
thấy rõ sự khác biệt một trời một vực. Sách giáo khoa là
cầu nối giữa tri thức nhân loại đến người học. Nếu
không có sự tương tác thì coi như nước đổ lá khoai.
• <strong><em>Các bộ môn khoa học xã hội bị bỏ xó, không
được quan tâm</em></strong>. Xã hội dường như đang thờ ơ
đến sự tồn tại của các môn khoa học xã hội. Nói đúng
hơn, khoa học xã hội bị chúng ta coi thường một cách quá
đáng; chúng ta đã và đang phải trả một giá quá đắt cho sự
khinh thường này. Chúng tôi không được học về tâm sinh lí
tuổi mới lớn, không được ai dạy bảo, dẫn dắt về sự
phân biệt giữa tình yêu chân chính và phút nông nổi bốc
đồng. Chúng tôi thật sự đã học được những gì từ các
môn Văn học, Lịch sử, Địa Lý? Về Văn học, chúng tôi phải
thuộc lòng hàng đống ngày tháng, năm sinh, lí lịch của một
loạt các nhà văn, nhà thơ. Tôi đã phản ứng gay gắt với yêu
cầu vô lí này, bởi ngay cả sinh nhật tôi nếu cả nhà không
nhắc thì có lẽ tôi cũng chẳng nhớ, huống hồ phải thuộc
lòng tiểu sử của người khác! Chúng tôi cảm nhận thơ ca qua
những bài giảng của thầy cô, qua dàn bài chi tiết, các sách
văn mẫu, v.v… Có khi nào chúng tôi có cơ hội thực sự lắng
nghe con tim của mình đâu?
Về Lịch sử, khi có điều kiện học tập ở nước ngoài và
được tiếp cận đến những nguồn tài liệu lịch sử của
Việt Nam và nước ngoài, tôi mới nhận ra mình bị hố to. Trong
cuốn sách giáo khoa lịch sử nhỏ bé mà đầy tự hào của dân
tộc Việt Nam, hầu như các nhà viết sách "không thèm" ghi ra
những tư liệu lịch sử khoa học để người khác có thể tra
cứu được. Nói lịch sử là khoa học, nhưng cách viết sách
giáo khoa sử chẳng khác nào theo phong cách truyền miệng trong
dân gian. Mà đã là truyền miệng, không chứng cứ thì tam sao
thất bản là điều hiển nhiên, không có giá trị khoa học.
Điều đáng sợ mà tôi học được từ môn Sử trong nhà
trường là thói kiêu ngạo hợm hĩnh. Tôi đã từng tự hào,
kiêu ngạo mù quáng một cách đáng xấu hổ. Thế đấy, lỗi
đâu phải tại tôi, mà là tại sách giáo khoa. Chính nó đã ru
ngủ tôi chìm vào men say của chiến thắng, coi trời bằng vung,
coi nước mình là nhất nhưng thực chất là ếch ngồi đáy
giếng!
Về Địa lí, có cái quái gì để học ở môn này? Ông thầy
lớp tôi cho chúng tôi đậu hết vì theo thầy, sách giáo khoa
hồi chúng tôi học là một cuốn sách bốc phét! Để xem sách
giáo khoa mới viết như thế nào về Tây Nguyên!
• <strong><em>Kinh tởm hơn, giáo dục hiện tại đào tạo
người học thành những con người vô liêm sỉ</em></strong>. Tôi
có nói quá không? Chính tôi, một lớp trưởng, một lớp phó
học tập cũng đã cóp-pi bài trong giờ kiểm tra, cũng gian lận
trong thi cử. Gian lận trong thi cử là điều mà học sinh nào
cũng từng làm ở Việt Nam. Vô tình từ hành động đối phó
với sự quá tải, chúng tôi đã tự biến mình thành những con
người gian dối, gian manh. Chúng tôi đâu muốn như vậy, tuy
nhiên, chính nền giáo dục đã đẩy chúng tôi xuống tận cùng
của bờ vực thẳm. Ông Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân ơi,
nếu ông còn có tâm thì xin ông hãy xem lại trách nhiệm của
ông trước toàn dân, trước chúng tôi, những người học sinh.
Ông nên xem lại chất lượng của chương trình giáo dục đến
đâu mà ông đòi hỏi ở chúng tôi nhiều thế? Ông xem lại
những quan chức trong ngành giáo dục có thực sự có tài, có
tâm với giáo dục không? Ông nên kiểm điểm lại ngành trước
khi đổ lỗi xuống học sinh, phụ huynh và toàn xã hội!
Chương trình sách giáo khoa mới đâu phải là không làm được.
Kiến thức cơ bản 1+1=2 nơi nào chẳng giống nhau, tại sao
chúng ta cứ phải đổi tới thay lui? Chúng ta có thể chấn
chỉnh lại giáo dục (bằng chứng rõ ràng là rất nhiều học
sinh ưa và tìm đọc sách tham khảo của các tác giả ngoài hơn
là sử dụng sách giáo khoa). Chúng ta có thể làm được, nhưng
chúng ta không làm. Xin được nói là chúng tôi đã sẵn sàng
từ lâu rồi, vì chúng tôi mệt mỏi quá rồi. Chúng tôi chỉ
cần một người có liêm sỉ dẫn dắt thôi.
Càng xem càng buồn khi thế hệ trẻ của VN như thế này đây:
[video:http://www.youtube.com/v/XOjkUET7JYI&hl=en_US&fs=1&]
______________________
[1]<a
href="http://dantri.com.vn/c20/s20-385483/nut-mat-cau-thang-long-sau-3-thang-thong-xe.htm">Nứt
mặt cầu Thăng Long sau 3 tháng thông xe</a> (Dân Trí)
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4488), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét