Nguyễn Văn Tuấn - Tại sao khó có thể tự hào là người Việt Nam?

Đề tài này có thể rất tế nhị. Nếu là người Việt mà
nói "tôi không tự hào là người Việt" thì chắc chắn sẽ bị
"ném đá" như Hồi giáo ném đá những người ngoại tình. Một
cuốn sách có tựa đề là "Tôi tự hào là người Việt Nam"
mới xuất bản và đã bán hết 10000 cuốn đủ để nói đề
tài này làm ấm lòng rất nhiều người như thế nào. Tôi chưa
đọc quyển sách đó, nhưng đọc phần nhận xét của báo chí
thì thấy hình như hàm lượng tri thức không cao (1). Đọc qua
bài tường thuật một hội thảo cùng chủ đề cũng chỉ thấy
những phát biểu chung chung. Vậy chúng ta có lí do gì để tự
hào là người Việt Nam? Tôi nghĩ thành thật mà nói, chúng ta
không có nhiều lí do. Khi tôi hỏi về câu này, nhiều người
có học và suy nghĩ nói thẳng rằng họ không tự hào là
người Việt Nam. Ở đây, tôi thử đóng vai một "devil advocate"
về đề tài này.

Điều gì làm cho người ta tự hào là thành viên của một
cộng đồng dân tộc? Nói đến tự hào dân tộc, có lẽ
người Nhật có lòng tự hào cao nhất nhì thế giới. Năm 2008,
kết quả điều tra xã hội ở Nhật cho thấy 93% người Nhật
tự hào là người Nhật (2), và tỉ lệ này cao hơn Mĩ (85%). Con
số này ở Nhật năm 1986 là 91%. Khi được hỏi điều gì làm
cho họ tự hào là người Nhật thì 72% trả lời là yếu tố
lịch sử, truyền thống và văn hoá, 43% trả lời là phong cảnh
thiên nhiên. Ngoài ra, 28% chọn sự ổn định xã hội và an
toàn, và 28% khác chọn đặc tính dân tộc làm cho họ tự hào.
Người Nhật quá tự hào đến nỗi họ không nhận trợ giúp
trong cơn bão Fukushima.

Riêng tôi muốn bổ sung những yếu tố trên và nghĩ đến 6
yếu tố sau đây: truyền thống và văn hoá, kinh tế, giáo dục
& khoa học, xã hội ổn định, phong cảnh thiên nhiên, và trách
nhiệm với cộng đồng thế giới. Phải nói ngay rằng xét
đến 6 yếu tố này thì chúng ta rất khó mà tự hào là người
Việt.

<strong>Truyền thống và văn hoá nghèo nàn & thiếu bản sắc
tích cực</strong>

Thật khó chỉ ra một nét văn hoá đặc thù nào mang tính Việt
Nam. Hỏi một người Việt Nam bình thường chỉ ra một nét văn
hoá định hình Việt Nam, chắc chắn người đó sẽ lúng túng.
Điều này dễ hiểu vì chúng ta khởi đầu từ một nền văn
minh nông nghiệp (lúa nước) nhưng lại chịu ảnh hưởng bởi
văn hoá Tàu cả ngàn năm. Hệ quả của sự ảnh hưởng đó
để lại cho VN những đặc điểm mà chúng ta đều có thể
nhận ra như tính vọng ngoại, chuộng bạo lực, tính vị kỉ,
tính khoa trương bề ngoài và thiếu thực chất bên trong, v.v.
Một nhà văn hoá xuất sắc là Đào Duy Anh từng nhận xét về
người Việt Nam (trong "Việt Nam văn hoá sử cương") như sau:

"Về trí tuệ thì người Việt Nam đại khái thông minh, nhưng
xưa nay ít thấy có người trí tuệ lỗi lạc phi thường; sức
ký ức thì phát đạt lắm, mà giàu trí nghệ thuật hơn trí
khoa học, thích văn chương phù hoa hơn là thực học; Não
tưởng tượng thường bị não thực tiễn hòa hoãn bớt cho nên
dân tộc Việt Nam ít người mộng tưởng, mà phán đoán
thường có vẻ thiết thực lắm; Sức làm việc khó nhọc,
nhất là người ở miền Bắc, thì ít dân tộc bì kịp; Cảm
giác hơi chậm chạp, song giỏi chịu đau đớn cực khổ và hay
nhẫn nhục; Tính khí cũng hơi nông nổi, không bền chí, hay
thất vọng; Hay khoe khoang trang hoàng bề ngoài, ưa thích hư danh;
Thích chơi bời cờ bạc; Não sáng tác thì ít, nhưng mà bắt
chước, thích ứng và dung hòa thì rất tài; Người Việt Nam
lại rất trọng lễ giáo, song cũng có não tinh vặt, hay bài bác
chế nhạo".

<div class="boxcenter450"><img
src="http://www.danluan.org/files/u5311/an_cap.jpg" /><div
class="textholder">Bức ảnh chụp lại biển cấm ăn cắp vặt
viết bằng tiếng Việt tại một cửa hàng ở Nhật</div></div>

Nói tóm lại những đặc tính về người Việt trên đây chẳng
làm cho chúng ta tự hào. Những nét văn hoá đó càng lộ ra khi
người Việt bắt đầu hội nhập quốc tế hay định cư ở
nước ngoài. Chúng ta đã từng đọc và nghe những câu chuyện
người Việt ăn cắp trong các siêu thị ở Nhật, Singapore, Úc,
v.v. Chúng ta cũng từng nghe biết người Việt hám ăn và phung
phí ra sao. Nhiều người biện minh rằng đó chỉ là số ít và
chỉ tập trung vào một nhóm người ít học. Nhưng biện minh
đó không thuyết phục, khi chúng ta biết rằng những người
Việt ăn cắp ở nước ngoài là những người có học, là quan
chức đang làm việc trong cơ quan công quyền, thậm chí đang
hành nghề giảng dạy về đạo đức sống! Chúng ta cũng biết
rằng sự hám ăn của người Việt nổi tiếng đến nỗi nhà
hàng Thái Lan và Nhật phải để những tấm biển viết bằng
tiếng Việt cảnh cáo. Phải nhìn nhận những thực tế đó,
chứ không nên trốn tránh.

Ngay cả người Việt định cư ở nước ngoài cả vài chục
năm vẫn giữ những bản sắc chẳng có gì đáng tự hào. Ở
Úc, người Việt là một sắc dân có nhiều thanh thiếu niên
ngồi tù. Cộng đồng người Việt ở Mĩ được xem là khá
thành công, nhưng thực tế vẫn cho thấy đó là một cộng
đồng nghèo và họ thường sống co cụm với nhau và thiếu
khả năng hội nhập như cộng đồng người Nhật, Phi Luật Tân
hay Hàn Quốc. Vì sống co cụm với nhau nên chúng ta dễ thấy
bản sắc văn hoá của người Việt được duy trì như thế
nào. Hãy đến những khu thương mại của người Việt ở
Sydney, chúng ta dễ dàng thấy đó là những khu tấp nập buôn
bán, nhưng nhìn kĩ thì sẽ thấy sự dơ bẩn, ồn ào, mất
trật tự, và chen chúc chật hẹp. Nhìn kĩ hơn, chúng ta sẽ
thấy hàng quán người Việt chỉ là ăn uống chứ không có
những sinh hoạt mang tính văn hoá nào cả.

Về chính trị, VN cũng chẳng có gì đáng tự hào. Nền tảng
chính trị VN trước đây (ở miền Bắc) và sau này (cả nước)
lệ thuộc vào Tàu và Liên Xô. VN vẫn theo một chủ nghĩa lỗi
thời và đã hết sức sống, một chủ nghĩa mà nơi khai sinh ra
nó đã khai tử nó hơn 20 năm trước đây. Người Việt chẳng
phát kiến được một chủ thuyết chính trị nào, mà chỉ rập
khuôn theo chủ nghĩa Mao – Stalin. Không thể nào tự hào khi mà
chính quyền ra rả mỗi ngày bảo người dân phải làm gì và
giảng giải rằng yêu nước là yêu chủ nghĩa xã hội!

Người Úc tự hào vì họ có nền chính trị dân chủ, mà trong
đó người dân có tự do thực hiện hoài bảo của mình, và
chính phủ không lên lớp dạy bảo người dân phải làm gì hay
làm ra sao. Người Mĩ tự hào vì họ có một nền dân chủ ổn
định và hào hiệp giúp đỡ nhiều nước khác trên thế giới.
Người Việt chúng ta khó mà tự hào như người Úc hay người
Mĩ về tiêu chí chính trị.

Nhiều người Việt Nam rất tự hào rằng VN đã đánh thắng
các đế quốc sừng sỏ nhất như Tàu, Pháp, và Mĩ. Chiến tranh
là giải pháp của người thích cơ bắp chứ đâu phải là
biện pháp của người thông minh. Vả lại, chiến tranh nhân danh
chủ nghĩa và đánh thuê hay đánh dùm cho kẻ khác thì càng
chẳng có gì để tự hào. Nhưng để thắng Pháp, thắng Mĩ,
thì hàng triệu người Việt phải hi sinh, và đất nước nghèo
mạt cho đến ngày hôm nay. Đằng sau những cái vinh quang chiến
thắng là biết bao sai lầm và tội các đã bị che dấu. Người
Thái Lan tự hào vì họ tránh được chiến tranh và giữ được
hoà bình. Người Nhật chấp nhận đầu hàng trong cuộc chiến
quân sự nhưng lại thắng trên trận chiến kinh tế, và họ tự
hào điều đó. Tôi nghĩ nếu VN tránh được chiến tranh mới
là điều đáng tự hào, chứ chiến tranh –- bất kể thắng hay
thua –- thì chẳng có gì đáng tự hào. Làm người hùng vài
phút để sau này mang tật suốt đời và rách nát thì rất khó
xem đó là niềm tự hào.

<strong>Thất bại về kinh tế</strong>

Cho đến nay, dù chiến tranh đã kết thúc gần 40 năm, VN vẫn
là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. VN
không có bất cứ một tập đoàn kinh tế nào làm ăn thành
công; tất cả những "VINA" hoặc là đã thất bại thê thảm,
hoặc đang trong tình trạng thoi thóp. Nói đến Hàn Quốc người
ta nghĩ đến Samsung, Kia, Hyundai; nói đến Nhật người ta nghĩ
đến Toyota, Honda, Mazda, Sony, Panasonic, Toshiba và vô số các
thương hiệu khác; còn nói đến VN chúng ta không có bất cứ
một thương hiệu nào trên thế giới. Đến một cây kim, vít
ốc, VN vẫn chưa sản xuất đạt chất lượng.

Trước 1975 ở miền Bắc cuộc Cải cách ruộng đất đã để
lại nhiều "di sản" tiêu cực cho nền kinh tế nông nghiệp.
Trước 1975, có thể nói kinh tế miền Bắc không đáng kể,
trong khi kinh tế miền Nam phát triển khá, tuy chưa bằng Hàn
Quốc nhưng cũng tương đương hay xấp xỉ các nước trong khu
vực Đông Nam Á. Nhưng sau 1975, với chính sách cải tạo công
thương và hợp tác xã nông nghiệp đã dẫn đến tình trạng
suy sụp kinh tế, sản lượng nông nghiệp suy giảm thê thảm,
và đời sống người dân vô cùng khốn khó một thời gian dài.
Gần đây, một loạt tạp đoàn kinh tế bị sụp đỗ đã gây
thiệt hại đáng kể cho kinh tế nước nhà. Ngay cả hiện nay,
mỗi năm có gần 50 ngàn doanh nghiệp đóng cửa. Có thể nói
không ngoa rằng trong suốt 70 năm qua, kinh tế VN đi từ thất
bại này đến thất bại khác.

Bất cứ so sánh nào cũng khập khiễng, nhưng cần phải nhắc
lại yếu tố thời gian rằng nước Nhật chỉ cần 20 năm là
đạt được trình độ phát triển của các nước Âu Mĩ, Hàn
Quốc cũng chỉ mất 20 năm để vươn mình thành một quốc gia
tiên tiến, và gần nhất là Singapore cũng chỉ mất khoảng
thời gian đó đến đưa thu nhập bình quân đầu người lên con
số 55182 USD. Còn ở VN, thu nhập đầu người đến nay vẫn
chưa đạt con số 2000 USD.

VN cơ bản vẫn là một nước nghèo. Theo World Bank, tỉ lệ
nghèo ở VN tuy có cản tiến, nhưng vẫn ở mức ~21%. Ấy thế
mà chính quyền VN thì tuyên bố rằng tỉ lệ nghèo chỉ 7%! Cái
nghèo ở VN phải nói thật là thê thảm. Báo chí hôm qua mới
đưa tin một em bé học sinh vì quá đói nên đã chết trên
đường từ trường về nhà. Trước đó, một bà mẹ và 3 con
đã vào rừng treo cổ tự tử vì nghèo đói. Ở miền Tây Nam
bộ, một bà mẹ tự tử chết để người đi phúng điếu và
lấy tiền đó nuôi con ăn học. Chưa bao giờ trong lịch sử VN
có những trường hợp thương tâm như thế. Trong khi đó, có
những đại gia bỏ ra hàng tỉ đồng để xây nhà cho chó mèo
ở, có những người "đày tớ của nhân dân" sẵn tay vung tiền
xây lâu đài, biệt thự cá nhân. Người Việt nào có thể nào
tự hào khi đất nước có quá nhiều người nghèo như thế?

<strong>Giáo dục và khoa học làng nhàng</strong>

Những con số thống kê cho thấy người Việt Nam thiếu tính
sáng tạo. Số bằng sáng chế đăng kí mỗi năm chỉ đếm
đầu ngón tay và cũng chủ yếu do các công ti nước ngoài làm.
Có năm VN chẳng có bằng sáng chế nào được đăng kí với
nước ngoài. Số bài báo khoa học của VN trên các tập san ISI
hiện nay chỉ khoảng 2000, chưa bằng số bài báo của một
đại học lớn ở Singapore, Mã Lai, Thái Lan. Phần lớn (~80%)
những bài báo khoa học của VN là do các nhà khoa học nước
ngoài chủ trì hay giúp đỡ.

Người VN thường hay tự hào rằng VN có những người thợ
khéo tay. Nhưng trong thực tế thì không phải vậy. Sự tinh xảo
của người Việt chúng ta rất kém. Một người Pháp tên là
Henri Oger (3) từng nhận xét về người Việt vào đầu thế kỉ
20 như sau:

"Thợ thủ công An Nam cũng bị nhận xét là kĩ thuật sơ sài,
không được giảng dạy đầy đủ về nghề nghiệp, thiếu
sáng tạo, không có những phẩm chất đã khiến cho người thợ
ở châu Âu trở thành nghệ sĩ."

Làm ẩu. Kĩ thuật sơ sài. Thiếu huấn luyện. Thiếu sáng tạo.
Tất cả những nhận xét đó đều đúng. Không khó khăn gì
để có thể đi tìm những bằng chứng thực tế làm cơ sở cho
những nhận xét đó. Gần đây khi công ti thời trang Hermes muốn
làm một cái cổng cho cửa hàng ở Hà Nội mà hết 5 đợt thợ
VN làm đều không đạt, và cuối cùng họ phải nhờ đến một
nhóm thợ từ Pháp sang để làm. Tôi đi qua cây cầu Nhơn Hội
nhìn từ xa rất hoành tráng ở Qui Nhơn, nhưng đi trên cầu mới
thấy họ làm rất ẩu, thô, và có khi nguy hiểm. Ngay cả cây
cầu Rạch Miễu mới rầm rộ khánh thành cũng có nhiều vấn
đề kĩ thuật, và cũng rất thô. Nhìn gần những tấm hình kí
giả chụp trên cầu Rạch Miễu mới thấy cách làm của ta rất
... hỡi ôi. Hình như người mình không có thói quen xem xét
đến chi tiết, mà chỉ làm chung chung hay làm cho có mà thôi.
Nhiều công trình của Việt Nam chỉ làm hình như nhằm mục
tiêu khoe là "ta làm được", rồi dừng ở đó, chứ không
đi xa hơn. Thật ra, ngay cả "ta làm được" cũng không hẳn
là làm được. Điều này rất tương phản với người Tây
phương, những người mà khi làm cái gì họ cũng tính toán cẩn
thận, xem xét từng chi tiết nhỏ, đánh giá lợi và hại một
cách khách quan, v.v., cho nên khi công trình hoàn tất nó thường
có chất lượng cao và lâu bền.

Việt Nam ta nổi tiếng làm gia công quần áo cho các công ti Tây
phương. Quần áo họ gia công đẹp, và khi ra ngoài này, thường
bán với giá rất cao. Nhưng còn hàng trong nước cũng do những
công ti gia công đó làm với nhãn hiệu "chất lượng cao"
thì sao? Nói ngắn gọn là chất lượng thấp thì đúng hơn. Họ
cũng bắt chước may những cái cáo sơ mi hiệu Polo, Nautica, Tommy
Hilfiger, v.v., nhưng nhìn kĩ thì họ bắt chước rất kém. Chỉ
nhìn qua đường chỉ là thấy họ làm ẩu. Nhìn qua cách họ
làm logo cũng dễ dàng thấy đây là đồ dỏm, bắt chước.
Người Tàu cũng làm hàng nhái, nhưng họ nhái giỏi hơn người
Việt. Hàng nhái của Tàu lợi hại đến nổi chúng ta khó nhận
ra thật và giả. Còn hàng nhái của Việt Nam thì còn quá kém.
Làm hàng nhái mà còn làm không xong thì chúng ta khó mà nói
đến chuyện lớn được.

Do đó, có thể nói rằng người Việt thiếu tính sáng tạo,
không tinh xảo và không khéo tay. Chẳng có gì đáng tự hào về
giáo dục và khoa học. Có người lấy những tấm huy chương
Olympic ra để tự hào rằng người Việt cũng thông minh chẳng
kém ai, nhưng họ quên rằng đó chỉ là những con "gà chọi"
chứ không hề đại diện cho đám đông dân số VN. Lại có
người thấy người Việt thành công ở nước ngoài và nhận
bừa đó là minh chứng cho sự thông minh của người Việt,
nhưng họ quên rằng những người đó do nước ngoài đào tạo,
chứ chẳng dính dáng gì đến VN. Kiểu "thấy người sang bắt
quàng làm họ" như thế và kiểu lấy những tấm huy chương đó
để tự hào là một sự ấu trĩ.

<strong>Xã hội bất an</strong>

Sẽ không quá đáng nếu nói rằng VN ngày nay là một xã hội
bất an. Ở trên, tôi có nói người Việt chuộng bạo lực, và
sự "ưa chuộng" đó thể hiện rất rõ trong thời bình. Tôi
không rõ thống kê về tội phạm ở VN so với các nước khác
ra sao (vì VN không công bố tỉ lệ này), nhưng vài số liệu
gần đây cho thấy tình hình tội phạm càng ngày càng gia tăng.
Trong thời gian 1992-1994, mỗi năm trung bình có 26344 vụ án hình
sự được đưa ra xét xử ở toà; đến năm 2006-2008 thì con
số này là 65761 vụ (4), một tỉ lệ tăng gần 2.5 lần!

Đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm giết người. Mỗi năm
số vụ tội phạm giết người là hơn 1000 vụ và đang có dấu
hiệu gia tăng trong thời gian gần đây. Chưa nơi nào có những
vụ giết người vô cớ như ở VN: chỉ một cái nhìn cũng có
thể dẫn đến cái chết! Vẫn theo thống kê, trong các vụ án
giết người, giết người do nguyên nhân xã hội chiếm 90%,
phần còn lại là chiếm đoạt tài sản (10%).

Một trong những tội phạm đang kinh tởm nhất là buôn bán phụ
nữ và trẻ em, và VN đứng khá cao trong loại tội phạm này.
Số liệu thống kê từ năm 1998 đến 2006 cho thấy lực lượng
chức năng đã phát hiện khoảng 5000 phụ nữ và trẻ em bị
buôn bán!

Chưa hết, tội phạm cưỡng hiếp phụ nữ ở Việt Nam cũng có
hạng trên thế giới. Theo một thống kê gần đây, VN ở hạng
thứ 9 về tỉ lệ tội phạm và nạn nhân bị cưỡng hiếp
thấp (5). Singapore đứng đầu bảng về an toàn cho phụ nữ.
Việt Nam là nước tìm kiếm "sex" trên Google nhiều nhất thế
giới (6). Thử hỏi, chúng ta có thể tự hào với thứ hạng
như thế?

Đó là chưa kể một loại buôn bán phụ nữ khác được quảng
cáo ở các nước như Tàu, Đài Loan, Singapore và Đại Hàn. Chưa
bao giờ người Việt Nam chịu nhục khi con gái VN được cho
đứng trong lồng kiếng như là những món hàng để người ta
qua lại ngắm nghía và trả giá! Thử hỏi, có người Việt Nam
nào tự hào được khi đồng hương mình bị đem ra rao bán như
thế. Xin đừng nói đó là những trường hợp cá biệt; đó là
tín hiệu cho thấy một đất nước đang bị suy đồi về đạo
đức xã hội.

Ở VN, bước ra đường là chấp nhận rủi ro tai nạn, thậm
chí chết vì sự hỗn loạn của hệ thống giao thông. Thật
vậy, tai nạn giao thông ở VN đã và đang trở thành nỗi kinh
hoàng của không chỉ người dân địa phương mà còn ở du
khách. Năm 2013 cả nước xảy ra 31,266 vụ tai nạn giao thông,
làm chết 9805 người và bị thương 32,266 người (7). Con số
này tăng hàng năm. Số tử vong vì tai nạn giao thông thậm chí
còn cao hơn số tử vong trong thời chiến!

<strong>Phong cảnh thiên nhiên và môi trường xuống cấp trầm
trọng</strong>

<div class="boxcenter500"><img
src="http://www.danluan.org/files/u5311/7-ba-bo.jpg" /><div
class="textholder">Kênh Ba Bò ô nhiễm trầm trọng</div></div>

Một trong những yếu tố làm cho người Nhật tự hào và
người Úc cảm thấy may mắn là đất nước của họ có môi
trường sạch sẽ và cảnh quang thiên nhiên xinh đẹp. Còn Việt
Nam, khách quan mà nói không có những cảnh quang thiên nhiên hùng
vĩ như Mĩ hay Úc, không có một môi trường xanh tươi và vệ
sinh như Nhật. Ngoài ra, điều kiện khí hậu nhiệt đới rất
khắc nghiệt, làm cho con người dễ bị mệt và đển buổi
trưa thì uể oải, và ảnh hưởng đến năng suất làm việc.

Việt Nam là một trong những nước có mật độ dân số cao
nhất thế giới. Với sức ép của sự tăng trưởng dân số,
môi sinh đang bị đe doạ nghiêm trọng. Nếu chỉ tính những con
sông dài hơn 10 km, VN có gần 2400 con sống, và đó là một tài
sản quốc gia, một nguồn tài nguyên rất lớn. Nhưng hiện nay,
phần lớn những con sông đó đang chết. Hầu hết những con
sông chảy qua thành thị đều bị ô nhiễm nặng nề. Còn
những con sông nhỏ ở vùng quê đang trở thành những thùng rác
khổng lồ. Tất cả gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức
khoẻ và sinh hoạt của người dân. Tình trạng ô nhiễm này
đã tồn tại hơn 20 năm, thậm chí lâu hơn nữa, nhưng cho đến
nay chính quyền vẫn chưa thấy có biện pháp gì để giải
quyết.

Còn ở thành phố lớn (như Sài Gòn và Hà Nội) thì cũng chẳng
có gì đáng tự hào. Môi trường sống và sinh hoạt ở thành
phố có thể nói là rất xấu. Vi khuẩn, vi trùng, mầm móng
bệnh tật gần như ở mọi ngóc ngách. Chỉ cần một trận mưa
là thành phố bị ngập nước kinh hoàng. Kiến trúc nhà cửa
thì lố nhố, trồi ra, thụt ào, chẳng ra cái thể thống gì.
Những con hẻm ngóc ngách và ngoằn ngoèo, nhỏ xíu và dơ bẩn
thấy phát ghê. Những con hẻm ở phố cổ Hà Nội phải nói là
một nỗi ám ảnh kinh hoàng, giống như địa ngục trần gian.
Hẻm ở Sài Gòn thì khá hơn Hà Nội một chút, nhờ thông
thoáng hơn, nhưng vẫn thể hiện cái nét hỗn độn, vô trật
tự của cái gọi là "thành phố". Đường xá thì xe gắn máy
và xe bốn bánh chạy loạn xa như chẳng có luật lệ gì, cực
kì nguy hiểm cho người đi bộ. Còn đường dành cho người đi
bộ thì bị chiếm dụng hết. Chẳng có thành phố nào, mới hay
cũ, ở VN có thể nói là đáng tự hào cả.

Việt Nam cũng không có những đền đài lịch sử hoành tráng
hay tinh tế như China, Ấn Độ, Nhật Bản, Kampuchea. Nhiều đền
đài, chùa chiềng, bia miếu ở ngoài Bắc đã bị tiêu huỷ
trong thời "Cải cách ruộng đất", và sau này là chiến tranh.
Ngay cả những đền đài còn "sống sót" cũng không được
trùng tu và bảo trì nên càng ngày càng xuống cấp thê thảm.
Người Kampuchea qua bao năm chiến tranh vẫn còn đền Angkor Thom,
Angkor Wat để lấy đó làm niềm tự hào. Nhưng Việt Nam nói
chung không có những công trình kiến trúc tinh tế và càng không
có công trình hoành tráng để người dân có thể lấy đó làm
tự hào.

<strong>Bủn xỉn với cộng đồng thế quốc tế</strong>

Một nhóm nghiên cứu ở Âu châu gần đây công bố bảng xếp
hạng gọi là "Good Country Index" (GCI) đã cho thấy VN đội sổ
trong số các nước tử tế trên thế giới. Bảng xếp hạng
này cho thấy VN đứng hạng 103 (trong số 124 nước) về đóng
góp cho hoà bình và an ninh thế giới. Còn về đóng góp vào các
quĩ từ thiện và cung cấp nơi nương tựa cho người tị nạn
thì VN đứng hạng 123, tức áp chót! VN không tham gia kí vào các
công ước của Liên Hiệp Quốc; tuy nhiên kiểm soát được sự
tăng trưởng của dân số. Tính chung, thứ hạng về tử tế
của Việt Nam trên thế giới đứng hạng áp chót (124/125).
Điều đáng nói hay cũng có thể xem là nhục là thứ hạng tử
tế của VN chỉ đứng chung bảng với mấy nước "đầu trâu
mặt ngựa" như Lybia, Iraq, Zimbabwe, Yemen (8). Làm sao người
Việt Nam có thể tự hào khi đứng chung với những nước đó?

Sự bủn xỉn của VN thể hiện rõ nhất qua đóng góp vào quĩ
dành cho nạn nhân sóng thần ở Nhật vào năm 2011. Trong đợt
đó, Chính phủ VN đóng góp 200,000 USD. Chỉ hai trăm ngàn USD!
Chúng ta có thể lí giải rằng VN còn nghèo nên đóng góp như
thế là hợp lí. Nhưng lí giải đó có lẽ không thuyết phục.
Thái Lan đã giúp nạn nhân sóng thần Nhật 65 triệu USD và 15
ngàn tấn gạo (9). So với tỉ trọng GDP, đóng góp của Thái Lan
hơn VN 100 lần. Chúng ta có thể nào tự hào với mức độ
đóng góp chỉ có thể mô tả bằng hai chữ "bủn xỉn" đó?

Nói tóm lại, đánh giá trên 6 tiêu chí (truyền thống và văn
hoá, kinh tế, khoa học-giáo dục, xã hội, phong cảnh thiên
nhiên, và sống tử tế với cộng đồng thế giới), VN đều
không có gì để lấy làm tự hào. Truyền thống không có gì
nổi bậc, văn hoá không có nét gì nổi trội và đáng chú ý,
kinh tế thất bại và người dân sống trong nghèo nàn và lạc
hậu, không có thành tích gì đáng kể trong khoa học và công
nghệ, xã hội bất an, môi trường bị xuống cấp trầm trọng,
và cư xử không đẹp với cộng đồng quốc tế.

Ngược lại, VN đã và đang là một gánh nặng cho thế giới.
Sau 1975, hàng triệu người Việt bỏ nước ra đi và các nước
phương Tây đã cung cấp nơi định cư (nhưng VN thì chẳng nhận
người tị nạn từ Duy Ngô Nhĩ). VN cũng là nước chuyên xin
xỏ: suốt năm này sang năm khác, quan chức VN ngửa tay xin viện
trợ từ rất nhiều nước trên thế giới. Xin nhiều đến nỗi
có quan chức nước ngoài phàn nàn nói "Sao chúng mày nói là
chúng mày rất thông minh và cần cù mà cứ đi xin hoài vậy.
Dân xứ tao phải làm lụng vất vã mới có tiền cho chúng mày".
Thật là nhục. Xin người ta thì nhiều mà khi người ta gặp
nạn thì VN chẳng đóng góp bao nhiêu.

Nếu không xin thì cũng đi vay. VN bây giờ là một con nợ quốc
tế. Nợ ngân hàng thế giới, nợ ngân hàng ADP, nợ đủ thứ
ngân hàng và nợ đủ các nước. Chính phủ thì nói nợ công
của VN là 54% (10), nhưng các chuyên gia độc lập thì nói con
số cao hơn nhiều và ở mức báo động đỏ (tức là sắp vỡ
nợ?) (11). Con số có lẽ quá lớn để cảm nhận, các nhà kinh
tế học ước tính dùm cho chúng ta: mỗi một đứa trẻ mới ra
đời ở VN hiện nay phải gánh một món nợ công 1000 USD. Có
người biện minh rằng nợ như thế vẫn kém Mĩ, nước được
xem là mắc nợ nhiều. Nhưng xin thưa rằng người giàu sản
xuất ra máy bay (như Mĩ) mắc nợ rất khác với người nghèo
không làm nổi cây kim và con ốc (như VN) mắc nợ.

Đã ăn xin và đi vay mà lại còn tham nhũng và hối lộ. Tham
nhũng đã đến mức độ mà những người đứng đầu đảng
và Nhà nước xem là "quốc nạn", là đe doạ đến sự tồn vong
của chế độ. Tham nhũng hiện diện ở mọi cấp trong chính
quyền. Hầu như đụng đến các cơ quan công quyền, không hối
lộ là không làm được việc. Ngay cả quan chức cao cấp (bộ
trưởng, thứ trưởng) khi cần làm việc nhà vẫn phải hối
lộ. Bổ nhiệm vào các vị trí trong trường học, bệnh viện,
cơ quan Nhà nước, v.v. tất cả đều phải hối lộ, phải
"chạy". Nói trắng ra là mua chức quyền. Hối lộ trở thành
một văn hoá sống và làm việc ở VN. Tham nhũng đã trở thành
một nguồn sống của quan chức và những kẻ có quyền. Không
ngạc nhiên khi VN bị Tổ chức Minh bạch Quốc tế xếp hạng
tham nhũng hàng 116 trên 177 nước trên thế giới (12).

Còn trong quan hệ quốc tế thì nhiều quan chức nước ngoài
nhận xét rằng các quan chức VN nói một đường làm một nẻo
và có tính lươn lẹo. Điển hình gần đây nhất là vụ đặc
phái viên Liên hiệp quốc về tôn giáo đã nói thẳng VN thiếu
thành thật.

Do đó, không ngạc nhiên khi người VN cầm hộ chiếu VN ra
nước ngoài không được chào đón thân thiện như người
Nhật, Singapore, Hàn, Thái, Mã Lai, v.v. Một bản tin mới đây cho
biết VN đứng hạng 81 về hộ chiếu được chấp nhận trên
thế giới, tức miễn visa (13), và thứ hạng này còn thấp hơn
cả Lào (80) và Campuchea (79). Tất cả những yếu tố đó cho
thấy VN đang ở thế bất lợi trên trường quốc tế và không
được cộng đồng quốc tế kính trọng.

Nhìn chung, Việt Nam như là một ông già nông dân nghèo khó
nhưng thích trang hoàng bề ngoài, đầy sỉ diện nên thích làm
anh hùng rơm, thiếu tính sáng tạo và tinh xảo nhưng lại hay
khoa trương, và cư xử bủn xỉn hay quen nói láo với hàng xóm.
Nếu phải tự hào là người Việt thì có lẽ đó là chuyện
của tương lai.

=====

Nguồn:

(1) http://vietnamnet.vn/vn/van-hoa/195190/toi-tu-hao-la-nguoi-viet-nam.html;
http://www.gallup.com/poll/163361/proud-american.aspx

(2)
http://www.japanprobe.com/2008/01/25/poll-finds-93-are-proud-to-be-japanese/

(3) http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=71&News=2859&CategoryID=12

(4)
http://www.tks.edu.vn/portal/detail/4701_79_61_Tong-quan-ve-muc-do-cua-tinh-hinh-toi-pham-o-Viet-Nam-qua-so-lieu-thong-ke-tu-nam-1986---2008.html

(5)
http://ione.vnexpress.net/tin-tuc/nhip-song/ba-lo/phuot/10-dat-nuoc-ti-le-toi-pham-cuong-hiep-thap-nhat-2912632.html

(6)
http://www.nguoiduatin.vn/viet-nam-la-nuoc-tim-kiem-sex-nhieu-nhat-tren-google-a72394.html

(7)
http://www.hvcsnd.edu.vn/vn/Acedemy/Tin-An-toan-giao-thong/207/3910/Tong-ket-tinh-hinh-tai-nan-giao-thong-nam-2013.aspx

(8) www.goodcountry.org

(9) http://boxitvn.blogspot.com.au/2011/03/thoi-hon-vao-con-so-thong-ke.html

(10)
http://kienthuc.net.vn/tien-vang/giat-minh-tre-viet-moi-sinh-da-ganh-no-nghin-do-351367.html

(11)
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20140908-ap-luc-no-cong-tang-mot-cach-dang-ngai/

(12)
http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2013/12/131203_corruption_survey_ti

(13)
http://infonet.vn/ho-chieu-cua-quoc-gia-nao-duoc-uu-ai-nhat-the-gioi-post128135.info

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141230/nguyen-van-tuan-tai-sao-kho-co-the-tu-hao-la-nguoi-viet-nam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét