Joseph S. Nye - Quyền lực mềm của Putin vừa yếu lại vừa thiếu

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/capture_3.png"
width="600" height="375" alt="capture_3.png" /></center>
Hành vi xâm lược bán công khai của Tổng thống Nga Vladimir Putin
tại Ukraina tiếp tục - và các biện pháp trừng phạt của
phương Tây cũng tiếp tục chống lại đất nước của ông như
vậy. Nhưng nền kinh tế không phải là tất cả những gì đang
bị đe dọa; quyền lực mềm của Nga đang hao mòn, mà tiềm
năng tác hại sẽ là kết qủa

Một quốc gia có thể buộc một quốc gia khác nâng cao quyền
lợi của mình trong ba cách chính: thông qua ép buộc, dùng tiền
bạc, hoặc tạo ra sự thu hút. Putin đã cố gắng cưỡng chế -
và được đáp ứng bằng các trừng phạt ngày càng nghiêm
khắc hơn. Thủ tướng Đức Angela Merkel, người đối thoại
chính của châu Âu với Putin; với một gọng điệu gay gắt, bà
đã bày tỏ sự thất vọng về chính sách của Nga đối với
Ukraine. Cho dù có nhiều thắng lợi trong ngắn hạn là gì đi
nữa, nhưng trong dài hạn hành động của Putin tại Ukraina sẽ
gặp bất lợi, khi Nga mất quyền tiếp cận với công nghệ
phương Tây mà Nga cần để hiện đại hóa nền công nghiệp và
mở rộng thăm dò năng lượng nơi vùng biên giới Bắc Cực.

Với nền kinh tế của Nga đang chao đảo, Putin ngày càng khó
tìm cách sử dụng một công cụ thứ hai của quyền lực: việc
thanh toán bằng tiền. Ngay cả tài nguyên quý giá nhất của Nga
là dầu khí cũng không thể cứu vãn nền kinh tế, như hợp
đồng gần đây của Putin để cung cấp khí đốt cho Trung Quốc
trong 30 năm cho thấy, khi giá bán đang xuống thấp.

Vấn đề còn lại là sự thu hút - nguồn gốc của một loại
quyền lực hiệu nghiệm hơn mà người ta có thể kỳ vọng. Ví
dụ như Trung Quốc đang cố gắng sử dụng quyền lực mềm
để tô điểm về một hình ảnh ít gây đe dọa hơn - mà từ
đó Trung Quốc hy vọng sẽ làm suy yếu và thậm chí còn làm
nản lòng các liên minh đã thành hình để làm đối trọng với
sức mạnh quân sự và kinh tế ngày càng phát triển của Trung
Quốc.

Quyền lực mềm của một quốc gia dựa trên ba nguồn lực
chính: một nền văn hóa hấp dẫn, những giá trị chính trị
mà người ta phát huy với sự tin cậy, và chính sách đối
ngoại bao hàm được uy tín về mặt đạo đưc. Thách thức
của vấn đề là làm sao kết hợp các nguồn lực mềm với
các tài sản khác thuộc về quyền lực cứng - như sức mạnh
kinh tế và quân sự, để tất cả cùng tăng cường cho nhau.

Mỹ thất bại trong việc tái lập tình trạng quân bình này khi
tấn công Irak trong năm 2003. Trong khi sức mạnh quân sự của
Mỹ là đủ để nhanh chóng đánh bại các lực lượng của
Saddam Hussein, Mỹ đã phải trả một cái giá về sự thu phục
ở nhiều nước. Cũng tương tự như vậy, mặc dù khi thiết
lập một Học viện Khổng Tử ở Manila để dạy cho người
dân Philippines về văn hóa Trung Quốc có thể giúp vun bồi sức
mạnh mềm của Trung Quốc, nhưng hiệu ứng này sẽ bị hạn
chế nghiêm trọng nếu Trung Quốc đồng thời sử dụng sức
mạnh cứng của mình để dọa nạt Philippines trong tranh chấp
lãnh thổ về bãi cạn Scarborough.

Vấn đề đối với Nga là Nga vốn dĩ đã có quá ít quyền
lực mềm để sử dụng. Thực vậy, như các nhà phân tích
chính trị Sergei Karaganov ghi nhận trong năm 2009, thiếu quyền
lực mềm của Nga chính là điều rõ ràng đưa Nga tới cách
ứng xử cách quá hung hãn - như trong cuộc chiến với Georgia
hồi năm trước.

Điều chắc chắn là trong lịch sử Nga đã được hưởng
quyền lực mềm đáng kể; với nền văn hóa của mình, Nga đã
có những đóng góp to lớn cho nghệ thuật, âm nhạc và văn
học. Hơn nữa, ngay sau thế chiến thứ hai, Liên Xô đã thu hút
rất nhiều đối người Tây Âu, mà phần lớn là do sự lãnh
đạo của Nga trong cuộc chiến chống chủ nghĩa phát xít.

Nhưng Nga đã phung phí những lợi ích do quyền lực mềm này khi
xâm chiếm Hungary vào năm 1956 và Tiệp Khắc vào năm 1968. Đến
năm 1989, họ đã còn lại ít nhiều quyền lực mềm. Bức
tường Berlin đã không sụp đổ dưới làn mưa đạn do pháo
binh của Liên Minh Phòng thủ Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng
dưới tác động của các búa và các máy ủi bởi những
người nắm giữ trong tay và sử dụng, nhưng mà nay họ đã thay
đổi suy nghĩ về ý thức hệ của Xô Viết.

Hiện nay, Putin đang phạm phải các sai lầm giống như các bậc
tiền nhân cuả ông. Mặc dù ông tuyên bố trong năm 2013 là Nga
nên tập trung vào việc sử dụng quyền lực mềm của một
người có hiểu biết, Putin đã không thể tận dụng để đẩy
mạnh việc dùng quyền lực mềm dành cho Nga khi đăng cai tổ
chức Thế Vận Hội mùa Đông năm 2014 ở Sochi.

Ngay cả khi Thế vận Hội được tiến hành, thay vì thế, Putin
tung ra một cuộc can thiệp quân sự có tính cách bán công khai
tại Ukraine, kết hợp với bài diễn văn của ông nói về chủ
nghĩa dân tộc Nga, cả hai đã tạo lo lắng nghiêm trọng, đặc
biệt nhất là trong các nước thuộc khối Liên Xô cũ. Điều
này đã làm suy yếu mục tiêu mà ông đề ra là thành lập một
Liên minh Á-Âu do Nga lãnh đạo nhằm cạnh tranh với Liên minh
châu Âu.

Có ít người ngoại quốc xem phim Nga, và chỉ có duy nhất một
đại học Nga được xếp hạng trong danh sách 100 trường đứng
đầu trên thế giới, Nga có ít lựa chọn để lấy lại sức
hấp dẫn của mình. Vì vậy, Putin đã quay sang tuyên truyền.

Năm ngoái, Putin đã tổ chức lại cơ quan thông tấn RIA Novosti,
đuổi 40 % nhân viên, bao gồm cả ban quản lý tương đối độc
lập. Lãnh đạo mới cơ quan là Dmitry Kiselyov có công bố vào
tháng 11 là tạo ra một mạng lưới do chính phủ tài trợ cho
các trung tâm tin tức tại 34 quốc gia, với 1.000 nhân viên làm
việc cho đài phát thanh, truyền thông xã hội, và với các nội
dung là tin tức bằng các ngôn ngữ địa phương.

Nhưng một trong những nghịch lý của quyền lực mềm là tuyên
truyền thường bị phản tác dụng, do thiếu sự tín nhiệm.
Trong Chiến tranh Lạnh, giao lưu văn hóa mở rộng - như Hội
thảo Salzburg, cho phép giới trẻ cùng tham gia với nhau - đã
chứng minh rằng mối liên hệ giữa các dân chúng là có nhiều
ý nghĩa hơn.

Hiện nay, nhiều quyền lực mềm của Mỹ được hình thành
không phải bởi chính phủ, nhưng do xã hội dân sự - bao gồm
cả các trường đại học, các quỹ và các loại hình văn hóa
như nhạc pop. Thật vậy, xã hội dân sự của Mỹ không bị
kiềm chế, và lòng mong muốn của họ nhằm chỉ trích các nhà
lãnh đạo chính trị, cho phép nước Mỹ bảo vệ quyền lực
mềm ngay cả khi các nước khác không đồng ý với hành vi của
chính phủ của họ

Ở Vương quốc Anh cũng tương tự như vậy, BBC vẫn giữ
được uy tín của mình khi đối xử thiếu thân thiện với
chính phủ và sống bằng tài trợ của chính phủ. Tuy nhiên,
Putin vẫn còn thúc buộc giảm bớt vai trò của các tổ chức
phi chính phủ và xã hội dân sự .

Putin có thể hiểu rằng quyền lực cứng và mềm hỗ trợ cho
nhau, nhưng có vẻ như là ông vẫn không có khả năng đem sự
hiểu biết này ra để áp dụng trong chính sách. Kết quả là
năng lực của Nga để thu hút các nước khác sẽ tiếp tục suy
giảm vì không còn có khả năng cưõng chế và chi xuất.

<center>* * *</center>

<strong>Joseph S. Nye</strong> là cựu Phụ tá Bộ Trưởng Quốc
Phòng Hoa Kỳ và Chủ tịch Ủy Ban Tình Báo Quốc Gia Hoa Kỳ,
Giáo Sư Đại Học Harvard. Tác phẩm mới nhất của ông là
Presidential Leadership and the Creation of the American Era.

<strong>Nguyên tác:</strong> <a
href="http://www.project-syndicate.org/commentary/putin-soft-power-declining-by-joseph-s--nye-2014-12">Putin's
Rules of Attraction</a>, Project Syndicate. Tựa đề bản dịch là
của người dịch


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141223/joseph-s-nye-quyen-luc-mem-cua-putin-vua-yeu-lai-vua-thieu),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét