Trên đường rong ruỗi, ngẫu nhiên quen biết một anh bạn
người Việt từng là triệu phú ở Pháp. Anh kể cho tôi nghe
chuyện anh làm ăn cực nhọc trong hơn chục năm, may mắn trúng
nhiều thương vụ, và trở thành triệu phú ở độ tuổi 30.
Thế nhưng chẳng may khi đến Mỹ, lao vào Las Vegas chơi đỏ
đen, anh trắng tay và phải làm lại từ đầu.
Anh bạn kể chuyện đời, rồi nói chuẩn bị đi đổi tên
"xả xui", bắt đầu một cuộc đời mới. Chuyện đổi tên
ở nhiều nước trên thế giới rất dễ dàng, có nơi chỉ cần
15 phút, có nơi khó khăn thì khoảng 1 giờ. Ai thích đổi tên
gì thì tuỳ. Thậm chí đặt một cái tên nghe như Châu Phi hay
Trung Đông cũng chẳng sao.
Ngạc nhiên về một hệ thống hành chánh cho phép thay đổi danh
tính quá nhanh gọn như vậy, tôi tò mò hỏi thêm thì bị anh
bạn cười chọc. "Đó là quyền của mỗi cá nhân. Ở đâu
cũng cũng vậy. Nếu anh được gọi là công dân mà không có
đủ quyền cho riêng đời mình thì còn gì là văn minh?", anh
bạn này nói.
Câu chuyện gợi nhớ về nghĩa trang đồng nhi ở Gia Lai. Nghĩa
trang của một người bạn tự bỏ tiền ra xây từ nhiều năm
trước, nay thì hai bên đồi đã có hàng chục ngàn ngôi mộ
nhỏ. Những dãy mộ được phân biệt giới tính bằng cách
nếu là nam thì sơn xanh, nếu là nữ thì sơn màu hồng. Anh bạn
không đủ sức đặt tên riêng cho vô số những sinh linh bị
lìa bỏ trước khi nhận biết thế gian như vậy, nên trên các
bia chỉ ghi chung Nguyễn Vô Danh và Nguyễn Thị Vô Danh. Một
chiều mưa rất lạnh và âm u, đứng giữa nghĩa trang đó, tôi
tự hỏi nếu như từ lớp lớp mộ phần đó, những đứa trẻ
hồi sinh, chúng sẽ rũ bùn đất, đứng dậy, ùa chạy vào
cuộc đời hay nhẫn nại xếp hàng để chờ được đặt một
cái tên đúng cho mình?
Nghĩa trang đó cũng không có tên, người bạn lập nên nghĩa
trang cũng từ chối giới thiệu tên mình ra ngoài. Hàng ngàn sinh
linh nằm trên những ngọn đồi và hoa dại cũng không có tên.
Những cái tên không làm nên cuộc sống. Tên chỉ thật sự là
việc xác lập ước lệ quyền nhân thân, xác lập sự khác
biệt tương đối của cuộc sống giữa người với người.
Nhưng ở ngọn đồi đó, ngay cả những cái chết cũng không
cần có tên để giới thiệu sự tồn tại.
Dự luật đòi phải pháp lý hoá, quy chuẩn những cái tên phải
thuần Việt của đại biểu Nguyễn Thị Nhung trước quốc
hội, cuối tháng 10 mới đây, đã khiến nhiều người phải
ngẫm nghĩ và mỉm cười. Chỉ mới là cái tên thôi, giờ đây
đã là gánh nặng mỏi mệt và nhiêu khê thủ tục của một
kiếp sống. Tên không còn là tên, mà tên đã trở thành một
mã số chuẩn được chấp nhận. Rồi biết đâu, nay mai, thành
công của dự luật này sẽ thúc đẩy sự việc phát sinh dự
luật thuần Việt cho súc vật, không được đặt tên người
cho chó mèo?
Cũng ở Gia Lai, câu chuyện về những đứa trẻ mồ côi may
mắn có được tên trên giấy tờ có thể sẽ gợi mở được
nhiều điều để suy ngẫm. Vài năm trước, một Dì phước
(soeur) trẻ chăm sóc trẻ mồ côi ở Cô nhi viện trên thành
phố Pleiku kể rằng mỗi năm, nơi này cứu không biết bao nhiêu
trẻ bị bỏ rơi. Có những đứa trẻ người dân tộc thiểu
số bị chôn sống theo mẹ, khi cứu được thì phải mất gần
cả 2 tuần lễ những vết kiến lửa ăn quanh mắt mới gần
lành.
Những đứa trẻ này khi 15 tuổi, được cô nhi viện dẫn đi
làm giấy tờ cũng gặp không phải là dễ. Rất nhiều em bị
từ chối không cấp chứng minh nhân dân với lý do không khai
sinh, không rõ nhân thân. Các dì phước phải nhờ những người
dân tộc đứng ra nhận chúng làm con, lấy họ người dân tộc
để có mảnh giấy ra đời. Rất nhiều đứa trẻ người Kinh
đã mang những cái họ không thuần Việt vì nhiều người dân
tộc thiểu số của họ có họ theo tên thánh, hay những cái
họ bằng tiếng Pháp, tiếng Anh… truyền đời từ những ngày
đầu bước vào thế giới văn minh đến nay. Cũng may là chúng
đã bước vào đời, dù cái tên không thuần Việt.
Tôi lại nhớ cuốn sách mình vừa đọc của tác giả Trà Vigar,
nhớ những bức ảnh của Ina Jara, nhớ giọng ca Ksor Đức, Danh
Nay, David Boo… Những người bạn dân tộc thiểu số trên đất
nước này, với suy nghĩ rằng những cái tên của họ đa dạng
và đẹp đẽ, chứ không phải là những cái tên để đón
nhận sự phán xét.
Khi viết đến những dòng cuối của bài viết này, tôi nhìn
thấy một người Mỹ già cầm tấm bảng xin tiền, ghi trên đó
là một người không nhà cần giúp đỡ. Bỏ vào tay ông mấy
đồng, hỏi thăm tên ông. Người ăn xin đó lịch sự hỏi lại
tên, và tò mò "anh là Trung Quốc hay Nhật". Sau khi biết là
người Việt, ông ta cẩn thận hỏi lại cái tên, vì khó đọc
"Kane?". Tôi gật đầu cười và bước đi. Cái tên có quan
trọng gì đâu, chỉ cần biết tôi là một người Việt, đã
tốt rồi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141105/tuan-khanh-ghi-chep-ve-nhung-cai-ten),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét