Kami - Việt nam: Còn cần có Quốc hội nữa hay không?

Sau hàng loạt các vụ "lùm sùm" xung quanh các phát biểu gây
cười trong nghị trường, và hành động xỉ nhục bạn Đại
biểu Quốc hội (ĐBQH) của các ông nghị bà nghị thuộc Quốc
hội Việt nam. Một lần nữa những ngày này dư luận xã hội
ở Việt nam lại nóng lên với việc Quốc hội sẽ tiến hành
lấy phiếu tín nhiệm với 50 chức danh do Quốc hội bầu và
phê chuẩn trong một phiên họp kín vào ngày 15.11 sắp tới.

<strong>Vài nét về Quốc hội VN</strong>

Theo Hiến pháp Việt nam, Quốc Hội là cơ quan lập pháp, có
nhiệm vụ quyết định và kiểm soát những vấn đề lớn, các
chính sách và hoạt động của bộ máy nhà nước. ĐBQH là
những người ưu tú về phẩm chất, năng lực, do cử tri trực
tiếp bầu ra và thay mặt cử tri thực hiện quyền lực nhà
nước tại Quốc Hội. ĐBQH có nhiệm vụ trình và biểu quyết
thông qua các dự án luật, các nghị quyết của Quốc hội;
chất vấn và bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do
Quốc hội bầu hoặc chỉ định như Chủ tịch Nước, Chủ
tịch Quốc hội, Thủ tướng v.v...

Tuy nhiên trên thực tế, việc hầu hết các Dự thảo Luật
đều do các Bộ, Ngành trực thuộc Chính phủ - cơ quan Hành
pháp đề xuất, để cho Quốc hội làm nhiệm vụ thảo luận
và thông qua là chuyện thường xuyên xảy ra ở cơ quan Lập
pháp cao nhất. Đó là việc đã để cho cơ quan Hành pháp làm
thay việt của cơ quan Lập pháp trong việc xây dựng các bộ
Luật. Đây là một đặc thù đồng thời là một nhược điểm
khá trầm trọng của Quốc hội Việt nam. Đây được cho là
hậu quả của vấn đề dân chủ hình thức, thiếu thực chất
trong việc lựa chọn nhân sự của Quốc hội trong cơ chế
"Đảng cử, Dân bầu". Nguyên nhân chính, dẫn đến việc này
là do các ĐBQH đa số là không đủ năng lực, thiếu chuyên môn
và hiểu biết cần có để tham gia trong công việc xây dựng
pháp luật.

Điều đó dẫn tới việc các ĐBQH không làm đúng vai trò của
thành viên cơ quan lập pháp, thay vì việc đề xuất, giới
thiệu các dự luật quan trọng và cần thiết liên quan đến
hoạt động của các tổ chức hay quyền lợi của người dân
v.v... thì các ĐBQH lại đi vào các vấn đề không quan trọng,
mang tính tiểu tiết thậm chí là các đề nghị xâm phạm
quyền lợi hợp pháp của người dân đã được pháp luật quy
định.

<strong>Từ những phát ngôn và hành động gây sốc của
ĐBQH...</strong>

Vừa qua, truyền thông trong nước đề cập khá nhiều tới các
phát biểu và hành động chưa phù hợp của các ĐBQH. Đó là
việc liên tiếp có các ĐBQH có những phát biểu mang tính phản
cảm ở nghị trường, điều đó cho thấy các vị ĐBQH này có
vấn đề trong việc nhận thức và tư duy, đã khiến cho họ
chưa thật hiểu những gì họ nói. Điều này đã khiến dư
luận băn khoăn về chất lượng và trình độ của thành viên
cơ quan lập pháp Việt Nam.

Ví dụ như, chuyện ĐBQH Nguyễn Thị Nhung thuộc Đoàn ĐBQH
tỉnh Thanh hóa yêu cầu Quốc Hội xây dựng một luật mới là
Luật Đặt tên, mà theo vị ĐBQH này thì quy định đặt tên
phải thuần Việt, sao cho hợp văn hóa truyền thống, phong tục
tập quán. Đề nghị của vị ĐBQH này được biết đã trái
với quy định Điều 26 Bộ luật Dân sự nước CHXHCN Việt Nam
đã quy định là <em>"Công dân có quyền đối với họ, tên.
Họ tên của một người được xác định theo tên khai sinh
của người đó"</em>. Hay đối với trẻ có cha hoặc mẹ là
người nước ngoài thì Nghị định 158/2005/NĐ-CP của Chính
phủ cũng có quy định rõ là: <em>"Việc đặt tên Việt Nam hay
tên nước ngoài là theo sự lựa chọn của cha mẹ.". </em>Cũng
như việc đại biểu Trần Thị Quốc Khánh thuộc Đoàn ĐBQH Hà
nội vừa đề nghị phải đưa dịch vụ "ngủ ôm trong sáng"
vào danh mục cấm, cho dù dự thảo Luật Đầu tư đã quy định
rất rõ là mại dâm được xếp vào một trong 6 ngành, nghề
bị cấm đầu tư kinh doanh.

Hoặc chuyện <a
href="http://www.sonoivu.hochiminhcity.gov.vn/danh-sach-ucv-qh-13/lists/posts/post.aspx?Source=/danh-sach-ucv-qh-13&Category=%C4%90%C6%A1n+v%E1%BB%8B+b%E1%BA%A7u+c%E1%BB%AD+s%E1%BB%91+5&ItemID=25&Mode=1">TS.
Luật</a> - ĐBQH Đỗ Văn Đương, người phản đối việc quy
định về quyền im lặng trong dự thảo Bộ luật Tố tụng
hình sự (sửa đổi), cho rằng: <em>"đây là chuyện kiểu như
vẽ đường cho hươu chạy để bọn tội phạm lộng
hành"</em>. Không những thế, ĐBQH Đỗ Văn Đương còn cho
rằng <em>"thực chất luật sư Việt Nam chỉ bào chữa cho
những người có tiền"</em>, với lập luận luật sư đi bào
chữa thì đương nhiên phải có thù lao, chứ nếu không thì
<em>"sống bằng không khí mà đi bào chữa à?"</em>. Phản ứng
về phát biểu này, ông Lê Thúc Anh - Chủ tịch Liên đoàn Luật
sư Việt Nam đã cho rằng, đây không chỉ là một nhận định
thiếu căn cứ mà còn hoàn toàn trái với quy định tại Điều
3, luật Luật sư. Mà còn không phù hợp với nguyên tắc về
đảm bảo quyền tự bào chữa và nhờ người khác bào chữa
được xác định là một trong những quyền cơ bản của con
người được ghi nhận trong Hiến pháp.

Mới đây nhất là sự việc ĐBQH Hoàng Hữu Phước "công kích,
bôi nhọ" với mục đích cố tình làm nhục ĐBQH Trương Trọng
Nghĩa thông qua các bài viết trên blog cá nhân. Được biết, cho
dù cách đây chưa lâu vị ĐBQH này cũng đã từng xin lỗi và
thừa nhận mình đã có những lời lẽ không đúng mực với
đại biểu Dương Trung Quốc, khi nói ĐBQH Dương Trung Quốc mắc
chứng "Tứ Đại Ngu".

<a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/capabilities-vn-na-deputies-judged-av-11012014083951.html">Đánh
giá</a> các nhược điểm của Quốc hội Việt nam, chuyên gia
Kinh tế Bùi Kiến Thành cho rằng: <em>"Quốc Hội Việt Nam rất
đặc biệt là nó tập hợp rất nhiều lĩnh vực với nhiều
kinh nghiệm khác nhau. Ở Việt Nam mấy người vào Quốc Hội
như mấy ông sư hay tướng tá là một việc hết sức khác so
với các nước. Họ không bị bắt buộc phải hiểu biết về
chính trị hay lập pháp, luật lệ. Nó độc đáo ở chỗ phần
lớn là nghiệp dư, cứ mỗi năm tới gặp nhau chờ chính phủ
đưa ra những dự án luật này luật kia rồi họp nhóm rồi cho
ý kiến và cuối cùng thì bấm nút thế là xong!"</em>

<strong>... đến bước thụt lùi của Quốc hội </strong>

Theo kế hoạch, ngày 15.11.2014 sắp tới Quốc hội sẽ tiến
hành lấy phiếu tín nhiệm với 50 chức danh do Quốc hội bầu
và phê chuẩn trong một phiên họp kín. Vấn đề tại sao Quốc
hội lại phải họp kín để tiến hành lấy phiếu tín nhiệm
được dư luận hết sức quan tâm, vì trước đây Quốc hội
đã từng tiến hành việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các
chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn theo tinh thần nghị
quyết 35, với các mức tín nhiệm cao, tín nhiệm vừa, và tín
nhiệm thấp. Nghĩa là thay vì bỏ phiếu ở hai mức tín nhiệm
và bất tín nhiệm thì người ta đã mở đường thoát bằng
cách tất cả đều được tín nhiệm nhưng ở các mức khác
nhau.

Trước việc dư luận và một số ĐBQH rất bất bình về cung
cách làm ăn mang tính đối phó trong việc lấy phiếu tín nhiệm
mà họ cho rằng theo lối không giống ai và không mang tính răn
đe, trừng phạt đối với các chức danh quan trọng như Chủ
tịch Nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ...
nên Quốc hội đã quyết định tạm hoãn việc lấy phiếu tín
nhiệm để xem xét và đề xuất giải pháp cho phù hợp hơn. Tuy
vậy, dự thảo sửa đổi Nghị quyết được trình ra trong kỳ
họp thứ 7 hầu như không có bước tiến triển gì so với
trước. Nghĩa là đối tượng và ba mức tín nhiệm: tín nhiệm
cao, tín nhiệm vừa, và tín nhiệm thấp vẫn được giữ nguyên
như cũ, không những thế thời gian lấy phiếu từ mỗi năm
một lần đổi thành một lần duy nhất vào giữa kỳ cho cả
nhiệm kỳ làm việc của Quốc hội.

Dù rằng việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh
do Quốc hội bầu và chuẩn thuận được đánh giá rằng chỉ
là biện pháp để yên lòng dân của chính quyền, nhằm chứng
tỏ rằng Quốc hội vẫn thực hiện chức năng giám sát hoạt
động của các cơ quan nhà nước và người đứng đầu của
các cơ quan này. Xung quanh vấn đề lấy phiếu tín nhiệm đối
với các chức danh do Quốc hội bầu và chuẩn thuận, dư luận
cho rằng Quốc hội cần phải công khai, minh bạch từ khâu lấy
phiếu, bỏ phiếu tín nhiệm cho tới khâu xử lý kết quả thu
được. Tuy kết quả của cuộc lấy phiếu lần đầu cũng
không giúp giải quyết cho bất kỳ vấn đề gì, bằng chứng
là những người có kết quả tín nhiệm thấp vẫn an toàn tại
vị mà không chịu bất kỳ hình thức xử lý nào. Nay việc
Quốc hội lại tổ chức họp kín để lấy phiếu tín nhiệm
cho các chức danh Quốc hội bầu hoặc chuẩn thuận đã gây
thất vọng cho đa số dân chúng, vì họ có cảm giác rằng
Quốc hội đã bị phản bội họ.

<a
href="http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2014/11/141109_vn_confidence_vote_stepback">Nhận
xét</a> về việc Quốc hội tiến hành họp kín để lấy phiếu
tín nhiệm, PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng Viện Chính
sách Pháp luật & Phát triển cho rằng: <em>"Theo tôi đây là
bước lùi. Quốc hội mà hoạt động bí mật thì nó sai hoàn
toàn với nguyên lý là cơ quan dân cử. Cái đó không ở đâu
giống cả, ở nhiều nước Quốc hội còn mở cửa cho dân vào
xem, kể cả còn dự các kỳ họp. Việc đó rõ ràng là quyền
lực của nhân dân thì phải thực hiện một cách công khai,
một cách rõ ràng, nó có tiêu chí. Quốc hội không thể có
những hoạt động kiểu 'bí mật' như vậy"</em>

<strong>Dư luận nói gì?</strong>

Từ những sai sót trong phát ngôn và hành động của không ít
các vị ĐBQH kể trên không chỉ gây mất uy tín cho Quốc hội,
đáng chú ý là tình trạng này xảy ra ở cơ quan quyền lực cao
nhất. Nhưng điều nguy hiểm hơn là trong một vài năm gần
đây, các phát ngôn và hành động kỳ quặc ấy diễn ra liên
tiếp và đã trở thành tâm điểm của các kỳ họp Quốc hội.
Điều đó làm cho dư luận xã hội sự lo ngại về chất
lượng, phẩm chất của các ĐBQH về mọi mặt, mà theo họ
đang ở tình trạng rất đáng báo động.

Lâu nay, nhiều ý kiến thấy rằng chất lượng ĐBQH thấp
hoặc quá thấp chỉ là vấn đề hoài nghi, thì đến nay đã
không thiếu những bằng chứng đã nêu trên để chứng minh đó
là điều có thật. Qua các hoạt động của các ĐBQH cho thấy,
số lượng các ĐBQH thể hiện bản thân có năng lực, trình
độ thông qua việc phát biểu có trọng tâm, hoặc việc đề
cập đến các vấn đề quan trọng, cấp thiết còn quá ít. Đó
có lẽ là lý do lý giải việc vì sao các ĐBQH lại thường
đề cập đến các vấn đề không quan trọng, như Luật Đặt
tên, hay vấn đề quản lý việc "ngủ ôm trong sáng"... mà không
đề cập đến các vấn đề cần thiết lớn hơn nhiều, như
Luật Biểu tình hay vấn đề các chính sách khuyến khích nghiên
cứu sáng chế v.v...

Về trường hợp ĐBQH Hoàng Hữu Phước xỉ nhục bạn ĐBQH,
luật gia Trần Đình Thu đã cho rằng ông nghị này đã mắc
chứng tâm thần thể nhẹ, mà theo luật gia này thì triệu
chứng rõ nhất là ông ĐBQH này đã không làm chủ được
những từ ngữ mà ông ấy viết ra. Đáng chú ý là vị luật
gia đó còn lo rằng: <em>"Đừng để một ngày nào đó, khi căn
bệnh của ông Phước bùng phát bất ngờ trong một phiên họp
Quốc hội đang truyền hình trực tiếp, cả thế giới phải
chứng kiến một nghị sĩ Việt Nam lên cơn la hét hoặc thậm
chí cởi áo quần nhảy múa điên cuồng trên màn hình."</em>

Không chỉ thế, tại kỳ họp Quốc hội lần này, nhiều đại
biểu đã lo lắng vấn đề tâm thần của ĐBQH nếu không ổn
định sẽ là điều rất khó lường. Tới mức có luồng ý
kiến cho rằng: <em>"Đừng để người tâm thần ứng cử đại
biểu Quốc hội"</em> và ĐBQH Trần Du Lịch đánh giá cho rằng:
<em>"Tôi thấy tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội đơn
giản quá, nếu cứ chung chung thế này thì một người mới từ
bệnh viện tâm thần cũng ứng cử được"</em>. ĐBQH Phạm
Khánh Phong Lan, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, thẳng thắn đề
nghị các ứng viên phải được khám sức khỏe tâm thần.

Việc Quốc hội quyết định họp kín khi lấy phiếu tín
nhiệm lần này càng cho thấy việc lấy phiếu tín nhiệm là
việc làm lấy lệ, mang tính hình thức. Điều này còn được
cho là chủ trương của các cấp lãnh đạo cao nhất có mục
đích nhằm vô hiệu hóa việc làm bỏ phiếu tín nhiệm có tác
dụng răn đe và trừng phạt của Quốc hội. Tức là một mặt
đối với dân chúng họ cố tỏ ra có vẻ quan tâm, và muốn
Quốc hội làm nhiệm vụ kiểm soát các hoạt động của nhà
nước, nhưng mặt khác họ cũng không muốn người dân biết
kết quả của những việc làm này của Quốc hội.

<strong>Quốc hội là cơ quan hình thức không có thực
quyền</strong>

Trên thực tế, việc người dân thể hiện vai trò làm chủ
của mình thông qua việc đi bỏ phiếu bầu trong các cuộc bầu
cử các đại biểu của mình vào Quốc hội - cơ quan quyền
lực cao nhất hoàn toàn chỉ là việc làm hình thức trong cơ
chế "Đảng cử, Dân bầu". Về thực chất, người dân chỉ có
quyền lựa chọn và bầu các đại biểu theo danh sách Đảng
đã duyệt sẵn. Rồi kết quả ai trúng, ai trượt thì cũng do
Đảng đã cơ cấu sẵn từ trước. Bằng chứng là, trong các
cuộc bầu cử đó chuyện kiểm phiếu là việc làm hình thức
lấy lệ, không có ai chứng kiến và người dân cũng không quan
tâm đến việc ai trúng, ai trượt và tình trạng một người
đi bầu thay cho cả gia đình là chuyện bình thường. Đó chính
là nguyên nhân dẫn tới tình trạng hàng chục năm nay người
dân thờ ơ và coi nhẹ các cuộc bầu cử, điều mà bất kỳ
ai, ai cũng biết rằng chỉ là những trò hề.

Không chỉ các nhà bình luận chính trị, mà hầu hết dân
chúng ở Việt nam đều có chung một nhận định cho rằng Quốc
hội Việt nam không hề đại diện cho ý chí và nguyện vọng
của nhân dân. Trên thực chất đó chỉ là một tổ chức sinh
ra từ cơ chế "Đảng cử, Dân bầu", với các ĐBQH chỉ là
những ông, bà nghị gật giữ vai trò làm bình phong, nhằm hợp
pháp hóa các chủ trương chính sách của Đảng CSVN. Quốc hội
Việt nam thật sự là công cụ của Đảng CSVN với mục đích
để lừa bịp người dân, đồng thời để che mắt quốc tế,
nhằm chứng tỏ rằng ở Việt nam người dân vẫn có quyền
lực và tiếng nói thông qua cơ quan dân cử cao nhất là Quốc
hội.

Việc thể chế chính trị độc Đảng lãnh đạo ở Việt nam
không chấp nhận cơ chế Tam quyền phân lập nhằm mục đích
kiểm soát và cân bằng quyền lực giữa các bộ phận Lập
pháp - Hành pháp và Tư pháp vốn phải có, điều đã trở thành
thông lệ đối với nên dân chủ nghị trường. Mà được thay
bằng sự lãnh đạo toàn diện, xuyên suốt từ trên xuống
dưới của Đảng CSVN, nghĩ là tổ chức Đảng là cao nhất và
đứng trên tất cả, kể cả Hiến pháp và pháp luật. Do đó
Quốc hội hầu như không có vai trò gì đáng kể trong chính
trường Việt nam và sự tồn tại của tổ chức này là điều
hoàn toàn mang tính hình thức.

Đó là nguyên nhân dẫn tới việc các ĐBQH hiện có mặt trong
Quốc hội, chỉ là những người do Đảng cử và chọn sẵn
theo cơ cấu là công cụ của Đảng chứ không hề đại diện
cho tiếng nói của nhân dân. Vì vậy nên các ĐBQH hầu hết là
những người không có năng lực, không có đủ trình độ để
đảm nhận vai trò thành viên của cơ quan Lập pháp. Thậm chí
người ta còn có hoài nghi khi cho rằng: <em>"Đừng để người
tâm thần ứng cử đại biểu Quốc hội", </em>đây có lẽ là
điều xỉ nhục đối với cơ quan quyền lực cao nhất ở Việt
nam.

<strong>Kết</strong>

Quốc hội hiện nay ở Việt nam không hề có một thực quyền
gì, chứ không phải là cơ quan quyền lực cao nhất như Hiến
pháp quy định. Sự có mặt của Quốc hôi ở Việt nam thực ra
có cũng thế mà không có thì cũng vẫn như vậy. Nó chỉ là
bình phong, và phương tiện nhằm hợp pháp hóa các chủ trương
chính sách của Đảng CSVN và là vật tô điểm cho bức tranh
độc đảng toàn trị ở Việt nam. Mà ở đó tất cả mọi
quyền hành điều khiển đất nước chỉ do một nhóm người
nắm quyền lực chi phối.

Vậy thì ở Việt nam, sao không để Đảng làm hết mọi việc,
cần gì phải có Quốc hội cho tốn tiền thuế của dân?

Ngày 13 tháng 11 năm 2014

© Kami

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141114/kami-viet-nam-con-can-co-quoc-hoi-nua-hay-khong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!