<em>19 November 2014</em>
<b><i>Ba thứ không thể che đậy về lâu dài: mặt trời, mặt
trăng và sự thật (Kinh Phật)</i></b>
<center><img
src="http://www.gocnhinalan.com/wp-content/uploads/2014/11/truth.jpg"
width="400" /></center>
Tôi còn nhớ những ngày đầu thập niên 1980's khi đang làm
việc cho một ngân hàng đầu tư cỡ trung ở Wall Street. Công ty
cho tôi 2 anh phụ tá trẻ, vừa được tuyển mộ sau khi tốt
nghiệp đại học. Một anh người gốc Việt, tháo vát, chăm
chỉ, đúng hẹn, thông minh. Tôi rất thích anh, nên một hôm, khi
công ty tìm hẹn được đối tác của một phi vụ M&A quan
trọng, tôi chọn anh đi theo nhóm "chào hàng" của tôi. Anh
từ chối và đề nghị để anh Mỹ trắng Daniel thay vào vị
trí.
Tôi quá bực nên mắng mỏ anh đủ điều về cơ hội để
toả sáng trong công ty mà tôi đã ưu ái dành cho anh. Anh rụt rè
giải thích là Daniel sẽ tạo ấn tượng tốt hơn với khách
hàng và anh sợ nhận lãnh những thử thách quá lớn. Tôi giận
thêm," Em tốt nghiệp Wharton, thứ hạng cao, kỹ năng
tốt…Thằng Daniel hơn em chỗ nào?" "Làm sao mình sánh
được với mấy người Âu Mỹ?"
Sau lần chửi rủa đó, có lẽ anh giận tôi, nên xin công ty
thuyên chuyển qua phòng vụ khác. Nhưng sau này, tôi biết là anh
đã lấy lại được cái tự tin và bản tính xuất sắc của
cá nhân, khi nghe anh đã trở thành một sao sáng tại một ngân
hàng đầu tư lớn.
Không chỉ riêng người Việt, phần lớn người Á Đông và
nhiều dân tộc khác, cái mặc cảm thua kém, lệ thuộc người
Âu Mỹ vẫn tiềm tàng khắp nơi khắp lúc. Tôi nhớ khi đại
diện cho GE Capital ở Đông Nam Á, vào khoảng cuối 1980's, tôi
không sao lấy được cuộc hẹn với một ngài Bộ Trưởng của
Mã Lai sau vài tháng cố gắng. Tuy nhiên, khi GE gởi cho tôi một
người phụ tá trẻ từ Mỹ, thư ký tôi dùng tên "Anglo
Saxon" của anh ta và lấy được hẹn ngay ngày hôm sau.
<b><i>Hiện nay, những dân tộc coi mình ngang cơ với người Âu
Mỹ như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc…đã tạo ra được
những quốc gia có thể cạnh tranh hữu hiệu với Âu Mỹ trên
trận chiến kinh tế, tài chánh toàn cầu. Họ đã vứt bỏ
những mặc cảm của lịch sử, sẵn sàng minh bạch so sánh
những điểm mạnh yếu…để lên kế hoạch cho dân tộc và
quốc gia đạt những mục tiêu cao xa và đáng kính.</i></b>
Điều kiện tiên quyết: phải nhận rõ thực tại của mình,
hiểu khoảng cách với các nước phát triển về tư duy, kiến
thức và kỹ năng cũng như biết tìm giải pháp để thâu ngắn
khoảng cách thua kém này trong thời gian nhanh nhất.
Nói cách khác, chính phủ và người dân phải can đảm điều
nghiên những số liệu, dữ kiện…nhiều khi rất bất tiện và
xấu hổ, trong một không gian hoàn toàn tự do, để rút ra
những bài học quý giá trong tiến trình xây dựng, thực hiện.
Trên hết, phài trung thực và khoa học. Tôi luôn đòi hỏi mình
và đối tác phải làm báo cáo SWOT
(strength-weakness-opportunities-threats) theo định kỳ để so sánh
tiến bộ của mình với mọi đối thủ. Đây là kim chỉ nam
của hành trình để biết mình "đúng hướng" trong mục
tiêu. Dĩ nhiên, trên hết, phài trung thực và khoa học.
Tại những quốc gia mới hội nhập như Trung Quốc hay Việt
Nam, theo thói quen, kiến thức của xã hội dường như phải
định hướng và bóp méo để tránh cho chính phủ và người
dân những "bất tiện" đến từ sĩ diện hảo và nhu cầu
lợi ích nhóm. Chính phủ thì chỉ biết "tuyên vận", kiểm
duyệt mọi góc nhìn trái chiều và đặt bộ máy truyền thông
dưới gọng kềm chặt chẽ. Phần lớn người dân thì không
muốn biết những vấn nạn phức tạp của quốc gia; họ chăm
chú vào nhu cầu cá nhân và gia đình với cách quản trị kiến
thức hời hợt, dễ tính…như thể thao, scandals và
cướp-hiếp-giết.
Liên minh này tối kỵ những so sánh khoa học bằng con số; họ
thích nói về "tự hào dân tộc", về "văn hoá truyến
thống", về "lịch sử oanh liệt", về "chỉ số hạnh
phúc"…Câu nói ấn tượng nhất là "cái xứ mình nó
thế". Những so sánh với các quốc gia khác về thu nhập thực
sự mỗi người dân, về chỉ số ô nhiễm môi trường, về
bộ máy y tế, giáo dục, về kỹ năng lao động, về nợ công
hay chất lượng quan chức …là điều ai cũng dị ứng, ngay cả
cấm kỵ.
Bài "Bất Động Sản và Kinh Tế Thị Trường" (1) tuần
rồi của tôi tạo ra một dư luận khá hào hứng vì tôi dám
đụng chạm đến cái "tự hào của dân tộc" khi so sánh
Việt Nam với Mỹ.
Trong bài viết, tôi chỉ nói về một căn nhà trung bình của
Mỹ (4 phòng ngủ 2 phòng tắm khoảng 400 mét vuông kể cả đất
vườn) trong một thành phố trung bình (Cleveland, Buffalo, Lake
Forrest), có giá trung bình (từ 70 đến 120 ngàn đô la). Nếu so
sánh với một căn nhà cùng diện tích và cấu trúc tại một
thành phố trung bình ở Việt Nam (có lẽ như Tiền Giang, Quảng
Nam, Bắc Ninh?), giá tại Việt Nam sẽ cao gấp 2 lần. Trong khi
đó, thu nhập trung bình của một người Mỹ gấp 40 lần thu
nhập trung bình của người Việt (80 ngàn đô mỗi năm so với 2
ngàn đô). Tôi không hề đụng chạm gì đến môi trường sinh
sống, tự do dân chủ hay đẳng cấp văn hoá văn minh giữa hai
nước và hai dân tộc.
Qua góc nhìn tài chánh, quan điểm của tôi là <b><i>tiền thì
đâu cũng là tiền</i></b> dù tỷ giá đô la có lên xuống, nhưng
trị giá của một căn nhà tương đương không thay đổi. Khi
chúng ta sử dụng chiếc xe Toyota Camry, dù ta mua có 20 ngàn đô
la tại Mỹ và 60 ngàn đô la tại Việt Nam, chiếc Camry vẫn là
chiếc Camry.
Tương tự, bài viết "Những con số biết nói" của Blog
Việt Nam Văn Hiến (2) là một so sánh làm nhiều người khó
chịu và tức tối. Bộ máy tuyên vận thích nói về chiến
thắng ở Biển Đông, về chuyện các nhà đầu tư quốc tế
đang xếp hàng xin mua nợ xấu của VMAC, về chuyện BDS sẽ
khởi sắc vào thời điểm cuối năm, về nền kinh tế vĩ mô
đang hồi phục nhanh chóng (tôi không nhớ là chính phủ báo cho
biết là nó bị bệnh từ lúc nào?).
Tóm lại, những con số trình bày qua SWOT của quốc gia là
những sự thật rất bất tiện cho bộ máy quan chức. Do đó,
họ phải uốn nắn những thống kê chính thức cho đẹp, phải
tránh nói về những con số của các tổ chức quốc tế, và
phân tâm người dân cùng các ông Tây ba lô bằng những viễn
tượng huy hoàng của một đất nước có dân số vàng đầy
tiềm năng.
Nếu có ai thắc mắc thì câu trả lời chuẩn là "so sánh
với Âu Mỹ là khập khễnh. Làm sao mình bằng họ được?".
Nếu Nhật Bản giữ thái độ này 70 năm trước khi thua trận
thế chiến, nếu Singapore an phận với định mệnh của một
nhược tiểu chỉ có 1,5 triệu dân khi độc lập…thì thế hệ
9X của họ sẽ không thể ngẩng cao đầu với thế giới. Nói
cho cùng, thực chất của sĩ diện là cái sĩ diện ngầm của
tự tin và hành động.
Tuy nhiên, chém gió cho ngày tháng đỡ tẻ nhạt vậy thôi. Lúc
này, khi rảnh rỗi, ngồi đọc tin tức về Việt Nam, tôi hay
ngáp dài, thay vì cười hề hề…(chọc cho các dư luận viên
ném đá cũng là một hình thức giải trí rẻ tiền). Chuyện
phiếu tín nhiệm quốc hội, chuyện "nếm phân" của ông Bộ
Trưởng, chuyện sân bay Long Thành, chuyện tái chin qua lại rồi
cấu trúc cơ chế, chuyện bong bóng chứng khoán, chuyện chữ
vàng chữ tốt với TQ, chuyện tuổi tác của một cầu thủ đá
bóng, chuyện thật giả của chiếc xách tay của một siêu
mẫu….<b><i>bắt đầu buồn chán như một phim tình thơ mộng
trở thành một hài kịch vô duyên…mà không chịu chấm
dứt.</i></b>
<b><i>Không phải chỉ ông già Alan, cả 90 triệu người đang
bị lưu đày trên quê hương của họ.</i></b>
<b><i>Alan Phan</i></b>
(1) <a
href="http://www.gocnhinalan.com/bai-tieng-viet/bat-dong-san-va-kinh-te-thi-truong.html">http://www.gocnhinalan.com/bai-tieng-viet/bat-dong-san-va-kinh-te-thi-truong.html</a>
(2) <a
href="http://www.gocnhinalan.com/nhung-cuon-sach-hay/viet-nam-nhung-con-biet-noi.html">http://www.gocnhinalan.com/nhung-cuon-sach-hay/viet-nam-nhung-con-biet-noi.html</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141121/alan-phan-nhung-so-sanh-bat-tien),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét