<strong>Trong 150 năm Hong Kong là thuộc địa Anh, "Hòn Ngọc ở
Viễn Đông" của đế quốc thực dân Anh đã trở nên một
thành phố quốc tế với nền kinh tế phát triển vững mạnh,
trung tâm tài chính thương mại của Á Châu và có một cơ cấu
xã hội dân sự vững vàng. Trở lại hoàn toàn là một tỉnh
của Trung Quốc không phải là điều đơn giản.</strong>
<center><img
src="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/195869-Hong-Kong-Democracy-400.jpg"
width="560" /></center>
<em><center>Người biểu tình ca hát và vung tay – hầu hết cầm
cell phones – sau một cơn mưa tối Thứ Hai trước trụ sở
chính quyền đặc khu Hong Kong, Họ đưa ra tối hậu thư tới
ngày 1 tháng 10 phải thỏa mãn các yêu sách trong đó có bầu
cử tự do và Đặc Khu Trưởng Lương Chấn Anh từ chức.
(Hình: Chris McGrapth/Getty Images) </center></em>
Từ 1997 đến nay, khi trở thành một trong hai Đặc Khu Hành
Chánh, cùng với Macao, được Trung Quốc chấp nhận sự tồn
tại theo quy chế "một quốc gia hai chế độ",vị trí của
Hong Kong vẫn chưa hoàn toàn ổn định. Các cuộc biểu tình
đòi dân chủ tự do đang diễn ra thể hiện một tình trạng
phức tạp chưa ai có thể dự đoán cuối cùng kết cuộc sẽ ra
sao.
Như vậy là vì Hong Kong không thể tách rời để trở thành
một quốc gia độc lập, mà cũng khó hội nhập hoàn toàn để
làm một thành phố trực thuộc trung ương như Bắc Kinh,
Thượng Hải, Trùng Khánh và Thiên Tân.
Hình ảnh lá cờ Trung Quốc trên các tòa nhà ở Hong Kong và
việc Bắc Kinh có vai trò quyết định trong việc chọn lựa vị
Đặc Khu Trưởng chứng tỏ lãnh thổ này không phải là độc
lập.
Nhưng nhiều mặt khác trong thực tế sinh hoạt cho thấy Hong Kong
không phải hoàn toàn là Trung Quốc.
Ngôn ngữ chính thức được nhìn nhận ở Hong Kong là tiếng
Quảng Đông và tiếng Anh, chứ không phải tiếng Phổ Thông
(Quan Thoại) như toàn quốc.
Dollar Hong Kong là tiền tệ chính thức, chỉ một số cửa hàng
ở Hong Kong nhận đồng nhân dân tệ nhưng dollar Hong Kong cũng
không được sử dụng ở Trung Quốc.
Dân Hong Kong có hộ chiếu riêng. Du khách ngoại quốc đến Hong
Kong hầu hết được miễn thông hành (visa) nhưng vào Trung Quốc
phải có.
Trung Quốc và Hong Kong có một hình thức biên giới quốc gia,
giữa Thẩm Quyến và bán đảo Cửu Long. Công dân Trung Quốc
muốn qua Hong Kong phải xin giấy phép. Trung Quốc duy trì một
thứ tòa đại diện tại Hong Kong với một đặc sứ cao cấp
thuộc bộ ngoại giao.
Theo thỏa hiệp Anh-Trung Quốc năm 1984, Hong Kong được duy trì
hệ thống pháp lý riêng, có một hội đồng lập pháp vai trò
như quốc hội, ít nhất trong 50 năm cho đến 2047.
Tuy nhiên Bắc Kinh trách nhiệm về vấn đề quốc phòng và
ngoại giao quốc tế. Hong Kong có lực lượng cảnh sát riêng
phụ trách duy trì an ninh trật tự xã hội và Quân Đội Giải
Phóng Nhân Dân Trung Quốc có một đơn vị khoảng 8,000 binh sĩ
đồn trú tại Hong Kong.
Do được hưởng quy chế tự trị cao và với thực tế trong
nhiều mặt sinh hoạt không có gì chung với xã hội lục địa
nên người dân Hong Kong tự coi họ không phải là dân nội
địa, thậm chí không phải dân của một tiểu bang trong liên
bang như Hoa Kỳ. Thăm dò dư luận của viện đại học Hong Kong
năm 2012 cho biết hơn 70% những người được hỏi ý kiến
nhận họ là "dân Hong Kong chứ không phải dân Trung Quốc".
Như thế, nếu Trung Quốc muốn đưa Hong Kong trở lại thành
một tỉnh hay thành phố trực thuộc trung ương, nhất là dưới
chế độ nhà nước Cộng Sản không có dân chủ, là một
điều vô cùng khó khăn gần như không thể nào thực hiện
được bằng đường lối hòa bình.
Thật ra Trung Quốc không định làm như vậy ngay bây giờ, mà
dần dần thi hành kế hoạch ấy trong một thời gian dài, nghĩa
là tôn trọng tuyên cáo chung đã thỏa thuận với Anh Quốc về
nguyên tắc "một quốc gia hai chế độ", ít nhất 30 năm
nữa. Thêm vào đó, và là điểm quan trọng nhất, Hong Kong là
một cửa ngõ của Trung Quốc, về kinh tế và tài chính, trong
các giao tiếp với thế giới. Trung Quốc không thể đóng cửa
ngõ này nhưng đồng thời không buông ra khỏi quyền hạn của
mình.
Ngược lại 7 triệu dân Hong Kong cũng chưa có ý tiến đến sự
ly khai thành một quốc gia độc lập. Hình thức tranh đấu
hiện nay mới chỉ giới hạn ở mục tiêu phát triển tự do
dân chủ đã phát triển và được thúc đẩy từ thời thuộc
Anh. Nhưng điểm gai góc cho Bắc Kinh ở chỗ Hong Kong sẽ trở
thành mẫu mực cho các vùng khác trên lục địa noi theo nếu
hoàn toàn vượt ra ngoài khả năng kiềm chế của Bắc Kinh.
Giữa hai chiều hướng ấy, vấn đề bầu cử Đặc Khu Trưởng
và Hội Đồng Lập Pháp là trung tâm cụ thể và trực tiếp
của những cuộc tranh đấu. Phe chủ trương dân chủ từ 15 năm
qua đã nhiều lần đòi hỏi sự cải tiến hệ thống bầu cử
Hội Đồng Lập Pháp và chống lại đường lối của Trung
Quốc từng bước thao túng hệ thống chính trị tự do đa
đảng tại Hong Kong.
Ba đặc khu trưởng đầu tiên ở Hong Kong là các ông Đổng
Kiến Hoa, Tăng Âm Quyền, Lương Chấn Anh, đều là người của
Trung Quốc hay ít nhất là người có thể dễ dàng tuân hành hay
thỏa hiệp với chính quyền Bắc Kinh. Những hoạt động của
phe dân chủ cũng từng bước tìm cách đưa được người của
mình vào vị trí này, vì với tính cách là người đứng đầu
lãnh thổ và chính quyền, đặc khu trưởng nắm giữ nhiệm vụ
bổ nhiệm các viên chức cũng như ban hành các dự luật do Hội
Đồng Lập Pháp thông qua.
Do đó các cuộc biểu tình mang tính cách tranh đấu cho dân chủ
bùng nổ mạnh mẽ khi Trung Quốc tìm cách chặn đứng tiến
trình đi đến mục tiêu của phe dân chủ bằng sắc lệnh ngày
31 tháng 8 quy định rằng chỉ có 3 ứng cử viên trong cuộc
bầu cử đặc khu trưởng năm 2017 và những người được chỉ
định bởi một ủy ban do Trung Quốc thành lập chứ không phải
bằng một thể lệ nào riêng của Hong Kong.
Những cuộc biểu tình đã tiếp diễn đến tuần lễ thứ nhì
và không có dấu hiệu gì sẽ sớm kết thúc nếu như không có
sự can thiệp trấn áp bởi một lực lượng ngoài Hong Kong,
nghĩa là quân đội chứ không phải cảnh sát. Dấu hiệu của
sự đối đầu gay gắt thể hiện qua việc lần đầu tiên
cảnh sát đã phải dùng đến hơi cay và súng bắn đạn cao su
để tìm cách giải tán biểu tình. Tại Hong Kong từ trước
đến nay, những trường hợp biểu tình phản kháng từng xảy
ra nhiều lần và rất lớn nhưng chưa bao giờ vượt khỏi giới
hạn ôn hòa bất bạo động. Còn lần này sẽ thế nào?
Đây là thách đố khó khăn nhất đối với đảng Cộng Sản
và chính quyền Trung Quốc kể từ vụ Thiên An Môn 25 năm
trước. Cách đối phó tại Hong Kong, một thành phố quốc tế,
không thể giống như tại thủ đô Bắc Kinh. Từ lâu Hong Kong
đã có nền sinh hoạt báo chí tự do và mọi thông tin ngày nay
sẽ nhanh chóng được toàn thế giới nhận biết. Vả lại với
đa số những người biểu tình là thanh niên, sinh viên, học
sinh, sự trấn áp và hậu quả sẽ rất phức tạp.
Nói cách khác, khó tin rằng Trung Quốc dám mạnh tay đàn áp
biểu tình. Nhưng sự lùi bước của Trung Quốc sẽ có tác
động rất tai hại với nội bộ quốc gia họ. Vậy thì phương
cách thích ứng có lẽ sẽ được thi hành là kéo dài thời gian
chịu đựng và tìm những biện pháp giải quyết dần dà, thật
sự hay giả tạo. Áp dụng nguyên tắc thực dụng vẫn là
đường lối để tồn tại của các chế độ chuyên chế nói
chung và Trung Quốc nói riêng kể từ khi phong trào cộng sản
thế giới tan rã.
Bắc Kinh chắc chắn nhận ra rằng họ đang trong tình thế phải
cân bằng giữa hai nhiệm vụ, vừa nhanh chóng dập tắt làn
sóng phản đối, vừa đảm bảo sự ổn định và dân chủ
tại đặc khu, ít nhất là ngay lúc này khi chưa thể tính toán
gì cho một tương lai lâu dài hơn. Nếu như vậy, người ta sẽ
thấy Trung Quốc phải rút lại một số quy định trong chừng
mực không phải là lớn lao quan trọng lắm và đổi lại sẽ
đưa ra một số đòi hỏi mang tính cách hình thức.
Đối với các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam,
tình hình Hong Kong là chuyện đáng mừng và đồng thời đáng
phải quan tâm. Có những khó khăn từ trong nước, âm mưu bành
trướng và gây hấn của Trung Quốc buộc phải chậm lại và
như vậy tình hình Biển Đông hy vọng có thể lắng dịu một
thời gian chưa biết bao lâu.
Nhưng cũng như đối với nội bộ Trung Quốc, phong trào tranh
đấu tự do dân chủ ở Hong Kong sẽ có tác động thúc đẩy
sinh hoạt chính trị Việt Nam theo một hướng tùy thuộc vào
phương cách và hiệu quả giải quyết của Bắc Kinh trong nan
đề Hong Kong.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141002/ha-tuong-cat-hong-kong-ve-tay-trung-quoc-chuyen-khong-don-gian),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét